Ο Κατάσκοπος του Ψυχρού Πολέμου
του Dominic Cooke. Με τους Benedict Cumberbatch, Merab Ninidze, Rachel Brosnahan, Jessie Buckley, Angus Wright.
Πίτουρα και Κότες
του zerVo (@moviesltd)
Αγαπημένο κινηματογραφικό (υπο)είδος, που μας έχει προσφέρει μερικές από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές του σινεμά. Άλλωστε η ψυχροπολεμική περίοδος, που κράτησε για μπόλικο χρονικό διάστημα μπορούσε να τροφοδοτήσει με αμέτρητα υψηλού κύρους σενάρια το Χόλιγουντ. Με τις σχέσεις των δύο Υπερδυνάμεων να έχουν πάψει να είναι τεταμένες για περισσότερα από τριάντα έτη, οποιαδήποτε φιλμική αναπαράσταση εκείνης της εποχής πλέον, φαντάζει κομματάκι μπαγιάτικη και παλιακή. Εξόν και αποφασίσει να ασχοληθεί με το genre κάποιος μεγάλος και τρανός σκηνοθεταράς - ας πούμε Spielberg, πολύ πρόσφατα - οπότε η υφή του πράγματος αλλάζει μονομιάς και ολοκληρωτικά. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η έννοια του κατασκοπικού θρίλερ, συντηρείται στις μέρες μας, μόνο με την αφήγηση αληθινών περιστατικών που έγραψαν ιστορία, συμμετέχοντας ταυτόχρονα στην αλυσίδα της αντικομουνιστικής επιθεώρησης "θάψτε τα Σοβιέτ όσο το δυνατόν βαθύτερα, μην τυχόν κι επανέλθουν και μας ξεκάνουν". Όταν αυτά τα ακούς μάλιστα από τους γνωστούς διπροσωπάδες, τσάμπα μάγκες Βρετανούς, όπως επί της παρούσης στο The Courier, τότε το πράγμα έχει μια ακόμη προέκταση, την χιουμοριστική.
Τέλη της δεκαετίας του 50, η πολιτικο-οικονομική διένεξη ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Σοβιετική Ένωση έχει φτάσει στην κορύφωση της, με τις δύο χώρες να έχουν αναπτύξει στρατούς ολόκληρους από πεπειραμένους πράκτορες, που παρακολουθούν κάτω από άκρα μυστικότητα τις κρυφές κινήσεις της κάθε αντιπάλου Κυβέρνησης. Σαν να μην έφταναν όλοι οι κατάσκοποι που έχουν εγκατασταθεί πέριξ της Κόκκινης Πλατείας, οι συμμαχικές Υπηρεσίες της κυνικής CIA και της παραστάτριας MI6, θα αναζητήσουν ένα πρόσωπο υπεράνω πάσης υποψίας, που θα εισχωρήσει όσο το δυνατόν εντός του εχθρικού στρατοπέδου, προκειμένου να αποσπάσει ακόμη περισσότερες, ζωτικής σημασίας πληροφορίες.
Και θα το εντοπίσει στο πρόσωπο του Γκρέβιλ Γουίν, ενός Εγγλέζου επιχειρηματία, που παρά τις αρχικές του αμφιβολίες, εντέλει θα ενδώσει στην απαίτηση της πατρίδας, ειδικά όταν νιώσει πως απειλείται η ειρήνη του κόσμου, από την ώρα που οι Κόκκινοι έχουν εγκαταστήσει πυρηνικά όπλα, μια ανάσα από τα αμερικάνικα εδάφη, στην Κούβα. Οικογενειάρχης και χαμηλών τόνων, ο Γουίν, φέροντας την σφραγίδα του βρετανικού Υπουργείου Εμπορίου στις αποσκευές του, θα εκδράμει στην παγωμένη Μόσχα, προκειμένου να έλθει σε επαφή με το υψηλόβαθμο στέλεχος της KGB, Όλεγκ (Άλεκ, για τους φίλους) Πενκόφκσι, ο οποίος έχει πάρει την γεμάτη ρίσκο απόφαση να αυτομολήσει στην Δύση.
Στην περίπτωση που, βάσει όπως διατείνεται το παρόν πόνημα, αληθινών συμβάντων, δεν γνώριζε κανείς, ποιος ευθύνεται για την αποχώρηση των βάσεων της ΕΣΣΔ από την Αβάνα, μόλις ήλθε η στιγμή να το μάθει. Και αυτός δεν είναι άλλος από έναν αρούκατο δευτεράντζα μπίζνεσμαν, που δεν βάζει μπαλάκι σε τρύπα του γκόλφ ούτε από τους έξι πόντους, που μεταβλήθηκε μονομιάς σε Τζέισον Μπορν, από εκεί που δεν ήξερε ούτε να δένει τα κορδόνια του. Οκ, δεν θα διαφωνήσω πως στο φινάλε της ταινίας, που υπογράφει με την γνώριμη BBCένια οπτική ματιά, ο Dominic Cooke, παραθέτονται μια σειρά από ντοκουμέντα με τον αληθινό Γουίν, αυτό όμως το μόνο που έχει να μου πει, είναι πως τα Γεράκια μια χαρά τον έστυψαν τον φουκαρά πέρα δώθε Αλβιόνα - Ρωσία, πριν τον παραδώσουν σούμπιτο στα χέρια των Συντρόφων.
Που φυσικά στους δεκαοκτώ μήνες του εγκλεισμού του, στα κάθυγρα μπουντρούμια της Λουμπιάνκα, του συμπεριφέρθηκαν σαν σκυλί, ταΐζοντας τον καθημερινά με ένα (1) μπιζέλι, σπάζοντας, μονομερώς εννοείται, όλες τις σχετικές ανθρωπιστικές συμφωνίες που έχουν υπογραφεί. Προς μεγάλη μου απογοήτευση πάντως, έχοντας γνώση (και) το συγγραφικό έργο του πωλητή / κατασκόπου, το χωρίο που αναφέρει στα βιβλία του, πως η εκπαίδευση του από την Βασιλική Υπηρεσία Πληροφοριών, υπήρξε τόσο σκληρή και απάνθρωπη, που μπροστά στην φυλάκιση του έμοιασε με παιδική χαρά, παρακάμπτεται ολοσχερώς από το σενάριο. Με δυο λέξεις, ο τύπος, εκεί που πήγαινε κοστουμαρισμένος σήμερα στο γραφείο για πολύωρα επαγγελματικά μίτινγκ, την επαύριον θα έπαιρνε την πρώτη πτήση της Αεροφλότ, ώστε να φέρει στο φως όλα τα παρανοϊκά και βομβαρδιστικά πλάνα του Χρουτσώφ. Εντάξει, σινεμάς είναι, ότι θέλει (μας) λέει.
Πέραν των αβάσταχτων τρυπών του σκριπτ, οπτικά η ταινία παίρνει καλό βαθμό, κυρίως χάρη στην ακαδημαϊκή ικανότητα των Εγγλέζων δημιουργών, να αναπαριστούν την συγκεκριμένη περίοδο με τον αρτιότερο τρόπο. Ένα σκαλί παραπάνω την συνολική παραγωγή ανεβάζει και το γεγονός πως υπάρχουν γυρίσματα και στους αυθεντικούς χώρους που έλαβαν χώρα τα συμβάντα, πλάι στον Βόλγα, σιμά στο Κρεμλίνο και στις υπόγειες, χαμηλοφωτισμένες στοές των αστικών σιδηροδρόμων. Εννοείται βέβαια, πως σε κάθε ευκαιρία, επιχειρείται η τυπική σύγκριση, ανάμεσα στον τρόπο λειτουργείας των Δυτικών και των Ανατολικών κοινωνιών, με τις πρώτες φυσικά να αναδεικνύονται θριαμβεύτριες στην κόντρα των ατομικών ελευθεριών. Του τύπου "Ξέρεις Κύριε Εγγλέζε, δεν μπορώ να σε καλέσω για φαγητό στο φτωχικό μου, εγώ ο Συνταγματάρχης του Κομιτάτου, μην τυχόν και δώσω στόχο πως έχω περίσσα χρήματα να χαλάσω για διασκεδάσεις..." Η πλάκα είναι πως μπόλικοι αυτές τις σάχλες τις πιστεύουν.
Αβαντάζ, φυσικά, του The Courier, το πρωταγωνιστικό του δίδυμο, ο πάντα αξιόλογος Benedict Cumberbatch και ο εκφραστικός Γεωργιανός Meran Ninidze, που οι χαρακτήρες τους μοιράζονται εξ ημισείας το τιμητικό έπαθλο της αποσόβησης του πυρηνικού ολέθρου, όχι όμως και τον χρόνο εμφάνισης τους στο εκράν. Λογικό, μιας και η ταινία είναι αφιερωμένη στον απλό πολίτη που έκανε το καθήκον του για χάρη της Βασιλίσσης, χωρίς να του δοθεί ούτε μισό αντάλλαγμα, ένα μετάλλιο μπρούτζινο ανδρείας, έστω. Μόνο και μόνο που απέμεινε σαράντα κιλά, ένεκα κακουχιών, στην φυλακή, κάτι που κατάφερε επί σκηνής και ο πολυβραβευμένος Λονδρέζος σταρ, γεγονός που με ωθεί να του βγάλω καπέλο, επειδή οδηγείται σε τέτοιες ερμηνευτικές ακρότητες, για τόσο περιορισμένης αξίας κινηματογραφικές δευτεράντζες.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 22 Ιουλίου 2021 από την Spentzos Films!