Movies Ltd

Δασκάλα στα πρόθυρα νευρικής κρίσης

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Not quite my tempo...

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί η γεννημένη στις 12 Ιουνίου του 1968 στο Βερολίνο, Ina Weisse. Η Weisse είναι περισσότερο γνωστή ως ηθοποιός. Η προηγούμενη μεγάλου μήκους ταινία της είχε τον τίτλο «Der Architekt» (The Architect, 2008). Και στις δύο αυτές ταινίες έχει συνεργαστεί στο σενάριο με την γεννημένη στη Θεσσαλονίκη το 1967, Δάφνη Χαριζάνη.

Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας δόθηκε στο φεστιβάλ του Τορόντο, τον Σεπτέμβριο του 2019. Έλαβε μέρος σε μια σειρά από διεθνή φεστιβάλ, μεταξύ των οποίων εκείνα του Σαν Σεμπαστιάν και της Στοκχόλμης, όπου η Nina Hoss βραβεύτηκε (και στα δύο) για την ερμηνεία της. Στη χώρα μας η πρώτη προβολή της ταινίας έγινε από το φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στις 19 Νοεμβρίου του 2020, στο πλαίσιο του εορτασμού της 3ης Νύχτας Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου.

Η υπόθεση: Η Άννα Μπρόνσκι είναι δασκάλα βιολιού σε ένα μουσικό γυμνάσιο. Παρά την αντίθεση όλων των άλλων δασκάλων, η Άννα αναλαμβάνει την εισαγωγή ενός μαθητή, του Αλέξανδρου, στον οποίο και εντοπίζει ένα σπάνιο ταλέντο. Αποφασισμένη να τον προετοιμάσει για την ενδιάμεση εξέταση, παραμελεί την οικογένειά της – τον γιο της, Γιόνας, τον οποίο και φέρνει σε ανταγωνισμό με τον νέο της μαθητή και τον σύζυγό της, Φιλίπ, ο οποίος βγάζει τα προς το ζην επιδιορθώνοντας βιολιά κατά βάση. Ο συνάδελφος της Άννας, Κρίστιαν, την πείθει να συμμετάσχει σε ένα κουιντέτο, καθώς η Άννα ήταν εξαιρετικό ταλέντο στα νιάτα της. Με τον Κρίστιαν συνάπτει εξωσυζυγική σχέση, την οποία δεν ξέρει να διαχειριστεί. Όταν αποτυγχάνει κατά τη διάρκεια της κοινής τους συναυλίας, η πίεση την οποία βιώνει, αυξάνεται κι έτσι αποφασίζει να εστιάσει πλέον όλη της την προσοχή στον ταλαντούχο μαθητή της. Την ημέρα των εξετάσεων, όμως, γίνεται κάτι που δεν το περιμένει. Και η αντίδρασή της λέει πολλά για τον χαρακτήρα της...

Η άποψή μας: Θα δοκιμάσω εδώ κάτι διαφορετικό: αντί κριτικής για την ταινία – που σημειωτέον, μου άρεσε πολύ – θα μεταφέρω αυτούσιο (ή σχεδόν...) το ποστάρισμα που είχα κάνει μετά την διαδικτυακή παρακολούθησή της, σχεδόν έναν χρόνο πριν, όταν προβλήθηκε στο πλαίσιο της 3ης Νύχτας Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου ως μια πρωτοβουλία του φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Έχουμε και λέμε: 

Αρχικό μου ποστάρισμα: Απίστευτη ηθοποιός η Nina Hoss. Το απέδειξε για άλλη μια φορά στην ταινία The Audition. Μια ζόρικη ταινία, που ποτέ δεν πάει εκεί που το περιμένεις. Σκληρή και αδυσώπητη, δρα υπογείως και σε αιφνιδιάζει με την απίστευτη σκληρότητά της - που δεν είναι κυριολεκτική τις περισσότερες φορές αλλά την νιώθεις. Σοκ και δέος. 

Έλενα Μυρωνίδου: Έμεινε το ερωτηματικό για τον Γιόνας. Έκανε κάτι κακό που μπορεί να ήταν και μοιραίο και δεν φαίνεται να πέρασε στην ταινία. 

ΘΓ: Μια χαρά πέρασε στην ταινία. Ο θεατής είδε τι έγινε. Και μένει η αμφισημία του αν είδε και η μάνα του τι έκανε ο κανακάρης της. Που το είδε σίγουρα. Γι' αυτό η ταινία είναι κυνική και σκληρή. Επειδή ακριβώς η Άννα επιδοκιμάζει την κίνηση του γιου της. Μην ξεχνάμε το ιστορικό βίας στην οικογένεια από τον πατέρα της. Όχι, είναι σπουδαία η ταινία και τα περνάει όλα στην ταινία η σκηνοθέτιδα. Απλά, δεν δίνει μασημένη τροφή κι αφήνει τον θεατή να αποφασίσει για την ηθική ή την ανηθικότητα όλων - του εαυτού του συμπεριλαμβανομένου. 

Έλενα Μυρωνίδου: Νομίζω ότι δεν είδε ακριβώς αλλά κατάλαβε. Και δεν επιδοκίμασε αλλά μπορεί να σκέφτηκε ότι θα ήταν η σταγόνα που θα ξεχείλιζε το ποτήρι μετά την τόση κριτική της στο παίξιμό του. 

ΘΓ: Είδες; Ο καθένας τα ερμηνεύει όπως θέλει. Εγώ νομίζω πως όχι μόνο είδε αλλά και επικρότησε, γιατί τέτοια καθήκω είναι και η ίδια, μουάχαχαχαχαχα. 

Εύη Καρκίτη: Θοδωρή δεν το πήρα είδηση. Την χάσαμε; Υπάρχει κάπου και σήμερα διαθέσιμη; 

ΘΓ: Εύη παίχτηκε στο πλαίσιο του εορτασμού της Ευρωπαϊκής Ημέρας Κινηματογράφου εχθές. Θα παιχτεί πάντως και κανονικά στις αίθουσες (όταν με το καλό αυτές ανοίξουν), αφού έχει πάρει ελληνική διανομή. 

Εύη Καρκίτη: Θόδωρε, καλά κρασιά. Ευχαριστώ πάντως. 

FB φίλη: Την ταινία πρέπει να την φιλοξενήσει κάποτε (όταν) και το σινεμά και ψυχανάλυση. Ωραίο σινεμά: μέσα από μια μικρή περίοδο της «ενήλικης» ζωής της πρωταγωνίστριας καταφέραμε να πάρουμε υλικό για να συνθέσουμε όλη της τη ζωή. 

Φάση δεν είχε; Εμένα πάντως μου άρεσε όλο αυτό το παραπάνω. Απλά, χρειάζεται λίγο ακόμα συμπλήρωμα για να είναι πλήρες θαρρώ. Η μεγάλη επιτυχία της ταινίας είναι αυτό ακριβώς που περιγράφει η τελευταία φίλη. Μπορούμε να μαντέψουμε και να συνθέσουμε ολόκληρη τη ζωή της κεντρικής ηρωίδας. Να συμπληρώσουμε το παζλ της προσωπικότητάς της. Τι σόι άνθρωπος είναι η Άννα Μπρόνσκι; Πώς την επηρέασαν τα παιδικά της χρόνια; Γιατί είναι καλύτερη δασκάλα παρά μουσικός; Γιατί «παγώνει» στη σκηνή; Γιατί κερατώνει τον σύζυγό της; Γιατί το ενδιαφέρον της για τον γιο της φαίνεται να είναι μικρότερο από το ενδιαφέρον της για τον ταλαντούχο (Έλληνα, ναι) Αλέξανδρο; 

Η ταινία – το τονίζω ξανά αυτό – δεν δίνει έτοιμες, προκάτ απαντήσεις. Σου δίνει όμως όλα τα απαραίτητα στοιχεία, τόσο μέσω του σεναρίου όσο και μέσω της εξαιρετικής ερμηνείας της Nina Hoss, για να καταλάβεις περί τίνος πρόκειται. Λογικό είναι να υπάρχουν συγκρίσεις με τη «Δασκάλα του πιάνου» του Michael Haneke και αντίστιξη ανάμεσα στην Άννα Μπρόνσκι της Nina Hoss και στην Ερικά Κοχούτ της Isabelle Huppert. Και οι δύο ηρωίδες είναι ατελείς, γεμάτες ψεγάδια, γεμάτες απωθημένα. Και αυτό φαίνεται στη συμπεριφορά τους. Η Nina Hoss θυμίζει αμυδρά και τον καθηγητή Φλέτσερ του J.K. Simmons από το «Χωρίς μέτρο» καθώς είναι εξίσου απαιτητική, αλλά, ευτυχώς, όχι τόσο σαδίστρια; Ή μήπως;;; 

Μια προνομιούχα, λευκή γυναίκα, μέλος μιας τέλεια οργανωμένης κοινωνίας (τα δρώμενα λαμβάνουν χώρα στο Βερολίνο, κι αυτό έχει επίσης τη σημασία του), που αρχίζει να «κλωτσάει» καθώς κάτω από το συγκροτημένο, αψεγάδιαστο παρουσιαστικό της, κρύβει την τρικυμία που μαίνεται στην ψυχή της. Και ναι, τελικά, το μόνο που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι, είναι να αυξήσουν την εντροπία του σύμπαντος, σωστά; Είμαστε οι νευρώσεις μας. Είμαστε τα τραύματά μας. Είμαστε τα σκοτάδια μας. Κι όσο κι αν προσπαθούμε οι περισσότερο, δυσκολευόμαστε να βγούμε έξω στο φως.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 30 Σεπτεμβρίου 2021 από την Danaos Films!