Movies Ltd

Η διπλή ζωή του Αχμέτ

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Δεν υπάρχει ευτυχία που να κόβεται στα τρία

Ο αγγλο-πακιστανικής καταγωγής Aleem Khan γεννήθηκε στο Κεντ στις 19 Μαΐου του 1985. Πλέον, ζει και εργάζεται στο Λονδίνο. Σπούδασε Κινηματογραφική Σκηνοθεσία στο Πανεπιστήμιο του Γουέστμινστερ, προτού γυρίσει το μικρού μήκους ντεμπούτο του, με τίτλο «Diana» (2009), το οποίο απέσπασε πληθώρα βραβείων. Η τρίτη ταινία μικρού μήκους του σκηνοθέτη, «Three Brothers» (2014), έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ του Λονδίνου και προβλήθηκε σε πολλά κινηματογραφικά φεστιβάλ ανά τον κόσμο, προτού βρεθεί υποψήφια για το βραβείο της καλύτερης βρετανικής μικρού μήκους ταινίας.

Η ταινία Μετά την αγάπη είναι η πρώτη μεγάλου μήκους που σκηνοθετεί. Ήταν ανάμεσα στις ταινίες που θα προβάλλονταν στο φεστιβάλ των Καννών του 2020, το οποίο και ακυρώθηκε λόγω της πανδημίας. Εντέλει, έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ του Τορόντο τον Σεπτέμβριο του 2020, για να ακολουθήσει τον Οκτώβριο του 2020 η προβολή της στα φεστιβάλ του Λονδίνου, της Ρώμης και του Τόκιο. Τον Νοέμβριο του 2020 η ταινία έκανε την πανελλήνια πρεμιέρα της, συμμετέχοντας στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, για να κερδίσει τελικά το βραβείο καλύτερης γυναικείας ερμηνείας για την Joanna Scanlan. Τέλος, στα φετινά British Independent Film Awards η ταινία ήταν υποψήφια για οχτώ βραβεία, κερδίζοντας πέντε (καλύτερου ανεξάρτητου βρετανικού φιλμ, σκηνοθεσίας, σεναρίου, καλύτερης γυναικείας ερμηνείας και β' ανδρικού ρόλου) καθώς κι ένα τιμητικό για τον σκηνοθέτη της.

Η υπόθεση: Η Μέρι Χουσέιν, μια εξηντάχρονη γυναίκα που ζει στο Ντόβερ, είχε ασπαστεί το Ισλάμ όταν παντρεύτηκε τον εφηβικό της έρωτα, τον Αχμέτ, ο οποίος εργαζόταν ως καπετάνιος στα φέρι μποτ που διασχίζουν τα στενά της Μάγχης. Μια μέρα μετά τον αιφνίδιο θάνατό του, η Μέρι ανακαλύπτει πως ο σύζυγός της είχε μια άλλη, κρυφή ζωή, στην απέναντι πλευρά της Μάγχης. Κλονισμένη και σοκαρισμένη, σπεύδει στο Καλαί της Γαλλίας, αγωνιώντας να βρει το νήμα της αλήθειας. Θα συναντήσει την «άλλη» γυναίκα, τη Ζενεβιέβ – και τον γιο της – και μετά από μια βολική σύμπτωση, θα υποδυθεί την καθαρίστρια, αποκρύπτοντας την πραγματική της ταυτότητα. Κι όσο καθαρίζει το σπίτι, από το οποίο ετοιμάζεται να φύγει η Ζενεβιέβ, θα μάθει πολλά πράγματα για τον μακαρίτη, τα οποία δεν γνώριζε...

Η άποψή μας: Δωρικός ο φίλος μας ο Khan. Με σιγουριά, πίστη και αποφασιστικότητα, χτίζει μαεστρικά το πορτραίτο δύο γυναικών, που δεν μοιάζουν καθόλου η μία με την άλλη, τόσο σωματικά όσο πνευματικά αλλά και ως χαρακτήρες. Θα βρεθούν σε μια κατάσταση μπερδεμένη και περίπλοκη. Ιδίως για τη Μέρι όλο αυτό θα είναι εντελώς αποκαλυπτικό. Όντας πάνω στο πλοίο για το Καλαί, θα γίνει αυτόπτης μάρτυρας (μόνο αυτή, σε μια τρομερή, συμβολική σκηνή) την κατάρρευση ενός τμήματος των ακτών στο Ντόβερ: είναι η ίδια της η ζωή που καταρρέει. Η ζωή που νόμιζε πως ήξερε. Αυτή η ήσυχη, ρουτινιάρικη, βολική ζωή, για την οποία νόμιζε πως γνώριζε τα πάντα, που την είχε συνηθίσει, που την είχε αγαπήσει, που την είχε αποδεχτεί. Πλήρης κατάρρευση. 

Κι αυτό επειδή από τη μία, μέσα σε μια στιγμή, έχασε μία από τις σημαντικότερες σταθερές του βίου της, έναν άνθρωπο που παρά τα τόσα χρόνια που έζησαν μαζί, πραγματικά συνέχιζε να τον αγαπά (το επαναλαμβανόμενο άκουσμα του μηνύματος στο κινητό είναι ενδεικτικό) και από την άλλη, ναι, μέσα σε μια στιγμή, ένιωσε απόλυτα εξαπατημένη: είναι δυνατόν τόσα χρόνια να ζούσε σε ένα ψέμα; Είναι δυνατόν τόσα χρόνια ο άνθρωπός της να ζούσε διπλή ζωή; Είναι δυνατόν να ζεις με έναν άνθρωπο και να μην γνωρίζεις τόσο σημαντικά πράγματα για εκείνον; Πόσο λίγο γνωρίζουμε τους άλλους; Πόσο λίγο γνωρίζουμε τους δικούς μας ανθρώπους; Θα μου πεις, εδώ καλά καλά δεν γνωρίζουμε τον εαυτό μας. 

Η Μέρι ταρακουνιέται. Κι αποφασίζει να πάει στο Καλαί. Γιατί; Για να ζητήσει εξηγήσεις; Για να καταλάβει το πως και το γιατί; Για να δει από κοντά την αντίζηλο; Για να αντιπαρατεθεί μαζί της; Χμ, ίσως όλα αυτά μαζί. Εκεί όμως που η αμηχανία την οδηγεί σε πιθανό αδιέξοδο, μια... παρεξήγηση τη βοηθάει να ξεπεράσει τον σκόπελο της αντιπαράθεσης. Αντ' αυτού, της δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσει το αντίπαλον δέος. Και μέσω της Ζενεβιέβ, να «γνωρίσει» και τον συχωρεμένο. Και μέσω της Ζενεβιέβ, να γνωρίσει καλύτερα και τον εαυτό της. Ο Αχμέτ ήταν παντρεμένος με τη Μέρι, που είναι ευτραφής, μουσουλμάνα κι εσωστρεφής. Ο Αχμέτ είχε σχέση – και παιδί – με τη Ζενεβιέβ που είναι αδύνατη, χριστιανή και εξωστρεφής. 

Τόσο εντελώς διαφορετικές γυναίκες, με τόσο διαφορετική κοσμοθεωρία, με τόσο διαφορετική άποψη σχετικά με το τι είναι ηθικό και τι ανήθικο. Μια... σφαλιάρα θα είναι καταλυτική... Κι ενώ η ζωή της Μέρι καταρρέει, το «ράγισμα» βρίσκεται εκεί, και μέσα στο σπίτι της Ζενεβιέβ. Το σπίτι από το οποίο φεύγει, είναι ένα ερείπιο, έτοιμο να γκρεμιστεί. Όπως και η δική της ζωή. Κι ας μην το ξέρει – όχι ακόμα τουλάχιστον... 

Η Joanna Scanlan δίνει μια σπουδαία, θαρραλέα ερμηνεία, η οποία είναι κατά πολύ και σωματική. Ο σκηνοθέτης την «εκθέτει» στα μάτια μας ενώ παράλληλα εκείνη έρχεται σε επαφή με το σώμα της. Το άσχημο (για τα σκληρά στάνταρ περί ομορφιάς), παχύ σώμα της, το οποίο όμως εκείνη αποδέχεται. Και αγαπάει. Για το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας ο σκηνοθέτης παίζει με την εκκρεμότητα: η Ζενεβιέβ δεν γνωρίζει την πραγματική ταυτότητα της Μέρι. Επίσης, δεν γνωρίζει ότι ο Αχμέτ έχει πεθάνει. Και ο Khan φροντίζει να καλύψει κάθε λεπτομέρεια και να δώσει δύο πολύ ενδιαφέροντες, τρισδιάστατους γυναικείους χαρακτήρες. Μην θαρρείτε ότι κάνει κάτι πρωτόγνωρο ή συγκλονιστικό. Η ταινία του, όμως, είναι σπουδαία ακριβώς επειδή αφηγείται κάτι μέχρι και τετριμμένο με την ωριμότητα ενός φτασμένου δημιουργού. Και ο τύπος ξέρει σινεμά. Ξέρει να στήνει σκηνές. Ξέρει να γράφει διαλόγους (δικό του το σενάριο της ταινίας). Ξέρει να χρησιμοποιεί σύμβολα όταν τα χρειάζεται. Ξέρει να εκμεταλλεύεται τις σιωπές. 

Και ξέρει τον τρόπο να κλείσει την ταινία του με συγκίνηση και με την υπόμνηση πως οι δύο γυναίκες μπορεί να υπήρξαν θύματα μιας πλεκτάνης την οποία δεν γνώριζαν, αλλά πλέον μπορούν να στέκουν αγέρωχες και συνειδητοποιημένες πάνω στους απότομους βράχους του Ντόβερ. Ακριβώς πάνω από το σημείο που γκρεμίστηκε, γκρέμισμα το οποίο είχε δει η Μέρι σε ζωντανή μετάδοση όταν έφευγε για το Καλαί...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 16 Δεκεμβρίου 2021 από την Strada Films!