Movies Ltd

του zerVo (@moviesltd)

Δέκα χρόνια μετά την αρχή της εμφύλιας διαμάχης στα εδάφη της, η Συρία μοιάζει με μια χώρα κατακερματισμένη. Το αυταρχικό καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ, που δεν έχει την λαϊκή στήριξη, παρά διατηρείται εν ζωή χάρη στις άριστες διεθνείς σχέσεις, έχει υπό τον έλεγχο του το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, με τις τουρκόφιλες ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης από την μια και τις αντάρτικες δυνάμεις των Κούρδων από την άλλη, να έχουν πάρει στην κατοχή τους, ένα σημαντικό τμήμα πέριξ των συνόρων. Καμία περίπτωση ειρήνης δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, με τις συνθήκες να γίνονται ολοένα και πιο δύσκολες για τους άμοιρους κατοίκους του πάλαι ποτέ στολιδιού της Μέσης Ανατολής. Και εννοείται, το να εκστομίσει κανείς δημόσια απαγορευμένες λέξεις, όπως ας πούμε "επανάσταση", αποτελεί βασικό λόγο για να θεωρηθεί αντικαθεστωτικός ανατροπέας και να οδηγηθεί στα βρωμερά μπουντρούμια της φυλακής.

Ο παθιασμένος έρωτας της πανέμορφης Αμπίρ και του ονειροπόλου Σαμ Αλί, δεν φαίνεται ικανός να μακροημερεύσει. Αιτία θα αποτελέσει η άδικη και αδικαιολόγητη σύλληψη του νεαρού άντρα, καθώς θα κριθεί, για την στάση του, εχθρός του πολιτεύματος και θα φυλακιστεί. Αφορμή που θα πάρει η οικογένεια της Αμπίρ, για να εντοπίσει στο πρόσωπο του εύπορου και καταξιωμένου διπλωμάτη Ζιάντ, τον καλοβαλμένο γαμπρό που πάντοτε αναζητούσε για την κόρη της. Προξενιό που θα οδηγήσει σε γάμο, με το ζευγάρι να μετακομίζει στις Βρυξέλλες, εκεί που ο σύζυγος εργάζεται ως στέλεχος της πρεσβείας.

Ο Αλί καταφέρνοντας να αποδράσει από το κελί, θα βρεθεί μπροστά σε απόγνωση αντιλαμβανόμενος την θυσία της καλής του. Και αφού πετύχει, κυνηγημένος από τις αστυνομικές αρχές, να το σκάσει για τον Λίβανο, θα αναζητήσει με κάθε τρόπο την δίοδο που θα τον βγάλει μέχρι το μακρινό Βέλγιο. Ευκαιρία που θα του δοθεί, χάρη στην πρόταση του εκκεντρικού και παγκοσμίως αναγνωρισμένου καλλιτέχνη Τζέφρι Γκοντφρουά, να χρησιμοποιήσει την πλάτη του ως καμβά της καινούργιας του δουλειάς, με αντάλλαγμα να τον πάρει μαζί του σαν έκθεμα, στον σύγχρονο ευρωπαϊκό ομφαλό.

Και κάπως έτσι στην ράχη του ταλαιπωρημένου ψυχικά και σωματικά Σαμ, που στην πραγματικότητα δεν του επιτρέπεται καν, να βγει από τα στενά όρια της Ράκκα, ο καταξιωμένος αρτίστας, θα σκιτσάρει με μελάνη σινική, το σύμβολο της απανταχού ελεύθερης μετακίνησης: Την Βίζα Σένγκεν, το πολυπόθητο έγγραφο που ανοίγει διάπλατα τις πόρτες της οποιαδήποτε ευρωπαικής γης της επαγγελίας οραματίζεται ο καθείς. Αληθινή η κουβέντα που αρπάζει το σενάριο για να δράσει. Αφού πραγματικά έχει υπάρξει άνθρωπος, που έχει πουλήσει την ζωγραφισμένη πλάτη του, σε αγοραστή που θα την αποκτήσει όταν εκείνος αποδημήσει εις Κύριον. Για ποια ηθική της τέχνης αλήθεια μου μιλάς?

Το διφορούμενο τατουάζ ορίζει λοιπόν τον σπινθήρα που θα ανάψει την φλόγα της αφήγησης. Ο πληγωμένος παντού Σύριος, γνωρίζει πως μόνον αν εκπορνεύσει, με μια ευρύτερη έννοια, το κορμί του, θα καταφέρει να φτάσει στον τελικό του προορισμό. Και ντρέπεται γι αυτό. Ούτε καν αναφέρει στους αγαπημένους του, το πως πέτυχε να ανοίξει την πόρτα της διαφυγής στο εξωτερικό. Και υπομένει καρτερικά να στέκεται ακίνητος σαν πίνακας στις κατά τόπους γκαλερί, ακούγοντας τα εν πολλοίς υποτιμητικά σχόλια των επισκεπτών. "Έτσι γίνεται, οι άνθρωποι από τις φτωχές χώρες για να ταξιδέψουν, επιβάλλεται να στιγματίσουν το έγγραφο της λευτεριάς στην πλάτη τους?"

Εκείνο που θα καταλάβει σταδιακά ο Αλί, είναι πως η φυλακή της Δύσης, ακόμη κι αν είναι εμπλουτισμένη με σατέν ρόμπες, χαβιάρια και τζακούζι, μικρή απόσταση έχει από την πολυπληθή και πανβρώμικη του χωριού του. Σε έναν κόσμο που οι αξίες πηγαίνουν περίπατο, αναγκάζεσαι κι εσύ να ακολουθήσεις αυτές τις προσταγές ώστε να επιβιώσεις, σύντομα οι ερινύες όμως θα επισκεφτούν την συνείδηση σου, για να παίξουν το σύνηθες πινγκ πονγκ, από την ενοχή στην λύτρωση. Από την υποταγή στην επανάσταση. Φταις και δεν φταις. Η κόλαση σου πρέπει, αν και όλα τα έπραξες για να βρεις τον Παράδεισο. Στα θαλασσινά - πραγματικά διάνα η επιλογή της Dea Liane, με το ουράνιο βλέμμα - μάτια της μορφονιάς που λαχταράς. Βρε και πάλι αυτό θα έκανα αν χρειαζόταν!

Πολύ σοβαρή η πολυεπίπεδη μελέτη της Kaouther Ben Hania, που προσεγγίζει θεματικά τόσο την στέρηση των στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε έναν τόπο που καταρρέει, όσο και το προσπέρασμα της ηθικής κόκκινης γραμμής στην μοντέρνα Τέχνη. Διόλου τυχαία η διεθνής συμπαραγωγή μετά από σπουδαία πορεία σε αμέτρητα φεστιβάλ ανά τον κόσμο όπου προβλήθηκε, έφτασε μέχρι την τιμητική Οσκαρική πεντάδα των Best International Films. Με τους πυλώνες των θεμελίων της, να εκτείνονται σε δύο νοητές γραμμές. Στην ρεαλιστική και τίγκα στα ντοκουμέντα βάση, του μηδενισμού της ανθρώπινης ζωής σε μέρη που βρίσκονται σε ατέρμονο πόλεμο, όπως έχει γίνει γνωστό τοις πάσι πως συμβαίνει πέριξ της Δαμασκού. Αλλά το κυριότερο...

...στο κτίσιμο των χαρακτήρων εκείνων, που μπορούν με την διαρκή τους μετάλλαξη, να κολλήσουν μεταξύ τους ακόμη και παζλάκια εκ πρώτης όψης ασύνδετα σεναριακά. Γύρω από τον κεντρικό άξονα του Σαμ Αλί - βραβείο ερμηνείας στην Βενετία για τον μελαγχολικής θωριάς Yahya Mahayni -  περιστρέφονται σαν ηλεκτρόνια ένα σωρό πρόσωπα, που κρίνουν, από λίγο έως πολύ, το μέλλον του. Ο καλλιτέχνης που μια του υπογραφή αρκεί για να αποκτήσει το έργο του αμύθητη αξία, υπερφίαλος, πλεονέκτης, αλαζόνας, μα κατά βάθος συγκαταβατικός και προσιτός. Η άτεγκτη ιμπρεσάριος Σοράγια (Monica Bellucci, στα 57 πια, σου κόβει την ανάσα μονομιάς με το που την δει το εκράν) δηλητηριώδης, συμφεροντολόγα, ο ορισμός του παρτακισμού, ανά στιγμές συμπεριφέρεται τόσο συμπονετικά, σαν αίμα, σαν αδελφή. Η μάνα κουράγιο, που τραβά τα πάνδεινα πίσω στην πατρίδα, αλλά τα θάβει κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην μάθει το παραμικρό το παιδί της. Μικρόκοσμος αλήθειας, που δεν χρειάζεται κανείς να έχει πατρίδα την πολύπαθη Μέση Ανατολή για να τον αναγνωρίσει ως υπάρχοντα σιμά του.

Υπέροχες σε αποχρώσεις εικόνες, προσεγμένα στησίματα της κάμερας και πάμπολλα οπτικά τρικ ειδώλων και σκιών, αναδεικνύουν την έξοχη αρτιστικά γραφή της Τυνήσιας σκηνοθέτιδας, δίνοντας του το εισιτήριο ένταξης στην λίστα των πλέον ταλαντούχων αραβόφωνων δημιουργών της γενιάς του. Όλα τα πήγε περίφημα στο σχεδιασμό και την εκτέλεση στο φλιπ σάιντ, του σχετικότατης θεματικής The Square. Μέχρι δυο λεπτά πριν το σφύριγμα της λήξης. Η έξοδος του, ανατρεπτική μεν, αλλά αχρείαστα ζαχαρένιου χαπι εντ, θόλωσε αρκετά τις μέχρι ώρας θετικές μου αντιδράσεις. Σαν να ξεθώριασε κομματάκι από τον ήλιο το τατού, ένα πράγμα...