Το Αριστούργημα Μου
του Gastón Duprat. Με τους Guillermo Francella, Luis Brandoni, Raul Arevalo, Andrea Frigerio, Maria Soldi, Alejandro Paker, Pablo Ribba, Roberto Peloni, Mucio Manchini.
«Θες να πετύχεις; Πες ψέματα»!
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Η ζωγραφική, η αθανασία, τα λεφτά...
Αυτή είναι η πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας (και η πρώτη σόλο απόπειρα) που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 8 Δεκεμβρίου του 1969 (σημείωση: την ίδια ακριβώς ημερομηνία με μένα ρε σεις!) Αργεντινός σκηνοθέτης Gastón Duprat. Στις τέσσερις προηγούμενες, συνσκηνοθέτης ήταν ο Mariano Cohn (που στη συγκεκριμένη ταινία κρατάει μόνο ρόλο παραγωγού). Και στις πέντε ταινίες του σεναριογράφος (μόνος του ή... με παρέα) είναι ο αδελφός του, ο Andrés Duprat, ο οποίος ξέρει καλά τον κόσμο της τέχνης καθώς είναι διευθυντής του MNBA, του Εθνικού Μουσείου Καλών Τεχνών της Αργεντινής.
Αυτή είναι η δεύτερη ταινία του Duprat, που κυκλοφορεί εμπορικά στην Ελλάδα. Η προηγούμενη ήταν το εξαιρετικό Ο επιφανής πολίτης (El ciudadano ilustre), που είχε λάβει μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βενετίας εκείνης της χρονιάς, κερδίζοντας το βραβείο καλύτερης ανδρικής ερμηνείας για τον Oscar Martínez. Την ίδια χρονιά η ταινία (που συμμετείχε σε μια σειρά από φεστιβάλ) κέρδισε και το βραβείο κοινού στους «Ανοιχτούς Ορίζοντες» του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Και ήταν και η επίσημη πρόταση της Αργεντινής για το ξενόγλωσσο Όσκαρ. Η τελευταία του ταινία Το Αριστούργημα Μου (Mi obra maestra / My Masterpiece) προβλήθηκε επίσης στο επίσημο πρόγραμμα του περασμένου φεστιβάλ Βενετίας (εκτός συναγωνισμού) ενώ κέρδισε το βραβείο κοινού συμμετέχοντας στο διαγωνιστικό τμήμα του περασμένου φεστιβάλ Βαγιαδολίδ.
Η υπόθεση: Ο Αρτούρο Σίλβα είναι ένας γοητευτικός, εκλεπτυσμένος και πανέξυπνος γκαλερίστας. Έχει τη δική του γκαλερί στο κέντρο του Μπουένος Άιρες, μια πόλη που τον συναρπάζει. Ο Ρένζο Νέρβι είναι ένας δύστροπος καλλιτέχνης, ένας πικρόχολος ζωγράφος σε σαφή παρακμή – όχι τόσο δημιουργικά όσο εμπορικά. Μισεί οποιαδήποτε μορφή κοινωνικότητας και ζει ουσιαστικά απομονωμένος (δεν λέει όχι βεβαίως στις κάθε είδους... βοήθειες από νεαρές καλλιτέχνιδες, που θέλουν να μάθουν πράγματα δίπλα του) σε ένα σπίτι εντελώς ακατάστατο και άναρχο. Ίσως τα μόνα πλάσματα που αγαπά, πέρα από τον εαυτό του, είναι τα ζώα του.
Παρ' όλο που τους δύο άντρες τους συνδέει μια παλιά φιλία, δεν συμφωνούν σχεδόν σε τίποτα. Οι απόψεις και οι ιδέες τους είναι τόσο αντίθετες, που δημιουργούν συνέχεια μεταξύ τους μεγάλες εντάσεις και συγκρούσεις. Εντελώς διαφορετικός και ο τρόπος ζωής τους και η φιλοσοφία τους. Η τελευταία έκθεση του Ρένζο στην γκαλερί του Αρτούρο δεν πάει καλά, ο ίδιος αρνείται να κάνει δημόσιες σχέσεις, οι κριτικές είναι κακές και ο Σίλβα βρίσκεται σε δυσχερή θέση οικονομικά. Ακόμα πιο χάλια πάνε τα οικονομικά του Ρένζο. Κι όταν μετά από ατύχημα χάσει τη μνήμη του και τη θέλησή του για ζωή, τα πράγματα θα χειροτερέψουν. Πώς θα διαχειριστεί την κατάσταση ο Αρτούρο; Και πώς θα εμπλακεί στα τεκταινόμενα ο Άλεξ, ένας χίπστερ εξ Ισπανίας ορμώμενος;
Η άποψή μας: Έγραφα πριν δύο χρόνια για την προηγούμενη ταινία του Gastón Duprat, τον «Επιφανή πολίτη», την οποία γύρισε μαζί με τον Mariano Cohn: «Οι δύο σκηνοθέτες παρουσιάζουν τον κόσμο της διανόησης μέσω του ήρωά τους ως λίγο ψεύτικο, λίγο δήθεν, αλλά ανθρώπινο, γεμάτο ανάγκες, λάθη, πάθη και ιδιαιτερότητες. Γίνεται όμως και το σχόλιο για την Τέχνη οποιασδήποτε μορφής, της 7ης συμπεριλαμβανομένης. Τι είναι Τέχνη; Η αναπαράσταση της πραγματικότητας; Είναι ηθικό να στήνουμε ένα ολόκληρο έργο τέχνης πάνω στις ζωές των άλλων; Λέει αλήθειες χρησιμοποιώντας ψέματα ή λέει ψέματα χρησιμοποιώντας αλήθειες; Ποιος ορίζει αν ένα έργο τέχνης είναι «καλό» ή «κακό», «πρωτότυπο» ή «αντιπατάρα»». Εκεί, ο βασικός ήρωας ήταν ένας συγγραφέας, που... έκλεβε ιστορίες από τις ζωές συγγενών, φίλων και συγχωριανών για να γράψει τα βιβλία του. Ή κάπως έτσι.
Εδώ, οι πρωταγωνιστές είναι δύο: ο ζωγράφος (που παραπέμπει θα λέγαμε στον συγγραφέα της προηγούμενης ταινίας) και ο γκαλερίστας. Ο καλλιτέχνης λοιπόν και ο έμπορας. Ο σκηνοθέτης προσθέτει στην πολύ ενδιαφέρουσα προβληματική που έθεσε στην προηγούμενη ταινία του, μία ακόμα παράμετρο: το χρήμα. Τη χρηματιστηριακή αξία. Γιατί ένας πίνακας αξίζει χ ευρώ κι ένας άλλος πίνακας 2χ ευρώ; Πώς ξεχωρίζει ένας ζωγράφος σε σχέση με κάποιον άλλο; Τι οδηγεί έναν ζωγράφο στην εμπορική παρακμή; Τι ρόλο βαράνε οι γκαλερίστες; Πόσο ανεβάζουν ή κατεβάζουν τις αξίες ενός πίνακα οι καλές ή οι κακές κριτικές ειδικών εντός ή εκτός εισαγωγικών; Πόσο απαραίτητα είναι τα pr-ιλίκια; Το να πυροβολείς έναν πίνακά σου, μπορεί να αυξήσει την αξία του; Και ο... θάνατος; Πώς εξηγείται πως μετά θάνατον οι τιμές πινάκων του αποδημήσαντα εις Κύριον ζωγράφου αυξάνουν την αξία τους; Αλλά αναρωτιέται για πολλά και ωραία ακόμα η ταινία: μπορούν όλοι να είναι καλλιτέχνες; Ζωγράφοι; Ή μήπως όχι; Όντως, για να είσαι καλλιτέχνης πρέπει να είσαι εγωιστής, άναρχος και να μην σκέφτεσαι τίποτε άλλο εκτός από την τέχνη; Ή όλα αυτά είναι απλώς εύηχα τσιτάτα;
Το πολύ ωραίο που πετυχαίνει η ταινία είναι πως όλα τα παραπάνω, τα πολύ ενδιαφέροντα, δεν παραδίδονται στον θεατή ως μία από καθέδρας διάλεξη, ως ένα εστετικό δοκίμιο, ως ένα στρυφνό και δήθεν διανοουμενίστικο ντοκουμέντο. Καμία σχέση. Όλα αυτά τα πολύ ενδιαφέροντα προκύπτουν μέσω μιας ταινίας εντελώς διασκεδαστικής, που ξέρει πότε να πατήσει πάνω στο γκάζι του χιούμορ, πότε να αλλάξει συμπλέκτη στην ταχύτητα του ρυθμού (by the way, ωραίο το μπλε Audi), πώς να εκμεταλλευτεί χώρους, τοπία, ανθρώπους, συμπεριφορές. Η ταινία είναι εντελώς προσβάσιμη από όλους (το γράφω επίτηδες και το τονίζω επί τούτου για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις) και πέρα από όλα τα άλλα... έχει και ανατροπές! Που λειτουργούν μια χαρά είτε τις έχεις προβλέψει ως έξυπνο πουλί είτε όχι και σε πιάνουν εξαπίνης.
Εννοείται πως μεγάλο ρόλο στην απόλαυση της ταινίας παίζουν οι εξαιρετικές ερμηνείες των δύο βασικών πρωταγωνιστών που, εννοείται τις απολαμβάνουμε επειδή βασίζονται σε πολύ καλά γραμμένους ρόλους! Το σενάριο μας παρουσιάζει δύο χαρακτήρες εντελώς αληθινούς, τρισδιάστατους, με τα καλά τους και τα κακά τους, με τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες τους, τις αγάπες και τα μίση τους, και κυρίως με μιαν φιλία που αντέχει παρά τις όποιες δυσκολίες. Φιλία που δοκιμάζεται. Φιλία που επανοικοδομείται ξανά και ξανά. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι μπορεί να κάνει ο ένας φίλος για τον άλλο. Ο μόνος ρόλος που δεν γίνεται πιστευτός είναι ο Ισπανός χίπστερ – χάλια η κόμμωση του Arevalo εδώ! Ναι, σε τέτοιο κόσμο ζούμε. Σε έναν κόσμο όπου δεν μπορούμε να πιστέψουμε πως μπορεί και να υπάρχουν ακέραιοι άνθρωποι, οι οποίοι ούτε χρηματίζονται ούτε κάνουν τα κλειστά μάτια μπροστά σε ένα φάουλ.
Εντέλει και η απάτη θέλει μαεστρία και τέχνη. Ναι, η απάτη μπορεί να είναι αριστούργημα. Πολύ ωραία ταινία, άλλη μία από το αργεντίνικο σινεμά, που δείχνει το δρόμο του πως μπορούν να γυριστούν μια χαρά εμπορικές ταινίες, χωρίς να χρειάζεται να ταΐζουν σκατά τους θεατές.
Η υπόθεση: Ο Αρτούρο Σίλβα είναι ένας γοητευτικός, εκλεπτυσμένος και πανέξυπνος γκαλερίστας. Έχει τη δική του γκαλερί στο κέντρο του Μπουένος Άιρες, μια πόλη που τον συναρπάζει. Ο Ρένζο Νέρβι είναι ένας δύστροπος καλλιτέχνης, ένας πικρόχολος ζωγράφος σε σαφή παρακμή – όχι τόσο δημιουργικά όσο εμπορικά. Μισεί οποιαδήποτε μορφή κοινωνικότητας και ζει ουσιαστικά απομονωμένος (δεν λέει όχι βεβαίως στις κάθε είδους... βοήθειες από νεαρές καλλιτέχνιδες, που θέλουν να μάθουν πράγματα δίπλα του) σε ένα σπίτι εντελώς ακατάστατο και άναρχο. Ίσως τα μόνα πλάσματα που αγαπά, πέρα από τον εαυτό του, είναι τα ζώα του.
Παρ' όλο που τους δύο άντρες τους συνδέει μια παλιά φιλία, δεν συμφωνούν σχεδόν σε τίποτα. Οι απόψεις και οι ιδέες τους είναι τόσο αντίθετες, που δημιουργούν συνέχεια μεταξύ τους μεγάλες εντάσεις και συγκρούσεις. Εντελώς διαφορετικός και ο τρόπος ζωής τους και η φιλοσοφία τους. Η τελευταία έκθεση του Ρένζο στην γκαλερί του Αρτούρο δεν πάει καλά, ο ίδιος αρνείται να κάνει δημόσιες σχέσεις, οι κριτικές είναι κακές και ο Σίλβα βρίσκεται σε δυσχερή θέση οικονομικά. Ακόμα πιο χάλια πάνε τα οικονομικά του Ρένζο. Κι όταν μετά από ατύχημα χάσει τη μνήμη του και τη θέλησή του για ζωή, τα πράγματα θα χειροτερέψουν. Πώς θα διαχειριστεί την κατάσταση ο Αρτούρο; Και πώς θα εμπλακεί στα τεκταινόμενα ο Άλεξ, ένας χίπστερ εξ Ισπανίας ορμώμενος;
Η άποψή μας: Έγραφα πριν δύο χρόνια για την προηγούμενη ταινία του Gastón Duprat, τον «Επιφανή πολίτη», την οποία γύρισε μαζί με τον Mariano Cohn: «Οι δύο σκηνοθέτες παρουσιάζουν τον κόσμο της διανόησης μέσω του ήρωά τους ως λίγο ψεύτικο, λίγο δήθεν, αλλά ανθρώπινο, γεμάτο ανάγκες, λάθη, πάθη και ιδιαιτερότητες. Γίνεται όμως και το σχόλιο για την Τέχνη οποιασδήποτε μορφής, της 7ης συμπεριλαμβανομένης. Τι είναι Τέχνη; Η αναπαράσταση της πραγματικότητας; Είναι ηθικό να στήνουμε ένα ολόκληρο έργο τέχνης πάνω στις ζωές των άλλων; Λέει αλήθειες χρησιμοποιώντας ψέματα ή λέει ψέματα χρησιμοποιώντας αλήθειες; Ποιος ορίζει αν ένα έργο τέχνης είναι «καλό» ή «κακό», «πρωτότυπο» ή «αντιπατάρα»». Εκεί, ο βασικός ήρωας ήταν ένας συγγραφέας, που... έκλεβε ιστορίες από τις ζωές συγγενών, φίλων και συγχωριανών για να γράψει τα βιβλία του. Ή κάπως έτσι.
Εδώ, οι πρωταγωνιστές είναι δύο: ο ζωγράφος (που παραπέμπει θα λέγαμε στον συγγραφέα της προηγούμενης ταινίας) και ο γκαλερίστας. Ο καλλιτέχνης λοιπόν και ο έμπορας. Ο σκηνοθέτης προσθέτει στην πολύ ενδιαφέρουσα προβληματική που έθεσε στην προηγούμενη ταινία του, μία ακόμα παράμετρο: το χρήμα. Τη χρηματιστηριακή αξία. Γιατί ένας πίνακας αξίζει χ ευρώ κι ένας άλλος πίνακας 2χ ευρώ; Πώς ξεχωρίζει ένας ζωγράφος σε σχέση με κάποιον άλλο; Τι οδηγεί έναν ζωγράφο στην εμπορική παρακμή; Τι ρόλο βαράνε οι γκαλερίστες; Πόσο ανεβάζουν ή κατεβάζουν τις αξίες ενός πίνακα οι καλές ή οι κακές κριτικές ειδικών εντός ή εκτός εισαγωγικών; Πόσο απαραίτητα είναι τα pr-ιλίκια; Το να πυροβολείς έναν πίνακά σου, μπορεί να αυξήσει την αξία του; Και ο... θάνατος; Πώς εξηγείται πως μετά θάνατον οι τιμές πινάκων του αποδημήσαντα εις Κύριον ζωγράφου αυξάνουν την αξία τους; Αλλά αναρωτιέται για πολλά και ωραία ακόμα η ταινία: μπορούν όλοι να είναι καλλιτέχνες; Ζωγράφοι; Ή μήπως όχι; Όντως, για να είσαι καλλιτέχνης πρέπει να είσαι εγωιστής, άναρχος και να μην σκέφτεσαι τίποτε άλλο εκτός από την τέχνη; Ή όλα αυτά είναι απλώς εύηχα τσιτάτα;
Το πολύ ωραίο που πετυχαίνει η ταινία είναι πως όλα τα παραπάνω, τα πολύ ενδιαφέροντα, δεν παραδίδονται στον θεατή ως μία από καθέδρας διάλεξη, ως ένα εστετικό δοκίμιο, ως ένα στρυφνό και δήθεν διανοουμενίστικο ντοκουμέντο. Καμία σχέση. Όλα αυτά τα πολύ ενδιαφέροντα προκύπτουν μέσω μιας ταινίας εντελώς διασκεδαστικής, που ξέρει πότε να πατήσει πάνω στο γκάζι του χιούμορ, πότε να αλλάξει συμπλέκτη στην ταχύτητα του ρυθμού (by the way, ωραίο το μπλε Audi), πώς να εκμεταλλευτεί χώρους, τοπία, ανθρώπους, συμπεριφορές. Η ταινία είναι εντελώς προσβάσιμη από όλους (το γράφω επίτηδες και το τονίζω επί τούτου για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις) και πέρα από όλα τα άλλα... έχει και ανατροπές! Που λειτουργούν μια χαρά είτε τις έχεις προβλέψει ως έξυπνο πουλί είτε όχι και σε πιάνουν εξαπίνης.
Εννοείται πως μεγάλο ρόλο στην απόλαυση της ταινίας παίζουν οι εξαιρετικές ερμηνείες των δύο βασικών πρωταγωνιστών που, εννοείται τις απολαμβάνουμε επειδή βασίζονται σε πολύ καλά γραμμένους ρόλους! Το σενάριο μας παρουσιάζει δύο χαρακτήρες εντελώς αληθινούς, τρισδιάστατους, με τα καλά τους και τα κακά τους, με τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες τους, τις αγάπες και τα μίση τους, και κυρίως με μιαν φιλία που αντέχει παρά τις όποιες δυσκολίες. Φιλία που δοκιμάζεται. Φιλία που επανοικοδομείται ξανά και ξανά. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι μπορεί να κάνει ο ένας φίλος για τον άλλο. Ο μόνος ρόλος που δεν γίνεται πιστευτός είναι ο Ισπανός χίπστερ – χάλια η κόμμωση του Arevalo εδώ! Ναι, σε τέτοιο κόσμο ζούμε. Σε έναν κόσμο όπου δεν μπορούμε να πιστέψουμε πως μπορεί και να υπάρχουν ακέραιοι άνθρωποι, οι οποίοι ούτε χρηματίζονται ούτε κάνουν τα κλειστά μάτια μπροστά σε ένα φάουλ.
Εντέλει και η απάτη θέλει μαεστρία και τέχνη. Ναι, η απάτη μπορεί να είναι αριστούργημα. Πολύ ωραία ταινία, άλλη μία από το αργεντίνικο σινεμά, που δείχνει το δρόμο του πως μπορούν να γυριστούν μια χαρά εμπορικές ταινίες, χωρίς να χρειάζεται να ταΐζουν σκατά τους θεατές.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 11 Ιουλίου 2019 από την Rosebud 21 και την Seven Films!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική