Movies Ltd

"Υπέροχοι" ληστές και τα κουλουβάχατα της Ιστορίας

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Η θεωρία των άκρων... στα άκρα!

Ο Matthew De Vere Drummond, που εργάζεται με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Matthew Vaughn, γεννήθηκε στις 7 Μαρτίου του 1971 στο Λονδίνο. Είναι ο ευτυχής σύζυγος της Claudia Schiffer εδώ και σχεδόν 20 χρόνια κι έχει μαζί της τρία παιδιά! Ήταν ο κουμπάρος του Guy Ritchie στον γάμο του με την Madonna. Ήταν ο παραγωγός σε τρεις ταινίες του Guy Ritchie: «Δυο καπνισμένες κάνες» (Lock, Stock and Two Smoking Barrels, 1998), «Η αρπαχτή» (Snatch, 2000) και «Η κυρία και ο ναύτης» (Swept Away, 2002). Αυτή είναι η έβδομη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί. Οι προηγούμενες ταινίες της φιλμογραφίας του είναι οι εξής: «Χάπια, σφαίρες & 2.000.000 λίρες» (Layer Cake, 2004), «Αστερόσκονη» (Stardust, 2007), «Kick-Ass» (2010), «X-Men: Η πρώτη γενιά» (X-Men: First Class, 2011), «Kingsman: Η μυστική υπηρεσία» (Kingsman: The Secret Service, 2014) και «Kingsman: Ο χρυσός κύκλος» (Kingsman: The Golden Circle, 2017).

Με το Ο Άνθρωπος του Βασιλιά: Το Ξεκίνημα ο Vaughn φαίνεται να κλείνει την τριλογία των Kingsman, καθώς οι δύο επόμενες προγραμματισμένες ταινίες του δεν έχουν καμία σχέση με αυτούς, μιας που (σύμφωνα με το imdb) θα είναι, το «Argylle» (που θα βγει λογικά μέσα στο 2022) και το «Courage», το οποίο απλά έχει ανακοινωθεί ως πρότζεκτ, χωρίς επιπλέον στοιχεία. Τούτη η ταινία ήταν αρχικά να βγει στις αίθουσες στις 15 Νοεμβρίου του 2019. Λόγω της πανδημίας, η ημερομηνία εξόδου της άλλαξε πολλές φορές: 14 Φεβρουαρίου 2020, μετά, 18 Σεπτεμβρίου 2020, μετά, 12 Φεβρουαρίου 2021, μετά Αύγουστο του 2021 για να κάνει τελικά παγκόσμια πρεμιέρα στις 22 Δεκεμβρίου του 2021 στις ΗΠΑ (ημέρα γενεθλίων του πρωταγωνιστή της, Ralph Fiennes, που έκλεισε τα 59), στο Boxing Day στη Μεγάλη Βρετανία και στις 6 Ιανουαρίου του 2022 στην Ελλάδα.

Η υπόθεση: Ενώ ο κόσμος βρίσκεται στα πρόθυρα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Βρετανός αριστοκράτης Ορλάντο Όξφορντ έχει να αντιμετωπίσει δύο πολύ μεγάλες προκλήσεις. Από τη μία, ως γνήσιος πασιφιστής, προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποτρέψει την έναρξη του διαφαινόμενου πολέμου, προασπιζόμενος τα συμφέροντα της Μεγάλης Βρετανίας. Με τη βοήθεια του σωματοφύλακά του, του Σόλα, και της οικονόμου του, της Πόλι, φτιάχνει ένα δίκτυο με ανθρώπους της απολύτου εμπιστοσύνης του, για να του παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για να τα καταφέρει. Στόχος του, να δώσει λύσεις εκεί όπου η πολιτική και οι πολιτικοί αποτυγχάνουν. 

Από την άλλη, έχει να κρατήσει μια υπόσχεση που έδωσε στη μακαρίτισσα σύζυγό του δέκα χρόνια πριν, η οποία σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια πυροβολισμών στη Νότια Αφρική: να προστατέψει πάση θυσία τον γιο τους, Κόνραντ, από το να συμμετάσχει σε πολεμικές εχθροπραξίες. Κατά πως φαίνεται, αποτυγχάνει και στις δύο προκλήσεις. Η δολοφονία του αρχιδούκα Franz Ferdinand στο Σαράγιεβο αποτελεί το έναυσμα για να ξεκινήσει ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και ο Κόνραντ, ένας ρομαντικός ιδεαλιστής, δεν κρατιέται από το να πάει στα πεδία των μαχών και να πολεμήσει για την πατρίδα του, παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του. Κι όλα αυτά ενώ ένας μεγαλομανής ραδιούργος, γνωστός με το παρατσούκλι «Ποιμένας», μαζεύει γύρω του δυνατούς παίκτες, όπως ο Ρασπούτιν και η Μάτα Χάρι, για να πραγματοποιήσει τα δικά του σκοτεινά σχέδια. Μπορεί ο Ορλάντο να τον σταματήσει;

Η άποψή μας: Λοιπόν, ετοιμαστείτε για «σεντόνι» καθώς θα πιάσουμε τούτη την ταινία από πολλές πλευρές. 

Κατασκευαστικά: εντάξει, τίποτε λιγότερο από άριστα. Παραγωγή προσεγμένη στην κάθε της λεπτομέρεια. Όλα τα επιμέρους στοιχεία που τη δομούν πιάνουν υψηλές επιδόσεις: από διεύθυνση φωτογραφίας και μοντάζ μέχρι κοστούμια, ντεκόρ, μουσική και εφέ – οπτικά και ηχητικά. Και η σκηνοθεσία δεν πάει πίσω. Ναι, και για τις ερμηνείες, δεν έχω κακό λόγο να πω: κάποιες είναι over the top, αλλά δικαιολογούνται από το εξωφρενικόν του πράγματος γενικότερα. Εκεί που κλωτσάει ο Αστραχάν, είναι στο σενάριο. Κι όχι βέβαια στο πόσο καλογραμμένο είναι αλλά στο πόσο επικίνδυνο. Θα επανέλθουμε... 

Συγκρίσεις: Εντάξει, η πρώτη ταινία της σειράς, το «Kingsman: Η μυστική υπηρεσία», ήταν κάτι πολύ ευπρόσδεκτο. Μια αλλαγή σε ότι αφορά το είδος της περιπέτειας με κατασκόπους, ξεχώριζε επειδή προσπαθούσε – και πετύχαινε – να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ενάντια στην μάστιγα της πολιτικής ορθότητας. Ήταν γρήγορη, ήταν εντυπωσιακή, ήταν έξυπνη και κυρίως ήταν αστεία – εντάξει, έστω και καγκούρικα. Αλλά την έβλεπες και γούσταρες, την έβλεπες και γελούσες. Διασκέδαζες. Στη δεύτερη ταινία της σειράς, η έκπληξη είχε φύγει, τα εξωφρενικά (αναγκαστικά) ήταν περισσότερα, γενικώς το επίπεδο ήταν πεσμένο σε σχέση με την πρώτη ταινία της σειράς, αλλά και πάλι μια χαρά περνούσες – άσε που έβλεπες και τον Jeff Bridges, που μας λείπει ο μπαγάσας. 

Στην τρίτη ταινία της σειράς, λοιπόν, το χιούμορ πέφτει πάρα μα πάρα πολύ, οι σκηνές δράσης είναι εκεί, αλλά ok, έχουμε δει και καλύτερες (να πω την αμαρτία μου, σε οποιαδήποτε ταινία, οι σκηνές αγωνίας που διαδραματίζονται σε κάτι πολύ ψηλό - βουνό στην περίπτωσή μας - απ' όπου ανά πάσα στιγμή, κάποιος μπορεί να πέσει στο κενό και να τσακιστεί, με ελκύουν τα μάλα) και υπάρχει μια αίσθηση ότι κάτι σημαντικό θέλει να μας πει. Σκατά τα κάνει στο τέλος – γενικώς, σεναριακά, υπάρχει μια τρικυμία εν κρανίω – αλλά είπαμε σε αυτό θα επανέλθουμε. Ααα, να μην το ξεχάσω: οι σκηνές με τον υιό Όξφορντ να πολεμάει στα χαρακώματα, παραπέμπουν ευθέως στο 1917 του Sam Mendes. Άλλο βούρτσες όμως κι άλλο... 

Θεματική: Και πάμε στο σενάριο (πρώτη ανάγνωση): Δεν έχω διαβάσει το comic book «The Secret Service» του Mark Millar, πάνω στο οποίο βασίζονται τα σενάρια και των τριών ταινιών της σειράς, υποψιάζομαι όμως πως την σεναριακή γραμμή και τον τόνο τον έχει επιβάλλει ο ίδιος ο σκηνοθέτης (που είναι και συνσεναριογράφος). Αρχικά, δεν κάνει κανέναν κόπο να μασκαρέψει την ελιτίστικη άποψή του για το πως και από ποιους θα έπρεπε να διοικείται ο κόσμος. Ουσιαστικά, προτείνει μια Ολιγαρχία. Μια Ολιγαρχία στην οποία οι λίγοι Άριστοι (να, σαν αυτούς του Μητσοτάκη ένα πράμα – γελάνε και τα τσιμέντα), όντας σπουδαγμένοι, μοσχαναθρεμμένοι και με σαφείς (προφανώς συντηρητικούς) ηθικούς κώδικες, είναι η μόνη λύση για να σωθεί η ανθρωπότητα από την κατάντια της. Η πλέμπα από τον εαυτό της. Μια Ολιγαρχία, που τα μέλη της αυτο-θαυμάζονται. Γουάου και σούπεργουάου. 

Τα λέει... ωραία ο Ορλάντο Όξφορντ, που είναι κάτι σαν ηθική πυξίδα στην ταινία. Το παραθέτω στα αγγλικά, όπως λέγεται (με τον απαραίτητο στόμφο) στην ταινία: «Throughout time, our people robbed, lied, and killed. Until one day, we found ourselves... noble men. But that nobility never came from chivalry. It came from being tough and ruthless». Σκληροί και αδίσταχτοι οι ευγενείς. Ρε αυτοί μολογάνε χωρίς ξύλο! Υπάρχουν κι άλλα περισπούδαστα τσιτάτα: «Our enemies think we are gentlemen, but reputation is what people think of you. Character is what you are» (λίγο σαν «τρία πουλάκια κάθονται»), «We are the first independent intelligence agency. Refined but brutal, civilized but merciless» (και του σαλονιού αλλά και του λιμανιού δηλαδή). Τέτχια. 

Εκεί όμως που πραγματικά σου δίνει mixed signals το σενάριο είναι το θέμα του πολέμου. Ο Ορλάντο είναι πασιφιστής. Πριν, έσφαζε και αιματοκυλούσε «για την πατρίδα». Εν μέσω μιας σφαγής, όμως, του ήρθε η επιφοίτηση: ρε συ, τι κάνω, γιατί τους σκοτώνω αυτούς; Κι έτσι τάχθηκε ενάντια στους πολέμους. Έτσι ρε. Επίσης, τάχθηκε ενάντια στους πολέμους, επειδή έδωσε μια υπόσχεση (!!!) στην γυναίκα του, καθώς εκείνη ψυχορραγούσε στα χέρια του: να μην δει ο γιος τους πόλεμο. Αμ δε! Γίνεται βρε καπιταλισμός χωρίς πολέμους; Όσο κι αν προσπάθησε να τον αποτρέψει (!!!) ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος ξεσπά. 

Κι ενώ ο ίδιος είναι ειρηνιστής, ο γιος του τα βλέπει αλλιώς τα πράγματα. Και θέλει να πολεμήσει «για την πατρίδα». Και... δεν σποϊλεριάζω, αλλά στην κηδεία του, ο πατέρας του θα απαγγείλει ένα πολύ όμορφο ποίημα, το «Dulce et Decorum Est» του Wilfred Owen (το οποίο βέβαια δημοσιεύτηκε το 1920, πολύ μετά από το χρονικό διάστημα στο οποίο λαμβάνουν χώρα τα διάφορα της ταινίας, αλλά anyway). Σαφέστατα αντιπολεμικό. Αμέσως μετά, όμως, θα... πολεμήσει (εντάξει, με τον τρόπο του) και θα σκοτώσει, για το γενικότερο... καλό. Με λένε Ρίζο κι όπως θέλω τα γυρίζω... Επειδή όμως, δεν θέλω να φτάσω στις πεντακόσιες χιλιάδες λέξεις για την ταινία, σταματώ εδώ σε ότι αφορά το συγκεκριμένο θέμα. Γιατί όλο το ζουμί βρίσκεται στο επόμενο... 

Πολιτική: Και πάμε στο σενάριο (δεύτερη ανάγνωση): Εδώ πλέον τα πράγματα παύουν να είναι αστεία και γίνονται ιδιαιτέρως επικίνδυνα. Ανάλογη περίπτωση – σε πολύ πιο μικρή κλίμακα ευτυχώς – είχαμε και στην ελληνική ταινία Καλάβρυτα 1943. Ναι, μιλάμε για ταινίες, ναι, το σενάριο μπορεί να κάνει ό,τι γουστάρει, αλλά όταν η πρότασή σου παραχαράζει την ιστορική αλήθεια με ύπουλο τρόπο, δεν είσαι αθώος, δεν κάνεις πλάκα: κάνεις πολιτική. Και ή ξεπλένεις ή σπρώχνεις επικίνδυνη ατζέντα. Η Kingsman ΑΕ προφανώς και δεν υπήρξε: είναι αποκύημα της φαντασίας. Όμως, ο Vaughn φροντίζει με τρομακτική λεπτομέρεια να παρουσιάσει ιστορικές αλήθειες. Η δολοφονία του Franz Ferdinand όντως έλαβε χώρα με τον τρόπο που παρουσιάζεται στην ταινία, στο Σαράγιεβο, από τον Σέρβο εκ Βοσνίας Gavrilo Princip: με τη δεύτερη προσπάθεια, μετά από αποτυχημένη ρίψη βόμβας και εντελώς (;) τυχαία, καθώς η άμαξα των θυμάτων πέρασε από μπροστά από το μαγαζί στο οποίο ο φοιτητής άραζε! 

Ο Grigori Rasputin σαφώς και υπήρξε ως ιστορική φιγούρα (εδώ, τον έχουν κάνει τραγούδι οι Boney M!!!). Και ναι, πήγαν να τον δηλητηριάσουν με κυάνιο! Και... θεράπευε τον γιο του Τσάρου από την αιμοφιλία του. Για το υπερμεγέθες πέος του δεν γίνεται νύξη στην ταινία: τεράστια... παράλειψη. Ο Kitchener ήταν ιστορικό πρόσωπο κι όντως το πλοίο του βυθίστηκε από γερμανική νάρκη. Οι King George, Kaiser Wilhelm, Tsar Nicholas ήταν όντως ξαδέλφια και κυβερνούσαν αντίστοιχα σε Μεγάλη Βρετανία, Πρωσία και Ρωσία. Ο Erik Jan Hanussen υπήρξε ιστορικό πρόσωπο – και σας παραπέμπω με την ευκαιρία στην εξαιρετική ταινία «Hanussen» του István Szabó από το 1988, που παραλληλίζει την ιστορία του με την άνοδο του Χίτλερ. 

Ναι, αλλά στην αμερικανιά για την οποία ξοδέψαμε τόοοοοοσες λέξεις, ο Hanussen υπήρξε το... δεξί χέρι του... Ποιμένα!!! Όπου – ένα ακόμα αρνητικό της ταινίας – όταν αποκαλύπτεται η πραγματική ταυτότητα του original Ποιμένα, δεν κάνεις «γουάου» (μιας που προσπαθούσε τόση ώρα να μην μας τον αποκαλύψει) αλλά να πεις ένα «αυτός ήταν;», αν δεν είχες καταλάβει ήδη από προηγούμενη σκηνή το αληθινό του πρόσωπο. Οπότε, ο Ποιμένας (ο original) ήθελε να κάνει τον κόσμο μπουρδέλο για να ελευθερωθεί η αγαπημένη του Σκοτία από τους Άγγλους!!! Ευγενές κίνητρο, δεν λέω. Οπότε, οι Kingsmen, που η ιεραρχία τους αντιγράφει τους Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης (έλεος κάπου!!!) δημιουργήθηκαν αρχικά ως αντίπαλον δέος απέναντι στον Ποιμένα και τη δική του οργάνωση. Άντε, ας το καταπιούμε και αυτό. 

Αυτό που δεν καταπίνεται με τίποτε είναι πως η ταινία μας λέει πως ο Λένιν ήταν υποχείριο του Ποιμένα!!! Κι εκεί πλέον που αρχίζεις να βλαστημάς χριστοπαναγίες είναι μετά τους τίτλους τέλους, όπου σε μια σκηνή φαίνεται πως ο νέος Ποιμένας (όχι ο original) συνεχίζει το θεάρεστον έργο του αρχικού Ποιμένα (του original) και δημιουργεί ένα αντίπαλο δέος απέναντι στον Λένιν που δεν είναι άλλος από τον... Χίτλερ!!! Ο οποίος... δηλώνει τον θαυμασμό του για τον Λένιν και πόσο ωραία είναι που θα «δουλέψουνε» μαζί και πως περνάνε καλά στις πρόβες κι αυτό βγαίνει στη σκηνή! Αυτό το «αστείο» στιγμιότυπο, που δεν... πρόλαβε ο καριόλης ο σκηνοθέτης να το βάλει στην κανονική ροή της ταινίας, το βάζει μετά τους τίτλους τέλους, εξυπηρετώντας εντελώς σκόπιμα και καθόλου αθώα τη θεωρία των δύο άκρων. 

Μπράβο ρε μαν, άξιος ο μισθός σου. Αν εσάς αυτό δεν σας φαίνεται σοβαρό, τι να πω. Τίποτα αθώο πίσω από αυτό, τίποτα αστείο, τίποτα αφελές. Ξέρει τι κάνει ο τύπος. Αλλά... έχουν γνώση οι φύλακες.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 6 Ιανουαρίου 2022 από την Feelgood Ent.!