Movies Ltd

γράφει ο  gaRis (@takisgaris)

Hayao Miyazaki κυρίες, κύριοι και αγαπητά μου παιδιά. Ένας από τους λιγοστούς εναπομείναντες ζωντανούς θρύλους, εκεί αντάμα με τον συνομήλικό του Scorsese. Princes Mononoke (1997), Spirited Away (animated Oscar, 2001), Howl’s Moving Castle (2004), μερικά από τα σταχυολογημένα επιτεύγματα του συνιδρυτού των Ghibli Studios. Ανεξίτηλη εγγραφή στο μνημονικό μου πίσω στα 2013, σε ένα από τα πρώτα μου TIFF, το The Wind Rises, φημολογούμενη αποχαιρετιστήρια διαδρομή του αρχιμάστορα Hayao στο εκράν.

Ιαπωνία του WWII, ηρωικά πιλοταρίσματα (ο πατέρας του κατασκευαστής αεροπλάνων, έκδηλη αναφορά ξανά και στο παρόν φιλμ αλλά υπομόνεψε με τη μακρά εισαγωγή μου) και μια οδυνηρή ματιά στη χαμένη αθωότητα μιας ανθρωπότητας που βαυκαλίζεται την αυτοκαταστροφή της. Ακριβώς δαύτο είναι το κεντρικό θέμα του Miyazaki όμως το μασκαρεύει περίτεχνα. Είναι η απόδραση στο μαγικό, το φανταστικό, του κεντρικού ήρωα που είναι παιδί, αθώο, κυνηγημένο, ορφανό, σαν τον 12χρονο Mahito του νέου κυκνείου άσματος με τον τίτλο...Το Αγόρι και ο Ερωδιός. 

Ο μικρούλης χάνει τη μάνα του μέσα στους βομβαρδισμούς του Τόκιο. Ο πατέρας του παντρεύεται την αδερφή της Natsuko και μετακομίζουν στην εξοχή, όπου παρά τις φιλότιμες προσπάθειές της ο Mahito παραμένει απαρηγόρητος. Όταν εκείνη μυστηριωδώς εξαφανισθεί, ένας αμφιβόλου μοχθηρότητας ερωδιός θα τον παρασύρει σε έναν μυστικό κόσμο όπου συναντώνται αλλόκοτα πλάσματα, ζωντανοί με τους νεκρούς καθώς ελλοχεύει η περιπόθητη οικογενειακή επανένωση. Ο μέγας παραγωγός Toshio Suzuki, διαχρονικός cineδοιπόρος του σκηνοθέτη, δεινοπάθησε για μια περίπου επταετία, καθώς ο Miyazaki έβγαζε περίπου ένα λεπτό ταινίας το μήνα έχοντας αισθητά επιβραδύνει τους ρυθμούς του. 

Παρά τη χρήση τελευταίας τεχνολογίας και την πρωτιά χρήσης IMAX, το εργόχειρο παραμένει το σήμα κατατεθέν που από τα πρώτα λεπτά θέασης, συνεπικουρούμενο από το ονειρικό score του Joe Hisaishi βαυκαλίζει σιωπηλά τις αισθήσεις, βυθίζοντας το βλέμμα σε ένα άλμπουμ εικόνων που ευθέως γνέφουν προς το μέρος της ιστορικής εικονογραφίας ενός δημιουργού που αρνείται πεισματικά να αφήσει πίσω την παιδικότητά του ως το τελευταίο κάδρο. 

Το Αγόρι και ο Ερωδιός. Πήρε Χρυσή Σφαίρα, άνοιξε επίσημα το τελευταίο TIFF, προτάθηκε και για όσκαρ όπου μπορεί και να χάσει από το Spider-Verse 2. Τι σημασία έχουν όλα αυτά όμως; Όπως τότε που ο Akira Kurosawa έφκιανε το Dreams (1990) και μας χτυπούσε καμπάνες για την πυρηνική καταστροφή του πλανήτη μέσα από το φάσμα της τραγικότερης ανοησίας όλων, αυτού του πατέρα των πάντων που λέγεται Πόλεμος. Από την εναντιοδρομία του Ηράκλειτου έως τα παράλληλα σύμπαντα του Miyazaki η μέθεξις είναι η ίδια. Πως η ανθρωπότητα θα επιβιώσει εναγκαλιζόμενη τη μαγεία ιδωμένη μέσα από τα παιδικά μάτια της αθωότητας. Ο Ερωδιός φέρνει ένα σημείωμα στον Mahito από τη χαμένη μητέρα του που γράφει “How do you Live?», αναφορά σε ένα δημοφιλές γιαπωνέζικο βιβλίο της εποχής (1937). 

Η ερώτηση είναι αμείλικτα απλή στη διατύπωσή της, στραμμένη ως καθρέπτης στον καθένα μας ξεχωριστά. Από την άλλη, τι κι αν η αστείρευτη φαντασία ενός τέτοιου γητευτή των εικόνων δείχνει να περιπλανάται ατέρμονα προς χάριν της στιγμής, σάμπως ο Federico Fellini λίγες φορές το έπραξε τούτο το συγγνωστό αμάρτημα; Κι επειδή εκ των πραγμάτων συνάγεται η περίπου αναπόδραστη βεβαιότητα ότι ο Ερωδιός θα είναι τω όντι η τελευταία βαθιά υπόκλιση του Hayao, ας του ανταποδώσουμε ότι δικαιωματικά έχει κατακτήσει. Αληθινή πέρα για πέρα ευγνωμοσύνη.