Movies Ltd

Η καρδιά του σκότους

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

The Horror... The Horror...

Ο Andreas Fontana γεννήθηκε στη Γενεύη της Ελβετίας το 1982. Αφού πήρε πτυχίο Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, μετακόμισε στο Μπουένος Άιρες όπου εκπαιδεύτηκε ως βοηθός παραγωγής, ενώ το 2010 πήρε πτυχίο κινηματογράφου από το ECAL της Λωζάννης και το HEAD της Γενεύης. Η πρώτη του μικρού μήκους ταινία, «Cotonov Vanished» (2009), βραβεύτηκε στο φεστιβάλ Vision du Réel της Νιόν και το Festival dei Popoli της Φλωρεντίας. Η τελευταία του μικρού μήκους «Pedro M, 1981» (2015), ήταν υποψήφια στα Swiss Film Awards. To 2016 έλαβε μαζί με τη Zahra Vargas το Upcoming Lab Prize για το ντοκιμαντέρ «Nothingwood», ενώ εργάζεται επίσης ως βοηθός παραγωγής και σεναριογράφος.

Το Azor (που, να σημειώσουμε, δεν έχει καμία σχέση με... σκυλιά) είναι η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας. Το σενάριο της ταινίας το εμπνεύστηκε από τον παππού του, ο οποίος, μετά από καριέρα στο διπλωματικό σώμα, εργάστηκε σε ιδιωτική τράπεζα. Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ της Μόσχας, στις 25 Απριλίου του 2021. Ακολούθησε η προβολή της στο φεστιβάλ Βερολίνου τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς (στην Berlinale θα έκανε παγκόσμια πρεμιέρα αν το φεστιβάλ διεξάγονταν κανονικά, τον Φεβρουάριο, κάτι που δεν έγινε λόγω της πανδημίας του κορωναϊού), όπου έλαβε μέρος στο παράλληλο του επίσημου διαγωνιστικού (επίσης διαγωνιστικό) τμήμα «Encounters». Την πανελλήνια πρεμιέρα της η ταινία την πραγματοποίησε στις «Νύχτες Πρεμιέρας» τον Σεπτέμβριο του 2021, όπου έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα.

Η υπόθεση: Αργεντινή, 1980. Στην εξουσία βρίσκεται ο δικτάτορας αντιστράτηγος Χόρχε Ραφαέλ Βιντέλα, μετά από το πραξικόπημα της 24ης Μαρτίου του 1976, που κατέλυσε τη δημοκρατία κι έριξε από την κυβέρνηση την Ιζαμπέλ Περόν. Στη χώρα, δύο χρόνια μετά το Μουντιάλ που διεξήχθη εκεί, επικρατεί άγρια καταστολή, ενώ σοβεί κι έντονη οικονομική κρίση μετά την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος. Ο Ελβετός τραπεζικός Ρενέ Κις που δραστηριοποιείται στη χώρα της Λατινικής Αμερικής, εξαφανίζεται κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, χωρίς να αφήσει πίσω του κανένα σημείο ζωής. 

Ο συνεταίρος του Ιβάν Ντε Βιλ, μαζί με τη σύζυγό του, Ινές, αποφασίζουν να πάνε από την Ελβετία στο Μπουένος Άιρες. Ο Ιβάν θέλει από τη μία να έρθει σε επαφή με το εγχώριο πελατολόγιο κι από την άλλη να μάθει τι συνέβη στον συνέταιρό του. Και χωρίς να το καταλάβει, θα αρχίσει να βυθίζεται σε ένα μυστήριο, που εκτυλίσσεται πίσω από τις βαριές πόρτες μεγαλοαστικών γραφείων και τους πυκνούς κήπους των νεόπλουτων ευνοούμενων του καθεστώτος...

Η άποψή μας: Έχει κάτι το εθιστικό τούτη η αταξινόμητη ταινία. Κάτι στο οποίο δεν μπορείς να αντισταθείς. Κάτι που σε βυθίζει μέσα της, χωρίς, φαινομενικά, να δικαιολογείται κάτι τέτοιο. Γιατί, δράση δεν υπάρχει. Γιατί, χώρος για έρωτες και ρομάντζα δεν υπάρχει. Γιατί, κλάματα, ξεσπάσματα και μελοδράματα, δεν υφίστανται. Αυτό που υπάρχει είναι μια αίσθηση διαρκούς απειλής. Αυτό που υπάρχει είναι η πηχτή κινούμενη άμμος του νεοφιλελευθερισμού. Αυτό που υπάρχει είναι η κατάδυση ενός ανθρώπου στα πιο βαθιά σκοτάδια της ψυχής του και η ανάδυσή του ως μη-ανθρώπου. 

Ο πρωτοεμφανιζόμενος σε μεγάλου μήκους ταινία σκηνοθέτης εμφανίζει μια σιγουριά που πολύ πιο πολύπειροι συνάδελφοί του δεν έχουν και θα τη ζήλευαν. Με απόλυτο έλεγχο των εκφραστικών του μέσων πετυχαίνει πρώτα από όλα στην απόδοση της εποχής. Η χρωματική παλέτα που επιλέγει είναι χαρακτηριστική των ταινιών των eighties, με τον διευθυντή φωτογραφίας να πετυχαίνει έναν μικρό άθλο. Αλλά και τα βλέμματα, οι κουβέντες, οι γκριμάτσες αποτυπώνουν το μότο του νεοφιλελευθερισμού: φάε για να μην φαγωθείς. Όταν η άρχουσα τάξη της Αργεντινής, με την αστεία δικαιολογία του κομουνισμού ως νούμερο ένα εσωτερικού εχθρού, ξεφορτώθηκε ενοχλητικές φωνές και παρουσίες και ρήμαξε ό,τι υπήρχε και δεν υπήρχε από δημόσιο πλούτο, τα μέλη της άρχισαν να στρέφονται το ένα εναντίον του άλλου. Παρεάκια πλιατσικολογούσαν και προσπαθούσαν να διασφαλίσουν πως ο πλούτος τους θα έμενε ακέραιος. Ιδίως όταν κατάλαβαν πως η χούντα έπαψε να τους... βολεύει. 

Τι πιο απλό λοιπόν από το να στραφούν σε ιδιωτικούς τραπεζίτες. Ακούγονται κάποια στιγμή μέσα στην ταινία τα εξής λόγια: «Οι ιδιωτικές τράπεζες είναι εντελώς διαφορετικές από τις εμπορικές τράπεζες. Είναι σαν να συγκρίνεις αεροπλάνο της γραμμής με ιδιωτικό τζετ». Ο Κις ήταν πολύ αγαπητός για τους πελάτες του. Που με τα λόγια τους, χτίζουν έναν μύθο. Έναν μύθο ανάλογο του συνταγματάρχη Κουρτζ. Ναι, αν αυτό δεν είναι το πρώτο και το μοναδικό κείμενο που διαβάζετε για την ταινία, θα το έχετε δει γραμμένο από τους πάντες: υπάρχει ευθεία αναλογία με το «Αποκάλυψη τώρα», την ταινία του Coppola που «γεννήθηκε» από το βιβλίο «Η καρδιά του σκότους» του Joseph Conrad. 

Πόσο μάλλον που στο τελευταίο κομμάτι, ο αστός, ευγενής και χαμηλών τόνων Ιβάν διασχίζει την ζούγκλα με κανό, ως άλλος Martin Sheen, για να πετύχει τον σκοπό του. Που δεν είναι να σκοτώσει τον Κουρτζ. Αλλά να απολέσει την όποια αθωότητα του είχε απομείνει, να περάσει τον Ρουβίκωνα και να κάνει το ντιλ της ζωής του, με αντίτιμο την ανθρωπιά του... Πιο φοβιστικός από όλους τους διεφθαρμένους, ο μεγαλοπαπάς. Πιο ανατριχιαστικά από όλα, τα εγκλήματα που γίνονται σε πάρτι με μεγαλόσχημους, πίσω από ψεύτικα χαμόγελα, επίπλαστη ευγένεια και χαλαρές χειραψίες, σαν μελάτες μαλαπέρδες. Και τι ακριβώς σημαίνει «Αζόρ»; Στην κωδικοποιημένη γλώσσα των τραπεζικών σημαίνει «Πάψε. Πρόσεχε τι λες». Ο Fontana προσέχει τι λέει. Το θέμα είναι όσοι τον ακούσουν, όσοι δουν την ταινία του, να καταλάβουν...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 27 Ιανουαρίου από την Cinobo!