Αποικία είναι η λέξη κλειδί στην σημερινή μας ανταπόκριση από το Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Αθηνών, που συνεχίζεται για τρίτη ημέρα προβολών. Και που εμφανίζει την γνώριμη συσπείρωση των σινεφίλ στις αίθουσες του κέντρου, μολονότι το φθινόπωρο έδειξε για τα καλά τα δόντια του, με την απότομη βροχή και ψύχρα της εναλλαγής του καιρού. Αποικία που στις δύο ταινίες του διαγωνιστικού έχει εντελώς διαφορετική όψη και σημασία στην σοσιολογική της ανάλυση. Από την μια μεριά δείχνει το πρόσωπο της επέκτασης από την άλλη της σωτηρίας. Ας μην γελιόμαστε όμως, είτε την μία διαλέξει κανείς είτε την δεύτερη, το αποτέλεσμα είναι επακριβώς το ίδιο, αφού σύμφωνα με τον φυσικό κανόνα της διάχυσης, κάποιος γεννημένος στον τόπο αποικισμού, είναι βέβαιο πως θα πληρώσει την νύφη.
Με την θεματική της βάση να πατάει σταθερά (αν και επιλεκτικά) πάνω στα πραγματικά ιστορικά δεδομένα, που εκτυλίχθηκαν κατά την περίοδο 1939 - 45 και όρισαν την τύχη της όμορφης αυτής χώρας της Βαλτικής για το υπόλοιπο μισό του αιώνα, ασχολείται η ταινία Νέα Λιθουανία (Nova Lituania) [Διεθνές Διαγωνιστικό], που αποτελεί το δημιουργικό ντεμπούτο του μόλις 32 ετών Karolis Kaupinis. Τέλη της δεκαετίας του 30 και τα σύννεφα του πολέμου, προερχόμενα τόσο από τα Δυτικά όσο και από τα Ανατολικά σύνορα, έχουν μουντώσει τον ουρανό πάνω από την κυρίαρχη επικράτεια της, προσεχτικής στις πολιτικο-οικονομικές κινήσεις της, μικρής Λιθουανίας. Με τα Ναζιστικά στρατεύματα να κάνουν επίδειξη δύναμης εισβάλλοντας στην Πολωνία και τις Σοβιετικές μεραρχίες να κλείνουν ολοένα την μέγγενη, επιδιώκοντας την προσάρτηση της χώρας στις ήδη υπάρχουσες Δημοκρατίες, οι εκλεγμένοι άρχοντες στην πρωτεύουσα Κάουνας, δείχνουν να ανησυχούν ιδιαίτερα για την τύχη της πατρίδας τους. Ακόμη πιότερο προβληματισμένος όμως μοιάζει ο καθηγητής Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της πόλης, Φελίκσας Γκρουόντις, που έχει εκπονήσει, όπως πιστεύει, το κατάλληλο πλάνο, για να βγάλει τον τόπο του από την κρίση. Δημιουργώντας στο μυαλό του την ιδέα μια παράλληλης κοπιαριστής Λιθουανίας, κάπου στα εδάφη της ανεκμετάλλευτης Αφρικής, όπου μπορεί να μεταφερθεί μυστικά σύσσωμο το έθνος για να γλυτώσει από την οργή αυτών που οσονούπω θα την θέσουν κάτω από την στρατιωτική τους μπότα.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες και καταστάσεις, ο Προφέσορας επιβάλλεται να ντυθεί τον ζουρλομανδύα και να οδηγηθεί στο φρενοκομείο με αυτά τα αδύνατα να εκτελεστούν που, όχι απλώς εκστομίζει, μα έχει συντάξει σε ολάκερη μελέτη αμέτρητων σελίδων. Εδώ όμως έχουμε πόλεμο, αρμαγεδδόνα, ο σώζων εαυτόν σωθήτο δηλαδή, συνεπώς καμία λύση δεν είναι παρεξηγήσιμη. Ακόμη κι αν φαντάζει ΄τόσο ουτοπική, στα όρια της σχιζοφρένειας, σαν αυτή που γέννησε στο μυαλό του ο σεβάσμιος από ολόκληρο τον κοινωνικό του περίγυρο, όχι όμως και από το σπιτικό του, την μονίμως μουτρωμένη κυρά και την διαρκώς σνομπ πεθερά του, Φελίκσας. Κι όμως στην ματιά του δεν στρέφεται το πως θα βοηθήσει ότι έχει απομείνει από μια φαμίλια που οδηγείται στην διάλυση, αλλά τα πάτρια εδάφη, την ώρα που οι κυβερνώντες πετούν αϊτό, πιστεύοντας τα γραμμένα στα μνημόνια και τα τελεσίγραφα. Τα ίδια έγγραφα δηλαδή που οι ισχυροί συντάσσουν, για να θέσουν τους μικρούληδες υπό τον πλήρη έλεγχο τους και στην πολιτική ιστορία της Γηραιάς Ηπείρου, απαντάμε αυτούσια μέχρι τις μέρες μας.
Η σεναριακή άποψη του Λιθουανού δημιουργού είναι εντυπωσιακή στην σύλληψη της και ιντριγκάρει τον θεατή κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μην χάσει ούτε μισό αλληγορικής διάθεσης πλάνο για να αντιληφθεί πλήρως που το πάει. Ο μπούσουλας της εικονογράφησης ακολουθεί πιστότατα το ασπρόμαυρο δόγμα Pawlikowski, με το κάδρο συμπιεσμένο σε ένα πειραγμένο 4/3 για να δείξει ακόμη πιο πολύ ρεαλιστικό με την εποχή, να γεμίζει από τα ιδιαίτερα προσεγμένα ντεκόρ, ειδικά των εσωτερικών χώρων, που αναπτύσσουν μια παράξενη κλειστοφοβική διάθεση. Η εργασία που μας παραθέτει συνολικά ο Λιέτουβος - εννοείται πως δεν λησμονεί να αναφερθεί στην πρωτιά της χώρας του στον μπασκετικό στίβο - είναι πολύ υψηλού αισθητικού επιπέδου, χωρίς ποτέ όμως να αφήνει κατά μέρος το ζουμί, που είναι και ο βασικός του σκοπός. Εκεί που στο όνομα της ανεξαρτησίας ο Kaupinis υπεκφεύγει πάντως, όπως και ο προβόκας Πολωνός ομόλογος του άλλωστε, στα αντικομουνιστικά του βαρελότα, είναι στο να μας παραθέσει αν πράγματι η χώρα του ευημερεί αληθινά στις ημέρες μας, που δεν ανήκει, ας πούμε, σε καμία σφαίρα επιρροής. Όπως του ΝΑΤΟ φερειπείν. που δεν αφήνει να διαρρεύσει πως στα πενήντα χρόνια της εθελοντικής Σοβιετικής συμβίωσης, η Λιθουανία ξέχασε ολοσχερώς τι πάει να πει αναλφαβητισμός, ανεργία, απόγνωση, φτώχεια, αντιθέτως γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη βιομηχανική, αγροτική, ενεργειακή, καλλιτεχνική, αθλητική. Οι αποψινές στατιστικές δε, την φέρουν πρώτη στην σχετική παγκόσμια λίστα των αυτοκτονιών ανά κάτοικο, αλλά και μπροστάρη στο κίνημα του νεοφασισμού που μαστίζει την Ευρώπη. Ρόδινα όλα, τώρα που την έκανε η ΕΣΣΔ...
Υπό φυσιολογικές συνθήκες και καταστάσεις, ο Προφέσορας επιβάλλεται να ντυθεί τον ζουρλομανδύα και να οδηγηθεί στο φρενοκομείο με αυτά τα αδύνατα να εκτελεστούν που, όχι απλώς εκστομίζει, μα έχει συντάξει σε ολάκερη μελέτη αμέτρητων σελίδων. Εδώ όμως έχουμε πόλεμο, αρμαγεδδόνα, ο σώζων εαυτόν σωθήτο δηλαδή, συνεπώς καμία λύση δεν είναι παρεξηγήσιμη. Ακόμη κι αν φαντάζει ΄τόσο ουτοπική, στα όρια της σχιζοφρένειας, σαν αυτή που γέννησε στο μυαλό του ο σεβάσμιος από ολόκληρο τον κοινωνικό του περίγυρο, όχι όμως και από το σπιτικό του, την μονίμως μουτρωμένη κυρά και την διαρκώς σνομπ πεθερά του, Φελίκσας. Κι όμως στην ματιά του δεν στρέφεται το πως θα βοηθήσει ότι έχει απομείνει από μια φαμίλια που οδηγείται στην διάλυση, αλλά τα πάτρια εδάφη, την ώρα που οι κυβερνώντες πετούν αϊτό, πιστεύοντας τα γραμμένα στα μνημόνια και τα τελεσίγραφα. Τα ίδια έγγραφα δηλαδή που οι ισχυροί συντάσσουν, για να θέσουν τους μικρούληδες υπό τον πλήρη έλεγχο τους και στην πολιτική ιστορία της Γηραιάς Ηπείρου, απαντάμε αυτούσια μέχρι τις μέρες μας.
Η σεναριακή άποψη του Λιθουανού δημιουργού είναι εντυπωσιακή στην σύλληψη της και ιντριγκάρει τον θεατή κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μην χάσει ούτε μισό αλληγορικής διάθεσης πλάνο για να αντιληφθεί πλήρως που το πάει. Ο μπούσουλας της εικονογράφησης ακολουθεί πιστότατα το ασπρόμαυρο δόγμα Pawlikowski, με το κάδρο συμπιεσμένο σε ένα πειραγμένο 4/3 για να δείξει ακόμη πιο πολύ ρεαλιστικό με την εποχή, να γεμίζει από τα ιδιαίτερα προσεγμένα ντεκόρ, ειδικά των εσωτερικών χώρων, που αναπτύσσουν μια παράξενη κλειστοφοβική διάθεση. Η εργασία που μας παραθέτει συνολικά ο Λιέτουβος - εννοείται πως δεν λησμονεί να αναφερθεί στην πρωτιά της χώρας του στον μπασκετικό στίβο - είναι πολύ υψηλού αισθητικού επιπέδου, χωρίς ποτέ όμως να αφήνει κατά μέρος το ζουμί, που είναι και ο βασικός του σκοπός. Εκεί που στο όνομα της ανεξαρτησίας ο Kaupinis υπεκφεύγει πάντως, όπως και ο προβόκας Πολωνός ομόλογος του άλλωστε, στα αντικομουνιστικά του βαρελότα, είναι στο να μας παραθέσει αν πράγματι η χώρα του ευημερεί αληθινά στις ημέρες μας, που δεν ανήκει, ας πούμε, σε καμία σφαίρα επιρροής. Όπως του ΝΑΤΟ φερειπείν. που δεν αφήνει να διαρρεύσει πως στα πενήντα χρόνια της εθελοντικής Σοβιετικής συμβίωσης, η Λιθουανία ξέχασε ολοσχερώς τι πάει να πει αναλφαβητισμός, ανεργία, απόγνωση, φτώχεια, αντιθέτως γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη βιομηχανική, αγροτική, ενεργειακή, καλλιτεχνική, αθλητική. Οι αποψινές στατιστικές δε, την φέρουν πρώτη στην σχετική παγκόσμια λίστα των αυτοκτονιών ανά κάτοικο, αλλά και μπροστάρη στο κίνημα του νεοφασισμού που μαστίζει την Ευρώπη. Ρόδινα όλα, τώρα που την έκανε η ΕΣΣΔ...
Ντεμπούτο σκηνοθετικό για την Γαλλοκαναδή Geneviève Dulude-De Celles ορίζει η ταινία ενηλικίωσης Μια Αποικία (Une Colonie) [Διεθνές Διαγωνιστικό] που ακολουθεί πιστά την τάση του μητρικού Φραντσέζικου σινεμά, να προβάλλει πλοκές που έχουν να κάνουν με την ιδιαίτερη αυτή περίοδο της ζωής του ανθρώπου. Η ιστορία έχει στο επίκεντρο της την τινέιτζερ Μύλια, ένα συνεσταλμένο και ήσυχο κορίτσι, που προσπαθεί να προσρμοστεί στις συνθήκες του καινούργιου της σχολείου, ενός γυμνασίου που την τάξη του συνθέτουν συνομήλικοι μεγαλωμένοι με τις προσταγές της μεγαλούπολης. Επαρχιωτάκι στην ψυχή εκείνη, δυσκολεύεται αρχικά να μπει στην νέα συνθήκη που προστάζει ο περίγυρος, ξέφρενα πάρτι, ποτό, φλερτ, καθώς σε κάθε της προσπάθεια έχει την αίσθηση πως ότι κάνει είναι ξέχωρο από τον χαρακτήρα της. Η γνωριμία της με τον περιθωριοποιημένο αλλά και συνειδητοποιημένο νεαρό Τζίμι, ένα αγόρι που ο μικρόκοσμος του σχολείου έχει κάνει πέρα, λόγω της ταπεινής καταγωγής του από φυλή αυτόχθονων, θα της επιβεβαιώσει πως ο κόσμος που την περιβάλλει ως το δυνητικό της μέλλον, δεν είναι ακριβώς αυτό που της ταιριάζει.
Υπερβολικά χαλαροί οι ρυθμοί, εδώ παραστρατούν από τους αντίστοιχους αμιγώς γαλλικούς που ανεβάζουν εντάσεις και μπιτ, στην προσπάθεια μελέτης των περσόνων των ανηλίκων, τόσο της βασικής ηρωίδας, όσο και των δύο κοντινότερων σε αυτή προσώπων. Του με εμφανείς τάσεις οργής λόγω του εκτοπισμού του Αμπενάκι, αλλά και της μικρούλας αδελφής της Καμίλ, που σε όχι λίγα σημεία κλέβει την παράσταση με την πολυλογάδικη νηπιακή της αθωότητα. Με ακολουθία στο δόγμα πως Πολίτης δεν γεννιέσαι, αλλά γίνεσαι, η Αποικία (σαφής αλληγορία πάνω στον, όχι ανάλογο των νοτιότερων εξάδελφων φυσικά, επεκτατισμό των Καναδών) ρίχνει φως πάνω σε μια κοινότοπη υπόθεση ενηλικίωσης, που δεν ακολουθεί όμως τα ανέμελα τετριμμένα της φάσης, καθώς τα διαρκή ζητήματα που απασχολούν το υποκείμενο, δεν επιτρέπουν την ομαλά φυσιολογική μετάβαση από την ξενοιασιά στην υπευθυνότητα. Υπέροχη φωτογραφία των περιχώρων του Κεμπέκ, ακόμη πιο ζεστή η ερμηνεία της πιτσιρίκας Émilie Bierre, που στην όπως όλων των κοριτσιών στα χρόνια της, αφελή προσπάθεια να μακιγιαριστεί, για να δείξει μεγαλύτερη, μοιάζει φτυστή η Dakota Johnson.
Υπερβολικά χαλαροί οι ρυθμοί, εδώ παραστρατούν από τους αντίστοιχους αμιγώς γαλλικούς που ανεβάζουν εντάσεις και μπιτ, στην προσπάθεια μελέτης των περσόνων των ανηλίκων, τόσο της βασικής ηρωίδας, όσο και των δύο κοντινότερων σε αυτή προσώπων. Του με εμφανείς τάσεις οργής λόγω του εκτοπισμού του Αμπενάκι, αλλά και της μικρούλας αδελφής της Καμίλ, που σε όχι λίγα σημεία κλέβει την παράσταση με την πολυλογάδικη νηπιακή της αθωότητα. Με ακολουθία στο δόγμα πως Πολίτης δεν γεννιέσαι, αλλά γίνεσαι, η Αποικία (σαφής αλληγορία πάνω στον, όχι ανάλογο των νοτιότερων εξάδελφων φυσικά, επεκτατισμό των Καναδών) ρίχνει φως πάνω σε μια κοινότοπη υπόθεση ενηλικίωσης, που δεν ακολουθεί όμως τα ανέμελα τετριμμένα της φάσης, καθώς τα διαρκή ζητήματα που απασχολούν το υποκείμενο, δεν επιτρέπουν την ομαλά φυσιολογική μετάβαση από την ξενοιασιά στην υπευθυνότητα. Υπέροχη φωτογραφία των περιχώρων του Κεμπέκ, ακόμη πιο ζεστή η ερμηνεία της πιτσιρίκας Émilie Bierre, που στην όπως όλων των κοριτσιών στα χρόνια της, αφελή προσπάθεια να μακιγιαριστεί, για να δείξει μεγαλύτερη, μοιάζει φτυστή η Dakota Johnson.
zerVo
