Movies Ltd

του zerVo (@moviesltd)

Πως είναι για την Αθήνα και τον Πειραιά, το Πέραμα και η Κοκκινιά, έτσι ακριβώς ορίζεται αντίστοιχα για το Παρίσι, η περιφέρεια του Ιβρί Σιρ Σεν, που αποτελεί τον ιστό όπου κρέμεται η κόκκινη παντιέρα της αριστεράς στην Γαλλική πρωτεύουσα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως αυτή ακριβώς την γειτονιά επέλεξε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας, για να χρηματοδοτήσει και να υψώσει ένα τεράστιο συγκρότημα πολυκατοικιών, πριν από ακριβώς μισό αιώνα, δίνοντας του μάλιστα το όνομα του πρώτου κοσμοναύτη που ταξίδεψε στο διάστημα, του Γιούρι Γκαγκάριν. Ο ίδιος ο Σοβιετικός ήρως, μάλιστα, παραβρέθηκε στην τελετή εγκαινίων του βιβλικού μεγέθους κτιρίου, στα 1963, ανταποδίδοντας έτσι την τιμή της ονοματοδοσίας. Τα διαμερίσματα αρχικά προορίζονταν για να στεγάσουν μέλη του Κόμματος, εργάτες κατά κύριο λόγο στις μεγάλες βιομηχανίες της περιοχής. Στην πάροδο των ετών και με την ανεργία να κάμει την εμφάνιση της, οι περισσότεροι εγκατέλειψαν την μεγαλούπολη και τα πόστα τους πήραν οι προερχόμενοι από τις μακρινές αποικίες πολίτες. Το κάποτε πομπώδους δόμησης Cite Gagarine, αποφασίστηκε εντέλει να κατεδαφιστεί το 2019...

Μπορεί να μην έχει ακόμη ενηλικιωθεί ο έφηβος, τρίτης γενιάς μετανάστης από την Δυτική Αφρική, Γιουρί, μέσα του όμως το όνειρο κάποια στιγμή να καταφέρει να γίνει ένας μεγάλος και τρανός αστροναύτης είναι ολοζώντανο. Όραμα που έχει γεννηθεί μέσα στο ελάχιστων τετραγωνικών διαμέρισμα όπου διαβιώνει ολομόναχος από την ημέρα που η μητέρα του τον εγκατέλειψε, ένας χώρος που μέσα στην αχαλίνωτη φαντασία του νεαρού, φαντάζει σαν το διαστημόπλοιο που κάποια στιγμή θα τον πάρει μακριά από την φτώχια και την μιζέρια.

Κι ο Γιουρί το λατρεύει όλο αυτό το γιγαντιαίο μπλοκ, με τους χιλιάδες ομοίους του γειτόνους, που περιβάλλει τον δυο - και ούτε  δωματίων, ταξιδιάρικο μικρόκοσμο του. Σε τέτοιο βαθμό, ώστε με το που δοθεί από την πολεοδομία η εντολή να αδειάσουν τος εστίες τους οι ένοικοι, προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαδικασίες οριστικής κατεδάφισης του Μεγάρου Γκαγκάριν, εκείνος να κάνει ότι περνάει από το χέρι του, ώστε να σώσει από την καταστροφή, ακόμη και το τελευταίο του τούβλο. Ακόμη κι αν χρειαστεί να μείνει τελευταίος εντός του θηριώδους κτιρίου, μην τυχόν και γλυτώσει την ολοκληρωτική του καταστροφή.

Στην πραγματικότητα εδώ έχουμε μπροστά μας την μακράς διάρκειας εκδοχή, του ομότιτλου μικρού μήκους φιλμ, που παρουσίασαν οι δύο πρωτάρηδες σκηνοθέτες Fanny Liatard και Jeremy Trouilh, προ ετών. Είναι προφανές πως αμφότεροι έχουν ζήσει μέσα στο συγκεκριμένο οίκημα, που στις πέντε δεκαετίες της ζωής του, λογικά πρέπει να φιλοξένησε μυριάδες ανθρώπους, πάμφτωχους έως και άπορους στην συντριπτική τους πλειοψηφία. Που στέγασαν τους ταλαιπωρημένους βίους τους, πίσω από τα μισοκατεστραμμένα ντουβάρια του, γλυτώνοντας όμως έτσι το κρύο και τις κακουχίες του δρόμου, ελλείψει στέγης. Η μεταφορά των περισσοτέρων σε άλλο οίκημα με πολύ καλύτερες συνθήκες, θα τους χαροποιήσει σε τέτοιο βαθμό που να πάρουν γοργά τα ελάχιστα μπογαλάκια τους και να μετακομίσουν. Με τον Γιουρί όμως το πράγμα είναι αλλιώτικο, αφού εδώ είναι το σπιτικό του, εδώ έχει ριζώσει η ψυχή του, εδώ στήνεται και το αστρόπλοιο που οσονούπω θα τον ταξιδέψει σε άλλες πολιτείες, ουράνιες και μαγικές.

Η διάθεση του δημιουργικού ντουέτου, χωρίς αμφιβολία έχει δύο τάσεις. Από την μια να απεικονίσει την διαφαινόμενη νοσταλγία για την ισοπέδωση ενός πάλαι ποτέ συμβόλου της αριστερής ανάτασης, που πλέον έχει χάσει το νόημα, την σημασία και τον προσανατολισμό της. Από την άλλη να αναδείξει μέσα από την αλληγορία, την κατάπτωση και το τσάκισμα ακόμη και της παραμικρής ελπίδας, της αδύναμης και μη προνομιούχας εργατικής τάξης, που και βέβαια δεν πάει σε κανέναν παράδεισο. Αν και για να λέμε του στραβού το δίκαιο, από όσα πρόσωπα παρελαύνουν στην υπόθεση, δεν διάκρινα και κανέναν εργαζόμενο οπουδήποτε και δεν αναφέρομαι μόνον στα ανήλικα παιδιά, που κι εκείνα από την μεριά τους, ολημερίς βολοδέρνουν χωρίς κάποιον συγκεκριμένο σκοπό. Εκεί εκτιμώ θα έπρεπε να δώσει περισσότερη έμφαση το σενάριο, στην κρατική ανυπαρξία της υποστήριξης των νεανικών ονείρων.

Εν αντιθέσει, μέσα από μπόλικες και σουρεαλιστικές σεκάνς που παρατραβούν, ώστε να αυξηθεί κατάτι και το χρονικό εύρος της ταινίας, η ματιά της κάμερας μοιάζει να νοιάζεται πιότερο για τα ιστορικά μπετά, παρά για τις ψυχές που περιβάλλουν. Όπως εκείνη του συνώνυμου με τον Σοβιετικό αξιωματικό και μοναχικό ταξιδευτή με το Βοστόκ γύρω από τον πλανήτη, πιτσιρικά, που μοιάζει να ενηλικιώνεται πολύ γρηγορότερα από ότι θα περίμενε, μέσα από τα δεινά που του κτυπούν την πόρτα. Καταστρέφοντας του την ονείρωξη, βάζοντας παγίδες στο υπερθεαματικό δημιούργημα του, στήνοντας εμπόδια στο κρυφό (ακόμη) πάθος του για την ρομά γειτονοπούλα, κάτοικο του κοντινού παραπήγματος, Ντιάνα.

Οι εικόνες αρχείου ενός ουτοπικής συλλογιστικής χθες, μιξάρονται κομψά με το απελπισμένο σήμερα, γύρω το αμέτρητο πλήθος των απανταχού δυσάρεστων επισκεπτών / προσφύγων, παρουσιάζοντας τις έντονες αντιθέσεις από εκείνη την πομπώδη εκκίνηση του κατασκευαστικού θαύματος ίσαμε την τιγκαρισμένη στους αρουραίους κατάληξη ενός, ας μην γελιόμαστε, κτιριακού μορφώματος. Γεμάτη ευαισθησίες η πλοήγηση στους μισογκρεμισμένους διαδρόμους του Σιτ Γκαγκαρίν, όχι όμως και τόσο πρωτότυπη, αφού η φραντσέζικη κινηματογραφία, με αρκετά πιο ευρηματικό τρόπο έχει καταφέρει εσχάτως να αναδείξει το πολλαπλών υφών κοινωνικό ζήτημα. Και εντάξει ας πούμε οι ανεπιθύμητοι θα παραμείνουν όμηροι, όσο μακρύτερα γίνεται από τα λαμπερά Ιλίσια Πεδία. Τις φιλοδοξίες τόσων και τόσων ονειροπόλων παιδιών, ποιες και πόσες χειροπέδες θα καταφέρουν να τις αιχμαλωτίσουν?