Κλέφτες Καταστημάτων
του Hirokazu Koreeda. Με τους Lily Franky, Sakura Ando, Jyo Kairi, Miyu Sasaki, Kiki Kirin, Mayu Matsuoka, Kengo Kora, Chizuru Ikewake, Sosuke
«Shoplifters of the world/ Unite and take over»!
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Μια οικογένεια αλλιώτικη από τις άλλες
Αυτή είναι η 13η μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο Ιάπωνας Hirokazu Kore-eda. Με αυτήν πήρε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του περασμένου φεστιβάλ των Καννών, όπου τιμήθηκε με τον Χρυσό Φοίνικα Καλύτερης Ταινίας! Συνολικά, έχει πάει με ταινίες του στις Κάννες επτά φορές: πέντε φορές στο διαγωνιστικό και δύο φορές στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα». Το 2013 για την ταινία του «Πατέρας και γιος» (Soshite chichi ni naru/ Like Father, Like Son) στο ίδιο φεστιβάλ είχε τιμηθεί με το Βραβείο της Επιτροπής και είχε πάρει Ειδική Μνεία από την Οικουμενική Επιτροπή. Εκτός από τις Κάννες, η τελευταία ταινία του Ιάπωνα δημιουργού (στην οποία, εκτός από τη σκηνοθεσία υπογράφει το σενάριο και το μοντάζ) προβλήθηκε στα φεστιβάλ του Τελουράιντ, του Τορόντο και του Σαν Σεμπαστιάν μεταξύ των άλλων, ενώ αποτέλεσε την ταινία επίσημης έναρξης του φετινού φεστιβάλ Θεσσαλονίκης! Η ταινία Κλέφτες καταστημάτων (Manbiki kazoku / Shoplifters) αποτελεί την επίσημη πρόταση της Ιαπωνίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.
Η επόμενη ταινία του Hirokazu Koreeda θα είναι και η πρώτη που θα γυρίσει εκτός Ιαπωνίας. Τίτλος της: «The Truth». Το σενάριο της ταινίας το υπογράφει ο Koreeda και την απόδοσή του στα γαλλικά (ναι, γαλλόφωνη θα είναι η ταινία) την υπογράφει η Léa Le Dimna. Στην ταινία πρωταγωνιστούν η Catherine Deneuve και η Juliette Binoche, στην πρώτη τους κοινή κινηματογραφική εμφάνιση, σε ρόλους μητέρας και κόρης, ενώ βασικό πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχει και ο Ethan Hawke.
Η υπόθεση: Ο Οσάμου και ο γιος του, ο Σότα, συναντούν ένα μικρό κορίτσι εγκαταλελειμμένο μέσα στο κρύο, επιστρέφοντας στο σπίτι τους μετά από... επιδρομή σε σούπερ μάρκετ, από το οποίο έχουν «οικειοποιηθεί» μπόλικα προϊόντα. Αρχικά, αποφασίζουν να τη φιλοξενήσουν για λίγο, προσωρινά, μέχρι να δουν τι θα κάνουν• όταν όμως καταλαβαίνουν ότι η μικρή αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα, θα της δώσουν μια κανονική θέση στο σπίτι τους. Αν και η μεγάλη οικογένεια, που περιλαμβάνει τη γιαγιά Χατσούε, τη γυναίκα του Οσάμου, τη Νομπούγιο και την μεγάλη κόρη τους, την Άκι, είναι φτωχή και ίσα ίσα τα βγάζει πέρα με τις δουλειές τους και τις μικροκλοπές, τα μέλη της ζουν ευτυχισμένα όλα μαζί.
Το όνομα της μικρής είναι Γιούρι, αλλά τη βαφτίζουν Λιν κι έτσι τη φωνάζουν. Όλα βαίνουν καλώς, οι εποχές εναλλάσσονται, η Λιν διδάσκεται πως να γίνει κι εκείνη μια πετυχημένη κλέφτρα καταστημάτων, έως ότου μία απώλεια κι ένα απρόσμενο γεγονός αποκαλύπτουν κρυμμένα μυστικά, θέτοντας σε κίνδυνο τους δεσμούς που ενώνουν τη συγκεκριμένη οικογένεια.
Η άποψή μας: Έχει ειπωθεί κι έχει γραφτεί χιλιάδες φορές – άλλη μία λοιπόν δεν πειράζει: ο Hirokazu Koreeda είναι ο σύγχρονος εκφραστής του σινεμά του συμπατριώτη του Yasujirô Ozu. Αν και ο ίδιος έχει δηλώσει παλιότερα ότι πιο λογικό είναι να τον συγκρίνει κανείς με τον... Ken Loach! Δεχόμαστε και τα δύο ως σωστά. Ο άνθρωπος είναι μάστορας στο να στήνει κοινωνικά δράματα, με κωμικά στοιχεία, επικεντρωμένος πάντοτε στην οικογένεια κι έχοντας παράλληλα και επαναστατική διάθεση, να θίξει τα κακώς κείμενα, χωρίς να δείχνει απαραίτητα στρατευμένος, άρα και αγκυλωμένος ιδεολογικά. Όταν το μείγμα πετυχαίνει, η συγκίνηση είναι ατόφια, ειλικρινής, αφιλτράριστη και μεγαλειώδης. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου χάνει τον βηματισμό του (όπως στην προηγούμενη ταινία του, «Το τρίτο έγκλημα») συνήθως όμως τα καταφέρνει περίφημα. Και ενίοτε πιάνει πολύ υψηλές επιδόσεις. Το έκανε στο «Κανείς δεν ξέρει». Το πέτυχε και σε τούτη την ταινία.
Αυτό για το οποίο θα πρέπει όλοι να βγάλουμε το καπέλο σε τούτον το σπουδαίο σκηνοθέτη είναι το γεγονός ότι κατορθώνει να παρουσιάσει ουσιαστικά την ανατομία μιας ολόκληρης κοινωνίας χωρίς να προσεγγίζει το θέμα του κλινικά. Ίσα – ίσα, το προσεγγίζει ανθρώπινα, άρα με λάθη, με παραλείψεις, με υπερβολικό ζήλο αλλού. Κανείς δεν μπορεί όμως να τον κατηγορήσει ως στυγνό, στρυφνό και αμέτοχο κριτή των πάντων. Αγαπάει υπερβολικά τους ήρωές του για να προβεί σε μια τέτοια αντιμετώπισή τους. Σε τούτη του την ταινία όλο του το ενδιαφέρον πέφτει σε μια οικογένεια. Μια οικογένεια που από την αρχή της ταινίας δίνονται ψήγματα στον θεατή πως δεν είναι αυτό που θα χαρακτηρίζαμε ως κλασική οικογένεια. Όχι, αυτή δεν είναι μια οικογένεια με την ληξιαρχική έννοια του όρου. Περισσότερο με παζλ μοιάζει. Ένα παζλ που δημιουργήθηκε από κομμάτια που ανήκουν σε άλλα παζλ. Κι όμως, τι ωραίο δημιούργημα!
Ναι, κάθε μέλος αυτής της ιδιότυπης οικογένειας παραβαίνει τον νόμο με περισσότερους από έναν τρόπους. Ναι, κάθε μέλος της οικογένειας προβαίνει σε κινήσεις μεμπτές κάτω από το βλέμμα και το μικροσκόπιο της ηθικής. Ναι, στόχος είναι να εξασφαλιστούν με οποιονδήποτε τρόπο τα απαραίτητα χρήματα και αγαθά για να περάσει κάθε φορά άλλη μια μέρα. Η απατεωνιά απατεωνιά, αλλά και η αγάπη αγάπη. Μια αγάπη τόσο ανιδιοτελής, τόσο θριαμβευτική, τόσο μεγάλη, που σε κάνει να λιώνεις. Μια αγάπη που έρχεται τόσο έντονα σε αντιπαράθεση με μια κοινωνία υποκριτική, σκληρή και αδυσώπητη. Ναι κυρίες και κύριοι, στην Ιαπωνία των ευγενικών ανθρώπων, του καπιταλισμού με... ανθρώπινο πρόσωπο, υπάρχουν άνθρωποι που για να επιβιώσουν, κλέβουν. Υπάρχουν άνθρωποι που δέρνουν τα παιδιά τους. Υπάρχουν άνθρωποι που ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουν τη μοναξιά τους είναι να πηγαίνουν σε peep shows. Μια κοινωνία που δεν μπορεί να προστατέψει τα πιο αδύναμα μέλη της: τα παιδιά. Μια κοινωνία που προχωράει σε ελαστικές μορφές εργασίας, καθώς τα αφεντικά «δεν βγαίνουν». Λιγότερη εργασία για όλους κι όλοι γίνονται λίγο περισσότερο φτωχοί (τρομερή ατάκα, βγαλμένη με κωμικό ύφος, αλλά πονάει σαν μαχαίρι σε πληγή).
«Γιατί μάθαινες στα παιδιά σου να κλέβουν;» ρωτάει ένας αστυνομικός τον Οσάμου. «Δεν ξέρω τι άλλο να τους μάθω» απαντάει εκείνος και μέσα σε αυτή τη φράση κρύβεται η ανθρωπιστική ήττα ενός ολόκληρου πολιτισμού. Μια κοινωνία που κοιτάει τους τύπους και όχι την ουσία: ποιος λέει ότι είναι περισσότερο μητέρα μια γυναίκα που γεννάει απλά ένα παιδί από μια άλλη γυναίκα που το μεγαλώνει με αγάπη; Ο σκηνοθέτης βγάζει απίστευτες ερμηνείες από όλο το καστ του: από τη φλεγματική και «ήρεμη δύναμη» γιαγιά (η εμβληματική Kirin Kiki στον τελευταίο ρόλο της καριέρας της, μιας που απεβίωσε μετά τα γυρίσματα) μέχρι τα δύο πιτσιρίκια που είναι τρομερά φυσικά, με τον φακό να τα λατρεύει, την ατρόμητη Mayu Matsuoka σε έναν δύσκολο και αποκαλυπτικό ρόλο, εκείνη όμως που κλέβει την παράσταση είναι η Sakura Andô. Είναι θεάρα! Τρομερά ρεαλίστρια, το παίζει σκληρή και ατρόμητη αλλά είναι φοβερά ευαίσθητη και τρυφερή και δοτική απέναντι σε όλους. Είναι και αισθαντική και αισθησιακή και αληθινή και η σκηνή της στην ανάκριση είναι ανατριχιαστικά βαθιά. «Εγώ τη βρήκα. Κάποιος άλλος την πέταξε». Γουάου! Η σκηνή στην παραλία δείχνει απλή, απέριττη οικογενειακή ευτυχία! Και η σκηνή με τα πυροτεχνήματα, που όλοι μαζί τα ακούν αλλά δεν μπορούν να τα δουν, στο καταγώγιο που ζουν είναι σκέτο ποίημα. Απλά. «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί».
Φτωχοδιάβολοι. Όπου φτωχός κι η μοίρα του. Ένα φιλμ που ζεσταίνει την ψυχούλα σου παρακολουθώντας την, όπως συμβαίνει όταν τρως ένα μπολ γεμάτο λαχταριστά νουντλς. Ρουφώντας τα με θόρυβο!
Η υπόθεση: Ο Οσάμου και ο γιος του, ο Σότα, συναντούν ένα μικρό κορίτσι εγκαταλελειμμένο μέσα στο κρύο, επιστρέφοντας στο σπίτι τους μετά από... επιδρομή σε σούπερ μάρκετ, από το οποίο έχουν «οικειοποιηθεί» μπόλικα προϊόντα. Αρχικά, αποφασίζουν να τη φιλοξενήσουν για λίγο, προσωρινά, μέχρι να δουν τι θα κάνουν• όταν όμως καταλαβαίνουν ότι η μικρή αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα, θα της δώσουν μια κανονική θέση στο σπίτι τους. Αν και η μεγάλη οικογένεια, που περιλαμβάνει τη γιαγιά Χατσούε, τη γυναίκα του Οσάμου, τη Νομπούγιο και την μεγάλη κόρη τους, την Άκι, είναι φτωχή και ίσα ίσα τα βγάζει πέρα με τις δουλειές τους και τις μικροκλοπές, τα μέλη της ζουν ευτυχισμένα όλα μαζί.
Το όνομα της μικρής είναι Γιούρι, αλλά τη βαφτίζουν Λιν κι έτσι τη φωνάζουν. Όλα βαίνουν καλώς, οι εποχές εναλλάσσονται, η Λιν διδάσκεται πως να γίνει κι εκείνη μια πετυχημένη κλέφτρα καταστημάτων, έως ότου μία απώλεια κι ένα απρόσμενο γεγονός αποκαλύπτουν κρυμμένα μυστικά, θέτοντας σε κίνδυνο τους δεσμούς που ενώνουν τη συγκεκριμένη οικογένεια.
Η άποψή μας: Έχει ειπωθεί κι έχει γραφτεί χιλιάδες φορές – άλλη μία λοιπόν δεν πειράζει: ο Hirokazu Koreeda είναι ο σύγχρονος εκφραστής του σινεμά του συμπατριώτη του Yasujirô Ozu. Αν και ο ίδιος έχει δηλώσει παλιότερα ότι πιο λογικό είναι να τον συγκρίνει κανείς με τον... Ken Loach! Δεχόμαστε και τα δύο ως σωστά. Ο άνθρωπος είναι μάστορας στο να στήνει κοινωνικά δράματα, με κωμικά στοιχεία, επικεντρωμένος πάντοτε στην οικογένεια κι έχοντας παράλληλα και επαναστατική διάθεση, να θίξει τα κακώς κείμενα, χωρίς να δείχνει απαραίτητα στρατευμένος, άρα και αγκυλωμένος ιδεολογικά. Όταν το μείγμα πετυχαίνει, η συγκίνηση είναι ατόφια, ειλικρινής, αφιλτράριστη και μεγαλειώδης. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου χάνει τον βηματισμό του (όπως στην προηγούμενη ταινία του, «Το τρίτο έγκλημα») συνήθως όμως τα καταφέρνει περίφημα. Και ενίοτε πιάνει πολύ υψηλές επιδόσεις. Το έκανε στο «Κανείς δεν ξέρει». Το πέτυχε και σε τούτη την ταινία.
Αυτό για το οποίο θα πρέπει όλοι να βγάλουμε το καπέλο σε τούτον το σπουδαίο σκηνοθέτη είναι το γεγονός ότι κατορθώνει να παρουσιάσει ουσιαστικά την ανατομία μιας ολόκληρης κοινωνίας χωρίς να προσεγγίζει το θέμα του κλινικά. Ίσα – ίσα, το προσεγγίζει ανθρώπινα, άρα με λάθη, με παραλείψεις, με υπερβολικό ζήλο αλλού. Κανείς δεν μπορεί όμως να τον κατηγορήσει ως στυγνό, στρυφνό και αμέτοχο κριτή των πάντων. Αγαπάει υπερβολικά τους ήρωές του για να προβεί σε μια τέτοια αντιμετώπισή τους. Σε τούτη του την ταινία όλο του το ενδιαφέρον πέφτει σε μια οικογένεια. Μια οικογένεια που από την αρχή της ταινίας δίνονται ψήγματα στον θεατή πως δεν είναι αυτό που θα χαρακτηρίζαμε ως κλασική οικογένεια. Όχι, αυτή δεν είναι μια οικογένεια με την ληξιαρχική έννοια του όρου. Περισσότερο με παζλ μοιάζει. Ένα παζλ που δημιουργήθηκε από κομμάτια που ανήκουν σε άλλα παζλ. Κι όμως, τι ωραίο δημιούργημα!
Ναι, κάθε μέλος αυτής της ιδιότυπης οικογένειας παραβαίνει τον νόμο με περισσότερους από έναν τρόπους. Ναι, κάθε μέλος της οικογένειας προβαίνει σε κινήσεις μεμπτές κάτω από το βλέμμα και το μικροσκόπιο της ηθικής. Ναι, στόχος είναι να εξασφαλιστούν με οποιονδήποτε τρόπο τα απαραίτητα χρήματα και αγαθά για να περάσει κάθε φορά άλλη μια μέρα. Η απατεωνιά απατεωνιά, αλλά και η αγάπη αγάπη. Μια αγάπη τόσο ανιδιοτελής, τόσο θριαμβευτική, τόσο μεγάλη, που σε κάνει να λιώνεις. Μια αγάπη που έρχεται τόσο έντονα σε αντιπαράθεση με μια κοινωνία υποκριτική, σκληρή και αδυσώπητη. Ναι κυρίες και κύριοι, στην Ιαπωνία των ευγενικών ανθρώπων, του καπιταλισμού με... ανθρώπινο πρόσωπο, υπάρχουν άνθρωποι που για να επιβιώσουν, κλέβουν. Υπάρχουν άνθρωποι που δέρνουν τα παιδιά τους. Υπάρχουν άνθρωποι που ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουν τη μοναξιά τους είναι να πηγαίνουν σε peep shows. Μια κοινωνία που δεν μπορεί να προστατέψει τα πιο αδύναμα μέλη της: τα παιδιά. Μια κοινωνία που προχωράει σε ελαστικές μορφές εργασίας, καθώς τα αφεντικά «δεν βγαίνουν». Λιγότερη εργασία για όλους κι όλοι γίνονται λίγο περισσότερο φτωχοί (τρομερή ατάκα, βγαλμένη με κωμικό ύφος, αλλά πονάει σαν μαχαίρι σε πληγή).
«Γιατί μάθαινες στα παιδιά σου να κλέβουν;» ρωτάει ένας αστυνομικός τον Οσάμου. «Δεν ξέρω τι άλλο να τους μάθω» απαντάει εκείνος και μέσα σε αυτή τη φράση κρύβεται η ανθρωπιστική ήττα ενός ολόκληρου πολιτισμού. Μια κοινωνία που κοιτάει τους τύπους και όχι την ουσία: ποιος λέει ότι είναι περισσότερο μητέρα μια γυναίκα που γεννάει απλά ένα παιδί από μια άλλη γυναίκα που το μεγαλώνει με αγάπη; Ο σκηνοθέτης βγάζει απίστευτες ερμηνείες από όλο το καστ του: από τη φλεγματική και «ήρεμη δύναμη» γιαγιά (η εμβληματική Kirin Kiki στον τελευταίο ρόλο της καριέρας της, μιας που απεβίωσε μετά τα γυρίσματα) μέχρι τα δύο πιτσιρίκια που είναι τρομερά φυσικά, με τον φακό να τα λατρεύει, την ατρόμητη Mayu Matsuoka σε έναν δύσκολο και αποκαλυπτικό ρόλο, εκείνη όμως που κλέβει την παράσταση είναι η Sakura Andô. Είναι θεάρα! Τρομερά ρεαλίστρια, το παίζει σκληρή και ατρόμητη αλλά είναι φοβερά ευαίσθητη και τρυφερή και δοτική απέναντι σε όλους. Είναι και αισθαντική και αισθησιακή και αληθινή και η σκηνή της στην ανάκριση είναι ανατριχιαστικά βαθιά. «Εγώ τη βρήκα. Κάποιος άλλος την πέταξε». Γουάου! Η σκηνή στην παραλία δείχνει απλή, απέριττη οικογενειακή ευτυχία! Και η σκηνή με τα πυροτεχνήματα, που όλοι μαζί τα ακούν αλλά δεν μπορούν να τα δουν, στο καταγώγιο που ζουν είναι σκέτο ποίημα. Απλά. «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί».
Φτωχοδιάβολοι. Όπου φτωχός κι η μοίρα του. Ένα φιλμ που ζεσταίνει την ψυχούλα σου παρακολουθώντας την, όπως συμβαίνει όταν τρως ένα μπολ γεμάτο λαχταριστά νουντλς. Ρουφώντας τα με θόρυβο!
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 6 Δεκεμβρίου 2018 από την One From The Heart!
1 σχόλια:
Παρακολούθησα 1 ώρα και 10 λεπτά. Συναρπαστική όντως η ταινία αν παραβλέψουμε το γεγονός ότι στο διάστημα αυτό δεν συνέβη απολύτως τίποτα.
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική