Aga
του Milko Lazarov. Με τους Mikhail Aprosimov, Feodosia Ivanova, Galina Tikhonova, Sergey Egorov, Afanasiy Kylaev.
Aπέραντο...λευκό
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Κάτι πολύ παραπάνω από φόρος τιμής στο «Νανούκ του βορρά»
Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία, που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 28 Αυγούστου του 1967 στη Σόφια, Βούλγαρος σκηνοθέτης Milko Lazarov. Η πρώτη του ταινία είχε τίτλο «Αποξένωση» (Otchuzhdenie, 2013) και σε αυτήν πρωταγωνιστούσε ο Χρήστος Στέργιογλου ως πενηντάρης Έλληνας που περνάει τα σύνορα με τη Βουλγαρία με το αμάξι του με σκοπό να αγοράσει ένα παιδί. Η συγκεκριμένη ταινία δεν προβλήθηκε εμπορικά στη χώρα μας, παρά μόνο στο φεστιβάλ της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» εκείνης της χρονιάς.
Η ταινία Ága έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στη Berlinale του 2018, όπου και συμμετείχε στο επίσημο πρόγραμμα, εκτός συναγωνισμού. Από εκεί και πέρα συμμετείχε σε μπόλικα φεστιβάλ, μεταξύ των οποίων εκείνα της Λουμπλιάνας, του Σαράγιεβο και της Βαγιαδολίδ. Αποτέλεσε την επίσημη πρόταση της Βουλγαρίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.
Η υπόθεση: Γιακουτία. Μία από τις δημοκρατίες της σημερινής Ρωσίας. Βρίσκεται στην ανατολική Σιβηρία, η έκτασή της είναι σχεδόν ίση με την Ινδία και το 40% των εδαφών της μπαίνουν μέσα στον Αρκτικό Κύκλο. Είναι η περιοχή του βορείου ημισφαιρίου όπου έχει καταγραφεί η χαμηλότερη θερμοκρασία ever: -72.2 βαθμοί Κελσίου! Κι είναι μία από τις πιο αραιοκατοικημένες περιοχές στον κόσμο! Σε αυτές τις αφιλόξενες συνθήκες ζουν ο Νανούκ και η Σέντνα. Δύο γεροντάκια, απομονωμένα, μέσα στο γιουρτ τους (είδος σκηνής), με μόνη τους παρέα έναν σκύλο, που τραβάει το έλκηθρο όποτε χρειαστεί. Ο πολιτισμός βρίσκεται πάρα πολλά χιλιόμετρα μακριά. Ο μόνος τους σύνδεσμος με τον έξω κόσμο είναι ο Τσένα. Ο Τσένα ανά διαστήματα τους προμηθεύει με ξύλα, με καύσιμα και τους μεταφέρει νέα από την κόρη τους, την Άγκα, η οποία αποφάσισε να εγκαταλείψει τον τρόπο ζωής τους και να πάει να δουλέψει σε μια πόλη και συγκεκριμένα, σε ένα ανθρακωρυχείο. Κάτι για το οποίο ο Νανούκ δεν την έχει συγχωρέσει...
Τα πράγματα για το ζευγάρι γίνονται ολοένα και πιο δύσκολα. Ο Νανούκ δυσκολεύεται να βρει ψάρια και ταράνδους, βασικές πηγές τροφής και ένδυσης/ υπόδησης, τα (λίγα) ζώα της τοπικής πανίδας πεθαίνουν από ανεξήγητους θανάτους, ο πάγος λιώνει νωρίτερα από κάθε χρόνο και τον ουρανό διασχίζουν περισσότερα αεροπλάνα από ποτέ. Και σαν να μην έφταναν αυτά, η Σέντνα αρχίζει να ξεχνάει κι ένα μαύρο σημάδι στο κορμί της μόνο κακά μαντάτα προμηνύει. Οπότε ο Νανούκ δεν μπορεί παρά να της εκπληρώσει την (τελευταία;) επιθυμία της: πρέπει να πάει στην πόλη, να βρει την Άγκα και να τη συγχωρέσει...
Η άποψή μας: Τούτη είναι από εκείνες τις ταινίες, που σε κερδίζει «άμα τη εμφανίσει». Και – σύμπτωση; - παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες (αλλά και πάρα πολλές διαφορές) με μια άλλη εξαιρετική ταινία, που είδαμε κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κινηματογραφικής σεζόν στη χώρα μας. Φυσικά, μιλάω για την ταινία «Το αβγό». Και οι δύο ταινίες συναρπάζουν με όσα γίνονται σε επίπεδο εικόνας. Οι διευθυντές φωτογραφίας τους πετυχαίνουν θριάμβους! Τόσο ο Aymerick Pilarski στην ταινία «Το αβγό» όσο και ο Kaloyan Bozhilov στην ταινία «Ága» πιάνουν απίστευτα υψηλές επιδόσεις. Και οι δύο κατορθώνουν να συλλάβουν το παράδοξο: μέσα στην αχανή απεραντοσύνη μιας «απαλλαγμένης» εν πολλοίς από ανθρώπους φύσης, ο Άνθρωπος να στέκει περήφανος και απόλυτα ταιριαγμένος και ταιριαστός μέσα σε αυτή και μάλιστα κάτω από αδιανόητα αντίξοες συνθήκες.
Ο Pilarski σαγηνεύει όταν καλείται να λειτουργήσει σε συνθήκες σχεδόν απουσίας φωτός: με τα φώτα ενός αμαξιού, με τα φώτα ενός κεριού, με τα φώτα από τις λάμπες στα προστατευτικά κράνη. Ο Bozhilov θέλγει στην αποτύπωση του λευκού. Χιονισμένο, πάλλευκο τοπίο κι ένας ορίζοντας που ακουμπάει στη γη. Το να φωτογραφίζεις το λευκό και να βγάζεις τέτοια ποίηση είναι πραγματικά κάτι το απίστευτο! Στις σκηνές όπου το λευκό του χιονιού διαχωρίζεται από μια αμυδρή γραμμή σε σχέση με το λευκό του ορίζοντα, ε, θέλει τεράστιους κοχόνες για να πετύχεις κάτι τέτοιο, να είναι άρτιο, συναρπαστικό και να σε πλημμυρίζει συναισθήματα την ίδια στιγμή! Και ο άνθρωπος; Μια μικρή, σκούρα κουκκίδα, εκεί στο βάθος. Θριαμβευτής, ναι, αλλά και ταπεινός προσκυνητής της φύσης. Μιας φύσης που αλλάζει. Με το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Και η παραμικρή αλλαγή σε τέτοια κλειστά συστήματα προκαλεί τεράστιες αλλαγές και μεταβολές.
Κι εκεί που ο Κινέζος σκηνοθέτης στο «Αβγό» πρόκρινε ένα πιο αισιόδοξο μήνυμα, γυναικείας χειραφέτησης και δυναμισμού (εξάλλου, το μέλλον είναι γυναίκα) ο Βούλγαρος συνάδελφός του κάνει μια ελεγεία για έναν κόσμο που χάνεται... Ο Lazarov σαφέστατα κάνει μια ταινία μυθοπλασίας, αλλά χρησιμοποιεί και μπόλικα ντοκιμαντερίστικα στοιχεία για να πετύχει αυτό που θέλει. Η καθημερινότητα του απομονωμένου ζευγαριού, οι λεπτομέρειες, η βιοπάλη: είναι η αλήθεια αυτό. Το ζευγάρι δεν είναι επαγγελματίες ηθοποιοί. Αλλά μικρή σημασία έχει αυτό. Δεν παίζουν: ζουν. Κι εμείς έχουμε την ευτυχία να τους παρακολουθούμε. Η σκηνή όπου ο αέρας λυσσομανά και το γιουρτ κινδυνεύει να ξηλωθεί εισάγει και στοιχεία θρίλερ στην ταινία.
Εντάξει, θα μου πείτε, τα μηνύματα της ταινίας είναι προφανή. Ενώ είναι απαιτητός πλέον ένας πιο οικολογικός τρόπος ζωής, η παγκόσμια εξουσία αδιαφορεί, ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις ενοχές που το σύστημα του επιβάλλει – κάνει ό,τι μπορεί αλλά είναι λίγο, καθώς ο καπιταλισμός (ναι, πάλι αυτός!) έχει άλλα σχέδια – κι ελάχιστοι άνθρωποι που ζούνε σε αρμονία με τη φύση και το περιβάλλον τους βρίσκονται στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Οι άνθρωποι πάνε στις πόλεις για να βρουν δουλειά οπουδήποτε. Και μερικοί δουλεύουν σε ανθρακωρυχεία. Οι σκηνές στο ανθρακωρυχείο σε αφήνουν με το στόμα ανοιχτό: τόσο από το δέος που σου προκαλεί το τοπίο όσο και από τη θλίψη. Τη θλίψη που νιώθεις όταν βλέπεις κάποιον τραυματία να πονάει και να ψυχορραγεί! Στη Γιακουτία υπάρχουν μερικά από τα πιο πλούσια κοιτάσματα διαμαντιών του κόσμου. Και... diamonds are forever, έτσι δεν είναι; Χμ...
Τούτη λοιπόν είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα, ποιητικότατη ταινία. Μπορεί αυτά που λέει (με ελάχιστους διαλόγους, αλλά τόσο «φωναχτά») να είναι προφανή, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν είναι απαραίτητα. Υπέροχη ταινία να τη βλέπει κανείς και να τη θαυμάζει, που στο φινάλε σε κερδίζει και με τη συγκίνηση που αβίαστα προκαλεί. Όταν ο Νανούκ συναντά την Άγκα ξανά... Να τη δείτε.
Η υπόθεση: Γιακουτία. Μία από τις δημοκρατίες της σημερινής Ρωσίας. Βρίσκεται στην ανατολική Σιβηρία, η έκτασή της είναι σχεδόν ίση με την Ινδία και το 40% των εδαφών της μπαίνουν μέσα στον Αρκτικό Κύκλο. Είναι η περιοχή του βορείου ημισφαιρίου όπου έχει καταγραφεί η χαμηλότερη θερμοκρασία ever: -72.2 βαθμοί Κελσίου! Κι είναι μία από τις πιο αραιοκατοικημένες περιοχές στον κόσμο! Σε αυτές τις αφιλόξενες συνθήκες ζουν ο Νανούκ και η Σέντνα. Δύο γεροντάκια, απομονωμένα, μέσα στο γιουρτ τους (είδος σκηνής), με μόνη τους παρέα έναν σκύλο, που τραβάει το έλκηθρο όποτε χρειαστεί. Ο πολιτισμός βρίσκεται πάρα πολλά χιλιόμετρα μακριά. Ο μόνος τους σύνδεσμος με τον έξω κόσμο είναι ο Τσένα. Ο Τσένα ανά διαστήματα τους προμηθεύει με ξύλα, με καύσιμα και τους μεταφέρει νέα από την κόρη τους, την Άγκα, η οποία αποφάσισε να εγκαταλείψει τον τρόπο ζωής τους και να πάει να δουλέψει σε μια πόλη και συγκεκριμένα, σε ένα ανθρακωρυχείο. Κάτι για το οποίο ο Νανούκ δεν την έχει συγχωρέσει...
Τα πράγματα για το ζευγάρι γίνονται ολοένα και πιο δύσκολα. Ο Νανούκ δυσκολεύεται να βρει ψάρια και ταράνδους, βασικές πηγές τροφής και ένδυσης/ υπόδησης, τα (λίγα) ζώα της τοπικής πανίδας πεθαίνουν από ανεξήγητους θανάτους, ο πάγος λιώνει νωρίτερα από κάθε χρόνο και τον ουρανό διασχίζουν περισσότερα αεροπλάνα από ποτέ. Και σαν να μην έφταναν αυτά, η Σέντνα αρχίζει να ξεχνάει κι ένα μαύρο σημάδι στο κορμί της μόνο κακά μαντάτα προμηνύει. Οπότε ο Νανούκ δεν μπορεί παρά να της εκπληρώσει την (τελευταία;) επιθυμία της: πρέπει να πάει στην πόλη, να βρει την Άγκα και να τη συγχωρέσει...
Η άποψή μας: Τούτη είναι από εκείνες τις ταινίες, που σε κερδίζει «άμα τη εμφανίσει». Και – σύμπτωση; - παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες (αλλά και πάρα πολλές διαφορές) με μια άλλη εξαιρετική ταινία, που είδαμε κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κινηματογραφικής σεζόν στη χώρα μας. Φυσικά, μιλάω για την ταινία «Το αβγό». Και οι δύο ταινίες συναρπάζουν με όσα γίνονται σε επίπεδο εικόνας. Οι διευθυντές φωτογραφίας τους πετυχαίνουν θριάμβους! Τόσο ο Aymerick Pilarski στην ταινία «Το αβγό» όσο και ο Kaloyan Bozhilov στην ταινία «Ága» πιάνουν απίστευτα υψηλές επιδόσεις. Και οι δύο κατορθώνουν να συλλάβουν το παράδοξο: μέσα στην αχανή απεραντοσύνη μιας «απαλλαγμένης» εν πολλοίς από ανθρώπους φύσης, ο Άνθρωπος να στέκει περήφανος και απόλυτα ταιριαγμένος και ταιριαστός μέσα σε αυτή και μάλιστα κάτω από αδιανόητα αντίξοες συνθήκες.
Ο Pilarski σαγηνεύει όταν καλείται να λειτουργήσει σε συνθήκες σχεδόν απουσίας φωτός: με τα φώτα ενός αμαξιού, με τα φώτα ενός κεριού, με τα φώτα από τις λάμπες στα προστατευτικά κράνη. Ο Bozhilov θέλγει στην αποτύπωση του λευκού. Χιονισμένο, πάλλευκο τοπίο κι ένας ορίζοντας που ακουμπάει στη γη. Το να φωτογραφίζεις το λευκό και να βγάζεις τέτοια ποίηση είναι πραγματικά κάτι το απίστευτο! Στις σκηνές όπου το λευκό του χιονιού διαχωρίζεται από μια αμυδρή γραμμή σε σχέση με το λευκό του ορίζοντα, ε, θέλει τεράστιους κοχόνες για να πετύχεις κάτι τέτοιο, να είναι άρτιο, συναρπαστικό και να σε πλημμυρίζει συναισθήματα την ίδια στιγμή! Και ο άνθρωπος; Μια μικρή, σκούρα κουκκίδα, εκεί στο βάθος. Θριαμβευτής, ναι, αλλά και ταπεινός προσκυνητής της φύσης. Μιας φύσης που αλλάζει. Με το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Και η παραμικρή αλλαγή σε τέτοια κλειστά συστήματα προκαλεί τεράστιες αλλαγές και μεταβολές.
Κι εκεί που ο Κινέζος σκηνοθέτης στο «Αβγό» πρόκρινε ένα πιο αισιόδοξο μήνυμα, γυναικείας χειραφέτησης και δυναμισμού (εξάλλου, το μέλλον είναι γυναίκα) ο Βούλγαρος συνάδελφός του κάνει μια ελεγεία για έναν κόσμο που χάνεται... Ο Lazarov σαφέστατα κάνει μια ταινία μυθοπλασίας, αλλά χρησιμοποιεί και μπόλικα ντοκιμαντερίστικα στοιχεία για να πετύχει αυτό που θέλει. Η καθημερινότητα του απομονωμένου ζευγαριού, οι λεπτομέρειες, η βιοπάλη: είναι η αλήθεια αυτό. Το ζευγάρι δεν είναι επαγγελματίες ηθοποιοί. Αλλά μικρή σημασία έχει αυτό. Δεν παίζουν: ζουν. Κι εμείς έχουμε την ευτυχία να τους παρακολουθούμε. Η σκηνή όπου ο αέρας λυσσομανά και το γιουρτ κινδυνεύει να ξηλωθεί εισάγει και στοιχεία θρίλερ στην ταινία.
Εντάξει, θα μου πείτε, τα μηνύματα της ταινίας είναι προφανή. Ενώ είναι απαιτητός πλέον ένας πιο οικολογικός τρόπος ζωής, η παγκόσμια εξουσία αδιαφορεί, ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις ενοχές που το σύστημα του επιβάλλει – κάνει ό,τι μπορεί αλλά είναι λίγο, καθώς ο καπιταλισμός (ναι, πάλι αυτός!) έχει άλλα σχέδια – κι ελάχιστοι άνθρωποι που ζούνε σε αρμονία με τη φύση και το περιβάλλον τους βρίσκονται στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Οι άνθρωποι πάνε στις πόλεις για να βρουν δουλειά οπουδήποτε. Και μερικοί δουλεύουν σε ανθρακωρυχεία. Οι σκηνές στο ανθρακωρυχείο σε αφήνουν με το στόμα ανοιχτό: τόσο από το δέος που σου προκαλεί το τοπίο όσο και από τη θλίψη. Τη θλίψη που νιώθεις όταν βλέπεις κάποιον τραυματία να πονάει και να ψυχορραγεί! Στη Γιακουτία υπάρχουν μερικά από τα πιο πλούσια κοιτάσματα διαμαντιών του κόσμου. Και... diamonds are forever, έτσι δεν είναι; Χμ...
Τούτη λοιπόν είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα, ποιητικότατη ταινία. Μπορεί αυτά που λέει (με ελάχιστους διαλόγους, αλλά τόσο «φωναχτά») να είναι προφανή, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν είναι απαραίτητα. Υπέροχη ταινία να τη βλέπει κανείς και να τη θαυμάζει, που στο φινάλε σε κερδίζει και με τη συγκίνηση που αβίαστα προκαλεί. Όταν ο Νανούκ συναντά την Άγκα ξανά... Να τη δείτε.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 16 Ιανουαρίου 2020 από την New Star!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική