Εγώ, η Όλγα
των Petr Kazda, Tomás Weinreb. Με τους Michalina Olszanska, Martin Pechlat, Klara Meliskova, Marika Soposka, Juraj Nvota, Marta Mazurek, Zuzana Stavna.
Δολοφόνος χωρίς (;) αιτία
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Εικόνα σου είμαι, κοινωνία, και σου μοιάζω
Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί το δίδυμο των Petr Kazda, Tomás Weinreb από την Τσεχία. Η παγκόσμια πρεμιέρα της δόθηκε στο φεστιβάλ Βερολίνου του 2016, όπου αποτέλεσε την ταινία επίσημης έναρξης στο τμήμα Panorama.
Η ταινία Εγώ, η Όλγα (Já, Olga Hepnarová / I, Olga) ήταν υποψήφια για εννέα Τσέχικα Λιοντάρια – τα τσέχικα BAFTA (μιας που είναι βραβεία, που ασχολούνται και με την τηλεόραση). Κέρδισε τελικά τρία: α' και β' γυναικείου ρόλου και καλύτερου πόστερ – που είναι και πολύ πρώτο βραβείο αυτό!!!
Η υπόθεση: Η Όλγα Χεπνάροβα γεννήθηκε στις 30 Ιουνίου του 1951, στην Πράγα, πρωτεύουσα της (τότε) Τσεχοσλοβακίας. Ο πατέρας της ήταν υπάλληλος τραπέζης και η μητέρα της οδοντίατρος. Ήταν ένα κανονικό κορίτσι έως ότου στις αρχές της εφηβείας της, η Όλγα άρχισε να εμφανίζει ψυχολογικά προβλήματα. Στα 13 της έκανε απόπειρα αυτοκτονίας με το ηρεμιστικό μεπροβαμάτη, που της είχε δοθεί ως φαρμακευτική αγωγή. Κλείστηκε για ένα χρόνο σε ψυχιατρική κλινική για κορίτσια, όπου έτρωγε ξύλο. Κάποια στιγμή εγκατέλειψε την οικογένειά της, την οποία σιχαινόταν, και πήγε να ζήσει σε ημιάγρια κατάσταση, σε μια απομακρυσμένη ξύλινη καμπίνα κι έπειτα έγινε υπάλληλος σε μια σειρά χειρωνακτικών εργασιών, έως ότου κατέληξε να πιάσει δουλειά ως οδηγός φορτηγού. Καπνίζοντας το ένα τσιγάρο μετά το άλλο, η Όλγα ανακαλύπτει τη σεξουαλικότητά της: της αρέσουν οι γυναίκες. Οι σχέσεις της ωστόσο θα είναι περιστασιακές και θα την οδηγήσουν σε περαιτέρω απογοήτευση και μοναξιά. Στις 10 Ιουλίου του 1973, σε ηλικία 22 ετών, η αποξενωμένη Όλγα, ανεβαίνει με το φορτηγό της σε πεζοδρόμιο και παρασύρει τουλάχιστον 20 συμπολίτες της, που περίμεναν το τραμ σε μια στάση της Πράγας. Οι οχτώ πεθαίνουν. Η Όλγα είχε στείλει νωρίτερα ανοιχτή επιστολή σε δύο εφημερίδες, όπου εξηγούσε για ποιο λόγο οδηγήθηκε στη συγκεκριμένη ειδεχθή πράξη. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού. Ήταν η τελευταία γυναίκα που εκτελέστηκε στην Τσεχοσλοβακία...
Η άποψή μας: Η αλήθεια είναι πως έχω ένα μικρό πρόβλημα με ταινίες όπως η συγκεκριμένη (που βασίζεται σε πραγματική ιστορία συν τοις άλλοις): μπορώ να καταλάβω το κεντρικό πρόσωπο που σκιαγραφείται, δεν μπορώ όμως να το νιώσω. Κι αυτό με πετάει απ’ έξω. Και οι δύο σκηνοθέτες της ταινίας δεν βοηθούν καθόλου ώστε τα πράγματα να γίνουν περισσότερο συναισθηματικά και λιγότερο εγκεφαλικά. Σαν να μην τους ενδιαφέρει καθόλου κάτι τέτοιο. Σαν να μην τους ενδιαφέρει ο μέσος θεατής. Αυτός που πάει στο σινεμά για να δει μια ταινία την οποία θα απολαύσει κι όχι σε μια… γκαλερί για να τη θαυμάσει ως έργο τέχνης - όχι ως όχημα ψυχαγωγίας. Με ασπρόμαυρο χωρίς έντονα κοντράστα, άρα, με καταγραφή σε (πάνω από πενήντα) αποχρώσεις του γκρι, μας παρουσιάζεται ένας βασανισμένος άνθρωπος.
Μια κοπέλα που δέχεται μπούλινγκ (γιατί, έτσι) κι όχι όση αγάπη χρειάζεται από την οικογένειά της (γιατί δεν ξέρουν πως). Από μικρή ηλικία. Μια κοπέλα, που ενηλικιώνεται γρήγορα. Που το μόνο που νιώθει είναι ξένη. Και αταίριαστη. Κι όταν πια μεγαλώνει, ίσως γκαβλώνει (ναι, σίγουρα γκαβλώνει) βλέποντας τη συνάδελφό της, που είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη. Προσφέρει ηδονή αλλά ως απάντηση λαμβάνει (πάλι) απόρριψη. Οπότε; Οπότε, παίρνει το φορτηγό, ορμάει στη στάση κι όποιον πάρει ο Χάρος. Δεν θα κρίνουμε την κοπέλα, ούτε την πράξη της. Εμείς, για την ταινία καλούμαστε να μιλήσουμε. Ε, λοιπόν, ναι, αυτή είναι μια ταινία που διαθέτει ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά δεν μπορεί επ’ ουδενί να γίνει «αρεστή» στις μάζες. Για να φανταστείτε, ακόμα και το πέρασμα του χρόνου, καλούμαστε να το μαντέψουμε. Καμία ενημέρωση, έστω με κάρτα, έστω με κάποιο σημάδι ότι στην άλφα σκηνή είμαστε στο έτος τάδε, όπου η Όλγα είναι έφηβη και πως στη βήτα σκηνή είμαστε στο έτος τάδε, με την Όλγα να έχει μεγαλώσει. Μόνο η… κουπ των μαλλιών αλλάζει.
Σε ένα δύσκολο θέμα να έχεις να σου βάζουν τρικλοποδιές και οι δημιουργοί της ταινίας είναι κρίμα και άδικο. Ας είναι. Στα θετικά προσμετράμε την παρουσία (προσοχή, όχι την ερμηνεία) της Michalina Olszanska, μιας Πολωνέζας ηθοποιού, που έχει πρόσωπο που σε στοιχειώνει, το γεγονός ότι ακούμε να μας διαβάζει το γράμμα που έγραψε η Όλγα σε δύο εφημερίδες πριν προχωρήσει στη δολοφονική της πράξη και την αισθητική αρτιότητα της ταινίας. Μιας ταινίας που πλησιάζει τον εστετισμό. Από την άλλη, πόσο αποκαλυπτικό το φινάλε. Πριν οδηγηθεί στην αγχόνη η Όλγα, η γυναίκα που έδειχνε να μην νοιάζεται για το αν ζήσει ή αν θα πεθάνει, λυγίζει. Και κλαίει. Η μόνη στιγμή που το ανέκφραστο πρόσωπό της, σπάζει. Που τα χείλη στα οποία τα τσιγάρα ανάβουν και σβήνουν, παίρνουν μια άλλη έκφραση. ΥΓ: Δεν ξέρω αν πρέπει να βάλω τις ερωτικές σκηνές στα θετικά ή στα αρνητικά της ταινίας...
Η υπόθεση: Η Όλγα Χεπνάροβα γεννήθηκε στις 30 Ιουνίου του 1951, στην Πράγα, πρωτεύουσα της (τότε) Τσεχοσλοβακίας. Ο πατέρας της ήταν υπάλληλος τραπέζης και η μητέρα της οδοντίατρος. Ήταν ένα κανονικό κορίτσι έως ότου στις αρχές της εφηβείας της, η Όλγα άρχισε να εμφανίζει ψυχολογικά προβλήματα. Στα 13 της έκανε απόπειρα αυτοκτονίας με το ηρεμιστικό μεπροβαμάτη, που της είχε δοθεί ως φαρμακευτική αγωγή. Κλείστηκε για ένα χρόνο σε ψυχιατρική κλινική για κορίτσια, όπου έτρωγε ξύλο. Κάποια στιγμή εγκατέλειψε την οικογένειά της, την οποία σιχαινόταν, και πήγε να ζήσει σε ημιάγρια κατάσταση, σε μια απομακρυσμένη ξύλινη καμπίνα κι έπειτα έγινε υπάλληλος σε μια σειρά χειρωνακτικών εργασιών, έως ότου κατέληξε να πιάσει δουλειά ως οδηγός φορτηγού. Καπνίζοντας το ένα τσιγάρο μετά το άλλο, η Όλγα ανακαλύπτει τη σεξουαλικότητά της: της αρέσουν οι γυναίκες. Οι σχέσεις της ωστόσο θα είναι περιστασιακές και θα την οδηγήσουν σε περαιτέρω απογοήτευση και μοναξιά. Στις 10 Ιουλίου του 1973, σε ηλικία 22 ετών, η αποξενωμένη Όλγα, ανεβαίνει με το φορτηγό της σε πεζοδρόμιο και παρασύρει τουλάχιστον 20 συμπολίτες της, που περίμεναν το τραμ σε μια στάση της Πράγας. Οι οχτώ πεθαίνουν. Η Όλγα είχε στείλει νωρίτερα ανοιχτή επιστολή σε δύο εφημερίδες, όπου εξηγούσε για ποιο λόγο οδηγήθηκε στη συγκεκριμένη ειδεχθή πράξη. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού. Ήταν η τελευταία γυναίκα που εκτελέστηκε στην Τσεχοσλοβακία...
Η άποψή μας: Η αλήθεια είναι πως έχω ένα μικρό πρόβλημα με ταινίες όπως η συγκεκριμένη (που βασίζεται σε πραγματική ιστορία συν τοις άλλοις): μπορώ να καταλάβω το κεντρικό πρόσωπο που σκιαγραφείται, δεν μπορώ όμως να το νιώσω. Κι αυτό με πετάει απ’ έξω. Και οι δύο σκηνοθέτες της ταινίας δεν βοηθούν καθόλου ώστε τα πράγματα να γίνουν περισσότερο συναισθηματικά και λιγότερο εγκεφαλικά. Σαν να μην τους ενδιαφέρει καθόλου κάτι τέτοιο. Σαν να μην τους ενδιαφέρει ο μέσος θεατής. Αυτός που πάει στο σινεμά για να δει μια ταινία την οποία θα απολαύσει κι όχι σε μια… γκαλερί για να τη θαυμάσει ως έργο τέχνης - όχι ως όχημα ψυχαγωγίας. Με ασπρόμαυρο χωρίς έντονα κοντράστα, άρα, με καταγραφή σε (πάνω από πενήντα) αποχρώσεις του γκρι, μας παρουσιάζεται ένας βασανισμένος άνθρωπος.
Μια κοπέλα που δέχεται μπούλινγκ (γιατί, έτσι) κι όχι όση αγάπη χρειάζεται από την οικογένειά της (γιατί δεν ξέρουν πως). Από μικρή ηλικία. Μια κοπέλα, που ενηλικιώνεται γρήγορα. Που το μόνο που νιώθει είναι ξένη. Και αταίριαστη. Κι όταν πια μεγαλώνει, ίσως γκαβλώνει (ναι, σίγουρα γκαβλώνει) βλέποντας τη συνάδελφό της, που είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη. Προσφέρει ηδονή αλλά ως απάντηση λαμβάνει (πάλι) απόρριψη. Οπότε; Οπότε, παίρνει το φορτηγό, ορμάει στη στάση κι όποιον πάρει ο Χάρος. Δεν θα κρίνουμε την κοπέλα, ούτε την πράξη της. Εμείς, για την ταινία καλούμαστε να μιλήσουμε. Ε, λοιπόν, ναι, αυτή είναι μια ταινία που διαθέτει ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά δεν μπορεί επ’ ουδενί να γίνει «αρεστή» στις μάζες. Για να φανταστείτε, ακόμα και το πέρασμα του χρόνου, καλούμαστε να το μαντέψουμε. Καμία ενημέρωση, έστω με κάρτα, έστω με κάποιο σημάδι ότι στην άλφα σκηνή είμαστε στο έτος τάδε, όπου η Όλγα είναι έφηβη και πως στη βήτα σκηνή είμαστε στο έτος τάδε, με την Όλγα να έχει μεγαλώσει. Μόνο η… κουπ των μαλλιών αλλάζει.
Σε ένα δύσκολο θέμα να έχεις να σου βάζουν τρικλοποδιές και οι δημιουργοί της ταινίας είναι κρίμα και άδικο. Ας είναι. Στα θετικά προσμετράμε την παρουσία (προσοχή, όχι την ερμηνεία) της Michalina Olszanska, μιας Πολωνέζας ηθοποιού, που έχει πρόσωπο που σε στοιχειώνει, το γεγονός ότι ακούμε να μας διαβάζει το γράμμα που έγραψε η Όλγα σε δύο εφημερίδες πριν προχωρήσει στη δολοφονική της πράξη και την αισθητική αρτιότητα της ταινίας. Μιας ταινίας που πλησιάζει τον εστετισμό. Από την άλλη, πόσο αποκαλυπτικό το φινάλε. Πριν οδηγηθεί στην αγχόνη η Όλγα, η γυναίκα που έδειχνε να μην νοιάζεται για το αν ζήσει ή αν θα πεθάνει, λυγίζει. Και κλαίει. Η μόνη στιγμή που το ανέκφραστο πρόσωπό της, σπάζει. Που τα χείλη στα οποία τα τσιγάρα ανάβουν και σβήνουν, παίρνουν μια άλλη έκφραση. ΥΓ: Δεν ξέρω αν πρέπει να βάλω τις ερωτικές σκηνές στα θετικά ή στα αρνητικά της ταινίας...
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 24 Ιανουαρίου 2019 από την Filmboy!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική