Movies Ltd

Τα παιδία παίζει

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Μια αναπάντεχη γνωριμία

Αυτή είναι η πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί η γεννημένη στις 12 Νοεμβρίου του 1980 στην πόλη Pontoise, Val-d'Oise της Γαλλίας, Céline Sciamma. Συνολικά, η (μεγάλου μήκους) φιλμογραφία της έχει ως εξής: «Νούφαρα» (Naissance des pieuvres, 2007), «Αγοροκόριτσο» (Tomboy, 2011), «Τα κορίτσια» (Bande de filles, 2015), «Το πορτρέτο μιας γυναίκας που φλέγεται» (Portrait de la jeune fille en feu, 2019) και τώρα «Μικρή μαμά» (Petite maman, 2021).

Η ταινία Μικρή μαμά βγήκε στις γαλλικές κινηματογραφικές αίθουσες στις 2 Ιουνίου (όπου την παρακολούθησαν πάνω από 60 χιλιάδες θεατές) ενώ συμμετείχε στο φεστιβάλ του Βερολίνου (την καλοκαιρινή έκδοση, αυτήν που είχε και live θεατές στις αίθουσες) στις 15 Ιουνίου, λαμβάνοντας μέρος στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα. Τα εξωτερικά της ταινίας γυρίστηκαν στην πόλη όπου γεννήθηκε η σκηνοθέτιδα, ενώ το εσωτερικό του σπιτιού που βλέπουμε στην ταινία, δημιουργήθηκε σε στούντιο, με εμμονή και στην παραμικρή λεπτομέρεια, παραπέμποντας στα σπίτια των γιαγιάδων της.

Η υπόθεση: Η οκτάχρονη Νελί μόλις έχασε την αγαπημένη της γιαγιά, χωρίς να προλάβει να την αποχαιρετήσει έτσι όπως ήθελε. Η Νελί, μαζί με τη μαμά της, Μαριόν και τον μπαμπά της, πηγαίνουν στο πατρικό της Μαριόν, στο σπίτι της γιαγιάς. Προφανής στόχος, να μαζέψουν όσα πράγματα θεωρούν χρήσιμα ή απαραίτητα, να τακτοποιήσουν τα υπόλοιπα και να το κλείσουν, μιας που κανείς δεν θα μένει μόνιμα πια σε αυτό. Τη δεύτερη μέρα, η Μαριόν θα φύγει, καθώς δεν αντέχει τον πόνο που της προκαλεί η παλιά οικογενειακή εστία. 

Η Νελί με τη σειρά της εξερευνά το σπίτι όπου μεγάλωσε η μαμά της, και το δάσος όπου έπαιζε κι είχε χτίσει ένα δεντρόσπιτο, για το οποίο έχει ακούσει τόσα πολλά. Αναζητώντας παρηγοριά στο δάσος για να αντιμετωπίσει τον χαμό της γιαγιάς της και την απουσία της μαμάς της, η Νελί θα συναντήσει ένα κορίτσι της ηλικίας της που χτίζει ένα δεντρόσπιτο. Το όνομά της είναι Μαριόν...

Η άποψή μας: Παιδιά, δεν είναι σπόιλερ να πούμε πως το κοριτσάκι που συναντά η Νελί στο δάσος, και το οποίο της μοιάζει πάρα πολύ, είναι η μητέρα της όταν εκείνη ήταν επίσης παιδί. Αυτό το τόσο απλό μα τόσο γλυκό και έξυπνο εύρημα είναι ό,τι πιο ενδιαφέρον έχει να μας προσφέρει τούτη η μικρή το δέμας (αλλά και σε διάρκεια – ευτυχώς) ταινία. Η Sciamma, της οποίας η προηγούμενη ταινία, το υπέροχο «Το πορτρέτο μιας γυναίκας που φλέγεται» καταγράφεται ως η κορυφαία – ως τώρα – επίδοση της καριέρας της, γνωρίζει πως να χειριστεί σωστά το ιδιαίτερο θέμα της χωρίς να το (εξ)ευτελίσει. 

Πολύ εύκολα θα μπορούσε να το μετατρέψει όλο αυτό σε ένα μελόδραμα με προφανή στόχο τους δακρυικούς αδένες των – εντάξει, θα το τολμήσουμε, κι ας φάμε φούμο, για την προφανή μη ακολούθηση των κανόνων της πολιτικής ορθότητας – γυναικών θεατών της ταινίας. Έχει και την ευαισθησία και τη γνώση και τον ευπρόσδεκτο μινιμαλισμό στον χειρισμό του σεναρίου και της σκηνοθεσίας για να παρουσιάσει το παράδοξο θέμα της, με την πρέπουσα προσοχή που αυτό απαιτεί. Με την κάμερα στο ύψος των ματιών των δύο αξιαγάπητων πρωταγωνιστριών της (τις οποίες υποδύονται με απόλυτη φυσικότητα οι δίδυμες αδελφές Joséphine Sanz και Gabrielle Sanz) μας παρουσιάζει μια εκδοχή του πως θα ήταν να γνωρίσουμε τους γονείς μας όταν ήταν παιδιά. 

Ναι, το είχαν κάνει εξαιρετικά – και χολιγουντιανά με την απολύτως καλή έννοια – οι τρεις ταινίες της σειράς «Επιστροφή στο μέλλον». Στην περίπτωση της Γαλλίδας δημιουργού, ο στόχος είναι σαφώς πιο μικρός, πιο εγκεφαλικός, πιο καλλιτεχνικός. Γι’ αυτό και η Sciamma δεν μπαίνει στον...κόπο να μας εξηγήσει για ποιον λόγο η μικρή Νελί βλέπει την μητέρα της, Μαριόν, ενώσω κι εκείνη ήταν στην ηλικία της. Δεν επιχειρεί επιστημονικοφανείς ακροβασίες, δεν υπαινίσεται καν ένα ταξίδι στον χρόνο: έτσι κι αλλιώς το περιβάλλον της είναι «άχρονο». Ό,τι βλέπουμε θα μπορούσε να είχε «συμβεί» σήμερα ή και 30 χρόνια πίσω. Μην είναι ένα όνειρο, ένα daydreaming, ένα συμβάν εναρμονισμό σε αυτό που αποκαλούμε μαγικό ρεαλισμό; Ναι, γιατί όχι; 

Όλα καλώς καμωμένα από τη σκηνοθέτιδα λοιπόν, οι πιτσιρίκες είναι απολαυστικές – το ότι είναι αδελφές βοηθάει πολύ, προσέξτε πόσο δείχνουν πραγματικά να το απολαμβάνουν όλο αυτό στη σκηνή που προσπαθούν να φτιάξουν τηγανίτες – η διεύθυνση φωτογραφίας είναι σούπερ, το «έρχεσαι από το μέλλον;» που ρωτάει η Μαριόν την Νελί έχει πλάκα καθώς παραπέμπει (προφανώς άθελά της) στον... «Εξολοθρευτή» (λίγο ήθελε να ακούσουμε ατάκα του στυλ «I’ll be back»), η σεμνή τελετή λαμβάνει τέλος (κάπως απότομα) κι ενώ η αλήθεια είναι πως έχεις ένα αμυδρό χαμόγελο στο πρόσωπό σου, δεν μπορείς παρά να σκεφτείς αφού περάσει λίγη ώρα μετά το πέρας της παρακολούθησης: «αυτό ήταν;». Ένα μεγαλειώδες τετ α τετ επικών διαστάσεων σμικρύνεται σε ένα χαριτωμένο δραματάκι, σε μια... σύντομη συνάντηση, που περισσότερο της αρέσει να υπαινίσεται παρά να λέει. 

Καλό, δεν λέω, αλλά το εύρημα τελικά αποδεικνύεται μεγαλύτερο και σημαντικότερο από την ίδια την ταινία. Οπότε, χαμηλώστε τις προσδοκίες σας και στην καλύτερη χρησιμοποιείστε την ταινία ως έναυσμα και τροφή για σκέψη: εσείς τι θα κάνατε ως πιτσιρίκια αν συναντούσατε την μητέρα της στα παιδικά της χρόνια;

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 30 Δεκεμβρίου 2021 από την Weird Wave!