Movies Ltd

Δαιμονία Νύμφη

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Έρωτας μέχρι... θανάτου

Αυτή είναι η ένατη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 14 Σεπτεμβρίου του 1960 στην πόλη Χίλντεν της Γερμανίας Christian Petzold. Η έως τώρα φιλμογραφία του έχει ως εξής: «Μια ασυνήθιστη κατάσταση» (Die innere Sicherheit/ The State I Am In, 2000), «Wolfsburg» (2003), «Gespenster» (Ghosts, 2005), «Yella» (2007), «Όνειρα απατηλά» (Jerichow, 2008), Barbara (2012), «Το τραγούδι του φοίνικα» (Phoenix, 2014), Transit (2018) και τώρα «Η νύμφη του νερού» (Undine, 2020). Από αυτές τις εννιά ταινίες: α) οχτώ έχουν ως τίτλο μια λέξη, β) τρεις έχουν το όνομα μιας γυναίκας ως τίτλο (Yella, Barbara, Undine) και γ) στις πέντε από αυτές, πρωταγωνιστεί η Nina Hoss. Στις δύο τελευταίες του ταινίες εμπιστεύτηκε τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στο δίδυμο Paula Beer και Franz Rogowski.

Η ταινία Undine έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ Βερολίνου του 2020, όπου συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα (κι αυτή είναι η πέμπτη συνολικά ταινία του που συμμετείχε στο διαγωνιστικό της Berlinale), κερδίζοντας την Αργυρή Άρκτο καλύτερης γυναικείας ερμηνείας για την Paula Beer και το βραβείο της FIPRESCI για το συγκεκριμένο τμήμα. Η πανελλήνια πρεμιέρα του φιλμ έγινε στο περσινό φεστιβάλ κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας», όπου προβλήθηκε ως ταινία λήξης.

Η υπόθεση: Σύμφωνα με έναν αρχαίο μύθο, η Ουντίνε είναι μια νύμφη του νερού. Ο έρωτάς της με έναν θνητό, της επιτρέπει να έχει ανθρώπινη μορφή. Όταν όμως εκείνος την εγκαταλείπει για κάποια άλλη, θα πρέπει να τον σκοτώσει και να επιστρέψει στο νερό, όπου ανήκει... Η Ουντίνε είναι μια 25χρονη νεαρή και όμορφη κοπέλα, η οποία είναι ιστορικός κι εργάζεται κάνοντας ξεναγήσεις σχετικά με την αστική ανάπτυξη του Βερολίνου, σε ένα από τα μουσεία της γερμανικής πρωτεύουσας. Έχει σχέση με τον Γιοχάνες, ο οποίος όμως της ζητάει να χωρίσουν. Αν ακολουθούσε τις επιταγές του μύθου, θα έπαιρνε εκδίκηση από τον Γιοχάνες και θα τον σκότωνε. 

Όμως, η Ουντίνε αψηφά τον μύθο. Δεν θέλει να επιστρέψει στην κατάρα, στη λίμνη, μέσα στο δάσος. Δεν θέλει να φύγει. Θέλει να αγαπήσει. Έτσι, γνωρίζει κάποιον άλλον. Έτσι, γνωρίζει τον Κρίστοφ, ο οποίος δουλεύει ως βιομηχανικός δύτης. Ο έρωτάς τους θα είναι δυνατός και θυελλώδης. Το παρελθόν, όμως, παραμονεύει.

Η άποψή μας: Είναι ιδιοσυγκρασιακός σκηνοθέτης ο Christian Petzold. Είναι ιδιαίτερος και ξεχωριστός. Με τούτη την ταινία συνεχίζει τον μοναχικό του δρόμο. Δεν φτάνει τις επιδόσεις προηγούμενων δημιουργιών του, δεν μπορείς όμως παρά να παραδοθείς στη μαγεία του σκηνοθετικού του αγγίγματος. Έχει έναν τρόπο να σε συνεπαίρνει ακόμα και με τις πιο... μπανάλ συνθήκες. Δηλαδή, πόσο ενδιαφέρον μπορεί να έχει η αστική εξέλιξη του Βερολίνου ως subplot, που παρουσιάζεται ως διάλεξη, σαν να παρακολουθούμε ντοκιμαντέρ μέσα στην ταινία μυθοπλασίας; Η απάντηση: πολύ μεγάλο! Ακούς την (υπέροχη) Paula Beer να αναλύει από την (σλάβικης προέλευσης πιθανότατα) ονομασία του Βερολίνου μέχρι τις διαφορές των επιμέρους τομέων της ξεχωριστής αυτής πόλης που επί δεκαετίες ήταν διαιρεμένη στα τέσσερα (!!!) και παρακολουθείς υπνωτισμένος! 

Μετά από καιρό ο Petzold τοποθετεί την ιστορία που παρουσιάζει στο σήμερα κι όχι στο παρελθόν. Συνεχίζει όμως να δημιουργεί αυτό το ξεχωριστό μπλεντ ρεαλισμού και φαντασίας, σαν να είναι το πιο απλό πράγμα στον κόσμο. Η Ουντίνε είναι μια σύγχρονη γυναίκα. Είναι όμως και η... νύμφη του μύθου. Η απειλή που εκτοξεύει προς τον Γιοχάνες, όταν εκείνος της λέει να χωρίσουν, είναι «αληθινή». Είναι η κατάρα της: μπορεί να ζει στο σήμερα αλλά το παρελθόν της, αυτό το αρχαϊκό κομμάτι μέσα της, είναι κάτι από το οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει. Όταν γνωρίζει τον Κρίστοφ, η κατάρα ξεχνιέται. Τους ενώνει το νερό. Από την πρώτη στιγμή που γνωρίζονται – η σκηνή με το σπάσιμο του ενυδρείου είναι απλά καταπληκτική – το νερό παίζει βασικό ρόλο στη σχέση τους. 

Ναι, είναι αυτό που τους ενώνει. Είναι όμως κι αυτό που τους χωρίζει. Αρχικά, ο Κρίστοφ θα βγάλει κομμάτια σπασμένου γυαλιού από το κορμί της Ουντίνε, στην πρώτη τους κοινή υδάτινη εμπειρία. Στη δεύτερη, όπου η Ουντίνε θα παρασυρθεί και θα μπερδευτεί ανάμεσα στην ανθρώπινη υπόστασή της και τη μυθική, κινδυνεύοντας να πνιγεί, θα της δώσει το φιλί της ζωής, κάνοντάς της καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση, στο ρυθμό του «Stayin' alive» των Bee Gees (και κοίτα να δεις, δεύτερη φορά στη φετινή σεζόν που κάποιος σώζει κάποιον άλλον στο ρυθμό τραγουδιού – στο «Titane» μην ξεχνάμε πως ήταν το «Macarena»). Στην τρίτη, ο καθένας πλέον θα έχει επιλέξει το habitat του. Προηγουμένως, η Ουντίνε θα έχει εκπληρώσει το (μοιραίο) κάρμα της, πραγματώνοντας την «προφητεία» και ο Κρίστοφ θα φτάσει λίγο πριν το επέκεινα, όταν μια υποβρύχια εργασία πάει στραβά. Ναι, είναι ερωτευμένοι, απόλυτα, ναι, ο Κρίστοφ θα φωνάξει «Ουντίνε» ωσάν νέος Κοβάλσκι που φωνάζει «Στέλλα» από το «Λεωφορείον ο Πόθος», αλλά... το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον. 

Ως θεατής, πρέπει λίγο να μπεις στο παιχνίδι για να το απολαύσεις όλο αυτό. Λίγο να αφήσεις τις άμυνές σου χαλαρές. Λίγο να πάρεις τα πράγματα ως παραμύθι, ως όνειρο (δεν είναι τυχαίο ότι βλέπουμε και τους δύο πρωταγωνιστές να κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας). Αν μπορούσε ο σκηνοθέτης να διατηρήσει την ισορροπία μέχρι τέλους και να μην τη χαλάσει με τη δυστοκία του φινάλε, θα μιλούσαμε για ένα αριστούργημα. Κι έτσι όμως έχουμε μια ταινία απολύτως σημαντική, που λειτουργεί ως βάλσαμο στο μεγαλύτερο μέρος της για τα ταλαιπωρημένα ματάκια μας. Το ζευγάρι Beer - Rogowski συμβάλλουν τα μάλα στο να λειτουργήσει το όλον. Και το τεράστιο γατόψαρο θα συνεχίσει να κόβει βόλτες στα νερά κοντά στο Βερολίνο. Ή μπορεί και όχι...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 25 Νοεμβρίου 2021 από την AMA Films!