Movies Ltd

Τίποτα δεν κρατάει για πάντα

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Προσοχή: ο εραστής είναι... Ρώσος!

Αυτή είναι η τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί η γεννημένη στις 26 Απριλίου του 1970 στη Βηρυτό Γαλλολιβανέζα, Danielle Arbid. Οι προηγούμενες τρεις ταινίες της είναι οι εξής: «Στο πεδίο της μάχης» (Maarek hob, 2004), «Un homme perdu» (2007) και «Peur de rien» (2015). Οι δύο πρώτες ταινίες της έκαναν την παγκόσμια πρεμιέρα τους στο φεστιβάλ των Καννών. Το ίδιο θα έκανε και τούτη εδώ η τελευταία της: επιλέχθηκε στο επίσημο πρόγραμμα του φεστιβάλ των Καννών του 2020, το οποίο όμως δεν διεξήχθη ποτέ εξαιτίας της πανδημίας του κορωναϊού. Τελικά, προβλήθηκε στην Αγορά του φεστιβάλ του Τορόντο τον Σεπτέμβριο του 2020 και έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν τον ίδιο χρόνο. Fun fact: έλαβε μέρος και στο φεστιβάλ της Μόσχας!

Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο ομώνυμο, αυτοβιογραφικό βιβλίο της (82χρονης πλέον) Annie Ernaux, μόλις 80 σελίδων, το οποίο πρωτοεκδόθηκε τον Ιανουάριο του 1992. Να σημειώσουμε πως άλλα δύο βιβλία της συγγραφέως έχουν γίνει ταινίες: το βασισμένο στο βιβλίο της «L'Occupation», «L'autre» (2008) των Patrick-Mario Bernard και Pierre Trividic και το βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της «L'événement» (2021) της Audrey Diwan, ταινία που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο περασμένο φεστιβάλ Βενετίας και θα δούμε αργότερα μέσα στη φετινή σεζόν στη χώρα μας.

Η υπόθεση: Η Ελέν είναι μια 40χρονη καθηγήτρια λογοτεχνίας και χωρισμένη μητέρα, που διδάσκει στο Παρίσι. Η εν πολλοίς ρουτινιάρικη ζωή της θα αλλάξει όταν γνωρίσει τον Αλεξάντρ, έναν παντρεμένο Ρώσο διπλωμάτη, που επισκέπτεται το Παρίσι συχνά αλλά δεν μένει εκεί για πολύ. Κι ενώ λέει στον εαυτό της και στην κολλητή της φίλη πως δεν θα ερωτευθεί, ξεκινάει μια παθιασμένη, σαρκική σχέση μαζί του. 

Γνωρίζει ελάχιστα για εκείνον, ο Αλεξάντρ δεν μιλάει πολύ έτσι κι αλλιώς, κάθε τους συνάντηση είναι ηδονική και απολαυστική και η Ελέν δεν μπορεί να σταματήσει να τον σκέφτεται όταν δεν είναι μαζί του. Παθαίνει εμμονή μαζί του, νιώθει εξαρτημένη, σε σημείο να μην σκέφτεται οτιδήποτε δεν τον αφορά, σε σημείο να παραμελεί τόσο τον εαυτό της όσο και τον έφηβο γιο της. Ο Αλεξάντρ εμφανίζεται και εξαφανίζεται κατά το δοκούν, χωρίς να της δίνει καμία ευκαιρία. Ως πότε όμως θα αντέξει αυτό το πάθος;

Η άποψή μας: «Είμαστε τόσο διαφορετικοί. Του αρέσουν τα κοστούμια Ντιόρ, τα φανταχτερά αυτοκίνητα, οι χαζές αμερικάνικες ταινίες και ο Πούτιν»! Και να που μια ταινία η οποία (θα ήθελε να) ανατέμνει τον γυναικείο ερωτισμό σε βάθος, ακουμπάει στη σημερινή πραγματικότητα και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προφανώς συμπτωματικά, αλλά, κοίτα να δεις συγχρονισμός, ε; Η ειρωνεία είναι πως ο διάσημος χορευτής Sergei Polunin, που υποδύεται τον Ρώσο Αλεξάντρ, είναι... Ουκρανός, γεννημένος στην Χερσώνα, το λιμάνι στη Μαύρη Θάλασσα το οποίο συχνά πυκνά ακούμε στις ειδήσεις τις τελευταίες ημέρες. Συμβαίνουν κι αυτά. 

Πάμε τώρα στην ίδια την ταινία. Τι λέει; Αξίζει να την δει κανείς; Χμ, ναι, γιατί όχι; Αρχικά, είμαι πάντα της άποψης πως ακόμα και οι χειρότερες ταινίες έχουν κάτι να δώσουν στους θεατές. Τούτη η ταινία για κάποιον (ίσως όχι και τόσο) αδιευκρίνιστο λόγο, μου θύμισε τον «Εραστή» (L'amant, 1992) του Jean-Jacques Annaud, ταινία που επίσης βασιζόταν σε αυτοβιογραφικό βιβλίο, της σαφώς καλύτερης συγγραφέως Marguerite Duras – αλήθεια, τι απέγινε η υπέροχη πρωταγωνίστρια της ταινίας, η Jane March; Ε, ναι, και ο Annaud είναι καλύτερος σκηνοθέτης από την Arbid. Η οποία – να της το δώσουμε αυτό – καταφέρνει να γυρίσει πολύ ενδιαφέρουσες ερωτικές σκηνές, αρκετά «ωμές», καθόλου ωραιοποιημένες ή ρομαντοποιημένες, ειλικρινείς και αληθινές. 

Που, εντάξει, δεν κάθισα να μετρήσω, αλλά δεν θα ήταν υπερβολή να πω πως αποτελούν το 50% της ταινίας: το καλό 50%. Με το άλλο μισό τι γίνεται; Εδώ σε θέλω. Ναι, είναι τολμηρή και ενδιαφέρουσα η ερμηνεία της Laetitia Dosch, αλλά το να παίζεις δράμα με εργαλείο σου το σφιγμένο, σουφρωμένο πηγούνι, δεν το λες και μεγάλη πετυχεσιά. Ναι, είναι όμορφος και γοητευτικός και «τι κούκλος είσαι εσύ» κανονικά ο Sergei Polunin, αλλά «καταντάει» η γλάστρα της ταινίας, μονοδιάστατος, χωρίς να του δίνεται κανένα βάθος, ένας τύπος που γαμάει καλά, χαμογελάει αινιγματικά και είναι γεμάτος τατουάζ. Α, και που στο τέλος «ξεσκεπάζεται» ως «λίγος». Ή μήπως το πάθος ήταν λίγο; 

Ναι, το ερωτικό πάθος καίει δυνατά αλλά σβήνει γρήγορα. Καλά τα μουσικά ιντερλούδια, καλές οι σκέψεις της πρωταγωνίστριας, καλές οι σκηνές των διαλέξεων που έρχονται ως αντίστιξη με τις ερωτικές σκηνές, αλλά παρά την τολμηρότητα, η σκηνοθέτιδα δεν παίρνει ρίσκα. Επιχειρεί να είναι και του λιμανιού (Άρλεκιν) και του σαλονιού (Μποντλέρ) – κι αυτό είναι επίσης πολύ ενδιαφέρον – αλλά κάπου η σκηνοθέτιδα χάνεται στη μετάφραση. Προσπαθεί να δείξει όλους τους εγκλωβισμούς που επιφυλάσσει η φαλλοκρατική κοινωνία πάνω στο γυναικείο πάθος και πετυχαίνει να «στρέψει» το κοινό της έξυπνα «εναντίον» της πρωταγωνίστριας («μα μάνα είναι αυτή, που παραλίγο θα σκότωνε το ίδιο της το παιδί, η αλλοπαρμένη;»), τονίζοντας πόσο πολύ μας έχουν διαμορφώσει τα στερεότυπα. Αλλά το λούστρο περισσεύει και η μπαναλιτέ ελλοχεύει. Όπως όταν απομυθοποιούμε τον εραστή/ την εραστή, που έκανε την καρδιά μας να χτυπάει δυνατά. Meh.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 από την Strada Films!