Ο Μπουνιουέλ στο λαβύρινθο με τις χελώνες
του Salvador Simó. Με τις φωνές των Jorge Usón, Fernando Ramos, Luis Enrique de Tomás, Cyril Corral.
Το... γύρισμα της τύχης!
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Μια ταινία κινουμένων σχεδίων, που μιλάει για ένα σουρεαλιστικό (;) ντοκιμαντέρ
Ο Salvador Simó σπούδασε στο Αμερικάνικο Ινστιτούτο Animation, στο Λος Άντζελες και στο CECC της Καταλονίας. Αφού έζησε για κάποια χρόνια στις ΗΠΑ, επιστρέφοντας στην Ευρώπη, συνεργάστηκε με τη Disney στο Παρίσι, όπου και έζησε δύο χρόνια. Αργότερα, μετακόμισε στο Λονδίνο με σκοπό να εργαστεί στο τμήμα του previsualisation και layout της κορυφαίας εταιρείας MPC, σε οπτικοακουστικά έργα όπως η «Νάρνια», «Ο Πρίγκιπας της Περσίας« και «James Bond: Skyfall». Το 2014 συνεργάζεται ξανά με την MPC πλέον ως επικεφαλής του τμήματος οπτικών εφέ για τις ταινίες «Το βιβλίο της ζούγκλας» και «Πειρατές της Καραϊβικής: Οι νεκροί δεν λένε παραμύθια». Το 2016 επέστρεψε στην Ισπανία με σκοπό να σκηνοθετήσει την ταινία «Ο Μπουνιουέλ στο λαβύρινθο με τις χελώνες». Αυτή είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί: και οι τρεις του ταινίες μεγάλου μήκους είναι κινουμένων σχεδίων. Και η επόμενη ταινία του θα είναι κινουμένων σχεδίων. Τίτλος της: «Dragonkeeper» και μεταξύ των ηθοποιών που θα δανείσουν τη φωνή τους στους ήρωες είναι και ο Bill Nighy.
Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο ομώνυμο graphic novel του Fermín Solís. Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στις ΗΠΑ, στο Animation Is Film Festival, στο Λος Άντζελες, τον Οκτώβριο του 2018. Την πανελλήνια πρεμιέρα της η ταινία την έκανε στις «Νύχτες Πρεμιέρας» τον περασμένο Σεπτέμβριο. Η ταινία τιμήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου ως το καλύτερο ευρωπαϊκό φιλμ κινουμένων σχεδίων στα (εντελώς πρόσφατα) European Film Awards, ενώ είναι υποψήφια και για τέσσερα βραβεία Goya (τα ισπανικά Όσκαρ): κινουμένων σχεδίων, νέου σκηνοθέτη, διασκευασμένου σεναρίου και μουσικής.
Η υπόθεση: Παρίσι, 1930. Ο Σαλβαδόρ Νταλί και ο Λουίς Μπουνιουέλ είναι ήδη οι κύριες μορφές του σουρεαλιστικού κινήματος. Σε σενάριο του Νταλί ο Μπουνιουέλ σκηνοθετεί τον «Ανδαλουσιανό σκύλο», που προκαλεί μεγάλη εντύπωση στα καλλιτεχνικά σαλόνια της εποχής. Απροσδόκητα, ο Μπουνιουέλ δεν μπορεί να βρει χρηματοδότη μετά το σκάνδαλο που περιβάλλει τη δεύτερη ταινία που γυρίζει με τον Νταλί, τη «Χρυσή εποχή». Ευρισκόμενος σε αδιέξοδο και χωρίς τη συμπαράσταση του Νταλί, που επιλέγει πιο... προσοδοφόρες ασχολίες, ο Μπουνιουέλ αποφασίζει – απρόθυμα αρχικά αλλά με μεγάλο ενθουσιασμό στη συνέχεια – να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για μία από τις φτωχότερες ισπανικές περιφέρειες, τη Λας Ούρδες. Ναι, ο άρχοντας του σουρεαλισμού, επιλέγει να γυρίσει ντοκιμαντέρ. Πού θα βρει όμως τα χρήματα; Πόσο θα τον βοηθήσει ο αναρχικός γλύπτης φίλος του, Ραμόν Ασίν και με ποιον τρόπο; Και θα μπορέσει ποτέ ο Μπουνιουέλ να ολοκληρώσει τα γυρίσματα;
Η άποψή μας: Ο Luis Buñuel είναι ένας από τους πλέον αγαπημένους μου σκηνοθέτες – ίσως και ο πιο αγαπημένος. Για να τα λέμε όλα, και ο Salvador Dali είναι ένας από τους πιο αγαπημένους μου ζωγράφους όλων των εποχών – αν όχι ο πιο αγαπημένος. Ήτοι, ο σουρεαλισμός μου πάει με την ψυχολογία που έχω! Μου αρέσει όμως ο φορμαλιστικός σουρεαλισμός, ο καλόγουστος, ο εύκολα κατανοητός, ο πανεύκολος στην ερμηνεία των συμβόλων του. Λιωμένα ρολόγια. Κι ένα ξυράφι που κόβει ένα μάτι στα δύο! Θεοί, θεοί, θεοί, τι να λέμε! Εντάξει, για τον Dali γνωρίζαμε το... κουσούρι του: φιλοχρήματος. Και από πολιτική; Χμ, άστο καλύτερα. Λες και οι σπουδαίοι καλλιτέχνες δεν δικαιούνται να είναι πρώτα και πάνω από όλα, άνθρωποι! Έχω πάει στη Φιγκέρες, στην Ισπανία, στο σπίτι – μουσείο του, εκεί που είναι θαμμένος: πίσω από τις τουαλέτες! Μεγάλη μούρη, μορφάρα.
Για τον Buñuel να πω την αμαρτία μου, δεν είχα μελετήσει την προσωπικότητά του: μου αρκούσε να απολαμβάνω την κάθε του ταινία (σημείωση: αν δεν έχετε δει τίποτε από τον τεράστιο αυτόν σκηνοθέτη, ας λειτουργήσει αυτή η ταινία ως αφετηρία για να γνωρίσετε το σπουδαίο έργο του). Κι έρχεται αυτή η τόσο αγαπησιάρικη, ιδιαίτερη και γιατί όχι, αποκαλυπτική ταινία κινουμένων σχεδίων για ενηλίκους, για να φωτίσει μερικά πράγματα της ιστορίας και της προσωπικότητάς του. Ας πούμε: θα μπορούσε κανείς ποτέ να φανταστεί ότι την τρίτη του ταινία ο Μπουνιουέλ την γύρισε εντελώς κατά τύχη – κυριολεκτικά; Ένα βιβλίο, ένα λαχείο, ένας καλός φίλος κι ενώ παντού αδιέξοδο, να που ξεπροβάλει φως στην άκρη του τούνελ! Ας πούμε: θα μπορούσε κανείς ποτέ να φανταστεί ότι ο Μπουνιουέλ φοβόταν τους... κόκορες; Ας πούμε: θα μπορούσε κανείς ποτέ να φανταστεί ότι μπροστά στο καλλιτεχνικό του όραμα ο Μπουνιουέλ δεν υπολόγιζε χρήματα, καλούς τρόπους ή κάποια εμπόδια όπως η... πραγματικότητα;
Κι όμως. Ντοκιμαντέρ σου λέει ο άλλος: εκεί όπου η κάμερα καταγράφει μόνον την... αλήθεια. Ναι, στην περιοχή Λας Ούρδες οι χωρικοί είχαν ως έθιμο κάποια συγκεκριμένη μέρα γιορτής, να ιππεύουν τα άλογά τους και να... αποκεφαλίζουν κόκορες κρεμασμένους σε σύρματα! Φρικαλέο; Τρομαχτικό; Παγανιστικό; Απαράδεκτο; Όλα αυτά ισχύουν. Ο Μπουνιουέλ, όμως, γοητευμένος όπως μαθαίνουμε με την ιδέα του θανάτου, καιγόταν περισσότερο για κάτι άλλο: πώς θα μπορούσε να αποτυπώσει αυτόν τον αποκεφαλισμό σε κοντινό; Ε; Όποτε δεν μας βολεύει το υλικό, το... δημιουργούμε! Δημιουργούμε το γεγονός. Το... κατασκευάζουμε! Για να μην μιλήσουμε για την περίφημη σκηνή του γαϊδαράκου που κουβαλάει μελίσσια. Ο Μπουνιουέλ κατασκεύασε τη σκηνή. Ή τη σκηνή με τα κατσίκια που... τσακίζονται στα βράχια! Έχετε δει εσείς ποτέ κατσίκια να τσακίζονται στα βράχια; Ας είναι καλά οι... πυροβολισμοί. Κατασκευή λοιπόν κι εδώ. Την... αλήθεια του όμως την είπε ο τεράστιος σκηνοθέτης.
Παρένθεση: χρήσιμο είναι αν νιώσετε την ανάγκη να δείτε τούτο το φιλμ, να δείτε και τη «Γη χωρίς ψωμί», την τρίτη ταινία του Μπουνιουέλ, τα γυρίσματα της οποίας αποτελούν το θέμα της ταινίας κινουμένων σχεδίων! Σουρεαλισμός! Το φιλμάκι βρίσκεται εύκολα στο youtube. Δείτε το με τον ίδιο τον Μπουνιουέλ να αφηγείται. Και μετά δείτε πώς έφτασε σε αυτό το αποτέλεσμα μέσω του animation. Και είναι το animation επίσης πολύ ταιριαστό με τον σουρεαλιστή καλλιτέχνη. Έτσι μπορούμε να «δούμε» τους εφιάλτες του: σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, έμοιαζαν με πίνακες του Νταλί! Με ελέφαντες με λεπτά, μακριά άκρα και με κίτρινες πεταλούδες που ξεπρόβαλαν πάντοτε ωσάν προάγγελος θανάτου! Και το κοριτσάκι. Και οι εκκλησίες. Και οι δυσκολίες της ζωής. Και η απομόνωση. Και το βρώμικο ψωμί, το βουτηγμένο στα ακόμα πιο βρώμικα νερά του ποταμιού. Ζωή σου λέει ο άλλος.
Ο Simó κάνει εξαιρετική δουλειά και οι εικόνες του μένουν στο μυαλό του θεατή, όπως και η φοβερή μουσική. Πέρα όλων των άλλων, η ταινία μας συστήνει μια προσωπικότητα την οποία δεν γνωρίζαμε: τον Ραμόν Ασίν, που κατά πως φαίνεται, θα του άξιζε να γυριστεί μια βιογραφική ταινία για χάρη του. Επίσης, ενθέτει αυθεντικές σκηνές από το ντοκιμαντέρ μέσα στην ταινία των κινουμένων σχεδίων – πανέξυπνο τρικ. Και σε ότι αφορά τις αποκαλύψεις; Εντάξει, μπορεί να μην είναι και όλες αληθινές. Ή μήπως είναι; Όμορφο φιλμ, έξυπνο φιλμ, μια χαρά ταινία.
Η υπόθεση: Παρίσι, 1930. Ο Σαλβαδόρ Νταλί και ο Λουίς Μπουνιουέλ είναι ήδη οι κύριες μορφές του σουρεαλιστικού κινήματος. Σε σενάριο του Νταλί ο Μπουνιουέλ σκηνοθετεί τον «Ανδαλουσιανό σκύλο», που προκαλεί μεγάλη εντύπωση στα καλλιτεχνικά σαλόνια της εποχής. Απροσδόκητα, ο Μπουνιουέλ δεν μπορεί να βρει χρηματοδότη μετά το σκάνδαλο που περιβάλλει τη δεύτερη ταινία που γυρίζει με τον Νταλί, τη «Χρυσή εποχή». Ευρισκόμενος σε αδιέξοδο και χωρίς τη συμπαράσταση του Νταλί, που επιλέγει πιο... προσοδοφόρες ασχολίες, ο Μπουνιουέλ αποφασίζει – απρόθυμα αρχικά αλλά με μεγάλο ενθουσιασμό στη συνέχεια – να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για μία από τις φτωχότερες ισπανικές περιφέρειες, τη Λας Ούρδες. Ναι, ο άρχοντας του σουρεαλισμού, επιλέγει να γυρίσει ντοκιμαντέρ. Πού θα βρει όμως τα χρήματα; Πόσο θα τον βοηθήσει ο αναρχικός γλύπτης φίλος του, Ραμόν Ασίν και με ποιον τρόπο; Και θα μπορέσει ποτέ ο Μπουνιουέλ να ολοκληρώσει τα γυρίσματα;
Η άποψή μας: Ο Luis Buñuel είναι ένας από τους πλέον αγαπημένους μου σκηνοθέτες – ίσως και ο πιο αγαπημένος. Για να τα λέμε όλα, και ο Salvador Dali είναι ένας από τους πιο αγαπημένους μου ζωγράφους όλων των εποχών – αν όχι ο πιο αγαπημένος. Ήτοι, ο σουρεαλισμός μου πάει με την ψυχολογία που έχω! Μου αρέσει όμως ο φορμαλιστικός σουρεαλισμός, ο καλόγουστος, ο εύκολα κατανοητός, ο πανεύκολος στην ερμηνεία των συμβόλων του. Λιωμένα ρολόγια. Κι ένα ξυράφι που κόβει ένα μάτι στα δύο! Θεοί, θεοί, θεοί, τι να λέμε! Εντάξει, για τον Dali γνωρίζαμε το... κουσούρι του: φιλοχρήματος. Και από πολιτική; Χμ, άστο καλύτερα. Λες και οι σπουδαίοι καλλιτέχνες δεν δικαιούνται να είναι πρώτα και πάνω από όλα, άνθρωποι! Έχω πάει στη Φιγκέρες, στην Ισπανία, στο σπίτι – μουσείο του, εκεί που είναι θαμμένος: πίσω από τις τουαλέτες! Μεγάλη μούρη, μορφάρα.
Για τον Buñuel να πω την αμαρτία μου, δεν είχα μελετήσει την προσωπικότητά του: μου αρκούσε να απολαμβάνω την κάθε του ταινία (σημείωση: αν δεν έχετε δει τίποτε από τον τεράστιο αυτόν σκηνοθέτη, ας λειτουργήσει αυτή η ταινία ως αφετηρία για να γνωρίσετε το σπουδαίο έργο του). Κι έρχεται αυτή η τόσο αγαπησιάρικη, ιδιαίτερη και γιατί όχι, αποκαλυπτική ταινία κινουμένων σχεδίων για ενηλίκους, για να φωτίσει μερικά πράγματα της ιστορίας και της προσωπικότητάς του. Ας πούμε: θα μπορούσε κανείς ποτέ να φανταστεί ότι την τρίτη του ταινία ο Μπουνιουέλ την γύρισε εντελώς κατά τύχη – κυριολεκτικά; Ένα βιβλίο, ένα λαχείο, ένας καλός φίλος κι ενώ παντού αδιέξοδο, να που ξεπροβάλει φως στην άκρη του τούνελ! Ας πούμε: θα μπορούσε κανείς ποτέ να φανταστεί ότι ο Μπουνιουέλ φοβόταν τους... κόκορες; Ας πούμε: θα μπορούσε κανείς ποτέ να φανταστεί ότι μπροστά στο καλλιτεχνικό του όραμα ο Μπουνιουέλ δεν υπολόγιζε χρήματα, καλούς τρόπους ή κάποια εμπόδια όπως η... πραγματικότητα;
Κι όμως. Ντοκιμαντέρ σου λέει ο άλλος: εκεί όπου η κάμερα καταγράφει μόνον την... αλήθεια. Ναι, στην περιοχή Λας Ούρδες οι χωρικοί είχαν ως έθιμο κάποια συγκεκριμένη μέρα γιορτής, να ιππεύουν τα άλογά τους και να... αποκεφαλίζουν κόκορες κρεμασμένους σε σύρματα! Φρικαλέο; Τρομαχτικό; Παγανιστικό; Απαράδεκτο; Όλα αυτά ισχύουν. Ο Μπουνιουέλ, όμως, γοητευμένος όπως μαθαίνουμε με την ιδέα του θανάτου, καιγόταν περισσότερο για κάτι άλλο: πώς θα μπορούσε να αποτυπώσει αυτόν τον αποκεφαλισμό σε κοντινό; Ε; Όποτε δεν μας βολεύει το υλικό, το... δημιουργούμε! Δημιουργούμε το γεγονός. Το... κατασκευάζουμε! Για να μην μιλήσουμε για την περίφημη σκηνή του γαϊδαράκου που κουβαλάει μελίσσια. Ο Μπουνιουέλ κατασκεύασε τη σκηνή. Ή τη σκηνή με τα κατσίκια που... τσακίζονται στα βράχια! Έχετε δει εσείς ποτέ κατσίκια να τσακίζονται στα βράχια; Ας είναι καλά οι... πυροβολισμοί. Κατασκευή λοιπόν κι εδώ. Την... αλήθεια του όμως την είπε ο τεράστιος σκηνοθέτης.
Παρένθεση: χρήσιμο είναι αν νιώσετε την ανάγκη να δείτε τούτο το φιλμ, να δείτε και τη «Γη χωρίς ψωμί», την τρίτη ταινία του Μπουνιουέλ, τα γυρίσματα της οποίας αποτελούν το θέμα της ταινίας κινουμένων σχεδίων! Σουρεαλισμός! Το φιλμάκι βρίσκεται εύκολα στο youtube. Δείτε το με τον ίδιο τον Μπουνιουέλ να αφηγείται. Και μετά δείτε πώς έφτασε σε αυτό το αποτέλεσμα μέσω του animation. Και είναι το animation επίσης πολύ ταιριαστό με τον σουρεαλιστή καλλιτέχνη. Έτσι μπορούμε να «δούμε» τους εφιάλτες του: σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, έμοιαζαν με πίνακες του Νταλί! Με ελέφαντες με λεπτά, μακριά άκρα και με κίτρινες πεταλούδες που ξεπρόβαλαν πάντοτε ωσάν προάγγελος θανάτου! Και το κοριτσάκι. Και οι εκκλησίες. Και οι δυσκολίες της ζωής. Και η απομόνωση. Και το βρώμικο ψωμί, το βουτηγμένο στα ακόμα πιο βρώμικα νερά του ποταμιού. Ζωή σου λέει ο άλλος.
Ο Simó κάνει εξαιρετική δουλειά και οι εικόνες του μένουν στο μυαλό του θεατή, όπως και η φοβερή μουσική. Πέρα όλων των άλλων, η ταινία μας συστήνει μια προσωπικότητα την οποία δεν γνωρίζαμε: τον Ραμόν Ασίν, που κατά πως φαίνεται, θα του άξιζε να γυριστεί μια βιογραφική ταινία για χάρη του. Επίσης, ενθέτει αυθεντικές σκηνές από το ντοκιμαντέρ μέσα στην ταινία των κινουμένων σχεδίων – πανέξυπνο τρικ. Και σε ότι αφορά τις αποκαλύψεις; Εντάξει, μπορεί να μην είναι και όλες αληθινές. Ή μήπως είναι; Όμορφο φιλμ, έξυπνο φιλμ, μια χαρά ταινία.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 5 Δεκεμβρίου 2019 από την Danaos Films!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική