Movies Ltd

του zerVo (@moviesltd)

Ντάμα, είναι ένας ξεχωριστός, θηλυκού φύλου, τίτλος τιμής, που ισχύει στο Ηνωμένο Βασίλειο και γενικότερα σε όλο το εύρος της Κοινοπολιτείας, ισάξιος σε μέγεθος με εκείνον του αρσενικού Σερ. Ο όρος αποτελεί μετάλλαξη του αντίστοιχου της Λαίδης (ή του Ιππότη, αν αναφερόμαστε σε άντρες) που ίσχυε την εποχή του Μεσαίωνα. Αποδίδεται από τον ύψιστο της μοναρχικής ιεραρχίας, δηλαδή την Βασίλισσα (ή το λιγότερο τον διάδοχο της), σε εξέχουσες προσωπικότητες από τον χώρο της επιστήμης, της πολιτικής, της βιομηχανίας, της θρησκείας και των τεχνών και είναι υποχρεωτικός ως προσφώνηση, εντός των ορίων της Γηραιάς Αλβιόνας. Εκτός αυτών, δεν είναι και πολλοί εκείνοι που θα υποχρεούνταν να τον γνωρίζουν δηλαδή. Μολονότι αποτελεί κορυφαία στιγμή υπερηφάνειας για κάθε Βρετανό, να ακουμπηθεί με το Σπαθί στον ώμο από την God Save the Queen, εντούτοις έχουν υπάρξει πρόσωπα που δεν έχουν αποδεχθεί την τιμή, όπως ας πούμε η αιώνια ακτιβίστρια Vanessa Redgrave. Που σε αντίθετη περίπτωση είναι βέβαιο πως θα βρισκόταν απόψε στο Τσάι με τις Κυρίες, ως η πιο ονομαστή και ταλαντούχα όλων τους. Όχι πως το όνομα της δεν αναφέρεται σε πόσες περιπτώσεις από την κορυφαία υποκριτική αυτή τετράδα του θεάτρου, πως θα γινόταν δηλαδή και διαφορετικά?

Από καιρού εις καιρόν, οι ηλικιωμένες μαντάμες στο Μεγάλο Νησί, συναντούνται για να τα πουν, να θυμηθούν, να κουτσομπολέψουν, να γελάσουν, με την αφορμή της πιο διάσημης βρετανικής συνήθειας, της τεϊοποσίας. Ε, αυτή την φορά, τέσσερις οι πιο διακεκριμένες στον τομέα του, άφησαν τις κάμερες ορθάνοιχτες τριγύρω τους, να καταγράφουν αυτό το σουαρέ, αλλά και τις ανεξάντλητες θύμησες τους, που κρατούν ακόμη και έξι ολόκληρες δεκαετίες πριν. Από εκεί, τις αρχές του 60, όταν στα είκοσι-κάτι τους, ξεκινούσαν άμαθες δεσπινοιδούλες να παίρνουν τους πρώτους περιφερειακούς ρολάκους, στο Εθνικό Θέατρο ή στην Βασιλική Σεξπιρική Σκηνή, οι Eileen Atkins, Judi Dench, Joan Plowright και Maggie Smith. Ονόματα θρύλοι του σανιδιού της UK, με καριέρες τεράστιες, πολυβραβευμένες, μυθικές!

Κοινό στοιχείο και των τεσσάρων, πέρα του ότι τις συνδέει πέρα από επαγγελματική, στενότατη προσωπική φιλία, είναι πως άπασες έχουν τιμηθεί με την διάκριση της Ντάμας. Κι όσο κι αν μοιάζει απίθανο, δεν τις ενώνει η κοινή τους παρουσία κάτω από την στέγη του πλατώ μιας ίδιας κινηματογραφικής παραγωγής, πράγμα που στο Tea with the Dames συμβαίνει για πρώτη φορά. Έφτασαν η αλήθεια πολύ κοντά στο να επιτύχουν το κουαρτέτο στο ίδιο φιλμ, αλλά εκεί βρέθηκαν μόνο οι τρεις, εκτός της Atkins. Και αναφέρομαι στο Τσάι με τον Μουσολίνι του 1999, που το ήπιαν οι υπόλοιπες αντάμα με την Cher, κάτω από την επίβλεψη του Zeffirelli. Ετούτη την φορά, η πρόσκληση στην πανέμορφη έπαυλη της Κυρίας Plowright, εκεί που έζησε τα καλύτερα χρόνια της ζωής της μαζί με τον Sir Lawrence Olivier, θα τις φέρει κοντά, πολύ κοντά. Έστω κι αν όλες τους έχουν περάσει για τα καλά τα ογδόντα τους έτη ζωής και τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν δεν είναι και λίγα.

Στα 84 οι νεότερες Dench και Smith (που φορά βοηθητικό ακουστικό στο αυτί), στα 85 η Atkins, στα 88 η Lady Joan που εδώ και καιρό έχει απολέσει την όραση της. Στην πραγματικότητα ο δημιουργός Roger Michell, έχοντας μόλις ένα περιθώριο δώδεκα ωρών για το γύρισμα, άφησε τα πράγματα να εξελιχθούν φυσικά, αυθόρμητα, χωρίς συγκεκριμένο πλάνο και σενάριο. Οι τέσσερις κυρίες να εκκινήσουν μονάχες το κουβεντολόι, στο φιλόξενο γκαζόν του κήπου και όπου τις οδηγήσουν οι συνειρμοί. Και πραγματικά, με έντονα κεφάτη διάθεση, οι Ντάμες θα ξεφυλλίσουν το άλμπουμ των αναμνήσεων, παίρνοντας τα πράγματα με την σειρά. Από την εποχή των πρώτων βημάτων τους στην υποκριτική, όταν άμαθες και άπειρες καλούνταν να σταθούν δίπλα σε ιερά τοτέμ της εποχής, στις κατοπινές μεγάλες στιγμές της κορυφαίας τους πορείας, με κοινή κατάληξη την ώρα της στέψης τους, είτε από την Ελίζαμπεθ, είτε από τον Κάρολο, στο χρυσοποίκιλτο ανάκτορο του Μπάκιγχαμ.

Στην αφήγηση παρεμβάλλονται διαρκώς πλάνα με τις τέσσερις πρωταγωνίστριες, τόσο από τις θεατρικές παραστάσεις, όσο και από τις ταινίες που πρωταγωνίστησαν, ανακατεμένα με ντοκουμέντα της εποχής, προκειμένου να στηθεί σωστά το κοινωνικό πλαίσιο της εκάστοτε περιόδου. Η συγκίνηση δεδομένα παίρνει την σκυτάλη από την ευθυμία, όσο το ενδιαφέρον αυτό ντοκιμαντέρ πλησιάζει στην ολοκλήρωση του, καθώς φτάνει η ώρα που όλες τους καταλαβαίνουν πως η καριέρα τους, αν δεν έχει τερματίσει, σαφώς και πλησιάζει στο τέλος της. Ακόμη κι εκεί το Βρετανικό φλέγμα δεν απουσιάζει όμως, ούτε και η αθυροστομία της Judi, που είναι κι η πιο ενεργή από όλες στα πρόσφατα κινηματογραφικά δρώμενα.

Συνοπτικά πρόκειται για ένα ριγιούνιον, που εξελίσσεται όπως ακριβώς το περιμέναμε. Η τεράστια τετράδα συμπεριφέρεται ανθρώπινα και χωρίς το παραμικρό ίχνος βεντετισμού, ξεδιπλώνοντας αναμνήσεις κοινές ή προσωπικές, με τον απόλυτο σεβασμό, αλλά και τα χρειαζούμενα πειράγματα της καθεμιάς προς τις άλλες. Φόρος τιμής που απέθεσε στις Dames ο σκηνοθέτης του Notting Hill, όταν ακριβώς τους έπρεπε. Εν ζωή και ακόμη χαμογελαστές, όρθιες και σε πλήρη διαύγεια.