Movies Ltd

«This is definitely going to end badly». Ναι, έχεις απόλυτο δίκιο Jimmy μου, δυστυχώς...

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Μια ταινία για ζωντανούς νεκρούς ή μια ταινία ζωντανή νεκρή;

Αυτή είναι η 13η μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο 66χρονος (!!!) πλέον Jim Jarmusch, η απόλυτη θεότητα του ανεξάρτητου αμερικάνικου σινεμά. Παραθέτουμε τις προηγούμενες 12 σε τίτλους για να τις θυμηθείτε: «Διακοπές διαρκείας» (Permanent Vacation, 1980), «Πέρα από τον Παράδεισο» (Stranger Than Paradise, 1984), «Στην παγίδα του νόμου» (Down by Law, 1986), «Mystery Train» (1989), «Μια νύχτα στον κόσμο» (Night on Earth, 1991), «Ο νεκρός» (Dead Man, 1995), «Ghost Dog: Ο τρόπος των σαμουράι» (Ghost Dog: The Way of the Samurai, 1999), «Καφές και τσιγάρα» (Coffee and Cigarettes, 2003), «Τσακισμένα λουλούδια» (Broken Flowers, 2005), «Στα όρια του ελέγχου» (The Limits of Control, 2009), «Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί» (Only Lovers Left Alive, 2013) και «Paterson» (2016).

Η 13η ταινία του γκουρού ήταν η ταινία με την οποία άνοιξε επίσημα το περασμένο φεστιβάλ των Καννών, συμμετέχοντας μάλιστα και στο διαγωνιστικό τμήμα. Και είναι η πρώτη του ταινία που βγήκε σε wide release στις ΗΠΑ: σε πάνω από 600 αίθουσες!!! Οι εισπράξεις της στις ΗΠΑ έφτασαν τα 6,5 εκατομμύρια δολάρια και οι εκτός ΗΠΑ εισπράξεις της ταινίας The Dead Don’t Die (Οι Νεκροί Δεν Πεθαίνουν) έως τώρα έχουν φτάσει τα 5,5 εκατομμύρια δολάρια.

Η υπόθεση: Βρισκόμαστε στην ήσυχη, σχεδόν αόρατη πόλη του Σέντερβιλ στην ενδοχώρα των ΗΠΑ. Όλα εκεί φαίνονται ήσυχα και ασφαλή, όμως κάτι δεν πάει καθόλου καλά. Το φεγγάρι τις τελευταίες μέρες φέγγει πιο έντονα και μοιάζει να έχει κατέβει ανεξήγητα χαμηλά. Οι ώρες της ημέρας μπερδεύονται, φαίνεται να μην σκοτεινιάζει ποτέ, ενώ τα ζώα συμπεριφέρονται παράξενα. Οι δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις είναι ανησυχητικές και οι επιστήμονες απορούν. Για κάποιον λόγο φαίνεται πως έχει διαταραχθεί ο άξονας της Γης. Κανείς όμως δεν μπορεί να προβλέψει την κατάρα που θα έρθει να σκεπάσει σύντομα αυτήν τη μικρή πόλη.

Σε λίγο οι νεκροί δεν θα πεθαίνουν. Θα γίνονται αιμοδιψή ζόμπι και θα σηκώνονται απ’ τους τάφους για να κάνουν άγριες επιθέσεις στους ζωντανούς. Οι κάτοικοι της επαρχιακής πόλης, καθώς και οι επισκέπτες της, πρέπει να παλέψουν για την επιβίωσή τους απέναντι στη βαρβαρότητα των ζωντανών νεκρών. Το Σέντερβιλ είναι μια μικρή πόλη, με το diner της, την εκκλησία της και το αστυνομικό της τμήμα. Μια πόλη όπου όλοι γνωρίζονταν με όλους. Θα κατορθώσει ο τοπικός αρχηγός της αστυνομίας, Κλιφ Ρόμπερτσον, μαζί με τους βοηθούς του, τον Ρόνι Πίτερσον και την Μίντι Μόρισον, να σταματήσουν το κακό;

Η άποψή μας: Ακόμα και οι πιο αγαπημένοι μας σκηνοθέτες έχουν το δικαίωμα στην αποτυχία. Κι όταν αποτυγχάνουν, ευχής έργο είναι να αποτυγχάνουν μεγαλειωδώς. Να, ας πούμε όπως την πάτησε ο αγαπημένος μας Τζιμάκος (λες και είμαστε κολλητοί από τον στρατό, αλλά να, επειδή όσο να πεις συναναστρεφόμαστε τον Δημήτρη Κερκινό, που είναι πλασμένος κατ' εικόνα και ομοίωση του Jarmusch, έχουμε μιαν άλφα οικειότητα) με τούτη την ταινία. Δεν μπορείτε να φανταστείτε το μέγεθος του φιάσκου. Άλλο να σας το λέω κι άλλο να το βλέπετε μπροστά στα μάτια σας. Όλα ξεκινούν από το σενάριο, όπως πάντα. Και από τις προθέσεις. Που στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να είναι οι καλύτερες. Αλλά η σκηνοθετική προσέγγιση και προβολή τους είναι εντελώς φάουλ. Ένα θα σας πω: για πρώτη φορά στην ιστορία των ταινιών του Jarmusch, φαίνεται... διδακτικός! Ποιος; Ο Jarmusch!

Και ο προβληματισμός του νηπιακός. Και προφανής. Και εντέλει ενοχλητικός. Ναι παιδιά, για τέτοιο πράμα μιλάμε. Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τα δημοφιλή ζόμπι για να μιλήσει για τους ζωντανούς νεκρούς, που είμαστε... όλοι μας! Άβουλα, καταναλωτικά ζόμπι, που, εντάξει, πεινάνε για σάρκα και αίμα, αλλά επαναλαμβάνουν μονότονα και σε λούπα ό,τι έχει δημιουργήσει ο καπιταλισμός για να μας... κοιμίσει, να έχει το μυαλό μας σε κατάσταση αδράνειας. Όχι ότι αν δεν μας... ψέκαζαν ή αν είχαμε απελευθερωθεί από τον υπερκαταναλωτισμό – αυτόν, που έχει πλέον πάρει υπαρξιακές διαστάσεις, του στυλ «ψωνίζω, άρα υπάρχω» - θα είχε καμία διαφορά για το σύστημα και το παγιωμένο status quo των πραγμάτων. Θα... επαναστατούσαμε λέτε; Έστω χι ότι ναι, η επανάσταση είναι εν δυνάμει και σίγουρα όχι αλά καρτ – εδώ μετά μπαίνουν οι βίαιες δυνάμεις καταστολείς. Οπότε, ο καταναλωτισμός είναι τα προληπτικά μέτρα του συστήματος: προσέχουμε για να έχουμε και καλύτερη η πρόληψη παρά η... θεραπεία.

Είναι χαρακτηριστικές οι σκηνές όπου τα ζόμπι περπατάνε και λένε πράγματα όπως καφές, κόκα (κόλα), μόδα, τέτοια. Ο καθείς και το... ναρκωτικό του. Ο Jarmusch επιτίθεται στην Αμερική του Τραμπ (το καπελάκι που φοράει ο ρατσιστής Steve Buscemi γράφει χαρακτηριστικότατα «make America white again»!) αλλά το κάνει με τρόπο αδιανόητα παρωχημένο. Χρησιμοποιεί λάθος την ταινία είδους, την φορτώνει με τόσες πολλές αναφορές – περισσότερες από όσες μπορεί να αντέξει, κάνει τις παραπομπές του από τη «Νύχτα των ζωντανών νεκρών» μέχρι τον Samuel Fuller, μέχρι και αυτοαναφορικός γίνεται υπέρ το δέον, αλλά παραγεμίζει την ταινία με «κλεισίματα ματιών» που εντέλει... δεν βλέπει τι γίνεται!

Η ταινία δεν αποκτά ποτέ ρυθμό, οι πολιτικές αιχμές γίνονται πουρές, οι οικολογικές ανησυχίες καταντούν δηθενιές, και οι άπειροι (σε αριθμό, όχι σε επαγγελματισμό) αγαπημένοι ηθοποιοί – και όχι μόνον – χρησιμοποιούνται ως κάτι αντίστοιχο του namedropping: χωρίς ρόλους, χωρίς σκοπό, χωρίς όρεξη. Ο Bill Murray θαρρείς και δεν έχει ζωή μέσα του, ο Adam Driver το παλεύει αλλά δεν, ο Tom Waits μένει αναξιοποίητος και καταντά γραφικός, μιας και αποτελεί το alter ego του σκηνοθέτη μέσα στην ταινία, ο Iggy Pop απλά κάνει ένα πέρασμα αλά Coffee and Cigarettes και αυτό είναι όλο, η Selena Gomez είναι όμορφη παρουσία (και ωραία κωλομάγουλα, σόρι, δεν άντεξα, ο σωβινίσταρος) αλλά ως εκεί, η μόνη που το διασκεδάζει είναι η... εξωγήινη Tilda Swinton, αλλά δεν αρκεί.

Το τραγούδι του Sturgill Simpson που δίνει τον τίτλο της ταινίας, ακούγεται τόσες πολλές φορές που παύει να είναι αστείο και μερικά πράγματα γίνονται απλά επειδή ακούγονται ωραία, όπως πχ «dead hipsters from Pittsburgh»! Πού είναι η ποίηση του «Paterson» βρε Jim μου; Και να σου πω κάτι; Στο «Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί», την άλλη ταινία είδους (θα μπορούσαμε να πούμε) που έχει κάνει, μιας που οι... εραστές του τίτλου είναι βρικόλακες, ο Jarmusch ήταν απείρως πιο εύστοχος στο πολιτικό του σχόλιο. Και μόνο η βόλτα του αυτοκινήτου στους άδειους δρόμους του Ντιτρόιτ, με τα ερειπωμένα σπίτια, είχε πολλά περισσότερα να πει από όσα λέγονται εδώ. Τέλος πάντων, ελπίζουμε να ξεπεράσει γρήγορα αυτήν την αποτυχία και να ξαναβρεί τη φόρμα του. Κι αν σκηνοθετούσε άλλος την ταινία, τα αστεράκια θα ήταν... λιγότερα. Αμαρτία εξομολογημένη, δεν είναι αμαρτία...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 18 Ιουλίου 2019 από την Tulip Ent.!