Τζότζο
του Taika Waititi. Με τους Roman Griffin Davis, Thomasin McKenzie, Scarlett Johansson, Taika Waititi, Sam Rockwell, Rebel Wilson, Alfie Allen, Stephen Merchant, Archie Yates.
...just for one day!
του zerVo (@moviesltd) 
Το ημερολόγιο σημαδεύει την χρονιά 1977, όταν ένας αραχνόμορφος Αρειανός μεταλλαγμένος σε λευκό, κατάξανθο Δούκα, μετά από μια ντουζίνα μήνες διαβίωση στην πιο ποικιλόμορφη πολιτιστικά πρωτεύουσα της γης, κάνει πράξη την υπόσχεση του, να συνθέσει τον απόλυτο ύμνο ενάντια σε κάθε λογής φανατισμό. Το Heroes, που έδωσε και τον τίτλο στο μεσιανό άλμπουμ του θρυλικού Βερολινέζικου τρίπτυχου του Ziggy, μαζί με τα Low και Lodger, βάσισε την ιδέα του, στο πως μπορεί να σταθεί ζωντανός ένας αγνός έρωτας, πάνω σε έναν κόσμο διχοτομημένο, είτε πρακτικά, είτε ιδεολογικά. Τον καιρό εκείνο, βέβαια, δεν υπήρχε MTV. ώστε τα περίφημα σινγκλς να συνοδεύονται από τα αντίστοιχα κλιπς του προμόσιον. Αν υπήρχε πάντως, τις τόσο όμορφες εικόνες από το Jojo Rabbit, θα επιθυμούσα να χρησιμοποιήσει.
Βαριά τραυματισμένος σε σώμα και πρόσωπο, από μια απροσεξία στην προσπάθεια του να δείξει άφοβος και ατρόμητος, κατά την διάρκεια άσκησης με χειροβομβίδα, στην κατασκήνωση όπου εκπαιδεύονται οι ανήλικοι Ναζί, θα επιστρέψει στο σπίτι του, ο δεκάχρονος Γιοχάνες Μπέτζλερ. Όχι πως του πέφτει άσχημα η αποκατάσταση, αφού δεν είναι αναγκασμένος διαρκώς να επιδεικνύει το θάρρος της Άριας Φυλής του, που δεν είναι και το φόρτε του άλλωστε, αλλά παραμένει και μακριά από τους κινδύνους της στρατιωτικής εκμάθησης, ένα βαρύ πρόγραμμα που όπως μαθαίνει, ακολουθεί πιστά, ο (δεύτερος πιο) κολλητός του φίλος και συνομήλικος, ο μπουλούκος Γιόρκι.
Παραμένοντας για ώρες εσώκλειστος στο πατρικό, εκεί που διαμένει μόνο μαζί με την μητέρα του, Ρόζι, μιας και ο πατέρας πολεμάει στο μέτωπο της Ιταλίας και η μεγαλύτερη αδελφή του, έχει φύγει από την ζωή, χτυπημένη από βαριά ασθένεια, θα αντιληφθεί πως στην σοφίτα του δίπατου, βρίσκεται καλά κρυμμένη μια νεαρή Εβραιοπούλα, η Έλσα Κορ. Ένα κορίτσι ολομόναχο στον κόσμο, που έχασε τους γονιούς του στα κρεματόρια και που η φιλελεύθερων αντιλήψεων μάνα του λυπήθηκε, τοποθετώντας το στην κρυψώνα, ωσότου περάσει ο όλεθρος.
Έλα όμως που στο μπομπιρίσιο μυαλουδάκι του Τζότζο, που έχει τιγκάρει από το ολοήμερο πιπίλισμα για τα ιδεώδη που πρεσβεύει η Μεγάλη Γερμανία της Σβάστικας, ο ορισμός Εβραίος ισοδυναμεί με ένα βρωμερό, σιχαμερό ον, δηλητηριώδες και αρπαχτικό, που μοναδικό του σκοπό έχει να γραπώσει και να κατασπαράξει οτιδήποτε αλλόθρησκο υπάρχει. Ακόμη κι αν μέσα του, η Jungvolk υπερηφάνεια προστάζει να μαρτυρήσει στην Γκεστάπο την φουκαριάρα τινέιτζερ (ζωγραφιά η Thomasin Mckenzie), γνωρίζει καλά πως κάτι τέτοιο θα σημάνει την άμεση σύλληψη της μητέρας (οπτασία η Scarlett), ως προδότριας του έθνους. Συνεπώς πρέπει από μόνος του να δράσει, κατά τρόπο τέτοιο ώστε να παγιδεύσει το εχθρικό κορίτσι - βρικόλακα στα μάτια του, προκειμένου να το εξουδετερώσει.
Όπως τον συμβουλεύει να πράξει άλλωστε και ο κορυφαίος φίλος κι αδελφός, κηδεμόνας και γονέας κάθε Γερμανού που σέβεται τον αγκυλωτό σταυρό, ο ίδιος ο Αδόλφος, που δεν χάνει ούτε μισή στιγμή να μην εμφανιστεί στο πλευρό του Τζότζο, όταν εκείνος βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού. Έτσι οφείλει να πράττει ο κάθε σωστός ηγέτης του λαού, να μην κρύβεται παρά να στέκει πάντοτε φύλακας άγγελος, σοφός συμβουλάτορας και στήριγμα δίπλα στους πιστούς του. Τι δέκα, τι είκοσι, τι εκατό χρονών? Το τυφλό πάθος, δεν αφήνει τα μάτια να δουν ανοιχτά, είτε ο νους είναι νηπιακός, είτε σιτεμένος. Πόσο μάλλον στην περίπτωση μας, που τα αγοράκια (και τα κοριτσάκια, από την δική τους μεριά) της ηλικίας του "δειλού σαν κουνέλι" όπως τον αποκαλούν τα συντρόφια του, μικρούλη, έχουν γεννηθεί, γαλουχηθεί και βαδίζουν προς την ενηλικίωση τους, σε έναν κόσμο γεμάτο χάιλ και ράους.
Τι ιδέα ε? Απλή σαν σπίθα. Και ούτε παράδες απαιτεί για να στηριχτεί, ούτε εξωφρενικά ειδικά εφέ για να εντυπωσιάσει. Μια καλοδιατηρημένη παλιούπολη στο φόντο για να αποδώσει ρεαλιστικά το Μπερλίνο (εδώ η πολύ πιο όμορφη Πράγα), σωστές και μετρημένες επιλογές στην διανομή και ένα εκκεντρικό, ανατρεπτικό σκηνοθετικό στυλ που θα διατηρήσει τις κατάλληλες ισορροπίες μεταξύ της σάτιρας και του δράματος, ώστε το πόνημα να μην οδηγηθεί στο κιτς. Η αλήθεια είναι πως δεν το ανέμενες να το δεις το εκπληξάκι, από έναν ντιρέκτορα Marvelικά διαδεδομένο, που όμως ένα ψήγμα των ιδεών τους μας είχε μοιράσει στο φεστιβαλικό νυχτοπρεμιερικό Boy, μια δεκαετία πρότερα.
Ο Taika Waititi, αφού διένυσε δύο ωκεανούς μέχρι να πιάσει την καλή στην φιλμική Μέκκα, παίρνοντας σαν θεμέλιο του τους στίχους από το τραγούδι του Bowie, χτίζει τουβλάκι τουβλάκι, ένα στόρι που μιξάρει υπέροχα, τον γλυκόπικρο σουρεαλισμό των Inglourious Basterds, την μελαγχολία του Ημερολόγιου της Άννας Φρανκ και το νεανικό λαμπίρισμα του Τομ Σόγιερ. Ανακατεύοντας τις ρίμες σε ένα νοσηρό περιβάλλον που ασφυκτιά από το μίσος και την απανθρωπιά. Μια διαρκής σοσιολογική παγίδα που όσοι δεν είναι υπέρ μας, είναι οχτροί μας και δεν χρειάζεται πολύ να ζοριστούμε για να τους καταλάβουμε, η τερατομορφή τους, που δεν συνάδει με την δική μας ομορφάδα, θα τους καταδώσει έτσι κι αλλιώς. Τι συμβαίνει όμως, όταν το μικρό και το τρελό, καταλαβαίνει - ακόμη κι αν χρειάζεται να ταρακουνηθεί οδυνηρά - ποια είναι η πραγματικότητα?
Οι εικόνες του Ωκεάνιου, ακόμη κι αν πρόκειται για μια καθαρόαιμα γλαφυρή αναπαράσταση του χιτλερικού γίγνεσθαι, είναι ωμές, σκληρές, βάναυσες, για την θωριά που θα χουχουλιάσει , εν αρχή, αναπαυτικά στην αγκαλιά της εισαγωγικής πλακίτσας. Φυσικά και κάποιοι θα πρέπει να θυσιαστούν στο όνομα της ελευθερίας και κάποιοι άλλοι να χύσουν αίμα προκειμένου να προστατευτεί η ελπίδα. Το μήνυμα δεν παύει να είναι αισιόδοξο, φωτεινό και ηλιόλουστο, πολύχρωμο και γελαστό, καταφθάνοντας σαν λυτρωμός, μετά από τις εφόδους κατ οίκον των κουκουλοφόρων και της μυστικής αστυνομίας. Σπιούνων και δοσίλογων που δεν διστάζουν να στείλουν στην κρεμάλα το ίδιο τους το έθνος, εις το όνομα ενός παρανοϊκού, που το μάτι του γυαλίζει πιότερο κι από κεχριμπάρι.
Το διαόλι το πιτσιρίκι θέλεις να ανέβεις στο εκράν, να το βουτήξεις και να το τσιμπάς από αγάπη και τσατίλα ταυτόχρονα, σαν λούτρινο, για ώρες. Καμία σχέση με τις μόστρες των αντιαισθητικών και ενοχλητικών μικρομέγαλων ηθοποιάκων, ο εκπληκτικός τσουλουφάτος Roman Griffin Davis, γίνεται ο Jojo Rabbit της καρδιάς μας, που σηκώνει εντέλει το δάχτυλο στον αλλοπρόσαλλο καρικατούρα Χίτλερ. Παθιασμένος φανατικάκιας της νεολαίας, ο σπόρος απορροφά σαν σφουγγάρι την διαφορετική μάθηση που τσουλάει από τις χαραμάδες του παραπετάσματος και κάνει την δική του, we dont need no education, στάση, κερδίζοντας τα εύσημα. Μετάλλια νίκης, που δίνονται τελικά σε όποιο νέο καταφέρει να σπάσει τα δεσμά του κατευθυντήριου The Wall, πετυχαίνοντας να γίνει ο μεγάλος νικητής, ο ήρωας. Έστω και για μια μέρα...
Παραμένοντας για ώρες εσώκλειστος στο πατρικό, εκεί που διαμένει μόνο μαζί με την μητέρα του, Ρόζι, μιας και ο πατέρας πολεμάει στο μέτωπο της Ιταλίας και η μεγαλύτερη αδελφή του, έχει φύγει από την ζωή, χτυπημένη από βαριά ασθένεια, θα αντιληφθεί πως στην σοφίτα του δίπατου, βρίσκεται καλά κρυμμένη μια νεαρή Εβραιοπούλα, η Έλσα Κορ. Ένα κορίτσι ολομόναχο στον κόσμο, που έχασε τους γονιούς του στα κρεματόρια και που η φιλελεύθερων αντιλήψεων μάνα του λυπήθηκε, τοποθετώντας το στην κρυψώνα, ωσότου περάσει ο όλεθρος.
Έλα όμως που στο μπομπιρίσιο μυαλουδάκι του Τζότζο, που έχει τιγκάρει από το ολοήμερο πιπίλισμα για τα ιδεώδη που πρεσβεύει η Μεγάλη Γερμανία της Σβάστικας, ο ορισμός Εβραίος ισοδυναμεί με ένα βρωμερό, σιχαμερό ον, δηλητηριώδες και αρπαχτικό, που μοναδικό του σκοπό έχει να γραπώσει και να κατασπαράξει οτιδήποτε αλλόθρησκο υπάρχει. Ακόμη κι αν μέσα του, η Jungvolk υπερηφάνεια προστάζει να μαρτυρήσει στην Γκεστάπο την φουκαριάρα τινέιτζερ (ζωγραφιά η Thomasin Mckenzie), γνωρίζει καλά πως κάτι τέτοιο θα σημάνει την άμεση σύλληψη της μητέρας (οπτασία η Scarlett), ως προδότριας του έθνους. Συνεπώς πρέπει από μόνος του να δράσει, κατά τρόπο τέτοιο ώστε να παγιδεύσει το εχθρικό κορίτσι - βρικόλακα στα μάτια του, προκειμένου να το εξουδετερώσει.
Όπως τον συμβουλεύει να πράξει άλλωστε και ο κορυφαίος φίλος κι αδελφός, κηδεμόνας και γονέας κάθε Γερμανού που σέβεται τον αγκυλωτό σταυρό, ο ίδιος ο Αδόλφος, που δεν χάνει ούτε μισή στιγμή να μην εμφανιστεί στο πλευρό του Τζότζο, όταν εκείνος βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού. Έτσι οφείλει να πράττει ο κάθε σωστός ηγέτης του λαού, να μην κρύβεται παρά να στέκει πάντοτε φύλακας άγγελος, σοφός συμβουλάτορας και στήριγμα δίπλα στους πιστούς του. Τι δέκα, τι είκοσι, τι εκατό χρονών? Το τυφλό πάθος, δεν αφήνει τα μάτια να δουν ανοιχτά, είτε ο νους είναι νηπιακός, είτε σιτεμένος. Πόσο μάλλον στην περίπτωση μας, που τα αγοράκια (και τα κοριτσάκια, από την δική τους μεριά) της ηλικίας του "δειλού σαν κουνέλι" όπως τον αποκαλούν τα συντρόφια του, μικρούλη, έχουν γεννηθεί, γαλουχηθεί και βαδίζουν προς την ενηλικίωση τους, σε έναν κόσμο γεμάτο χάιλ και ράους.
Τι ιδέα ε? Απλή σαν σπίθα. Και ούτε παράδες απαιτεί για να στηριχτεί, ούτε εξωφρενικά ειδικά εφέ για να εντυπωσιάσει. Μια καλοδιατηρημένη παλιούπολη στο φόντο για να αποδώσει ρεαλιστικά το Μπερλίνο (εδώ η πολύ πιο όμορφη Πράγα), σωστές και μετρημένες επιλογές στην διανομή και ένα εκκεντρικό, ανατρεπτικό σκηνοθετικό στυλ που θα διατηρήσει τις κατάλληλες ισορροπίες μεταξύ της σάτιρας και του δράματος, ώστε το πόνημα να μην οδηγηθεί στο κιτς. Η αλήθεια είναι πως δεν το ανέμενες να το δεις το εκπληξάκι, από έναν ντιρέκτορα Marvelικά διαδεδομένο, που όμως ένα ψήγμα των ιδεών τους μας είχε μοιράσει στο φεστιβαλικό νυχτοπρεμιερικό Boy, μια δεκαετία πρότερα.
Ο Taika Waititi, αφού διένυσε δύο ωκεανούς μέχρι να πιάσει την καλή στην φιλμική Μέκκα, παίρνοντας σαν θεμέλιο του τους στίχους από το τραγούδι του Bowie, χτίζει τουβλάκι τουβλάκι, ένα στόρι που μιξάρει υπέροχα, τον γλυκόπικρο σουρεαλισμό των Inglourious Basterds, την μελαγχολία του Ημερολόγιου της Άννας Φρανκ και το νεανικό λαμπίρισμα του Τομ Σόγιερ. Ανακατεύοντας τις ρίμες σε ένα νοσηρό περιβάλλον που ασφυκτιά από το μίσος και την απανθρωπιά. Μια διαρκής σοσιολογική παγίδα που όσοι δεν είναι υπέρ μας, είναι οχτροί μας και δεν χρειάζεται πολύ να ζοριστούμε για να τους καταλάβουμε, η τερατομορφή τους, που δεν συνάδει με την δική μας ομορφάδα, θα τους καταδώσει έτσι κι αλλιώς. Τι συμβαίνει όμως, όταν το μικρό και το τρελό, καταλαβαίνει - ακόμη κι αν χρειάζεται να ταρακουνηθεί οδυνηρά - ποια είναι η πραγματικότητα?
Οι εικόνες του Ωκεάνιου, ακόμη κι αν πρόκειται για μια καθαρόαιμα γλαφυρή αναπαράσταση του χιτλερικού γίγνεσθαι, είναι ωμές, σκληρές, βάναυσες, για την θωριά που θα χουχουλιάσει , εν αρχή, αναπαυτικά στην αγκαλιά της εισαγωγικής πλακίτσας. Φυσικά και κάποιοι θα πρέπει να θυσιαστούν στο όνομα της ελευθερίας και κάποιοι άλλοι να χύσουν αίμα προκειμένου να προστατευτεί η ελπίδα. Το μήνυμα δεν παύει να είναι αισιόδοξο, φωτεινό και ηλιόλουστο, πολύχρωμο και γελαστό, καταφθάνοντας σαν λυτρωμός, μετά από τις εφόδους κατ οίκον των κουκουλοφόρων και της μυστικής αστυνομίας. Σπιούνων και δοσίλογων που δεν διστάζουν να στείλουν στην κρεμάλα το ίδιο τους το έθνος, εις το όνομα ενός παρανοϊκού, που το μάτι του γυαλίζει πιότερο κι από κεχριμπάρι.
Το διαόλι το πιτσιρίκι θέλεις να ανέβεις στο εκράν, να το βουτήξεις και να το τσιμπάς από αγάπη και τσατίλα ταυτόχρονα, σαν λούτρινο, για ώρες. Καμία σχέση με τις μόστρες των αντιαισθητικών και ενοχλητικών μικρομέγαλων ηθοποιάκων, ο εκπληκτικός τσουλουφάτος Roman Griffin Davis, γίνεται ο Jojo Rabbit της καρδιάς μας, που σηκώνει εντέλει το δάχτυλο στον αλλοπρόσαλλο καρικατούρα Χίτλερ. Παθιασμένος φανατικάκιας της νεολαίας, ο σπόρος απορροφά σαν σφουγγάρι την διαφορετική μάθηση που τσουλάει από τις χαραμάδες του παραπετάσματος και κάνει την δική του, we dont need no education, στάση, κερδίζοντας τα εύσημα. Μετάλλια νίκης, που δίνονται τελικά σε όποιο νέο καταφέρει να σπάσει τα δεσμά του κατευθυντήριου The Wall, πετυχαίνοντας να γίνει ο μεγάλος νικητής, ο ήρωας. Έστω και για μια μέρα...
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 23 Ιανουαρίου 2020 από την Odeon!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική