Κάθε Χίλια Χρόνια
της Naomi Kawase. Με τους Juliette Binoche, Masatoshi Nagase, Takanori Iwata, Minami Minami, Mirai Moriyama, Min Tanaka, Mari Natsuki.
Όταν βλέπουμε το δάσος και χάνουμε το δέντρο
του zerVo (@moviesltd) 
Ένα θέμα με τα δάση το έχουν οι φίλοι μας οι Ιάπωνες και δεν διστάζουν να το εντάξουν στις κινηματογραφικές τους θεματολογίες, εκτιμώντας πως η μεταφυσικότητα που κρύβει η χλωρίδα τους, μπορεί να προκαλέσει το ενδιαφέρον και των οβερσίς θεατών. Κάπως έτσι είχαμε πληροφορηθεί για την ύπαρξη του μακάβριου Αοκιγκαχάρα, του καταπράσινου τόπου όπου οι (δεν τους λες και με τα λογικά τους) πολίτες αποτραβιούνται για να προβούν στο απονενοημένο διάβημα, μέσα από φιλμς όπως τα The Forest και The Sea Of Trees. Μια εξίσου αποκρυφιστική περίπτωση ορίζει και το καθαρόαιμα φεστιβαλικού ύφους Vision, που και πάλι μας ταξιδεύει στα ενδότερα της τιγκάτης στις παραδόσεις νησιωτικής χώρας. Μόνο που εδώ απαιτείται μεγάλο σθένος και προσπάθεια για να ερμηνευθούν με βάση την λογική, όσα επιθυμεί η, αναγνωρισμένη στην διεθνή σινεφίλ κοινότητα, σκηνοθέτιδα να παρουσιάσει.
Αποφασισμένη να εντοπίσει το μαγικό βότανο, το φημισμένο Βίζιον, που οι θρύλοι αναφέρουν πως εμφανίζεται μια φορά κάθε 997 χρόνια και σαν ιδίωμα του έχει την ικανότητα να γιατρεύει κάθε ψυχικό ανθρώπινο πόνο, η Γαλλίδα δημοσιογράφος Ζαν, θα εγκαταλείψει την πατρίδα της, προκειμένου να ταξιδέψει στην μακρινή Ιαπωνία για να το αναζητήσει. Ο δρόμος της θα την βγάλει, συνοδεία μιας νεαρότερης κοπέλας ως οδηγού - διερμηνέως, μέχρι την δασώδη πλαγιά του Όρους Γιοσίνο, όπου σύμφωνα με τις γραφές φυτρώνει το μαγικό λουλούδι. Εκεί που θα συναντήσει τον - επίσης μοναχικό - συνομήλικο της Σατόσι, έναν ντόπιο ρέιντζερ που έχει αποτραβηχτεί από τον πολιτισμό, απολαμβάνοντας την αρμονία της φύσης, συντροφιά με το λατρεμένο του τετράποδο και μια πάνσοφη τυφλή γιαγιά, την Άκι, που υποστηρίζει πως έχει κλείσει μια ολόκληρη χιλιετία ζωής.
Και παρότι ο βασικός στόχος της προβληματισμένης από μια ανεξήγητη αιτία που έχει συμβεί στο ανείπωτο - τουλάχιστον οπτικά - παρελθόν της, γυναίκας, είναι απλά και μόνο να ανακαλύψει το Λουλούδι - Όραμα, πολύ σύντομα εκείνη και ο έτερος εκκεντρικός χαρακτήρας μαζί, θα αποτινάξουν τον μανδύα της απομόνωσης και θα έρθουν πολύ κοντά, αναπτύσσοντας μια ιδιόμορφη και παθιασμένη ερωτική σχέση. Ακόμη κι αν η γλώσσα δεν ευνοεί την αμεσότητα της επικοινωνίας τους, εντούτοις οι καρδιές τους θα ταιριάξουν τόσο, ώστε τα εσπεράντο λόγια να αποδειχτούν, τουλάχιστον, περιττά.
Ρομάντζο σιτεμένης ηλικιακής περιόδου φαντάζεσαι? Μακάρι να ήταν ακριβώς έτσι ώστε να παρακολουθούσαμε έστω στο εκράν ένα τυποποιημένο Αρλεκινάκι τύπου Νίκολας Σπαρκς, στημένο ακριβώς στο κέντρο της υπαίθρου της όμορφης, είναι η αλήθεια, Χώρας του Ανατέλλοντος Ήλιου, Να θυμίσουμε τώρα πως το φιλμ υπογράφει η πενηντάχρονη Naomi Kawase, λατρεμένο παιδί των απανταχού ιντερνάσιοναλ φιλμικών πανηγύρεων? Όπερ σημαίνει πως και σε αυτή, την δέκατη μεγάλου μήκους προσπάθεια της - άπασες, πλην ετούτης (!) έχουν διαβεί την κόκκινη μοκέτα των Καννών, είτε στο Κύριο Διαγωνιστικό είτε στα περιφερειακά προγράμματα - δεν το κουνάει ρούπι από το γνώριμα εκκεντρικό της ύφος, που χαρακτηρίζουν η ποιητικότητα των εικόνων και οι εξαντλητικά αργοί παλμοί. Οι φεστιβαλιστές, εδώ λοιπόν, μπορούν να σηκώσουν λάβαρα, κασκόλ και ότι παντιέρα επιθυμούν, αλλά εμένα να με συμπαθάτε το ρολόι μου πρέπει να το τσέκαρα ίσαμε εξήντα φορές, μέχρι να βρω τον μίτο που θα με βγάλει όξω από αυτό εδώ το μαγεμένο δάσος.
Να το δούμε και στην πράξη όμως: Το φιλμ είναι απύθμενα άνισο. Το πρώτο μέρος ορίζει έναν φωτογραφικό παράδεισο για τους οπαδούς της National Geographic αισθητικής, αφού η κάμερα με ξεχωριστό χάρισμα, καταγράφει τις πενήντα διαφορετικές αποχρώσεις του πρασίνου, που συνδυασμένο με το βαθύ γαλανό του ουρανού, μπορεί κανείς να συναντήσει στα ενδότερα του γιαπωνέζικου πευκιά. Η μουντάδα της υγρασίας δε, δύσκολα καταγράψιμη στον φακό, εδώ περνά διάχυτα σε κάθε πλάνο, προκαλώντας με φυσικό τρόπο στον θεατή μια ψυχρή ανατριχίλα. Σε αυτό το μοτίβο και για όσο διαρκεί το πρώτο μέρος, εξελίσσεται ένα μυστηριώδους πρωτόγονου ρομαντισμού λαβ στόρι, ανάμεσα στην ξενιτεμένη ρεπόρτερ και τον αγέλαστο ερημίτη. Όχι εύκολα εξηγήσιμο ως χημεία, αλλά άντε, με γνώμονα τις υπέροχες δασικές εικόνες, οι θερμές αγκάλες των ζορισμένων μεσήλικων, καταπίνονται. Και κάπου εκεί, αναγγέλλεται η έναρξη της επανάληψης, οπότε επέρχεται και ο σχετικός όλεθρος.
Η άφιξη μιας αναπληρωματικής καινούργιας περσόνας στο σενάριο, συνδυασμένη με το αλλοπρόσαλλο χρονοδιάγραμμα της αφήγησης, που ασύνταχτα ταξιδεύει από το σήμερα στο απροσδιόριστο κάποτε, πετυχαίνει να καταστρέψει την (ας πούμε) μέχρι ώρας γλυκιά γεύση. Είναι δε η στιγμή που σαν ασυγκράτητο τεθωρακισμένο στο κόλπο εισβάλλει η (καλλιτεχνική...) ποίηση, μεταβάλλοντας τα πάντα σε ένα γαιτανάκι τόσο σουρεαλιστικό, που εξαντλείσαι ολοκληρωτικά στην υπερπροσπάθεια σου να βάλεις σε μια τάξη νοήματα και αλληγορίες. Φλόγες, εναλλακτικές όψεις των προσώπων, νέοι, γέροι, μωρά, μάγοι, σαμάνοι, δέντρα, ζωντανοί, νεκροί, γυναίκες, άντρες, όλα ένα, τυλιγμένα με την υγρή πρασινάδα και σερβιρισμένα άγαρμπα από την Γιαπωνέζα, σε βαθμό που να χάνεται πλήρως η διάθεση, ακόμη και από τον πιο επιεική παρατηρητή.
Αξιόλογες φυσικά οι ερμηνείες, ειδικά από την Binoche που δίχως να είναι εντυπωσιακά όμορφη, σου δίνει την εντύπωση πως έχει βρει το βοτάνι, που την διατηρεί ίδια και απαράλλαχτη από τον καιρό του προσωπικού της μπεστ οφ, 22 χρόνια πριν στον Άγγλο Ασθενή. Αταίριαστα ταιριαστός ο Masatoshi Nagase ως ο πέτρινος φόρεστ-μαν, στέκεται επάξια στο πλευρό της, επιθυμώντας κι εκείνος με την σειρά του να πάρει από την πλοκή την ώθηση για να ολοκληρώσει, με τρόπο ορθολογικό την παρουσία του, ως το μισό συνθετικό του ντουέτου. Είναι όμως τόσο αποτρεπτική στο αγκαζάρισμα της πλατείας, αυτή η επιδεικτική δημιουργική τάση της Nagase, που αποφεύγει να εστιάσει στο θέμα της και να το ξεκαθαρίσει ως οφείλει, αποκαλύπτοντας μας το δέντρο, αφού παλεύει διαρκώς και εμμονικά να φωτογραφίζει το δάσος. Και κερδισμένη βγαίνει μονάχα η ματαιοδοξία της.
Και παρότι ο βασικός στόχος της προβληματισμένης από μια ανεξήγητη αιτία που έχει συμβεί στο ανείπωτο - τουλάχιστον οπτικά - παρελθόν της, γυναίκας, είναι απλά και μόνο να ανακαλύψει το Λουλούδι - Όραμα, πολύ σύντομα εκείνη και ο έτερος εκκεντρικός χαρακτήρας μαζί, θα αποτινάξουν τον μανδύα της απομόνωσης και θα έρθουν πολύ κοντά, αναπτύσσοντας μια ιδιόμορφη και παθιασμένη ερωτική σχέση. Ακόμη κι αν η γλώσσα δεν ευνοεί την αμεσότητα της επικοινωνίας τους, εντούτοις οι καρδιές τους θα ταιριάξουν τόσο, ώστε τα εσπεράντο λόγια να αποδειχτούν, τουλάχιστον, περιττά.
Ρομάντζο σιτεμένης ηλικιακής περιόδου φαντάζεσαι? Μακάρι να ήταν ακριβώς έτσι ώστε να παρακολουθούσαμε έστω στο εκράν ένα τυποποιημένο Αρλεκινάκι τύπου Νίκολας Σπαρκς, στημένο ακριβώς στο κέντρο της υπαίθρου της όμορφης, είναι η αλήθεια, Χώρας του Ανατέλλοντος Ήλιου, Να θυμίσουμε τώρα πως το φιλμ υπογράφει η πενηντάχρονη Naomi Kawase, λατρεμένο παιδί των απανταχού ιντερνάσιοναλ φιλμικών πανηγύρεων? Όπερ σημαίνει πως και σε αυτή, την δέκατη μεγάλου μήκους προσπάθεια της - άπασες, πλην ετούτης (!) έχουν διαβεί την κόκκινη μοκέτα των Καννών, είτε στο Κύριο Διαγωνιστικό είτε στα περιφερειακά προγράμματα - δεν το κουνάει ρούπι από το γνώριμα εκκεντρικό της ύφος, που χαρακτηρίζουν η ποιητικότητα των εικόνων και οι εξαντλητικά αργοί παλμοί. Οι φεστιβαλιστές, εδώ λοιπόν, μπορούν να σηκώσουν λάβαρα, κασκόλ και ότι παντιέρα επιθυμούν, αλλά εμένα να με συμπαθάτε το ρολόι μου πρέπει να το τσέκαρα ίσαμε εξήντα φορές, μέχρι να βρω τον μίτο που θα με βγάλει όξω από αυτό εδώ το μαγεμένο δάσος.
Να το δούμε και στην πράξη όμως: Το φιλμ είναι απύθμενα άνισο. Το πρώτο μέρος ορίζει έναν φωτογραφικό παράδεισο για τους οπαδούς της National Geographic αισθητικής, αφού η κάμερα με ξεχωριστό χάρισμα, καταγράφει τις πενήντα διαφορετικές αποχρώσεις του πρασίνου, που συνδυασμένο με το βαθύ γαλανό του ουρανού, μπορεί κανείς να συναντήσει στα ενδότερα του γιαπωνέζικου πευκιά. Η μουντάδα της υγρασίας δε, δύσκολα καταγράψιμη στον φακό, εδώ περνά διάχυτα σε κάθε πλάνο, προκαλώντας με φυσικό τρόπο στον θεατή μια ψυχρή ανατριχίλα. Σε αυτό το μοτίβο και για όσο διαρκεί το πρώτο μέρος, εξελίσσεται ένα μυστηριώδους πρωτόγονου ρομαντισμού λαβ στόρι, ανάμεσα στην ξενιτεμένη ρεπόρτερ και τον αγέλαστο ερημίτη. Όχι εύκολα εξηγήσιμο ως χημεία, αλλά άντε, με γνώμονα τις υπέροχες δασικές εικόνες, οι θερμές αγκάλες των ζορισμένων μεσήλικων, καταπίνονται. Και κάπου εκεί, αναγγέλλεται η έναρξη της επανάληψης, οπότε επέρχεται και ο σχετικός όλεθρος.
Η άφιξη μιας αναπληρωματικής καινούργιας περσόνας στο σενάριο, συνδυασμένη με το αλλοπρόσαλλο χρονοδιάγραμμα της αφήγησης, που ασύνταχτα ταξιδεύει από το σήμερα στο απροσδιόριστο κάποτε, πετυχαίνει να καταστρέψει την (ας πούμε) μέχρι ώρας γλυκιά γεύση. Είναι δε η στιγμή που σαν ασυγκράτητο τεθωρακισμένο στο κόλπο εισβάλλει η (καλλιτεχνική...) ποίηση, μεταβάλλοντας τα πάντα σε ένα γαιτανάκι τόσο σουρεαλιστικό, που εξαντλείσαι ολοκληρωτικά στην υπερπροσπάθεια σου να βάλεις σε μια τάξη νοήματα και αλληγορίες. Φλόγες, εναλλακτικές όψεις των προσώπων, νέοι, γέροι, μωρά, μάγοι, σαμάνοι, δέντρα, ζωντανοί, νεκροί, γυναίκες, άντρες, όλα ένα, τυλιγμένα με την υγρή πρασινάδα και σερβιρισμένα άγαρμπα από την Γιαπωνέζα, σε βαθμό που να χάνεται πλήρως η διάθεση, ακόμη και από τον πιο επιεική παρατηρητή.
Αξιόλογες φυσικά οι ερμηνείες, ειδικά από την Binoche που δίχως να είναι εντυπωσιακά όμορφη, σου δίνει την εντύπωση πως έχει βρει το βοτάνι, που την διατηρεί ίδια και απαράλλαχτη από τον καιρό του προσωπικού της μπεστ οφ, 22 χρόνια πριν στον Άγγλο Ασθενή. Αταίριαστα ταιριαστός ο Masatoshi Nagase ως ο πέτρινος φόρεστ-μαν, στέκεται επάξια στο πλευρό της, επιθυμώντας κι εκείνος με την σειρά του να πάρει από την πλοκή την ώθηση για να ολοκληρώσει, με τρόπο ορθολογικό την παρουσία του, ως το μισό συνθετικό του ντουέτου. Είναι όμως τόσο αποτρεπτική στο αγκαζάρισμα της πλατείας, αυτή η επιδεικτική δημιουργική τάση της Nagase, που αποφεύγει να εστιάσει στο θέμα της και να το ξεκαθαρίσει ως οφείλει, αποκαλύπτοντας μας το δέντρο, αφού παλεύει διαρκώς και εμμονικά να φωτογραφίζει το δάσος. Και κερδισμένη βγαίνει μονάχα η ματαιοδοξία της.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 7 Μαρτίου 2019 από την Tanweer!
