Movies Ltd

του zerVo (@moviesltd)

Ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές της κλασικής Γαλλικής λογοτεχνίας, ο σπουδαίος Honore de Balzac, συνέγραψε το μυθιστόρημα του Χαμένες Ψευδαισθήσεις (Illusions Perdues), μεταξύ των ετών 1837 και 1843. Βασισμένος κατά κύριο λόγο σε προσωπικές εμπειρίες που αποκόμισε εργαζόμενος τόσο ως τυπογράφος, όσο και σαν εκδότης, στο χωρισμένο σε τρεις πράξεις πόνημα του, επιχειρεί να περιγράψει την κοινωνική κατάσταση που επικρατεί στην πατρίδα του, αμέσως μετά τις πολιτικές ανακατατάξεις των αρχών του 19ου αιώνα. Το παράξενο στην περίπτωση των όσων περιγράφει το κείμενο του συγγραφέα, είναι πως αν και έχουν συνταχθεί περίπου διακόσια χρόνια πριν, φαντάζουν σαν να γράφτηκαν όχι χθες, αλλά σήμερα κιόλας. 

Αποφασισμένος να πραγματοποιήσει τις ασυγκράτητες φιλοδοξίες του, που ξεπερνούν κατά πολύ τα στενά όρια της επαρχιακής κωμόπολης του Ανγκουλέμ, αλλά και να ακολουθήσει τον παθιασμένο, όσο και παράνομο, έρωτα του για την όμορφη αριστοκράτισσα Λουίζ Ντε Μπαρζετόν, ο νεαρός, εκκολαπτόμενος και ταλαντούχος ποιητής Λισιέν Ντε Ρουμπενπρέ, θα μεταβεί στο Παρίσι, εκεί που εκτιμά πως θα του δοθούν οι ευκαιρίες ανάδειξης που αποζητά. Ατυχώς για εκείνον, η ερωμένη του ακολουθώντας τις προσταγές της τάξης της, που απειλεί να την εξοστρακίσει, θα τον απαρνηθεί, ρίχνοντας τον, αδέκαρο, στον μαρασμό και την απελπισία.

Εργαζόμενος πλέον στα κακόφημα καπηλειά ως σερβιτόρος για να βγάλει τα λιγοστά προς το ζην, θα γνωρίσει τον δυναμικό και επιδραστικό αρχισυντάκτη της επιθεώρησης La Corsaire Satan, Ετιέν Λουστώ, ο οποίος μονομιάς θα τον πάρει υπό την προστασία του δασκαλεύοντας τον την μέθοδο, για να αναδειχθεί σε δημοσιογράφο περιοπής. Και πραγματικά ακολουθώντας τις κατευθύνσεις του μέντορα του, πολύ σύντομα ο Λισιέν, χάρη στην ικανότητα του στην γραφή, θα πάρει ένα σημαντικό πόστο στην φιλελεύθερων τάσεων εφημερίδα. Που όχι μόνο θα του αποφέρει έσοδα ώστε να διαβιώνει άνετα, αλλά θα του δώσει και την ισχύ εκείνη που χαρίζει η πένα, όταν χρησιμοποιείται επιθετικά και προς ίδιον όφελος.

Υπάρχουν ηθικές αρχές στην ψυχή του ερωτοκτυπημένου, εμφανίσιμου μεν, βλαχαδερού δε, εικοσάχρονου ποιητή. Αγαθός μέχρι τελικής πτώσης, ο Λισιέν, που όπως τον συμφέρει χρησιμοποιεί το επώνυμο της, κατά κάποιο τρόπο, βαθμοφόρας σοσιολογικά, μητέρας, αντί για εκείνο του μπατίρη και άνευ γαλονιών πατέρα, νομίζει πως αφήνοντας ξωπίσω του το ελαχίστων ευκαιριών χωριό, θα βρει μια μεγαλούπολη που θα τον καρτερεί με ανοιχτές αγκαλιές. Όπως του το είπε επακριβώς ο ευγενής, ηλικιωμένος και άσχημος, μα πλούσιος και αξιωματούχος, μνηστήρας, της αγκάλης της όμορφης, αν και σαρανταβάλε, Λουίζ: Ο Σηκουάνας αν τον τρέξεις προς τις εκβολές του, θα δεις πως είναι γεμάτος από πτώματα, όσων αυτοκτόνησαν στα νερά του, μη αντέχοντας να παίξουν στους κανόνες που θέτει το Παρίσι.

Ένα ρόλερ κόαστερ - πόσο άκομψη λέξη για μια ταινία εποχής, αλλά απόλυτα ταιριαστή με την φρενήρη πλοκή - που εισχωρεί με ταχύτητα ιλιγγιώδη στον μικρόκοσμο των πλουσίων και όσων άφραγκων τους περιβάλλουν, επιθυμώντας κάποια φορά να πάρουν την θέση τους, είναι το πανέμορφο παραμύθι που μας περιγράφει το Illusions Perdues. Ένα παιχνίδι δράσης και αγωνίας, που κανείς δεν βάζει στοίχημα για το ποιες είναι οι ισχύουσες συμμαχίες, που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποιες ατιμίες, προδοσίες, μηχανορραφίες, θα λάβουν χώρα στο αμέσως επόμενο δευτερόλεπτο. Άλλωστε όταν κατέχεις θέση και πλούτη, είναι απολύτως βέβαιο πως υπερτερείς του φουκαρά, που το μυαλό του ενδεχόμενα ξεχειλίζει από τάλαντο.

Για να πιάσουμε και τον παλμό της μόδας, πέρα από την βασική κεντρική ιδέα, περί της κυρίαρχης απολυταρχίας, το φιλμ αναδεικνύει προσωπικότητες που συναντάμε διαρκώς στην καθημερινότητα μας. Μεγαλοεκδότες που αδιαφορούν για την ποιότητα, υπολογίζοντας μετά μανίας στο χρηματικό κέρδος, ινφλουένσερς που με το κούνημα ενός δακτύλου ανεβάζουν η κατακερματίζουν καριέρες, ρεπόρτερς φυλλάδων που με δυο μόνο τους λέξεις, έναντι φυσικά αδράς ανταμοιβής, πετυχαίνουν να καθοδηγήσουν την κοινή γνώμη. Και ο λαουτζίκος, άβουλος και μουτζούρης, ζητωκραυγάζει ή γιουχάρει κατά το δοκούν, χωρίς να αντιλαμβάνεται πως ουσιαστικά, δεν είναι κάτι περισσότερο από ένα πιόνι, μια μαριονέτα, που χειρίζονται για πλάκα οι ισχυροί.

Στο αντίκρυ, για να πω του στραβού το δίκαιο, των 160 λεπτών της χρονικής διάρκειας της ταινίας, αρχικά τα έχασα. Δεν περίμενα ποτέ πως ένα δράμα με στολές της μεταλουδοβίκων περιόδου, θα μπορούσε να με καθηλώσει έτσι, μεταβαλλόμενο σε αγωνιώδες θρίλερ, ανατροπών και απρόσμενων εξελίξεων. Στα 50 του χρόνια, ένας από τους πιο αγαπημένους ντιρέκτορες των μεγάλων μεσογειακών φεστιβάλ κινηματογράφου, στο όγδοο δημιουργικό, μεγάλου μήκους, βήμα του, κερδίζει το χειροκρότημα της πλατείας. Κανονικό, αυθόρμητο και από καρδιάς για τον Xavier Giannoli, ούτε κίβδηλο, ούτε μουσαντένιο, σαν κι εκείνα που στήνει ο σιχαμερά πληρωμένος κλακαδόρος - ο σπουδαίος ρολίστας και προσφάτως εκλιπόντας Jean Francois Stevenin, σε μια από τις ύστατες εμφανίσεις της ζωής του.

Υπέροχη καλλιτεχνική διεύθυνση, στα υψηλού επιπέδου πρότυπα της γαλλικής σχολής, ρυθμός που αβαντάρεται από το κοφτό μοντάζ και τις γοργές κινήσεις της κάμερας, με τους μακρύς νυσταλέους διαλόγους να περιορίζονται σημαντικά και μόνο κατ απαίτηση του σεναρίου, αφήγηση που τονίζεται από ένα στοιχειωμένο voice over, που μόνο στο τελικό πλάνο αντιλαμβανόμαστε της ταυτότητα του ομιλητή. Το κυριότερο όμως, ένα πολύ σπουδαίο, επιλεγμένο από το πάνω ράφι, καστ, που απαρτίζουν πασίγνωστες μορφές του τρικολόρ σινεμά, με πιο χαρακτηριστικές την De France, που επάξια κερδίζει την διαδοχή από την Scott Thomas στην μελαγχολικά σεξ απίλ έκφραση, ο φορμαρισμένος δαίμονας Dolan, αντάμα με τον καταπληκτικό Lacoste, ως προσωποποιήσεις της απορημένης άγνοιας του Friend or Enemy, φυσικά ο Depardieu, που άλλωστε και ο ίδιος κάποτε είχε υποδυθεί τον Μπαλζάκ, η μπουλούκα, κοψιάς συμπατριώτισσας Dequenne, Salome Dewaels, η κομμένη και ραμμένη σε πατρόν Τασώς Καββαδία, Jeanne Balibar, που ως σατανική μεγαλοαστή δεν αφήνει το παραμικρό να αγγίξει την ανωτέρα τάξη της.

Χορός πανάκριβος που περικλείει την αποκάλυψη των Χαμένων Ψευδαισθήσεων, τον όχι ανάλογης πρωταγωνιστικής εμπειρίας Benjamin Voisin, ένα στοίχημα που εύκολα θα μπορούσε να αποδειχθεί μπούμερανγκ για την παραγωγή κι όμως βγήκε λίρα εκατό! Πανέμορφος, λαμπερός, χωστός, με ένα αστέρι να τον ακολουθεί μόνιμα σε κάθε του εμφάνιση, ο ζεν πρεμιέ, δίνει παράσταση καριέρας, αποδίδοντας τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα του: Επαρχιώτης εραστής, αδέξιος βαλές, φλογερός ιδεαλιστής, καλοσιδερωμένος δανδής, τσακισμένος ονειροπόλος. Πανάξιο Cesar Πιο Ελπιδοφόρου Ηθοποιού, το ένα από τα επτά βαρύτιμα τρόπαια που κατάφερε το φιλμ, μεταξύ των οποίων και εκείνο του καλύτερου, της δεύτερης τη τάξει βιομηχανίας της Έβδομης Τέχνης στον κόσμο, για φέτος.