Movies Ltd

''...And I'm feeling good''!!!

γράφει ο Θόδωρος Γιαχουστίδης(@PAOK1969)

Ωδή στην καθημερινότητα

Το The Tokyo Toilet Project (ή ΤΤΤ) ήταν μια ιδέα, που ήθελε να παρουσιάσει σε ολόκληρο τον κόσμο την κουλτούρα φιλοξενίας της χώρας αυτής της Άπω Ανατολής. Προτάθηκε από ιθύνοντες, που είχαν στο νου τους οι τουαλέτες να είναι έτοιμες για τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο του 2020, οι οποίοι, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, πραγματοποιήθηκαν εντέλει το 2021, χωρίς ουσιαστικά την παρουσία θεατών. Σε ότι αφορά τον Wenders, η κινηματογραφική εκδοχή του project του προτάθηκε ως ανάθεση αν το καλοσκεφτεί κανείς: του ζητήθηκε να γυρίσει 4 με 5 ταινίες μικρού μήκους, 15 λεπτών η καθεμία, με θέμα τις συγκεκριμένες – 17 τον αριθμό – τουαλέτες, στην περιοχή Shibuya του Τόκιο, εν είδει ντοκιμαντέρ. Στον Wenders άρεσε η ιδέα, αλλά την τροποποίησε για να τη φέρει στα μέτρα του. Έτσι γύρισε τούτη τη μεγάλη μήκους ταινία, στην οποία εμφανίζονται οι 9 από τις 17 τουαλέτες, ως μυθοπλασία, με γυρίσματα που κράτησαν μόλις 17 ημέρες.

Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας πραγματοποιήθηκε στο περασμένο φεστιβάλ των Καννών, όπου συμμετείχε στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα, και μάλιστα τιμήθηκε με το βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής και με το βραβείο καλύτερης ανδρικής ερμηνείας, για τον Koji Yakusho. Επίσης, αποτέλεσε την επίσημη πρόταση της Ιαπωνίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ, μπαίνοντας στην προνομιούχα τελική πεντάδα. Και είναι η πρώτη φορά που η Ιαπωνία καταθέτει ταινία στη συγκεκριμένη κατηγορία, που δεν την έχει γυρίσει Ιάπωνας σκηνοθέτης. 

Φιλμογραφία: Αυτή είναι η 23η μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας του γεννημένου στις 14 Αυγούστου του 1945 (πλησιάζει δηλαδή στα 80 του χρόνια!) στο Ντίσελντορφ, Γερμανού σκηνοθέτη. Το πλήρες του όνομα είναι Ernst Wilhelm Wenders. Έχει γυρίσει μόνος του και 11 ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους. Οι πέντε αγαπημένες μου ταινίες του την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο, είναι οι εξής: 1) «Παρίσι, Τέξας» (Paris, Texas, 1984), 2) «Τα φτερά του έρωτα» (Der Himmel über Berlin, 1987), 3) «Η αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι» (Die Angst des Tormanns beim Elfmeter, 1972), 4) «Υπέροχες μέρες» (Perfect Days, 2023) και «Ένας Αμερικανός φίλος» (Der amerikanische Freund, 1977).

Η υπόθεση: Ο Χιραγιάμα μοιάζει να είναι απόλυτα ικανοποιημένος με την καθημερινότητά του, εργαζόμενος ως καθαριστής τουαλετών στο Τόκιο. Πέρα από την αυστηρά δομημένη καθημερινή του εργασία, απολαμβάνει το πάθος του για τη μουσική και τα βιβλία. Και αγαπάει πολύ τα δέντρα, τα οποία και λατρεύει να φωτογραφίζει. Μια σειρά από απροσδόκητες συναντήσεις αποκαλύπτουν σταδιακά περισσότερες λεπτομέρειες για το παρελθόν του.

Η άποψή μας: Ο ήρωας της τελευταίας ταινίας του Wenders λέγεται Χιραγιάμα. Καθόλου τυχαία, έτσι ονομάζεται και ο ήρωας της τελευταίας ταινίας που γύρισε πριν από πάνω από 60 χρόνια, ο δάσκαλός του (όπως συνηθίζει να τον χαρακτηρίζει ο ίδιος ο Wim), ο σπουδαίος Yasujirô Ozu. Μιλάμε για το «Φθινοπωρινό απόγευμα» (Sanma no aji/ An Autumn Afternoon, 1962). Ο πιο... Αμερικάνος από τους Γερμανούς σκηνοθέτες είναι ταυτόχρονα και ο πιο... Ιάπωνας. Και σε τούτη του την ταινία, ξαναβρίσκει επιτέλους τη φόρμα του σε ότι αφορά φιλμ μυθοπλασίας, που θαρρείς την είχε χάσει για πάντα μετά τα «Φτερά του έρωτα», από το 1987, δηλαδή για σχεδόν 4 δεκαετίες, δεν είχε γυρίσει ταινία της προκοπής! 

Τα φεστιβάλ συνέχιζαν να τον έχουν στην ατζέντα τους, καθώς το παρελθόν του ήταν απίστευτα καλό, αλλά θαρρείς και προσπαθούσε να κάνει κάθε φορά μια ταινία χειρότερη από την προηγούμενη! Πλέον, πήγαινες να δεις μια ταινία του Wenders και ήλπιζες τουλάχιστον να μην πεθάνεις από την πλήξη! Ναι, ο άνθρωπος που γύρισε το συγκλονιστικό «Παρίσι, Τέξας» είχε χάσει την έμπνευσή του και γύριζε ταινίες που δεν αφορούσαν κανέναν. Να, όμως, που ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και γύρισε ένα μικρό διαμάντι. Ένα ήσυχο αριστούργημα, μια ταινία – meditation, έναν φόρο τιμής στην ευγένεια, την απλότητα, το ήθος και την αποδοχή. 

Ο Χιραγιάμα δεν ήταν πάντα αυτός που βλέπουμε στην ταινία. Παλιά, ήταν ένας άλλος. Παλιά, αδιαφορούσε. Παλιά, ήταν δυστυχισμένος, ένας ακόμα κυνηγός της επιτυχίας, του πλούτου, της γυαλιστερής επιφάνειας, του ετεροπροσδιορισμού. Κι όλα αυτά εξαιτίας του komorebi: του χορού των φύλλων στον άνεμο δηλαδή, που πέφτουν σαν μία σκιά στον τοίχο μπροστά σου, χάρη σε μία πηγή φωτός που έρχεται από το σύμπαν, από τον ήλιο. Γι' αυτό στα όνειρά του – αλλά όχι μόνο σε αυτά – ο Χιραγιάμα βλέπει αυτά τα παιχνιδίσματα του φωτός με τις σκιές. Είναι ευτυχισμένος ο Χιραγιάμα; Όχι βέβαια. Έχει καταφέρει όμως κάτι πάρα πολύ σημαντικό: να συμφιλιωθεί με τον εαυτό του και να αποδεχθεί την ζωή του. Με τις μικρές χαρές και τις μεγάλες θλίψεις της. 

Για τους βιαστικούς και τους κυνικούς, στην ταινία δεν συμβαίνει απολύτως τίποτε. Ή μάλλον, απλά βλέπουμε τον Χιραγιάμα να βιώνει τη δική του «Μέρα της Μαρμότας»: ξυπνάει, τριμάρει το μουστάκι του, παίρνει τον καφέ του από τον αυτόματο πωλητή έξω από το δωρικό σπίτι όπου μένει, μπαίνει στο παράξενο, μικρό όχημά του, βάζει στο κασετόφωνο αγαπημένα άλμπουμ του παρελθόντος, καθαρίζει τουαλέτες, πίνει την λεμονάδα του πάντα στο ίδιο μαγαζί, τρώει το κολατσιό του πάντα στο ίδιο πάρκο, συναντά τους ίδιους ανθρώπους, πέφτει να κοιμηθεί διαβάζοντας Φόκνερ ή Χάισμιθ, ονειρεύεται και φτου κι από την αρχή. Αυτή είναι η καθημερινότητά του – και δεν διαμαρτύρεται. 

Δεν επιζητά αποδράσεις, γρήγορες απολαύσεις, έντονα φιξάκια, να γίνει πετυχημένος, in, αποδεκτός. Μοιάζει αναχρονιστικός. Και τι αντίθεση, ε; Προτιμά να ακούει μουσική μέσα από αναλογικά μέσα αναπαραγωγής ενώ καθαρίζει τις πλέον hitech τουαλέτες του κόσμου! Μένει «πίσω» ζώντας στην πιο προηγμένη – θα μπορούσε κάποιος να πει μέχρι και ρομποτοποιημένη – τεχνολογικά δυτική κοινωνία. Είναι ταπεινός σε μια εποχής άκρατου εγωισμού. Και όχι, αυτό που φαίνεται ως ρουτίνα και ως επανάληψη, δεν είναι. Δεν είναι αν αντιμετωπίζεις την κάθε μέρα με την ίδια ευχαρίστηση και περιέργεια, όταν ανακαλύπτεις μέσα σε αυτήν τις μικρές χαρές, ένα χαμόγελο, μια ευγενική χειρονομία, το θαύμα της ζωής. 

Δεν θα μπορούσε να τη γυρίσει αυτήν την ταινία ο Wenders όταν ήταν νέος. Δεν θα μπορούσε να τη γυρίσει την ταινία κανένας νέος σε ηλικία σκηνοθέτης: χρειάζεται μια βιωμένη εμπειρία ζωής, ένα καταστάλαγμα, μια επίτευξη μιας ζεν κατάστασης, ένα ξεσκαρτάρισμα από όλα τα περιττά και τα στρεσογόνα. Μια ταινία που λειτουργεί ως χάδι στα μάτια του θεατή, μια ταινία με εξαιρετικό σάουντρακ, όπου όλα τα πολύ γνωστά και πολύ αγαπημένα τραγούδια του ένδοξου παρελθόντος ακούγονται ως βάλσαμο απέναντι στον εγκατεστημένο θόρυβο, ένα – ακόμα – road movie από τον μάστορα του είδους, που αποδεικνύει πως τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα. Και με έναν συγκλονιστικό Koji Yakusho στον πρωταγωνιστικό ρόλο, να ζωντανεύει έναν εντελώς συνειδητοποιημένο άνθρωπο. 

Και στην τελευταία σκηνή της ταινίας, υπό τους ήχους του «Feeling Good» της Nina Simone, με ένα αμοντάριστο, συνεχόμενο close up, βλέπουμε αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο να χαμογελά, να είναι έτοιμος να κλάψει, να είναι γεμάτος συναισθήματα, γεμάτος και πλήρης, να αποτελεί το ζωντανό παράδειγμα όλων όσων λένε οι στίχοι: «It's a new dawn/ It's a new day/ It's a new life for me, ooh/ And I'm feeling good». Και τι υπέροχο, αυτή η ξεχωριστή ταινία, να έχει καταφέρει να κάνει γκελ στον κόσμο, ε; Όσοι δεν την έχετε δει ακόμα, αντέστε.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 22 Φεβρουαρίου 2024 από την Feelgood Ent.!

"Jules et Jim" αλά κινέζικα

γράφει ο Θόδωρος Γιαχουστίδης(@PAOK1969)

Τρεις καρδιές τον χειμώνα

Αυτή είναι η τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 18 Απριλίου του 1984 στη Σιγκαπούρη, Anthony Chen. Το πολύ ιδιαίτερο στοιχείο του συγκεκριμένου σκηνοθέτη είναι ο διεθνισμός του. Πρώτη του ταινία ήταν το «Ilo Ilo» (2013), φιλμ που είχε κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στο φεστιβάλ των Καννών, στο τμήμα «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών», κερδίζοντας την Χρυσή Κάμερα καλύτερης πρώτης ταινίας από όλα τα επίσημα τμήματα του φεστιβάλ. Η ιστορία διαδραματιζόταν στη Σιγκαπούρη της δεκαετίας του '90, κι αφορούσε στη σχέση μιας υπηρέτριας από τις Φιλιππίνες με τον πιτσιρίκο μιας οικογένειας, που βίωνε την οικονομική κρίση της εποχής. Η συνεννόηση γινόταν στα αγγλικά. Δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του (και η μόνη που έως τώρα είχε προβληθεί εμπορικά στη χώρα μας) ήταν το σπουδαίο «Η εποχή της βροχής» (Re dai yu/ Wet Season, 2019), με παγκόσμια πρεμιέρα στο φεστιβάλ του Τορόντο. Διαπραγματεύονταν τη σχέση ανάμεσα σε μια καθηγήτρια κινέζικων από τη Μαλαισία κι έναν μαθητή της σε ένα γυμνάσιο της Σιγκαπούρης. Να πούμε εδώ ότι οι κάτοικοι της Σιγκαπούρης μιλάνε κατά βάση Μαλαϊκά (η γλώσσα της γειτονικής Μαλαισίας), αλλά τα Αγγλικά είναι η γλώσσα που έχει επικρατήσει στη διοίκηση και τη δημόσια ζωή της χώρας. 

Το 2023 ο Chen είχε έτοιμες δύο ταινίες. Η μία είναι το «Drift», που έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περσινό φεστιβάλ του Σάντανς. Γυρισμένη στην Ελλάδα (!!!), αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας από τη Λιβερία, που το σκάει από τη χώρα της για να βρει καταφύγιο σε ένα ελληνικό νησί, όπου γνωρίζει μια Αμερικανίδα ξεναγό, με την οποία αναπτύσσει μια ιδιαίτερη σχέση. Πρωταγωνίστρια είναι η Cynthia Erivo, μικρό ρόλο έχει η Δωροθέα Μερκούρη και στην ταινία ομιλείται η αγγλική και η ελληνική! Τέλος, η τελευταία του ταινία, αυτή που εξετάζουμε εδώ, έχει γυριστεί στην κινέζικη πόλη Γιαντζί, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα της Κίνας με τη Βόρεια Κορέα, και στην οποία σχεδόν ο μισός πληθυσμός έχει κορεατική καταγωγή, εξού και στην ταινία ομιλούνται τα κινέζικα και τα κορεάτικα!

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περασμένο φεστιβάλ των Καννών, όπου συμμετείχε στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα». Στην Ελλάδα η πρεμιέρα της ταινίας πραγματοποιήθηκε στο 64ο φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης παρουσία του σκηνοθέτη. Αποτέλεσε την επίσημη πρόταση της Σιγκαπούρης για το ξενόγλωσσο Όσκαρ. Τα γυρίσματα της ταινίας ολοκληρώθηκαν μέσα σε 38 ημέρες, χωρίς να υπάρχει ολοκληρωμένο σενάριο με την έναρξη των γυρισμάτων. Και κάποιες σκηνές γυρίστηκαν σε πολύ ψυχρές θερμοκρασίες (-18 βαθμοί Κελσίου)!!!

Η υπόθεση: Ο Χαοφένγκ είναι ένας 20 something νεαρός άνδρας. Ζει και εργάζεται ως χρηματιστής στη Σαγκάη και τα καταφέρνει μια χαρά σε ότι αφορά τα οικονομικά του. Σε ότι αφορά τα ψυχολογικά του, βιώνει καταθλιψάρα. Θα πάει στην παραμεθόρια πόλη Γιαντζί, στη νοτιοανατολική πλευρά της αχανούς Κίνας, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα με την Κορεατική Χερσόνησο, προκειμένου να παραβρεθεί στο γάμο ενός φίλου του. Θα γνωρίσει την συνομήλική του ξεναγό, Νανά, η οποία δεν είναι ευχαριστημένη από τη δουλειά της, κι έχει ένα έντονο σημάδι από παλιά πληγή στο ύψος του αστραγάλου της. Ο Χαοφένγκ θα γοητευτεί από την Νανά. Και η Νανά θα γοητευτεί από τον Χαοφένγκ και με αφορμή την απώλεια του κινητού του, θα τον βάλει στην καθημερινότητά της, που πάντα ολοκληρώνεται με ατέλειωτα βράδια φτηνής διασκέδασης και άφθονου αλκοόλ. 

Την παρέα συμπληρώνει ο Ξιάο. Ο Ξιάο, του οποίου η κορεατικής καταγωγής οικογένεια διατηρεί «τουριστικό» εστιατόριο, είναι ερωτευμένος με τη Νανά. Οι τρεις αυτοί άνθρωποι, στο άνθος της ηλικίας τους, στο αποκορύφωμα της νιότης τους, θα δημιουργήσουν ένα ιδιαίτερο ερωτικό τρίγωνο. Ένα μεθυσμένο βράδυ θα αποφασίσουν να επισκεφθούν την Λίμνη του Παραδείσου, την λίμνη δηλαδή που βρίσκεται στο μεγαλύτερο υψόμετρο από κάθε άλλη στον κόσμο, στο όρος Τσαγκμπάι. Η εμπειρία θα είναι καθαρτική για όλους τους. Κι όταν οι δρόμοι τους χωρίσουν, ο καθένας τους θα προσπαθήσει να επαναπροσδιορίσει κάποια από τα βασικά στοιχεία της ζωής του...

Η άποψή μας: Ξεκινάει η ταινία και παρακολουθούμε εργάτες να κόβουν τεράστια γεωμετρικά κομμάτια πάγου τα οποία και συλλέγουν με σιδερένια λοστάρια, λες και βλέπουμε μια live action εκδοχή του... «Frozen», χωρίς τα τραγούδια (που, σημειωτέον, η ταινία διαθέτει και από δαύτα). Ο σκηνοθέτης τοποθετεί τους νεαρούς, ποικιλοτρόπως «τραυματισμένους» ήρωές του στο συγκεκριμένο χωροχρονικό πλαίσιο. Κωδική η λέξη «πάγος», σε όλες τις κλίσεις και μορφές της. Η εξωγενής παγωνιά θαρρείς κι έχει παρεισφρήσει στις ζωές τους: κανείς τους δεν είναι ευχαριστημένος με την πορεία που έχει ακολουθήσει, με τη δουλειά του, με αυτό που βιώνει στην καθημερινότητά του. Επίσης κωδική, η λέξη «σύνορα». «Αν κάνω ένα βήμα είμαι αλλού», που έλεγε ο Ηλίας Λογοθέτης ευρισκόμενος στα σύνορα Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας (τότε, ενωμένης Γιουγκοσλαβίας) στο υπέροχο «Το μετέωρο βήμα του πελαργού» του Θόδωρου Αγγελόπουλου. 

Κι εδώ οι ήρωες βρίσκονται σε σύνορα, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Μπορούν πχ να φωνάξουν ευρισκόμενοι δίπλα στα σύνορα με τη Βόρεια Κορέα: η φωνή τους περνάει τα σύνορα, οι ίδιοι όμως απαγορεύεται να το κάνουν. Να πω εδώ πως υπάρχει μια εκλεκτική συγγένεια της ταινίας και με το «Burning» του τεράστιου παικταρά Lee Chang-dong, αν και τούτη η ταινία, όσο καλή κι αν είναι, δεν μπορεί να φτάσει τα δυσθεώρητα ύψη και τις επιδόσεις εκείνης της δημιουργίας του Κορεάτη σκηνοθέτη. Κι εκεί, πάντως, ερωτικό τρίγωνο είχαμε, κι εκεί σύνορα υπήρχαν – ανάμεσα στη Βόρεια και τη Νότια Κορέα. Και για να κλείσουμε με τις αναφορές, ο Anthony Chen δεν κρύβει την αγάπη του για το «Jules et Jim» του François Truffaut: η σκηνή της... απόπειρας ληστείας στο βιβλιοπωλείο αποτελεί ξεκάθαρο φόρο τιμής στο γαλλικό φιλμ. 

Τρεις νέοι, τα απόνερα της ενηλικίωσης, τα σύνορα που τους εγκλωβίζουν, ο πάγος που τους στοιχειώνει. Κι όμως, από κάτω σιγοβράζει το αίμα, το πάθος, η ανάγκη για φιλία, η ανάγκη για το «μαζί». «Η καρδιά πονάει όταν ψηλώνει», που λέει και η Μποφίλιου. Η ταινία είναι στερεά γειωμένη στην πραγματικότητα, ενώ παράλληλα δεν φοβάται να παίξει και σε συμβολικό επίπεδο, φλερτάροντας και με παραδοσιακούς μύθους της περιοχής, δίνοντας και μια επιπρόσθετη μεταφυσική χροιά στο μείγμα. Η διεύθυνση φωτογραφίας κάνει παπάδες και μας δίνει υπέροχες εικόνες, ιδίως σε ότι έχει να κάνει με την Λίμνη του Παραδείσου και το όρος Τσαγκμπάι. Η δε σκηνή με την αρκούδα είναι ανατριχιαστικά όμορφη. Υπάρχουν και στοιχεία της ταινίας που θεωρώ περιττά, πχ όλη η υποπλοκή με τον τύπο που είναι κλέφτης καταστημάτων και καταζητείται, με μια σημαντική αμοιβή να προσφέρεται σε όποιον βοηθήσει στη σύλληψή του, θαρρείς και υπάρχει μόνο και μόνο για να πει ο Ξιάο πως η ζωή του δεν αξίζει ούτε όσο η συγκεκριμένη αμοιβή. 

Κάνει όμως και πάρα πολλά πράγματα σωστά ο Chen. Αρχικά, εκμαιεύει υπέροχες ερμηνείες από το πρωταγωνιστικό του τρίο, και ιδίως από την κοπέλα, την Zhou Dongyu, που έχει όλα τα φόντα να αποτελέσει την επόμενη Gong Li. Μπορεί κι έχει χιούμορ σε μια ταινία, που εύκολα θα μπορούσε να κατηγορηθεί για φεστιβαλική (με την κακή έννοια), αλλά ευτυχώς δεν είναι. Στη σκηνή δε στο κλαμπ, όπου η Νανά λέει στον Χαοφένγκ «δεν περίμενες να δεις κάτι τέτοιο εδώ, έτσι;» ουσιαστικά απευθύνει την ερώτηση στον θεατή: δεν περίμενες να δεις κάτι τόσο φρέσκο, όμορφο, νεανικό και ελεύθερο όπως αυτή η ταινία, έτσι; Και κερδίζει το στοίχημα. Ωραίο(ς).

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 29 Φεβρουαρίου 2024 από την One From The Heart!

Ο δασκαλάκος ήταν λεβεντιά

γράφει ο Θόδωρος Γιαχουστίδης(@PAOK1969)

“Είμαστε όλοι μόνοι μας μαζί”

Ο Constantine Alexander Payne γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου του 1961 (θα έχει γενέθλια δηλαδή σε λίγες ημέρες) στην πόλη Όμαχα της Πολιτείας Νεμπράσκα στις ΗΠΑ. Είναι ελληνικής καταγωγής, με ρίζες που κρατούν από τη Σύρο, τη Λιβαδειά και το Αίγιο. Το επίθετο του πατέρα του ήταν «Παπαδόπουλος». Το 2022 απέκτησε την ελληνική υπηκοότητα.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο ταπεινό φεστιβάλ του Telluride στις ΗΠΑ, στις 31 Αυγούστου του περασμένου χρόνου. Στην Ελλάδα, έκανε την πρεμιέρα της στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης τον περασμένο Νοέμβριο, παρουσία του σκηνοθέτη, ο οποίος έδωσε και MasterClass. Οι μόνες του ταινίες που δεν προβλήθηκαν στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης είναι το «Σχετικά με τον Σμιντ» και το «Σκάνδαλα στα θρανία». «Τα παιδιά του χειμώνα» είχαν υποψηφιότητα για τρεις Χρυσές Σφαίρες, κερδίζοντας τις δύο: α' ανδρικού ρόλου σε κωμωδία ή μιούζικαλ, για τον Paul Giamatti και β' γυναικείου ρόλου για την Da’Vine Joy Randolph. Επίσης, η ταινία είναι υποψήφια για επτά BAFTA και για πέντε Oscar! Σε ότι αφορά τα Όσκαρ, οι υποψηφιότητες είναι οι εξής: καλύτερης ταινίας, πρωτότυπου σεναρίου, μοντάζ, α' ανδρικού ρόλου για τον Paul Giamatti και β' γυναικείου ρόλου για την Da’Vine Joy Randolph.

