Vivarium
του Lorcan Finnegan. Με τους Jesse Eisenberg, Imogen Poots, Jonathan Aris, Senan Jennings, Eanna Hardwicke.
Σπίτι σου, σπίτι μου ή και κάπου αλλού
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Συνεκδοχή να 'χαμε να λέγαμε
Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 25 Μαΐου του 1979 στο Δουβλίνο, Ιρλανδός Lorcan Finnegan. Η πρώτη του ήταν το απρόβλητο στη χώρα μας «Without Name» (2016). Έχει γυρίσει κι αρκετές μικρού μήκους ταινίες, οι οποίες συμμετείχαν σε μια σειρά από φεστιβάλ.
Το Vivarium έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο περσινό φεστιβάλ των Καννών όπου έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό μέρος του τμήματος «Εβδομάδα της Κριτικής». Οι πρωταγωνιστές της ταινίας Jesse Eisenberg και Imogen Poots, έχουν παίξει ξανά μαζί στο φιλμ «The Art of Self-Defense» (επίσης του 2019) κι εδώ έχουν και ρόλο ως executive producers.
Η υπόθεση: Ο Τομ και η Τζέμα είναι ένα νεαρό ζευγάρι. Εκείνος, Αμερικάνος, επαγγελματίας κηπουρός. Εκείνη, Βρετανή, δασκάλα σε σχολείο. Δεν είναι παντρεμένοι ακόμα αλλά η σχέση τους είναι σοβαρή και σκέφτονται να συγκατοικήσουν. Απορρίπτουν το ένα σπίτι μετά το άλλο και στην αναζήτησή τους πέφτουν επάνω σε ένα συγκρότημα κατοικιών στα προάστια ονόματι Yonder (θα το μεταφράζαμε σαν κάτι «εκεί πέρα μακριά»). Τους οδηγεί εκεί ένας παράξενος υπάλληλος του μεσιτικού γραφείου ονόματι Μάρτιν.
Η υπόθεση: Ο Τομ και η Τζέμα είναι ένα νεαρό ζευγάρι. Εκείνος, Αμερικάνος, επαγγελματίας κηπουρός. Εκείνη, Βρετανή, δασκάλα σε σχολείο. Δεν είναι παντρεμένοι ακόμα αλλά η σχέση τους είναι σοβαρή και σκέφτονται να συγκατοικήσουν. Απορρίπτουν το ένα σπίτι μετά το άλλο και στην αναζήτησή τους πέφτουν επάνω σε ένα συγκρότημα κατοικιών στα προάστια ονόματι Yonder (θα το μεταφράζαμε σαν κάτι «εκεί πέρα μακριά»). Τους οδηγεί εκεί ένας παράξενος υπάλληλος του μεσιτικού γραφείου ονόματι Μάρτιν.
Τα σπίτια είναι ok αν εξαιρέσεις το γεγονός ότι όλα είναι ίδια, πανομοιότυπα, βαμμένα στο ίδιο πράσινο χρώμα, χωρίς ίχνος άλλου ανθρώπου πουθενά! Ο Τομ και η Τζέμα απορρίπτουν αμέσως την πιθανότητα να μείνουν εκεί. Το θέμα είναι πως ο Μάρτιν εξαφανίζεται. Και στην προσπάθειά τους να βγουν από το συγκρότημα απλά δεν τα καταφέρνουν! Κι όταν τους τελειώνει η βενζίνη, αποφασίζουν να μπουν «για λίγο» στο σπίτι με το Νο9, αυτό που τους έδειξε ο Μάρτιν. Ο εφιάλτης τους μόλις έχει ξεκινήσει...
Η άποψή μας: Έχεις μια ωραία ιδέα για ταινία. Να χαρώ εγώ. Βρίσκεις λεφτά, βρίσκεις ηθοποιούς και ξεκινάς να τη γυρίσεις. Πάρα πολύ ωραία. Δεν καταλαβαίνεις πως το υλικό που έχεις στα χέρια σου κάνει για μια εξαιρετική μικρού μήκους και μόνο; Δεν το διαπιστώνεις; Κρίμα. Κι αν το διαπιστώνεις και δεν κάνεις τίποτε να το διορθώσεις, ε, τότε, δυο φορές κρίμα. Κι άδικο. Για τους θεατές. Αυτό συμβαίνει στο «Vivarium». Αλήθεια, δεν σας θυμίζει τη λέξη Planitarium το Vivarium; Ή τη λέξη Aquarium; Λοιπόν, Vivarium στα λατινικά σημαίνει «τόπος ζωής». Πλέον, σημαίνει μια περιοχή, συνήθως κλειστή, για τη διατήρηση και την εκτροφή ζώων ή φυτών προς παρατήρηση ή έρευνα. Συχνά, ένα τμήμα του οικοσυστήματος για ένα συγκεκριμένο είδος ζώου ή φυτού, προσομοιώνεται σε μικρότερη κλίμακα, διαθέτοντας τους απαραίτητους ελέγχους αναφορικά με τις περιβαλλοντικές συνθήκες.
Η άποψή μας: Έχεις μια ωραία ιδέα για ταινία. Να χαρώ εγώ. Βρίσκεις λεφτά, βρίσκεις ηθοποιούς και ξεκινάς να τη γυρίσεις. Πάρα πολύ ωραία. Δεν καταλαβαίνεις πως το υλικό που έχεις στα χέρια σου κάνει για μια εξαιρετική μικρού μήκους και μόνο; Δεν το διαπιστώνεις; Κρίμα. Κι αν το διαπιστώνεις και δεν κάνεις τίποτε να το διορθώσεις, ε, τότε, δυο φορές κρίμα. Κι άδικο. Για τους θεατές. Αυτό συμβαίνει στο «Vivarium». Αλήθεια, δεν σας θυμίζει τη λέξη Planitarium το Vivarium; Ή τη λέξη Aquarium; Λοιπόν, Vivarium στα λατινικά σημαίνει «τόπος ζωής». Πλέον, σημαίνει μια περιοχή, συνήθως κλειστή, για τη διατήρηση και την εκτροφή ζώων ή φυτών προς παρατήρηση ή έρευνα. Συχνά, ένα τμήμα του οικοσυστήματος για ένα συγκεκριμένο είδος ζώου ή φυτού, προσομοιώνεται σε μικρότερη κλίμακα, διαθέτοντας τους απαραίτητους ελέγχους αναφορικά με τις περιβαλλοντικές συνθήκες.
Οπότε, το vivarium του τίτλου μας τα λέει όλα: θα παρακολουθήσουμε σαν πείραμα, τη ζωή ενός ζευγαριού στα προάστια. Ωραίο; Ναι, μια χαρά ακούγεται. Η πραγματικότητα, όμως, είναι κάθε άλλο παρά «μια χαρά». Η ταινία ξεκινά υποβλητικά. Καθώς πέφτουν τα ζενερίκ της έναρξης βλέπουμε αυτό που έχουμε ακούσει για τους κούκους. Οι κούκοι δεν φτιάχνουν φωλιές και αφήνουν τα αυγά τους σε φωλιές άλλων πουλιών. Από τη στιγμή που εκκολάπτονται, τα νεογνά κουκάκια προσπαθούν με κάθε τρόπο να... εξαφανίσουν τον ανταγωνισμό. Με κινήσεις τους πετούν τα άλλα αβγά από τη φωλιά ή τα άλλα νεογνά! Και ταΐζονται από πουλιά – τους γονείς των άλλων νεογνών – που δεν είναι γονείς τους. Άθλιοι οι κούκοι, σωστά; Μάλιστα. Εδώ, και η κινηματογράφηση είναι σούπερ και η μουσική είναι αρκούντως απειλητική οπότε ο σκηνοθέτης μας βάζει κατευθείαν στο κλίμα της ταινίας.
Αυτό που θα παρακολουθήσουμε είναι μια κοινωνική αλληγορία. Για όποιους δεν κατάλαβαν, υπάρχει και η σκηνή αμέσως μετά όπου η Τζέμα εξηγεί σε ένα κοριτσάκι αυτό που μέχρι εκείνη τη στιγμή υπονόησαν οι εικόνες. «Γιατί το έκαναν αυτό;», σκέφτεσαι. Και μετά λες «δεν πειράζει μωρέ, τα εξηγεί η κοπέλα για όσους δεν κατάλαβαν». Μουάχαχαχαχαχαχα, ναι, είθε να ακολουθούσε αυτήν την τακτική ο σκηνοθέτης και αργότερα, όταν αρχίζει το mindfuck που είναι όμως ντεμέκ και δήθεν και mindfuck για το mindfuck ήτοι, πνευματικός αυνανισμός του χειρίστου είδους. Γιατί από τη στιγμή που παγιδεύεται το ζευγάρι στο σπίτι με το Νο9, με ελάχιστες εκλάμψεις, αυτό που βλέπουμε είναι απλούστατα βασανιστικό για τον θεατή! Καταρχήν, δεν μπορείς να αποσαφηνίσεις τους στόχους του σκηνοθέτη.
Τι είναι η ταινία του; Ένας καφκικός εφιάλτης για την δυσβάσταχτη βαρύτητα του είναι; Μια κριτική για τη σύμβαση της ύπαρξης; Ένα ανελέητο ξιφούλκημα εναντίον των προαστίων και όλων όσων αντιπροσωπεύουν; Μια weird επίθεση στον κομφορμισμό; Με ολίγη από προσπάθεια αποσαφήνισης του τι είναι μητρότητα; Ο Τομ σκάβει ως άλλος Σίσσυφος την αδιέξοδη τρύπα στο έδαφος, η Τζέμα λέει διαρκώς «I'm not your mother» στο μούλικο που την αποκαλεί μητέρα και αυτό συνεχίζεται ατέρμονα, μέχρι εξαντλήσεως της υπομονής του θεατή! Λίγο «Twilight Zone» εδώ, λίγο «Truman Show» εκεί, μια τζούρα «Invasion of the Body Snatchers», μια εσάνς «Εξολοθρευτή Άγγελου», μια κουταλιά Roy Andersson και αυτό το πάτσγουορκ εντέλει δεν λειτουργεί.
Τρομερή η δουλειά στην καλλιτεχνική διεύθυνση, προσπαθούν όσο μπορούν και οι ηθοποιοί, αλλά το τελικό αποτέλεσμα απλά είναι... αχώνευτο. Σαν το παιδάκι που μεγαλώνει το ζευγάρι, το οποίο όταν μιλάει έχει άθλια χροιά φωνής (γουάι;;;;) κι όταν τσιρίζει, θέλεις να μπεις μέσα στην οθόνη και να το σαπίσεις στο ξύλο! Σαδιστής ο σκηνοθέτης, δεν εξηγείται αλλιώς. Και ο θεατής εντέλει συμπάσχει με το ζευγάρι κι έχει τις ίδιες αντιδράσεις με αυτό: από το αρχικό «Help» που γράφουν ο Τομ και η Τζέμα στην ταράτσα του σπιτιού με το Νο9 αναμένοντας μάταια βοήθεια, καταλήγουν στο ανορθόγραφο μα τόσο εύγλωττο «Fuc U»!
Στις δικές μας αίθουσες? Την 1η Οκτωβρίου 2020 από την Weird Wave!
