Movies Ltd

γράφει ο zerVo (@moviesltd)

Ούτε να τον διανοηθώ δεν θέλω τέτοιο εφιάλτη. Όχι βέβαια να βρεθεί κανένα παιδί μου, ντυμένο την πορτοκαλί στολή, πίσω από τα κάγκελα σε κάποιο σωφρονιστικό καμπ, δέκα χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του. Εκεί θα με είχαν μαζέψει με τα φτυάρια. Αλλά μήτε στο κρατητήριο του τμήματος, εδώ δυο στενά παραπάνω, για εξακρίβωση στοιχείων. Σύμφωνοι δεν έχουν όλοι οι γονιοί την ίδια κράση, ούτε λογίζουν την κάθε κατάσταση μέσα από κοινό πρίσμα. Εκεί που άλλοι θα είχαν πάθει συφόρεση στο άκουσμα ενός τέτοιου κακού μαντάτου, εδώ η Κυρία, απλώς στόλισε το μαλλί πορτοκαλόξανθο, καβάλησε την ξέσκεπη Μερσέντα και κίνησε να δώσει την μάχη υπέρ του κανακάρη της. Και πολύ λογικά με αυτή της την απρόβλεπτη στάση τα κατάφερε!

Ένα σπίτι με τέσσερις άντρες έχει να φροντίσει η νοικοκυρά Ραμπιγιέ. Τον κύρη της, ολημερίς εργαζόμενο στην τοπική αυτοκινητοβιομηχανία της Βρέμης και τα τρία της αγόρια, τον Μουράτ, τον Ατίλα και τον μικρούλη Τσεν. Και μια χαρά τα καταφέρνει, έστω κι αν οι συνθήκες, οικονομικές κυρίως, δεν είναι και οι καλύτερες για την φαμίλια της, εφόσον ως Τούρκοι μετανάστες, δεν λογίζονται πολίτες πρώτης κατηγορίας στην νέα τους πατρίδα. Μέχρι την στιγμή που ένα αβάσταχτο νέο, θα κτυπήσει την πόρτα της.

Ο μεγάλος της ο γιος, που απουσιάζει από το σπίτι για μέρες, θα εντοπιστεί στο Καράτσι του Πακιστάν, έχοντας συλληφθεί από τις αμερικάνικες αρχές, κατηγορούμενος ως δυνητικός τρομοκράτης, παρακινούμενος από τις ακραίες μουσουλμανικές του αντιλήψεις. Και θα οδηγηθεί αρχικά, δίχως να λάβει χώρα καμία δίκη, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Κανταχάρ και ακολούθως στο κολαστήριο του Γουαντάναμο για τα περαιτέρω... Πληγωμένη βαθιά από το δράμα που βιώνει το παιδί της, αλλά και δίχως στιγμή να χάσει την ψυχραιμία της η Ραμπιγιέ, θα βάλει στόχο την απελευθέρωση του, αναθέτοντας την υπόθεση σε έναν, όχι φημισμένο, αλλά μάχιμο ποινικολόγο της πόλης.

Το ημερολόγιο δείχνει 2001 και οι Ηνωμένες Πολιτείες, πληγωμένες βαριά από το κτύπημα της Αλ Κάιντα στα Δίδυμα, έχουν εξαπολύσει μανιασμένο ανθρωποκυνηγητό για να εντοπίσουν σε όλο τον κόσμο, τους πιθανούς εξτρεμιστές που απειλούν την ακεραιότητα, μα και την κυριαρχία τους. Εννοείται πως καθείς που ταξιδεύει σε μέρη περίεργα της Μέσης Ανατολής, φορώντας το φέσι στο κεφάλι, λογίζεται ως ύποπτος, συνεπώς και αλυσοδένεται με συνοπτικές διαδικασίες και οδηγείται στα μπουντρούμια προς γενικό έλεγχο φρονημάτων. Στο συντριπτικό της ποσοστό, αυτή η παράνομη, πλην δίκαιη με βάση την λογική των Γερακιών, διαδικασία, ενδέχεται να τραβήξει χρόνια, με κάποιους φουκαράδες, που έτυχε να δηλώνουν Μωαμεθανοί, να καταλήγουν να σαπίζουν στα κελιά των φυλακών που έχει στήσει ο εκδικητικός Κύριος Τζορτζ Μπους ο νεότερος.

Μια τέτοια ιστορία αληθινή είναι και ετούτη που καταγράφεται σε φιλμ, από τον Γερμανό σκηνοθέτη Andreas Dresen, σε σενάριο της Laila Stieler (Αργυρή Άρκτος στην Μπερλινάλε '22) που βασίζεται στα απομνημονεύματα του ταλαίπωρου Μουράτ Κουρμάζ. Με την βασική διαφορά πως εδώ δεν παρακολουθούμε τα όσα τραγικά ενδέχεται να βίωσε ο ίδιος, τον καιρό της κράτησης του στα καμπ του θανάτου, αλλά τον Γολγοθά που καλείται να ανέβει μόνη, ολομόναχη, η μητέρα του, προκειμένου να τον φέρει και πάλι κοντά της.

Και αληθινά η υπόθεση της φτωχής, με υπερήφανης Ραμπιγιέ, εμφανίζει ένα έντονο ενδιαφέρον για το πως πρόκειται να εξελιχθεί, αφού σε κανένα της σημείο δεν ακολουθεί την υπερβολικά δραματική πεπατημένη, ενός Αγνοούμενου του Γαβρά ας πούμε, μα αποφασίζει να ακολουθήσει ένα πιο γλαφυρό μονοπάτι, όσο τουλάχιστον αφελείς και αγαθιάρες είναι οι κινήσεις της κεντρικής ηρωίδας. Που καλείται σαν σύγχρονος Δαβίδ, να κοντράρει ένα ολάκερο Γολιαθικό σύστημα, το οποίο αδιάφορα νίπτει χείρας, αποποιούμενο τις ευθύνες, ρίχνοντας τις στον απέναντι, μην τυχόν και βγάλει τα κάστανα από τις φλόγες. Κανένας διεθνής φορέας βλέπεις, δεν αναλαμβάνει να οδηγήσει στην δικαιοσύνη τις πομπές της Αμερικής, για εγκλήματα που, ευφυώς, λαμβάνουν χώρα εκτός της επικράτειας της (Κούβα), την ίδια ώρα που οι Γερμανικές αρχές δεν αναλαμβάνουν να υποστηρίξουν έναν ξένο πολίτη, έναν μετανάστη, που ενδεχομένως και να μην βρίσκεται νομίμως στο έδαφος τους.

Αυτά τα νομικίστικα η Rabiye όμως δεν τα καταλαβαίνει, ούτε τα κατανοεί. Δόστηνα να φτιάξει κιοφτέδες και σαρμάδες κι εκεί θα αποδειχτεί η καλύτερη του πλανήτη. Συνεπώς η συλλογιστική της ξεφεύγει ολοσδιόλου από εκείνη του επικρατούντος Δικαίου, ούσα πεπεισμένη πως το βλαστάρι της είναι αθώο και άδικα βασανίζεται στην στενή. Το ζήτημα είναι πως το αποδεικνύεις κιόλας αυτό σου το δίκιο, ειδικά όταν τα κέντρα απόφασης, βρίσκονται στην άλλη άκρη της γης κι η Μάνα Κουράγιο, δεν ξεμυτίζει καν από την γειτονιά της. Ούτε και της χρειάστηκε ποτέ να τραβήξει ρότα για παραπέρα. Κι εκεί εισέρχεται η δυναμική παρουσία του δικηγόρου Μπέρχαρντ Ντόκε (πολύ σωστό σαπόρτ από τον Alexander Scheer), που με τις γνωριμίες του θα κινήσει θέμα φλέγων, φτάνωντας ίσαμε το Σαπρίμ Κορτ της Ουάσινγκτον Ντι Σι!!!

Μεγαλεία λοιπόν για την μπουλούκα Τουρκάλα, που όσο παγώνει σαν σκέφτεται τα πάθη που περνά ο Μουράτ, άλλο τόσο κάνει κέφι τις μπίζνες κλας των αεροπλάνων, τις συναντήσεις με αστέρες του σινεμά στην άλλη άκρη του Ατλαντικού και τις ομιλίες ενώπιον κοινού, που θα την κάνουν κι εκείνη να νοιώσει πως είναι κάποια σημαντική. Αγαθοβιολοσύνη, σε κάποια σημεία της υπερβολικά τονισμένη από την αφήγηση, που οδηγείται σε μπόλικες επαναλήψεις, περισσότερο όμως για να γίνει ευρύτερα αντιληπτή η άκρατη αισιοδοξία της μάνας, πως εντός ολίγου όλα θα πάνε καλά. Και ανά δυο σκηνές οι μέρες της κράτησης αυξάνονται ραγδαία. Εκατό, πεντακόσιες, χίλιες...

Φυσικά το σημαντικότερο ατού του έργου, ορίζεται από την πληθωρική ερμηνεία της Meltem Kaptan (εξού και το σχετικό τιμητικό βραβείο στο Βερολίνο) στον αβανταδόρικο ρόλο της σύγχρονης Λωξάντρας, της καλοσυνάτα αυταρχικής μάνας που επιθυμεί να έχει τον έλεγχο των πάντων, ορίζοντας το αφεντικό - κι ας νομίζουν όλοι το αντίθετο - όχι μόνο του σπιτικού, μα ολάκερου του μικρόκοσμου της. Δίχως να ομιλεί γρι την Αγγλική, αποσπά το χειροκρότημα των διανοούμενων, δίχως να χαρακτηρίζεται από καλούς τρόπους, κερδίζει μονομιάς τον σεβασμό όλων, δίχως να ξέρει μισό νόμο, βάζει πλάτη όλους όσους πολιτικάντηδες πάνε να αδικήσουν το παιδί της. Και μέσα από την απύθμενα εξωστρεφή της συμπεριφορά και την αστείρευτη μητρική της αγάπη, που γκρεμίζει τείχη, αντιλαμβανόμαστε πως οι δημοκρατικές αξίες δεν έχουν παντού την ίδια ισχύ για όλους. Σημειωτέον πως για όλη αυτή την ανείπωτη ανθρώπινη ταλαιπωρία, διάρκειας πέντε και πλέον ετών, ουδείς από τους αντιδραστικούς εμπλεκομένους, απολογήθηκε ή ζήτησε μια απλή συγνώμη...