Movies Ltd

γράφει ο  gaRis (@takisgaris)

H Ζώνη Ενδιαφέροντος του μπρίτον Jonathan Glazer διαγωνίστηκε με επιτυχία στις φετινές Κάννες αποσπώντας το μέγα βραβείο της Επιτροπής, ενώ φιγουράρει ήδη σε πολλές ετήσιες τοπ 10 λίστες της παγκοσμίου κριτικής, με σοβαρές πιθανότητες να καταλήξει ως υποψήφια για όσκαρ καλύτερης ταινίας, ιντερνάσιονσαλ ή μη. Την ημέρα της πρώτης επίσημης προβολής ο συγγραφέας / συνσεναριογράφος Martin Amis έφυγε από τη ζωή. Ο Glazer που να ομολογήσω επευκαιρία ότι τον εκτίμησα με φθίνουσα πορεία αρχινώντας από το καυτό Sexy Beast (2000), το στριφνά ενδιαφέρον Birth (2004) και καταλήγοντας στο εκνευριστικό Under My Skin (2013) που μολαταύτα συγκαταλέγεται στις κορυφαίες ταινίες τις νέας χιλιετίας. Μια δεκαετία του χρειάστηκε το Skin, άλλη μια το The Zone of Interest για να υλοποιηθεί ως πρότζεκτ. Ο σκηνοθέτης / auteur, προκύπτει ξανά arthouse και φεστιβαλικότατος, κι όποιος αντέξει.

Η φιλοδοξία και η σοβαρότης βγάνουν μάτια εξαποδυτηρίων. Τα πρώτα δυο λεπτά περνούν στο σκοτάδι με τη γκριμ μουσικάντζα του Mica Levi (σεσημασμένος αυτός) να προειδοποιάει για τα περαιτέρω. Πρώτο μάνι-μάνι σημάδι πως ο Ιωνάθαν δεν πολιοεμπιστεύεται το θεατάκο του και υπερθεματίζει το τραγικό μιας γενοκτονίας που αποφεύγει ιδαίτερα επιμελώς να καταδείξει. Φαντάσου λοιπόν την οικογένεια του αρχιχασάπη - κτηνωδού Ρούντολφ Εςς (Christian Friedel), της πιστής συζύγου Hedy (Sandra Huller που διανύει μια υπέροχη χρονιά, σε συνδυασμό με το Anatomy of a Fall, έτερος ξενόγλωσσος καππαδόκης στα φετινά όσκαρς) και τα, ποικίλλων ηλικιών, πέντε παιδιά τους. Ειδυλλιακή διαβίωση σε αγροικία κολλητά στον τοίχο του...Άουσβιτς. Δίπλα να χάνεται το σύμπαν, σφαγές, εκτελέσεις, καύσεις, αποτεφρώσεις, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητος και ο στρατοπεδάρχης Εςς να το έχει δει ωσάν άλλη μια μέρα στο γραφείο. Κατά κυριολεξία δηλαδή εδώ ο κόσμος χάνεται και η οικογένεια Εςς χτενίζεται. 

Αν τύχει και κάποτε διαβάσεις το ομότιτλο του Amis, το οποίο εκτυλίσσεται υπό τη μορφή μονολόγων και βρίθει ερωτοτροπιών και λοιπών φυσιολατρικών, διακρίνεις μια εύγλωττη ειρωνεία, ένα θανατηφόρο χιούμορ και εντέλει μια λειτουργική αντιστοίχιση της σχεδόν πλήρους απουσίας εφιαλτικών εικόνων τρόμου με τη σχεδόν μονοσήμαντη κατεύθυνση του στόρυ: Οι δήμιοι του εβραϊκού έθνους ήταν καθημερινοί νοικοκύρηδες της διπλανής πόρτας σε πλήρη αφασία για τα κακουργήματά τους, ελέω της χιτλερικής προπαγάνδας. 

Ο Glazer, αρνείται την α λα Jojo Rabbit σλάπστικ προσέγγιση παρουσιάζοντας μια οριακά βαρετή εκδοχή της Ιστορίας για να σοκάρει άπαντες τολμήσουν να μη νοιώσουν τον θρήνο των κρατουμένων που αλυχτούν στο μπακγκράουντ με την απάθεια της σιωπηρής πλειονοψηφίας, συλλήβδην ειπείν ημών των ιδίων. Ταινία σκηνοθέτη, με δυο - τρεις ευφυείς εκλάμψεις, όπως το Sunbeams του επιζώντα Joseph Wulf στο πιάνο, με τη μικρή που τις νύχτες εμφανίζεται σε κιαροσκούρο φόντο με θερμική κάμερα, να τοποθετεί μήλα σιμά στα εργαλεία καταναγκαστικών έργων για να τα εύρουν οι ζωντανόνεκροι το πρωί, πιάνει υψηλό βαθμό υπαινικτικότητας αλλά μετριότητα ως κινηματογραφικό δράμα. 

Γιατί το The Zone of Interest μπορεί να καυχιέται ότι δεν είναι μια ακόμη ταινία για το Ολοκαύτωμα, να εστιάζει έξυπνα στο θύτη που δυνητικά θα μπορούσε (?) να υπάρξει ο καθένας από εμάς, να αποφεύγει ευλαβικά τα πομπώδη κλισέ προς άρδευση του δακρυφόρου αδένα όμως σκαλώνει κάπου εκεί που αφήνει μια ξεκάθαρη αίσθηση άσκησης ύφους, καμώματος, χαλιναγώγησης του θεατή με μεγαλεπήβολα νοήματα κρυμμένα κάτω από στρώσεις μπανάλ σινεματικού χρόνου. Μπορεί απλά να με έχει στοιχειώσει ανεπίστρεπτα ο Γιος του Σαούλ. Ίσως πάλι ηδύνατο ο Glazer να έπαιρνε μεγαλύτερο ρίσκο ποντάροντας ουσιαστικότερα στον τραγέλαφο του πρωτότυπου συγγραφικού του υλικού. Στο φινάλε αυτό το κάτι-που-μένει είναι πως η ταινία αξίζει μια θέαση πιότερο για όσα δεν...βλέπονται στο πανί.