Φιλμογραφία: Οι οχτώ μεγάλου μήκους ταινίες που έχει σκηνοθετήσει ο Alexander Payne αξιολογικά για τον γράφοντα – από την πιο αγαπημένη, στη λιγότερο αγαπημένη – είναι οι εξής: 1) Πλαγίως (Sideways, 2004), 2) Νεμπράσκα (Nebraska, 2013), 3) Σχετικά με τον Σμιντ (About Schmidt, 2002), 4) Πολίτης Ρουθ (Citizen Ruth, 1996), 5) Τα παιδιά του χειμώνα (The Holdovers, 2023), 6) Σκάνδαλα στα θρανία (Election, 1999), 7) Μικρόκοσμος (Downsizing, 2017) και 8) Οι απόγονοι (The Descendants, 2011).

Η υπόθεση: Μασαχουσέτη, Νέα Αγγλία στην βορειοανατολική περιοχή των ΗΠΑ, Δεκέμβριος του 1970. Ο Πολ Χάναμ είναι καθηγητής Αρχαίων Πολιτισμών στην υψηλού κύρους Ακαδημία Μπάρτον, που προετοιμάζει άρρενες γόνους ευκατάστατων οικογενειών, να μπουν σε κάποιο από τα πρεστιζάτα πανεπιστήμια της χώρας. Ο Χάναμ είναι κέρατο βερνικωμένο: δεν κάνει συμβιβασμούς και δεν χαρίζεται σε κανέναν, έχοντας τη φήμη του δύσκαμπτου και δύσκολου. Οι μαθητές του δεν τον χωνεύουν, οι συνάδελφοί του τον αποφεύγουν και ο διευθυντής της Ακαδημίας, τον έχει βάλει στο μάτι, ακριβώς επειδή του πάει κόντρα. Έτσι, στις διακοπές των Χριστουγέννων, καλείται να πληρώσει το τίμημα: θα πρέπει να «νταντεύσει» όσους μαθητές δεν έχουν κάπου να πάνε κατά τη διάρκεια των γιορτών. Δεν τον χαλάει αυτό: έτσι κι αλλιώς, μόνος του είναι, δεν είχε κάτι κανονισμένο για τα Χριστούγεννα. 

Στην αρχή είναι τέσσερις οι μαθητές, τελικά απομένει μόνον ένας: ο Άνγκους, ένας 18χρονος ταραχοποιός, πολύ καλός μαθητής, του οποίου η άσχημη συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει στην αποβολή του από την Ακαδημία και - αναπόφευκτα - σε Στρατιωτική Σχολή. Ο Πολ και ο Άνγκους έχουν στην ιδιότυπη παρέα τους και την Μαίρη, μια Αφροαμερικανή, μαγείρισσα και επικεφαλής της καντίνας της Ακαδημίας, η οποία θρηνεί τον χαμό του γιου της στον πόλεμο του Βιετνάμ. Θα μπορέσουν οι τρεις τόσο ετερόκλητοι και πληγωμένοι χαρακτήρες να παραμερίσουν τις διαφορές τους και κυρίως τις αρτηριοσκληρώσεις τους και να κάνουν κάτι που μοιάζει ως τιμωρία, να εξελιχθεί σε κάτι πολύ όμορφο;

Η άποψή μας: Κοίτα να δεις που εδώ ο αγαπημένος Alexander Payne γυρίζει την πιο... Hirokazu Kore-eda ταινία του! Γιατί, τι άλλο μπορεί να είναι αυτό που βλέπουμε από τη δημιουργία μιας ιδιότυπης οικογένειας από παρίες της αμερικάνικης κοινωνίας, οι οποίοι έχουν μείνει – συμβολικά ή/ και κυριολεκτικά – χωρίς οικογένεια; Από τη μία, ο καθηγητής. Αλλήθωρος, με έντονη σωματική οσμή λόγω έλλειψης ενός ενζύμου, δύστροπος και χωρίς κανέναν δεσμό ούτε με τους προγόνους του (θέμα που του προκαλεί πόνο) ούτε με κάποια γυναίκα, που θα του απέφερε απογόνους. 

Από την άλλη, ο μαθητής. Χωρίς πατρικό πρότυπο (ο πατέρας έχει πεθάνει – ή μήπως «πεθάνει»; ) και με μια μητέρα, που προτιμά να τον αφήσει να περάσει μόνος του τις χριστουγεννιάτικες διακοπές παρά εκείνη να θυσιάσει ή να πάει πιο πίσω το ταξίδι του μέλιτος με τον νέο της σύζυγο, πάντα βρίσκει τον τρόπο να μπλέκει σε μπελάδες. Τέλος, η μαγείρισσα. Οικογένειά της ήταν ο γιος της, ο οποίος όμως σκοτώθηκε ως φαντάρος στο Βιετνάμ. Θα μπορούσε να είχε γλυτώσει. Θα μπορούσε να ζει ακόμα. Αν δεν ήταν Αφροαμερικάνος, θα μπορούσε να είναι μαθητής της Ακαδημίας, όπου η μητέρα του ταΐζει δεκάδες πολύ πιο τυχερούς και προνομιούχους συνομηλίκους του, που δεν κινδυνεύουν να πάνε στον πόλεμο. Αυτός είναι για τους φτωχούς... 

Και οι τρεις με τραύματα και οι τρεις θυμωμένοι και οι τρεις στο περιθώριο. Και οι τρεις με καβούκι γύρω τους, φαινομενικά αδιαπέραστο. Η Μαίρη είναι ο καταλύτης θαρρείς για να πλησιάσουν κοντά οι δύο άρρενες της «οικογένειας». Κάθε φορά που ένας κανόνας καταπατείται, έρχονται πιο κοντά. Κάθε φορά που κάποια βεβαιότητά τους αμφισβητείται, έρχονται πιο κοντά. Κάθε φορά που έρχονται αντιμέτωποι με τους φόβους τους και ηττώνται, έρχονται πιο κοντά. Η σκουριασμένη πανοπλία τους ραγίζει και γκρεμίζεται. Και μετά, έρχεται ο αλληλοσεβασμός. Και η εμπιστοσύνη. Όπως τα έλεγε ο Sean Connery παλιότερα: «First we try, then we trust». 

Η πορεία τους θα είναι εξαγνιστική. Θα μαλώσουν, θα φωνάξουν ο ένας τον άλλον, θα ειρωνευτούν, θα πληγωθούν. Και μετά, αρχίζουν οι εκ βαθέων εξομολογήσεις. Και μετά, θα αρχίσει η αλληλοεκτίμηση. Και μετά, θα τους ενώσουν τα κατά συνθήκη – μα τόσο ζωτικά – ψέματα. Και μετά, θα μπερδευτούν τόσο γλυκά το «Γνώθι Σαυτόν» των αρχαίων Ελλήνων, το «Τα εις εαυτόν» (ή Meditations) του Ρωμαίου Αυτοκράτορα, Μάρκου Αυρήλιου (note to self: πρέπει να διαβάσω το βιβλίο χθες!) και το «Μεγάλο Ανθρωπάκι» του Arthur Penn. Και στο τέλος, μια θυσία, που σώζει δύο κι όχι έναν. Κι ένας αποχαιρετισμός, με αναλογίες με το φινάλε από τον «Κύκλο των Χαμένων Ποιητών». 

Ο Payne θέλει να μας οδηγήσει στο 1970 με κάθε τρόπο: το τρέιλερ της ταινίας μοιάζει με τα τρέιλερ ταινιών του 1970, το logo της Universal είναι το logo της όπως ήταν το 1970, η φωτογραφία παραπέμπει στα seventies, τα μαλλιά, το ντύσιμο, τα πάντα. Είναι μια γλυκιά νοσταλγία, ταυτόχρονα όμως η επικοινωνία με το σήμερα δεν απεμπολείται. Ναι, είναι μια μικρή το δέμας ταινία, με μεγάλη καρδιά όμως, που θα γλυκάνει τους θεατές που θα την παρακολουθήσουν. Όχι τίποτε συγκλονιστικό εδώ, μην παρεξηγηθώ κιόλας, αλλά κάτι ταπεινό και τρυφερό, που πολλές φορές είναι και το ζητούμενο, έτσι; Τρομερός ο Giamatti για ακόμα μια φορά, όμορφες ερμηνείες γενικώς και μια έμμεση παραίνεση να μην γίνουμε holdovers, να μην μείνουμε πίσω και, όπως το έλεγε και ο Μάρκος Αυρήλιος: «Άριστος τρόπος του αμύνεσθαι το μη εξομοιούσθαι». Μια χαρά.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 25 Ιανουαρίου 2024 από την Tanweer!