Σκιά
του Zhang Yimou. Με τους Deng Chao, Sun Li, Zheng Kai, Wang Qianyuan, Wang Jingchun, Hu Jun, Guan Xiaotong, Leo Wu.
Ποιοι είναι οι παίκτες και ποια είναι τα πιόνια;
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Απ' τη σκιά πες μου πώς θα ξεφύγεις...
O Zhang Yimou θεωρείται (και είναι) ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Πέμπτης Γενιάς του κινέζικου σινεμά, μαζί με σκηνοθέτες όπως οι Chen Kaige, Zhang Junzhao και Tian Zhuangzhuang. Τούτη εδώ είναι η 23η μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που έχει την υπογραφή του στη σκηνοθεσία – τέσσερις από αυτές τις ταινίες, τις γύρισε μαζί με κάποιον άλλον ως συνσκηνοθέτες. Έξι από αυτές τις ταινίες του δεν έχουν προβληθεί εμπορικά στην Ελλάδα. 17 ταινίες του, όμως, έχουν προβληθεί! Οπότε, λογικά, είναι ένας από τους πλέον πολυπροβλημένους σκηνοθέτες στη χώρα μας – ίσως μόνον οι Pedro Almodovar και Woody Allen να τον περνάνε με τον αριθμό των ταινιών τους που έχουν προβληθεί στην Ελλάδα!
Την παγκόσμια πρεμιέρα της η ταινία Σκιά (Ying / Shadow) την έκανε κατά τη διάρκεια του περασμένου φεστιβάλ Βενετίας, όπου και προβλήθηκε στο επίσημο πρόγραμμα, εκτός συναγωνισμού. Από εκεί και πέρα έλαβε μέρος σε μια σειρά από φεστιβάλ, όπως εκείνα του Τορόντο, του Βανκούβερ, της Μπουσάν, του Λονδίνου και της Ταϊπέι.
Η υπόθεση: Το βασίλειο του Πέι ζει ημέρες ειρήνης. Κάτι που πιστώνεται στον βασιλιά. Έναν βασιλιά, ο οποίος είναι τόσο φανατικά κατά της βίας σε οποιαδήποτε μορφή της, που κάποιοι του χρεώνουν ότι είναι δειλός. Διοικητής του στρατού του είναι ο Γου. Ο Γου δεν είναι υπέρ της ειρήνης. Επιθυμεί διακαώς να επανακαταλάβουν τη στρατηγικής σημασίας πόλη Γινγκσού, που κάποτε ανήκε στο βασίλειο του Πέι – όχι όμως πια. Φτάνει σε σημείο να ζητήσει από τον αντίπαλο στρατηγό Γιανγκ να μονομαχήσουν για την τύχη της πόλης. Το γεγονός, δεν αρέσει στον βασιλιά του Πέι, που αφαιρεί από τον Γου όλα του τα αξιώματα. Και για να καθησυχάσει τους αντιπάλους, προτείνει, με τη σύμφωνη γνώμη του βασικού του συμβουλάτορα, να παντρέψει την αγαπημένη του αδελφή με τον γιο του Γιανγκ.
Ο Γου, όμως, ζητάει εκδίκηση. Θέλει να νικήσει τον στρατηγό Γιανγκ, καθώς στην προηγούμενη μονομαχία τους, τον έχει σημαδέψει για πάντα. Μόνο που τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως φαίνονται. Ο Γου... δεν είναι ο Γου. Το πραγματικό του όνομα είναι Γινγκ. Είναι ταπεινής καταγωγής και επιλέχθηκε από τον Γου, επειδή του έμοιαζε. Έτσι, ο Γινγκ έγινε ο αντικαταστάτης του Γου. Έγινε η «Σκιά» του. Κανείς δεν ξέρει την αλήθεια εκτός από τη γυναίκα του Γου, την όμορφη Μαντάμ. Ο γερασμένος και άρρωστος Γου βάζει σε εφαρμογή τα πανούργα σχέδιά του. Μήπως, όμως, κανείς δεν είναι αυτό που φαίνεται; Μήπως οι επιδιώξεις του καθενός είναι πολύ καλά κρυμμένες; Σε αυτά τα πολύπλοκα παιχνίδια τακτικής, ποιος θα είναι ο τελικός νικητής;
Η άποψή μας: Εντάξει, δεν είναι δυνατόν να δεις αυτήν την ταινία και να μην μείνεις με το στόμα ανοιχτό! Η αισθητική της ταινίας είναι απαράμιλλη! Και ο Yimou είναι μάστορας στο να προσφέρει συγκλονιστικό υπερθέαμα επί της μεγάλης οθόνης! Για άλλη μια φορά στρέφεται για έμπνευση στην ιστορία (μυθολογία;) της αχανούς χώρας του και μας παραδίδει ένα ευφάνταστο κομψοτέχνημα. Κι αν πχ ο «Ήρωας» (Hero, 2002) είναι το απόλυτο αριστούργημά του, εδώ επιχειρεί κάτι σαν το flipside του. Θέλω να πω, η χρωματική πανδαισία του «Ήρωα», με τα υπέροχα κόκκινα, τα κίτρινα, τα πράσινα, δίνει στην τωρινή ταινία τη θέση της σε ένα μονοχρωματικό σχεδόν σετ. Προσοχή: η ταινία δεν είναι ασπρόμαυρη. Είναι έγχρωμη. Αλλά έχει γίνει τόσο σχολαστική και λεπτομερής δουλειά στη διεύθυνση φωτογραφίας ώστε όλα εντέλει να φαίνονται ότι κινούνται στις 50 (χα!) αποχρώσεις του γκρι. Ναι, αλλά είναι ολοφάνερο ότι το χρώμα του δέρματος των ηρώων είναι αυτό που έχουν οι άνθρωποι, αυτό το παράξενο ροζ, που εντάξει, στην περίπτωση των Κινέζων, γίνεται και λίγο... κιτρινιάρικο. Κι όποτε χύνεται αίμα (και χύνεται μπόλικο, αλλά τελετουργικώ τω τρόπω) είναι – εννοείται – κατακόκκινο.
Γιατί επέλεξε αυτήν την στενή χρωματική παλέτα ο δημιουργός από την Κίνα; Μα για να μας φέρει πιο κοντά στην κεντρική ιδέα αυτής της έξυπνης δημιουργίας του. Τα πάντα έχουν να κάνουν με το γινγκ και το γιανγκ. Το μαύρο, που εμπεριέχει μια στάλα λευκό – το λευκό, που εμπεριέχει μια στάλα μαύρο – το μαύρο και το άσπρο που ανταγωνίζονται αλλά και σφιχταγκαλιάζονται κιόλας, άρρητα δεμένα: δεν μπορεί να υπάρχει το ένα χωρίς το άλλο. Όλοι οι ήρωες της ταινίας κινούνται στην περιοχή του γκρίζου. Δεν είναι απόλυτα καλοί – δεν είναι απόλυτα κακοί. Έχουν τους σκοπούς τους και κάνουν ότι περνάει από το χέρι τους για να τους φέρουν εις πέρας. Είναι στοχοπροσηλωμένοι. Κι όταν καλούνται να αντιμετωπίσουν κάτι απροσδόκητο (;), κάτι που δεν είχαν σκεφτεί στο παιχνίδι σκάκι που παίζουν με το μυαλό τους, προσπαθώντας να είναι μονίμως τρεις, τέσσερις κινήσεις μπροστά από τον αντίπαλο, αυτοσχεδιάζουν αλλά δεν παρεκκλίνουν ούτε στιγμή. Και η σκιά, αχ, αυτή η σκιά. Θεωρητικά, υφίσταται όταν πέφτει φως πάνω σε ένα σώμα, με σάρκα και οστά. Χωρίς το φως δεν υπάρχει. Στο απόλυτο σκοτάδι δεν υπάρχουν σκιές.
Ε, λοιπόν, θέλει τόνους μαγκιάς να μπορέσεις από απλή σκιά να γίνεις σώμα! Ευτυχώς, το σενάριο αυτήν τη φορά δεν είναι τόσο πολύπλοκο ώστε να πετάξει έξω τον δυτικό θεατή, τον μη εξοικειωμένο με την κινεζική ιστορία. Σαφώς υπάρχουν ανατροπές και στο τελευταίο 20λεπτο γίνεται κυριολεκτικά της Πόπης από ανατροπές (πολλές από τις οποίες τις οσμίζεται ο τσάκαλος θεατής) αλλά ευτυχώς τα πράγματα είναι βατά. Δεν πελαγοδρομείς. Κι όχι, η «σκιά» δεν εμφανίζει (ευτυχώς!) καμία ομοιότητα με το αφεντικό του – κι ας διατείνονται συνεχώς για το αντίθετο στην ταινία – γιατί διαφορετικά θα είχαμε πρόβλημα να τους ξεχωρίσουμε. Υπάρχει η αλήθεια είναι, μια διάχυτη αφέλεια και οι δημιουργοί της ταινίας ζητούν από τους θεατές να «καταπιούν» κάποια πράγματα, για να μπορέσουν να την απολαύσουν καλύτερα και χωρίς γκρίνια – κάτι που προκαλεί μικρή γκρίνια! Κατά τα άλλα, όμως, χάρμα οφθαλμών.
Με εξωτερικά γυρίσματα σχεδόν υπό συνεχή βροχή, η ταινία διαθέτει σκηνές που μένουν στο νου. Ας πούμε το καράβι – σχεδία, που λειτουργεί ως δούρειος ίππος, είναι τέλειο. Η σκηνή με τις σιδερένιες ομπρέλες που μετατρέπονται σε κάτι σαν τσουλήθρες – καβούκια, για να γίνει η εισβολή και ανακατάληψη της πόλης – μήλου της έριδας, είναι τέλεια! Κλασικά, κάποιοι πλεμπαίοι πεθαίνουν με τη μία και οι βασικοί ήρωες διαπιστώνεται πως είναι... πολύ σκληροί για να πεθάνουν, Όπως και να έχει, αυτή είναι μια εντυπωσιακή ταινία, που είναι και πολύ όμορφη, διαθέτοντας ένα αφελές κατά κύριο λόγο σενάριο. Ή αν θέλετε, αυτή είναι μια εντυπωσιακά όμορφη ταινία. Κι αν σας αρέσουν τα υπερθεάματα, ιδίως εκείνα που προέρχονται από την Κίνα, εδώ θα προσκυνήσετε!
Η υπόθεση: Το βασίλειο του Πέι ζει ημέρες ειρήνης. Κάτι που πιστώνεται στον βασιλιά. Έναν βασιλιά, ο οποίος είναι τόσο φανατικά κατά της βίας σε οποιαδήποτε μορφή της, που κάποιοι του χρεώνουν ότι είναι δειλός. Διοικητής του στρατού του είναι ο Γου. Ο Γου δεν είναι υπέρ της ειρήνης. Επιθυμεί διακαώς να επανακαταλάβουν τη στρατηγικής σημασίας πόλη Γινγκσού, που κάποτε ανήκε στο βασίλειο του Πέι – όχι όμως πια. Φτάνει σε σημείο να ζητήσει από τον αντίπαλο στρατηγό Γιανγκ να μονομαχήσουν για την τύχη της πόλης. Το γεγονός, δεν αρέσει στον βασιλιά του Πέι, που αφαιρεί από τον Γου όλα του τα αξιώματα. Και για να καθησυχάσει τους αντιπάλους, προτείνει, με τη σύμφωνη γνώμη του βασικού του συμβουλάτορα, να παντρέψει την αγαπημένη του αδελφή με τον γιο του Γιανγκ.
Ο Γου, όμως, ζητάει εκδίκηση. Θέλει να νικήσει τον στρατηγό Γιανγκ, καθώς στην προηγούμενη μονομαχία τους, τον έχει σημαδέψει για πάντα. Μόνο που τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως φαίνονται. Ο Γου... δεν είναι ο Γου. Το πραγματικό του όνομα είναι Γινγκ. Είναι ταπεινής καταγωγής και επιλέχθηκε από τον Γου, επειδή του έμοιαζε. Έτσι, ο Γινγκ έγινε ο αντικαταστάτης του Γου. Έγινε η «Σκιά» του. Κανείς δεν ξέρει την αλήθεια εκτός από τη γυναίκα του Γου, την όμορφη Μαντάμ. Ο γερασμένος και άρρωστος Γου βάζει σε εφαρμογή τα πανούργα σχέδιά του. Μήπως, όμως, κανείς δεν είναι αυτό που φαίνεται; Μήπως οι επιδιώξεις του καθενός είναι πολύ καλά κρυμμένες; Σε αυτά τα πολύπλοκα παιχνίδια τακτικής, ποιος θα είναι ο τελικός νικητής;
Η άποψή μας: Εντάξει, δεν είναι δυνατόν να δεις αυτήν την ταινία και να μην μείνεις με το στόμα ανοιχτό! Η αισθητική της ταινίας είναι απαράμιλλη! Και ο Yimou είναι μάστορας στο να προσφέρει συγκλονιστικό υπερθέαμα επί της μεγάλης οθόνης! Για άλλη μια φορά στρέφεται για έμπνευση στην ιστορία (μυθολογία;) της αχανούς χώρας του και μας παραδίδει ένα ευφάνταστο κομψοτέχνημα. Κι αν πχ ο «Ήρωας» (Hero, 2002) είναι το απόλυτο αριστούργημά του, εδώ επιχειρεί κάτι σαν το flipside του. Θέλω να πω, η χρωματική πανδαισία του «Ήρωα», με τα υπέροχα κόκκινα, τα κίτρινα, τα πράσινα, δίνει στην τωρινή ταινία τη θέση της σε ένα μονοχρωματικό σχεδόν σετ. Προσοχή: η ταινία δεν είναι ασπρόμαυρη. Είναι έγχρωμη. Αλλά έχει γίνει τόσο σχολαστική και λεπτομερής δουλειά στη διεύθυνση φωτογραφίας ώστε όλα εντέλει να φαίνονται ότι κινούνται στις 50 (χα!) αποχρώσεις του γκρι. Ναι, αλλά είναι ολοφάνερο ότι το χρώμα του δέρματος των ηρώων είναι αυτό που έχουν οι άνθρωποι, αυτό το παράξενο ροζ, που εντάξει, στην περίπτωση των Κινέζων, γίνεται και λίγο... κιτρινιάρικο. Κι όποτε χύνεται αίμα (και χύνεται μπόλικο, αλλά τελετουργικώ τω τρόπω) είναι – εννοείται – κατακόκκινο.
Γιατί επέλεξε αυτήν την στενή χρωματική παλέτα ο δημιουργός από την Κίνα; Μα για να μας φέρει πιο κοντά στην κεντρική ιδέα αυτής της έξυπνης δημιουργίας του. Τα πάντα έχουν να κάνουν με το γινγκ και το γιανγκ. Το μαύρο, που εμπεριέχει μια στάλα λευκό – το λευκό, που εμπεριέχει μια στάλα μαύρο – το μαύρο και το άσπρο που ανταγωνίζονται αλλά και σφιχταγκαλιάζονται κιόλας, άρρητα δεμένα: δεν μπορεί να υπάρχει το ένα χωρίς το άλλο. Όλοι οι ήρωες της ταινίας κινούνται στην περιοχή του γκρίζου. Δεν είναι απόλυτα καλοί – δεν είναι απόλυτα κακοί. Έχουν τους σκοπούς τους και κάνουν ότι περνάει από το χέρι τους για να τους φέρουν εις πέρας. Είναι στοχοπροσηλωμένοι. Κι όταν καλούνται να αντιμετωπίσουν κάτι απροσδόκητο (;), κάτι που δεν είχαν σκεφτεί στο παιχνίδι σκάκι που παίζουν με το μυαλό τους, προσπαθώντας να είναι μονίμως τρεις, τέσσερις κινήσεις μπροστά από τον αντίπαλο, αυτοσχεδιάζουν αλλά δεν παρεκκλίνουν ούτε στιγμή. Και η σκιά, αχ, αυτή η σκιά. Θεωρητικά, υφίσταται όταν πέφτει φως πάνω σε ένα σώμα, με σάρκα και οστά. Χωρίς το φως δεν υπάρχει. Στο απόλυτο σκοτάδι δεν υπάρχουν σκιές.
Ε, λοιπόν, θέλει τόνους μαγκιάς να μπορέσεις από απλή σκιά να γίνεις σώμα! Ευτυχώς, το σενάριο αυτήν τη φορά δεν είναι τόσο πολύπλοκο ώστε να πετάξει έξω τον δυτικό θεατή, τον μη εξοικειωμένο με την κινεζική ιστορία. Σαφώς υπάρχουν ανατροπές και στο τελευταίο 20λεπτο γίνεται κυριολεκτικά της Πόπης από ανατροπές (πολλές από τις οποίες τις οσμίζεται ο τσάκαλος θεατής) αλλά ευτυχώς τα πράγματα είναι βατά. Δεν πελαγοδρομείς. Κι όχι, η «σκιά» δεν εμφανίζει (ευτυχώς!) καμία ομοιότητα με το αφεντικό του – κι ας διατείνονται συνεχώς για το αντίθετο στην ταινία – γιατί διαφορετικά θα είχαμε πρόβλημα να τους ξεχωρίσουμε. Υπάρχει η αλήθεια είναι, μια διάχυτη αφέλεια και οι δημιουργοί της ταινίας ζητούν από τους θεατές να «καταπιούν» κάποια πράγματα, για να μπορέσουν να την απολαύσουν καλύτερα και χωρίς γκρίνια – κάτι που προκαλεί μικρή γκρίνια! Κατά τα άλλα, όμως, χάρμα οφθαλμών.
Με εξωτερικά γυρίσματα σχεδόν υπό συνεχή βροχή, η ταινία διαθέτει σκηνές που μένουν στο νου. Ας πούμε το καράβι – σχεδία, που λειτουργεί ως δούρειος ίππος, είναι τέλειο. Η σκηνή με τις σιδερένιες ομπρέλες που μετατρέπονται σε κάτι σαν τσουλήθρες – καβούκια, για να γίνει η εισβολή και ανακατάληψη της πόλης – μήλου της έριδας, είναι τέλεια! Κλασικά, κάποιοι πλεμπαίοι πεθαίνουν με τη μία και οι βασικοί ήρωες διαπιστώνεται πως είναι... πολύ σκληροί για να πεθάνουν, Όπως και να έχει, αυτή είναι μια εντυπωσιακή ταινία, που είναι και πολύ όμορφη, διαθέτοντας ένα αφελές κατά κύριο λόγο σενάριο. Ή αν θέλετε, αυτή είναι μια εντυπωσιακά όμορφη ταινία. Κι αν σας αρέσουν τα υπερθεάματα, ιδίως εκείνα που προέρχονται από την Κίνα, εδώ θα προσκυνήσετε!
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 14 Μαρτίου 2019 από την Odeon και την Audiovisual!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική