Η Ευνοούμενη
του Yorgos Lanthimos. Με τους Olivia Colman, Emma Stone, Rachel Weisz, Nicholas Hoult, Joe Alwyn, Mark Gatiss. James Smith
Από την Κινέττα στο DolbyTheater
του gaRis (@takisgaris) 
Ήρθε η ώρα να μιλήσω για τη σειρούλα μου το Γιώργο Λάνθιμο (γεννηθείς το 1973). Το Γιώργο της Σχολής Σταυράκου, των βιντεοκλίπ, του Καλύτερου μου Φίλου (με Λαζόπουλο και Καφετζόπουλο) στα 29 του. Που γύριζε τα διαφημιστικά για να χρηματοδοτήσει με μια παρέα φίλων τη δεύτερη περίοδο της Κινέττας. Ένα πειραματικό, γενεσιουργό του Greek new wave φιλμάκι που γλέντησα καννιβαλιστικά ο αφελής δοκησίσοφος, στην τότε κριτική μου, όπως και οι πλείστοι άλλοι του κουρμπετιού που μου είναι αδιάφοροι. Ώσπου ο Γιώργος μας κεραυνοβολεί με τον Κυνόδοντα που χτυπά υποψηφιότητα ξενόγλωσσου όσκαρ από το εντελώς πουθενά της ελληνικής μιζέριας. Να λοιπόν που η Κρίση έγινε η μαμή που έφερε στο φως, με σχεδία το absurdist comedy, μια καθαρά αντι-συστημική φωνή που διαβαίνοντας της Άλπεις μπορεί να παράλλαξε το όνομά της σε Yorgos αλλά αρνήθηκε να γίνει George. Πράξη Τρίτη. Μετά τις Κάννες, η αναγνώριση από το Hollywood. Ζει και δημιουργεί στην Αγγλία, με τους δικούς του όρους. Από το ιδιοσυγκρασιακό love story The Lobster (υποψήφιο στο πρωτότυπο σενάριο) στο χειρουργικά ασφυκτικό The Killing of a Sacred Deer, o Lanthimos είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος auteur.
Όχι όμως στερούμενος αδυναμιών. Η χαριτωμένα απωθητική του εμμονή να πατσαβουριάζει τους χαρακτήρες του εις βάρος της αφηγηματικής ευθυβολίας και η καταναγκαστική χειραγώγηση ξύλινων ερμηνειών συνεχίζουν να αφαιρούν πόντους. Και κάποτε φτάνει εκείνη η ώρα της μεγάλης απόφασης. Διότι καλά τα auteurιλίκια αλλά το εμπνευσμένο δίδυμο με τον Ευθύμη Φιλίππου αργά ή γρήγορα θα έφερνε πάνω του συμπτώματα μανιέρας. Μεγάλη απόσταση η σιγουράντζα του εξειδικευμένου, πέστο φεστιβαλικού κοινού από ένα καλλιτεχνικό έργο ευρύτερης κατανάλωσης. Ειλικρινά, μέχρι το εκθαμβωτικό The Favourite, ο παλιός μανιαμούνιας επι-κριτικός της Κινέττας καθόταν χτυπώντας τα ποδάρια του πάνω στον ώμο μου γρυλίζοντας αυτά τα χαιρέκακα μικροαστικά της Ψωροκώσταινας κάθε φορά που ο Yorgos έβαζε το λιθαράκι του. Φιλάρα ο δικός μου εδώ βγάζει μάτια – διπλότριπλης ανάγνωσης δαύτο.
Σηκώνει στον αέρα το κοστουμάτο period piece και το ρίχνει κάτω χίλια κομμάτια. Μπλεντάρει Barry Lyndon, The Draughtman’s Contract και το All About Eve και σερβίρει καυτό κοκταίηλ μετα-φεμινιστικής σεξουαλικής τυραννίας (γιατί μόνο απελευθέρωση δε το λες αυτό) με μπόλικη δόση αναρχικού χιούμορ κατά της αριστοκρατικής πατριαρχίας. Αν εισχωρούσε πιο βαθιά στην πολιτική του ανάλυση, δυο τσιμπήματα παραδομένος στη διαβολικά γαργαλιστική απόδοση της βιτριολικής δυναμικής μεταξύ γυναικών ερωτευμένων με την Εξουσία, θα επρόκειτο περί αριστουργήματος. Ένα αντεστραμμένο Ιψενικό τρίγωνο: H μανιοκαταθλιπτική βασίλισσα της Αγγλίας Anne (Olivia Coleman) μοιρολογώντας μια ντουζίνα μωρών και έναν σύζυγο με, αντί για κόλλυβα, ένα μικρό στρατό λαγουδάκια. Η μαιτρέσα της, Sarah Churchill (Rachel Weisz), δούκισσα του Μάρλμπορω (πρόγονος του Winston), που την μαριονεττάρει, περιφέροντας την από τα κυβερνητικά συμβούλια στα ημισκότεινα ιδιαίτερα δώματα του παλατιού. Η νεαρή εξαδέλφη της Sarah, η Abigail (Emma Stone) που πετιέται κλοτσηδόν από μια άμαξα στα ανάκτορα ως ατιμασμένη ευγενής, μια υπηρετριούλα που θα χωθεί στο κρεββάτι της βασιλίσσης εξορίζοντας την ευεργέτιδά της κόμισσα του Μάρλμπορω. Και το κάδρο γεμάτο άνδρες – μουνούχους, γελοίους κραγιονάκηδες με ντραγκ κουήν περούκες (θεουλάκος ο Nicholas Hoult), να παίζουν χηνοδρομίες και ένα αυτοσχέδιο τύπου paintball με ρόδια και θύμα έναν ολόγυμνο πατσοκοιλαρά. Κόλαση!
Το ερμηνευτικό τρίο Coleman - Stone - Weisz είναι άξια εστεμμένο ως με διαφορά το καλύτερο της χρονιάς. Η Weisz έχει την πιο ορατή μετάβαση ως χαρακτήρας από τα σαλόνια στα αλώνια δίχως να χάσει ημιτόνιο. Η Stone δεν έχει υπάρξει ωριμότερη, προκλητικότερη και είναι ήδη βραβευμένη με όσκαρ στα 30 της χρόνια. Η λιγότερο γνωστή, η αντι-σταρ καρατερίστα Olivia Coleman είναι η καρδιά, τόσο - όσο οι δυο συντρόφισσές της τα πλεμόνια - της Ευνοούμενης. Ημιπαράφρων συντετριμμένη, θανάσιμα ευάλωτη και υστερική, θαμπωμένη μα και απόμακρη, σύμβολο μιας μοναρχίας σήπουσας, σκληρής και τραγικής. Πλαισιωμένες και οι τρεις από ένα επιτελείο τεχνιτών παγκοσμίου κλάσης, τους ατμοσφαιρικούς ημιφωτισμούς του Robbie Ryan, τα φοβερής επινόησης κοστούμια της θρυλικής Sandy Powel (που βρήκε λινάτσες και ντένιμ από το eBay, κάνοντας αυτό το ποταπό μπάτζετ των $15M να μοιάζει εκατόν πενήντα). Τη σκηνογραφική διεύθυνση της Fiona Crombie που σε μπάζει στον 18ο αιώνα σα σε ρομαντικό εφιάλτη. Το σεναριογραφικό δίδυμο – φαβορί για το όσκαρ – των νιόβγαλτων Deborah Davis και Tony McNamara που συμπυκνώνουν όλη τη μπουνιά του Γιώργου στη λέξη «Cunt» - τρόμο για την πολιτικοκορεκτίλα.
Άφηκα – αναμενόμενο έι; - τα δικά μας παιδιά για το τέλος. Οι Γιώργηδες, Μαυροψαρίδης και Λάνθιμος. Το ψαλίδι του Μαυροψαρίδη είναι κέντημα. Όλο τούτο το παραισθησιογόνο κολάζ – υπόκλιση στο χόρρορ των 70s παίζει αντάμα με τον ευρυγώνιο φακό – ψαρόγυαλα του Ryan προσδίδοντας την ένταση που χτίζει ο Λάνθιμος στο σαδομαζό παιχνίδι του με την Εξουσία. Γιατί πλέον ο υποψήφιος για 10 όσκαρ έκανε το άλμα από τον auteur στον σκηνοθέτη δουλειάς συνόλου. Κοιτά τον μέγα Quaron των 4 προσωπικών υποψηφιοτήτων από τις 10 συνολικά του Roma (αν δεν είναι αυτός αληθινός - όχι ντεμέκ - auteur τότε ποιός;) κατάματα όπως ο Τσιτσιπάς τον Φέντερερ. Με τη διαφορά ότι ο Yorgos Lanthimos μόνο κερδισμένος μπορεί να αισθάνεται. Τώρα πια ο Paul Thomas Anderson (που επίσης τον υπολήπτεται ιδιαίτερα παρεμπιπτόντως) απέκτησε συνοδοιπόρο στην κινηματογραφική μου συνείδηση. Γιατί μη μου πεις ότι τα PhantomThread - The Favourite δεν είναι καθαρόαιμα της ίδιας καλλιτεχνικής ράτσας.
Σηκώνει στον αέρα το κοστουμάτο period piece και το ρίχνει κάτω χίλια κομμάτια. Μπλεντάρει Barry Lyndon, The Draughtman’s Contract και το All About Eve και σερβίρει καυτό κοκταίηλ μετα-φεμινιστικής σεξουαλικής τυραννίας (γιατί μόνο απελευθέρωση δε το λες αυτό) με μπόλικη δόση αναρχικού χιούμορ κατά της αριστοκρατικής πατριαρχίας. Αν εισχωρούσε πιο βαθιά στην πολιτική του ανάλυση, δυο τσιμπήματα παραδομένος στη διαβολικά γαργαλιστική απόδοση της βιτριολικής δυναμικής μεταξύ γυναικών ερωτευμένων με την Εξουσία, θα επρόκειτο περί αριστουργήματος. Ένα αντεστραμμένο Ιψενικό τρίγωνο: H μανιοκαταθλιπτική βασίλισσα της Αγγλίας Anne (Olivia Coleman) μοιρολογώντας μια ντουζίνα μωρών και έναν σύζυγο με, αντί για κόλλυβα, ένα μικρό στρατό λαγουδάκια. Η μαιτρέσα της, Sarah Churchill (Rachel Weisz), δούκισσα του Μάρλμπορω (πρόγονος του Winston), που την μαριονεττάρει, περιφέροντας την από τα κυβερνητικά συμβούλια στα ημισκότεινα ιδιαίτερα δώματα του παλατιού. Η νεαρή εξαδέλφη της Sarah, η Abigail (Emma Stone) που πετιέται κλοτσηδόν από μια άμαξα στα ανάκτορα ως ατιμασμένη ευγενής, μια υπηρετριούλα που θα χωθεί στο κρεββάτι της βασιλίσσης εξορίζοντας την ευεργέτιδά της κόμισσα του Μάρλμπορω. Και το κάδρο γεμάτο άνδρες – μουνούχους, γελοίους κραγιονάκηδες με ντραγκ κουήν περούκες (θεουλάκος ο Nicholas Hoult), να παίζουν χηνοδρομίες και ένα αυτοσχέδιο τύπου paintball με ρόδια και θύμα έναν ολόγυμνο πατσοκοιλαρά. Κόλαση!
Το ερμηνευτικό τρίο Coleman - Stone - Weisz είναι άξια εστεμμένο ως με διαφορά το καλύτερο της χρονιάς. Η Weisz έχει την πιο ορατή μετάβαση ως χαρακτήρας από τα σαλόνια στα αλώνια δίχως να χάσει ημιτόνιο. Η Stone δεν έχει υπάρξει ωριμότερη, προκλητικότερη και είναι ήδη βραβευμένη με όσκαρ στα 30 της χρόνια. Η λιγότερο γνωστή, η αντι-σταρ καρατερίστα Olivia Coleman είναι η καρδιά, τόσο - όσο οι δυο συντρόφισσές της τα πλεμόνια - της Ευνοούμενης. Ημιπαράφρων συντετριμμένη, θανάσιμα ευάλωτη και υστερική, θαμπωμένη μα και απόμακρη, σύμβολο μιας μοναρχίας σήπουσας, σκληρής και τραγικής. Πλαισιωμένες και οι τρεις από ένα επιτελείο τεχνιτών παγκοσμίου κλάσης, τους ατμοσφαιρικούς ημιφωτισμούς του Robbie Ryan, τα φοβερής επινόησης κοστούμια της θρυλικής Sandy Powel (που βρήκε λινάτσες και ντένιμ από το eBay, κάνοντας αυτό το ποταπό μπάτζετ των $15M να μοιάζει εκατόν πενήντα). Τη σκηνογραφική διεύθυνση της Fiona Crombie που σε μπάζει στον 18ο αιώνα σα σε ρομαντικό εφιάλτη. Το σεναριογραφικό δίδυμο – φαβορί για το όσκαρ – των νιόβγαλτων Deborah Davis και Tony McNamara που συμπυκνώνουν όλη τη μπουνιά του Γιώργου στη λέξη «Cunt» - τρόμο για την πολιτικοκορεκτίλα.
Άφηκα – αναμενόμενο έι; - τα δικά μας παιδιά για το τέλος. Οι Γιώργηδες, Μαυροψαρίδης και Λάνθιμος. Το ψαλίδι του Μαυροψαρίδη είναι κέντημα. Όλο τούτο το παραισθησιογόνο κολάζ – υπόκλιση στο χόρρορ των 70s παίζει αντάμα με τον ευρυγώνιο φακό – ψαρόγυαλα του Ryan προσδίδοντας την ένταση που χτίζει ο Λάνθιμος στο σαδομαζό παιχνίδι του με την Εξουσία. Γιατί πλέον ο υποψήφιος για 10 όσκαρ έκανε το άλμα από τον auteur στον σκηνοθέτη δουλειάς συνόλου. Κοιτά τον μέγα Quaron των 4 προσωπικών υποψηφιοτήτων από τις 10 συνολικά του Roma (αν δεν είναι αυτός αληθινός - όχι ντεμέκ - auteur τότε ποιός;) κατάματα όπως ο Τσιτσιπάς τον Φέντερερ. Με τη διαφορά ότι ο Yorgos Lanthimos μόνο κερδισμένος μπορεί να αισθάνεται. Τώρα πια ο Paul Thomas Anderson (που επίσης τον υπολήπτεται ιδιαίτερα παρεμπιπτόντως) απέκτησε συνοδοιπόρο στην κινηματογραφική μου συνείδηση. Γιατί μη μου πεις ότι τα PhantomThread - The Favourite δεν είναι καθαρόαιμα της ίδιας καλλιτεχνικής ράτσας.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 31 Ιανουαρίου 2019 από την Odeon!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική