Movies Ltd

Το τίμημα της αλήθειας

γράφει ο Θόδωρος Γιαχουστίδης(@PAOK1969)

Η δημοκρατία στο απόσπασμα

Η γεννημένη το 1974 Kristina Tina Satter είναι Αμερικανίδα κινηματογραφίστρια, θεατρική συγγραφέας και σκηνοθέτρια με έδρα τη Νέα Υόρκη. Είναι η ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια της θεατρικής εταιρείας Half Straddle, η οποία ιδρύθηκε το 2008 και έλαβε υποτροφία Obie Award το 2013. Η Satter κέρδισε ένα βραβείο Guggenheim το 2020. Τον Ιανουάριο του 2019 η Satter ανέβασε σε Off Broadway θέατρο της Νέας Υόρκης ένα θεατρικό με τίτλο «Is this a room». Το θεατρικό δεν ήταν τίποτε άλλο παρά το απομαγνητοφωνημένο «Verbatim» (word-for word, ήτοι, λέξη προς λέξη) κείμενο της ανάκρισης της νεαρής Reality Winner από πράκτορες του FBI στο σπίτι της, στην Ογκάστα της Τζόρτζια τον Ιούλιο του 2017. Η κινηματογραφική μεταφορά της πολύ ιδιαίτερης θεατρικής παράστασης από την ίδια την Satter έμελλε να είναι και η πρώτη της μεγάλου μήκους κινηματογραφική ταινία.

Η ταινία, αν και παραγωγή της τηλεοπτικής πλατφόρμας HBO, έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περασμένο φεστιβάλ Βερολίνου, όπου προβλήθηκε στο τμήμα Panorama. Η χώρα μας είναι από τις λίγες στις οποίες η ταινία προβάλλεται με κανονική διανομή στους κινηματογράφους. Έχει προηγηθεί η προβολή της στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία και έπεται, κάπου μέσα στον Νοέμβριο, η κινηματογραφική προβολή της στο Μεξικό!

Η υπόθεση: Μετά την πετυχημένη θητεία της στην Αμερικάνικη Πολεμική Αεροπορία, η γεννημένη στις 4 Δεκεμβρίου του 1991, Reality Leigh Winner, εργάζεται πλέον στην εταιρία Pluribus International Corporation, που έχει δοσοληψίες με τον Αμερικανικό Στρατό, ως μεταφράστρια. Γνωρίζει τρεις από τις πιο βασικές γλώσσες που μιλιούνται στο Αφγανιστάν και στο Ιράν (Ντάρι, Παστού και Φαρσί) κι αυτό την κάνει ιδιαίτερα χρήσιμη. Το Σάββατο 3 Ιουλίου του 2017, καθώς η 25χρονη Reality επιστρέφει στο σπίτι της στην πόλη Αουγκούστα της Τζόρτζια όπου διαμένει μαζί με τη σκυλίτσα της και το γάτο της, θα βρει να την περιμένουν εκεί πράκτορες του FBI. Μια πολύωρη ανάκριση θα ξεκινήσει. Γιατί όμως την ανακρίνουν; Σε τι έφταιξε; Για ποιο ακριβώς πράγμα την κατηγορούν;

Η άποψή μας: Τούτη την ταινία την είδα χωρίς να έχω διαβάσει απολύτως τίποτε που να την αφορά, ούτε καν στοιχεία σχετικά με την υπόθεσή της. Η παρουσία της Sydney Sweeney στον πρωταγωνιστικό ρόλο και στην αφίσα της ταινίας, μου αρκούσαν. Καταλαβαίνω το οξύμωρο της κατάστασης σε ότι αφορά τη χρησιμότητα αυτού του κειμένου, αλλά θεωρώ ότι αυτός ο τρόπος είναι ο καλύτερος για την απόλαυσή της: να τη δει δηλαδή ο θεατής χωρίς να γνωρίζει το παραμικρό για την ταινία. Αρκεί να του κάνει hook η παρουσία της υπέροχης 25χρονης Αμερικανής ταλεντάρας και να προχωρήσει υπεύθυνα. Το ιδεατό είναι, όποιος θέλει, να διαβάσει το κείμενο, αφού δει πρώτα την ταινία. Εντάξει; Προχωράμε στο παρασύνθημα. 

Η ταινία βασίζεται σε θεατρικό που βασίζεται στην ηχογραφημένη ανάκριση της Reality Winner κι αυτό είναι το πρώτο πράγμα που σου κινεί το ενδιαφέρον. Κάτι σαν meta ντοκιμαντέρ, ψευδοντοκιμαντέρ που βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, μαγνητοσκοπημένο θέατρο, κάθε ορισμός αποδεκτός, κάθε προσπάθεια να τοποθετήσεις την ταινία σε κάποιο κινηματογραφικό είδος ευπρόσδεκτη. Με όρους αισθητικής απόλαυσης, όμως, αυτό που βιώνουμε είναι ότι παρακολουθούμε ένα θρίλερ. Ένα θρίλερ εξαιρετικά ενδιαφέρον, που το τρομερό είναι πως χτίζεται πάνω σε μια σειρά από μπανάλ small talk. Και πόσα κατοικίδια διαθέτεις; Και σου αρέσει να μένεις στην Ογκάστα; Και μπορώ να βάλω τα ψώνια στο ψυγείο μην χαλάσουν; Και, ω, τι λες, μιλάς τρεις γλώσσες; Εγώ μετά βίας μιλάω αγγλικά. Τέτοια. 

Ο θεατής παρακολουθεί συνεπαρμένος. Τι λένε; Έτσι γίνονται οι ανακρίσεις; Μα γιατί την ρωτάνε τόσο πολλά άσχετα πράγματα; Χμ, είναι άσχετα; Και η Reality Winner; Καταρχάς, τι θεϊκό όνομα είναι αυτό; Σαν να λέμε «αυτή που νικάει την πραγματικότητα» σε κάπως πιο ελεύθερη μετάφραση. Σαν να είναι ινδιάνικο το ονοματεπώνυμό της, ε; Αν κάποιος επινοούσε αυτό το όνομα για δραματουργικούς λόγους, θα τον έλεγαν υπερβολικό. Κι όμως, το Reality Winner είναι το πραγματικό ονοματεπώνυμο ενός πραγματικού ανθρώπου! Πώς μπορεί και παραμένει τόσο ψύχραιμη η Reality; Πώς μπορεί και απαντάει με τόση άνεση και φυσικότητα στις ερωτήσεις των πρακτόρων του FBI; Κρύβει κάτι; Μα τι έκανε επιτέλους; Κι όταν πλέον μαθαίνουμε αυτό που έκανε, αυτό για το οποίο την κατηγορούν, οι ερωτήσεις μέσα στον θεατή συνεχίζουν ακάθεκτες. Γιατί λέει ψέματα; Ή μάλλον γιατί δεν λέει όλη την αλήθεια; Φοβάται; Μα είναι να μην φοβάται; 

Μην ξεχνάμε πως τα γεγονότα έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Donald Trump στις ΗΠΑ. Μιας προεδρίας τοξικής, γκεμπελικής, όπου οποιαδήποτε αλήθεια δεν βόλευε τον Trump απλά δεν ήταν η αλήθεια. Αν δεν το έλεγε το Fox News δεν υπήρχε. Κι αν μια αλήθεια έβγαινε προς τα έξω μέσω ανεξάρτητων, μη ελεγχόμενων από το απολυταρχικό καθεστώς media, «σκοτώνονταν» μέσω της δολοφονίας του χαρακτήρα. Κι όπου καθένας που προσπαθούσε να αντισταθεί απέναντι στην κυριαρχία του προέδρου με το πορτοκαλί μαλλί, είχε να αντιμετωπίσει φοβερές και τρομερές συνέπειες. 

Η Reality έδωσε στην ειδησεογραφική ιστοσελίδα The Intercept διαβαθμισμένες πληροφορίες που αλίευσε από το NSA, σύμφωνα με τις οποίες η Ρωσία έπαιξε ρόλο στο να κριθούν οι προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ, υπέρ του Donald Trump. Οπότε, η Reality, που θεωρητικά παρανόμησε, καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια και τρεις μήνες φυλάκιση! Διαρρέοντας ένα έγγραφο, που αποκάλυπτε στην αμερικάνικη κοινή γνώμη, πως ο Πρόεδρός τους πήρε την εξουσία με βρόμικο τρόπο! Έκανε το καθήκον της απέναντι στους συμπατριώτες της, στο σύνταγμα και τους νόμους της πατρίδας της, παρανομώντας. Και... τιμωρήθηκε, επειδή βοήθησε στο να μάθει ο κόσμος την αλήθεια. 

Η μισή επιτυχία της ταινίας είναι ο τρόπος με τον οποίο η δημιουργός στήνει το θέμα. Οι πληροφορίες μας έρχονται με το σταγονόμετρο ενώ βλέπεις το ολοένα και πιο ασφυκτικό στρίμωγμα της Reality. Κι ένα ακόμα γαμάτο εύρημα είναι το πως οι χαρακτήρες «ακυρώνονται» κάθε φορά που λένε μια πληροφορία, από αυτές που δεν είναι να μαθευτούν από το ευρύ κοινό. Η άλλη μισή επιτυχία της ταινίας οφείλεται στην Sydney Sweeney. Η ερμηνεία της είναι κα-τα-πλη-κτι-κή, καθηλωτική, υπέροχη. Άνετα μπορώ να την τοποθετήσω ανάμεσα στις δυο, τρεις κορυφαίες της χρονιάς έως τώρα. Και είναι κρίμα που δεν μπορεί να είναι υποψήφια για Όσκαρ πχ, μιας που η ταινία γυρίστηκε για το HBO! Όπως και να έχει, μιλάμε για ταινιάρα, τόσο απλή στη σύλληψη, τόσο σπουδαία στην εκτέλεση και σε όσα λέει.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 29 Ιουνίου 2023 από την Spentzos Films!