Movies Ltd

Θυσία στο βωμό του χρήματος

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

«Αμερικάνοι να δηλητηριάζουν Αμερικάνους;».

Αυτή είναι η όγδοη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 2 Ιανουαρίου του 1961 στο Λος Άντζελες Αμερικανός Todd Haynes. Αναλυτικά, η έως τώρα φιλμογραφία του έχει ως εξής: «Poison» (1991) – αυτή είναι η μοναδική του ταινία που δεν βρήκε κινηματογραφική διανομή στη χώρα μας, «Safe» (1995), «Velvet Goldmine» (1998), «Ο παράδεισος είναι μακριά» (Far from Heaven, 2002), «I'm Not There» (2007), «Carol» (2015) και «Το δωμάτιο των θαυμάτων» (Wonderstruck, 2017). Στις τέσσερις από τις οχτώ ταινίες του βασικό (και σχεδόν πάντα πρωταγωνιστικό) ρόλο παίζει η Julianne Moore. Στα προσεχή του σχέδια υπάρχει μια ταινία μυθοπλασίας για την τραγουδίστρια Peggy Lee ενώ ολοκλήρωσε τα γυρίσματα για το ντοκιμαντέρ του με θέμα τον Lou Reed και τους Velvet Underground.

Το σενάριο της ταινίας Σκοτεινά Νερά (Dark Waters) βασίζεται σε άρθρο των New York Times υπογεγραμμένο από τον Nathaniel Rich με τίτλο «The Lawyer Who Became DuPont's Worst Nightmare». Βασίζεται στην αληθινή ιστορία του δικηγόρου Rob Bilott, ο οποίος τα έβαλε με την πολυεθνική DuPont. Ο Bilott κάνει cameo εμφάνιση στην ταινία, όπως και η γυναίκα του αλλά κι άλλα πρόσωπα τα οποία αναφέρονται στο φιλμ. Η παραγωγή της ταινίας είναι του Mark Ruffalo.

Η υπόθεση: 1998. Ο Ρομπ Μπίλοτ είναι δικηγόρος με ειδίκευση σε θέματα περιβάλλοντος και εκπροσωπεί μεγάλες εταιρίες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στο χώρο των χημικών και των φαρμακευτικών προϊόντων. Η καριέρα του βρίσκεται στην καλύτερη φάση της: μόλις προτάθηκε κι έγινε συνέταιρος στο δικηγορικό γραφείο όπου εργάζεται. Η γυναίκα του είναι υποστηρικτική σε ότι κι αν κάνει, έχουν ένα παιδάκι (θα αποκτήσουν κι άλλα), όλα βαίνουν καλώς. Μια μέρα τον επισκέπτεται στο δικηγορικό γραφείο ο Γουίλμπουρ Τέναντ, αγρότης, γνωστός της γιαγιάς του Ρομπ, ο οποίος υποστηρίζει πως έχει αποδείξεις ότι η εταιρία – κολοσσός DuPont, που έχει εργοστάσιο στην περιοχή του, δηλητηριάζει το περιβάλλον με αποτέλεσμα να αποψιλωθεί ολόκληρο σχεδόν το κοπάδι του από αγελάδες: σχεδόν διακόσιες.

Ο Ρομπ προσπαθεί να αποφύγει την υπόθεση. Με βαριά καρδιά αποφασίζει να επισκεφτεί το μέρος, να δει τη γιαγιά του και να κάνει αυτοψία από κοντά. Αυτά που βλέπει, τον σοκάρουν. Αναλαμβάνει να ξεκαθαρίσει την υπόθεση και να βοηθήσει τον Γουίλμπουρ να βρει το δίκιο του. Αυτή είναι η αρχή μόνο μιας δεκαπενταετούς διαμάχης, που θα θέσει σε δοκιμασία όχι μόνο την καριέρα του, αλλά και την υγεία του και τις οικογενειακές του σχέσεις.

Η άποψή μας: «Το σύστημα είναι ελεγχόμενο. Θέλουν να πιστεύουμε ότι θα μας προστατεύσει, αλλά αυτό είναι ψέμα. Εμείς προστατεύουμε τους εαυτούς μας. Εμείς. Κανένας άλλος. Ούτε οι εταιρείες, ούτε οι επιστήμονες, ούτε η κυβέρνηση. Εμείς». Το «Dark Waters» λοιπόν είναι η τελευταία ταινία του Todd Haynes. Παραγωγός και πρωταγωνιστής της είναι ο Mark Ruffalo. Το σενάριο βασίζεται σε αληθινά γεγονότα: δικηγόρος μηνύει την γιγαντιαία εταιρία DuPont κατηγορώντας την πως εγνωσμένα και επί χρόνια δηλητηρίαζε το νερό μιας ολόκληρης περιοχής με χημικά, τα οποία προκαλούν σειρά από αρρώστιες, μεταξύ των οποίων και καρκίνο... Τα καλά νέα: ο Haynes συνέρχεται από τον όλεθρο του «Wonderstruck».

Και η ταινία είναι κατά πως πρέπει καταγγελτική: μετά τη θέασή της θα θέλετε να μάθετε όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα για το PFOA - C-8. Και θα πετάξετε (ω, ναι) οτιδήποτε έχετε στην κατοχή σας στο σπίτι σας από Teflon! Τα κακά νέα: την ταινία θα μπορούσε να τη γυρίσει ο οποιοσδήποτε. Δεν υπάρχει η αισθητική ματιά του Haynes πουθενά. Κι ενώ η γενική ιδέα πίσω από την ταινία είναι θαρραλέα και χρήσιμη στην εποχή μας, ότι δηλαδή για να υπάρξει αλλαγή χρειάζεται απλά ένας άνθρωπος να τα βάλει με θεούς και δαίμονες, η ιδεολογική κατακλείδα της ταινίας... παλαντζάρει. Εννοείται: να μην εμπιστευόμαστε τις εταιρίες. Εννοείται, να μην εμπιστευόμαστε τις κυβερνήσεις. Αλλά να μην εμπιστευόμαστε την επιστήμη;

Και η αλήθεια βρίσκεται μέσα μας; Μόνοι μας θα προστατεύσουμε τους εαυτούς μας; Αυτοάμυνα; Και ποιοι «εμείς» θα προστατεύσουμε τους εαυτούς μας; Πχ, «εμείς» που πιστεύουμε στο πόσο απαραίτητος είναι ο εμβολιασμός κατά των ασθενειών ή «εμείς» του αντιεμβολιαστικού κινήματος; Για πες... Το ξέσπασμα του Tim Robbins (υποδύεται το αφεντικό του Ruffalo) μέσα στην ταινία φαίνεται λαϊκίστικο και ψεύτικο. Τσιμπιέσαι για να δεις αν βλέπεις κακή ταινία ή... κακό όνειρο! Και δεν νομίζω να είναι πρόβλημα ερμηνείας του Robbins: ποτέ δεν ήταν σπουδαίος ηθοποιός αλλά έλα τώρα. Τέτοιες ήταν οι σκηνοθετικές επιταγές που έλαβε. Θα ήθελες πολύ να πιστέψεις ότι ο Haynes προσπαθεί να ειρωνευτεί εκείνη τη στιγμή αλλά δυστυχώς, όχι. Και σου βγάζει έναν λόγο ο δικός σου, για το πόσο καλές και ανθρώπινες (!!!) θα έπρεπε να είναι οι εταιρίες (!!!) που παθαίνεις σοκ!

Εντάξει, πιάνομαι από μια στιγμή θα μου πείτε. Αλλά εντέλει, πέρα από καλές προθέσεις και μερικές πολύ χρήσιμες πληροφορίες, η ταινία έχει αρκετά προβλήματα. Και ρυθμού. Και μη αισθητής ταυτότητας του δημιουργού της. Και... μοντάζ: καθώς ο Haynes προσπαθεί να χωρέσει τόσα πολλά γεγονότα σε μια ταινία δύο ωρών, κοτσάρει μια εναρκτήρια σκηνή που δεν προσφέρει τίποτε στην οικονομία της ταινίας και εντέλει φαίνεται τελείως ξεκάρφωτη και ασύνδετη. Και ναι, ωραία τα λες Todd μου, οι μεγάλες εταιρίες είναι ο εχθρός, αλλά βρε άνθρωπέ μου, πες τα πράγματα ακόμα περισσότερο με το όνομά τους, ευκρινέστατα, μην κωλώνεις: ο καπιταλισμός είναι ο εχθρός. Αυτός στον οποίο εταιρίες για να βγάλουν περισσότερα χρήματα ή για να μην μειωθούν τα κέρδη τους, συνειδητά κάνουν κακό σε ανθρώπους, σε πολλούς ανθρώπους, ακόμα και σε εργαζομένους τους.

Οι οποίοι, προκειμένου να έχουν δουλειά, δέχονται τα πάντα και εχθρεύονται όλους όσοι προσπαθούν να αποκαλύψουν την αλήθεια, η οποία είναι άβολη. Και αυτοί που μπορούν να τον κερδίσουν τον συγκεκριμένο εχθρό είμαστε όντως «εμείς» αλλά όχι μονήρεις, παρά μόνον μέσα από συλλογικότητες, σωματεία, συνδικάτα. Και βάζει κι έναν σωρό μελοδραματισμό μέσα ο σκηνοθέτης, εντελώς αχρείαστο, πράγματα με τα οποία δεν μας είχε συνηθίσει. Κρίμα, πολύ κρίμα. Ιδίως για τον Ruffalo, που πίστεψε πολύ στο πρότζεκτ, λογικά ο ίδιος προσέλαβε τον Haynes για σκηνοθέτη της ταινίας, παθιάστηκε μαζί της: πριν την προβολή της ταινίας εδώ στην Αγγλία, προβάλλεται βιντεοσκοπημένο μήνυμα του καλού ηθοποιού που προτρέπει όσους δουν την ταινία να διαδώσουν την απαγόρευση του PFOA - C-8 συνολικά.

Είπαμε, τίμιες προθέσεις και καλό υλικό δεν δίνουν πάντα και μια σπουδαία ταινία. Να το πω αλλιώς με μια φράση - κατακλείδα: ο Soderbergh είχε κάνει πολύ καλύτερη δουλειά στο ανάλογης λογικής «Erin Brockovich» μπόλικα χρόνια πριν.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 5 Μαρτίου 2020 από την Spentzos Films!