Οι Άντρες Δεν Κλαίνε
του Alen Drljević. Με τους Boris Isaković, Leon Lučev, Emir Hadžihafizbegović, Sebastian Cavazza
Αδελφότητα και Ενότητα!
του zerVo (@moviesltd) 
Μιλάμε και στις μέρες μας για ηγέτες, για κάτι τυπάκους που απλά φορούν δυο νούμερα μεγαλύτερο κοστούμι για να δείχνουν εύσωμοι στους φακούς, που τους απαθανατίζουν, να κοκορεύονται ντεμέκ κατορθώματα, που αν τα αντίκριζε κάποιος του μεγέθους του Josip Broz, ας πούμε, θα γελούσε με σπαρτάρισμα. Γιατί αν θέλει κανείς ας μου βγάλει μεγαλύτερο κατόρθωμα διοικητικό, από το να έχει κανείς μια εξάδα εθνών, δίχως το παραμικρό κοινό στοιχείο, πλην της γλώσσας, μα με μπόλικα εχθρικά, ενωμένα κάτω από το ίδιο αστέρι για περισσότερο από μισό αιώνα. Κι όχι με τίποτα διαμαρτυρίες και σκέρτσα από τον απλό λαό, αλλά με κοινό δρόμο την μαχητικότητα την σοσιαλιστική, σε βαθμό που η κραταιά της Βαλκανικής Γιουγκοσλαβία, ένα από τα φτωχότερα κράτη της γης, να αναπτυχθεί σε όλους τους τομείς, πολιτικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς, εμπορικούς, σε μια από τις αξιόλογες και αξιοπρεπείς μικρομεσαίες δυνάμεις. Ατυχώς για τον τόπο, οι Προστάτες είχαν διαφορετική εκτίμηση για καθεμιά δημοκρατία ξεχωριστά και δεν περίμεναν παρά να τα κακαρώσει ο Στρατάρχης, ώστε να σπείρουν τα ζιζάνια στην διαδοχή του, που σταδιακά οδήγησαν στον τραγικών διαστάσεων διαμελισμό της πιο υπερήφανης χώρας που γνώρισε ποτέ η χερσόνησος μας.
Ένα ερημικό ξενοδοχείο, σιμά σε χιονοδρομικό κέντρο της Σερβίας στην κορυφή ενός βουνού και στην μέση του καταχείμωνου, θα επιλέξει ο διακεκριμένος Σλοβένος ψυχολόγος Ιβάν, μια ομάδα βετεράνων του πολέμου που κατακερμάτισε την δημοκρατικά ενωμένη Γιουγκοσλαβία σε χίλια κομμάτια και είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατο κοντά 150 χιλιάδων ανθρώπων και τον ξεριζωμό από τις εστίες τους, περισσότερων από 4 εκατομμυρίων! Ομάδα μεσήλικων, που είκοσι χρόνια πριν έδωσαν τα πάντα στο μέτωπο υπερασπιζόμενοι τα δίκαια για ανεξαρτησία του έθνους τους και που οι αναμνήσεις από τα αποτρόπαια εγκλήματα έχουν μετατρέψει την ζωή τους σε πραγματικό εφιάλτη. Μια εννιάδα στρατιωτών από όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές, που αν δεν απέκτησε κάποιο εμφανές σωματικό κουσούρι στο πεδίο της μάχης, είναι απόλυτα βέβαιο πως ψυχικά το τράυμα δεν έχει αποκατασταθεί ποτέ.
Και από τις πρώτες ώρες του ιδιόμορφου πειράματος, στο οποίο καλούνται να συνυπάρξουν κάτω από κοινή στέγη, Σέρβοι, Κροάτες και Βόσνιοι, η ρήξεις θα είναι συνεχείς σε σημείο που να υπάρξουν αποχωρήσεις προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα. Η προσπάθεια του ερευνητή να οδηγήσει αργά και σταδιακά τους βασανισμένους άντρες στην εξομολόγηση των όσων έχουν βιώσει, σταδιακά θα αποδώσει καρπούς, αν και η καχυποψία της κάθε κλίκας προς τις απέναντι θα παραμένει ζωντανή σε κάθε λεπτό που όλοι τους υποχρεούνται - έναντι χρηματικής αμοιβής κιόλας - να συμβιώσουν σαν ομάδα μία!
Εύκολο? Νομίζεις! Εδώ δεν μιλάμε για μπάλα, για τίποτα Survivor, ένα, δύο, τρία, μαχητές, για μια αθώα αμπάριζα, αλλά για πόλεμο. Μεταξύ ανθρώπων που ίσαμε τα χθες δεν σκέφτονταν απλά πως θα σταθούν ο ένας δίπλα στον άλλο σε ένα φουαγιέ ξενώνα, αλλά ζούσαν και ανέπνεαν κοινό αέρα φιλικά και χωρίς σοβαρές εντάσεις μεταξύ τους. Ακόμη κι αν οι ρίζες τους, ούτε μισή κοινή γραμμή δεν είχαν, έστω κι αν οι θρησκείες τους από την βάση τους έμοιαζαν αντίπαλες κι εχθρικές. Πόσο λανθασμένος και κουτός ακούγεται ο προσδιορισμός Εμφύλιος για ένα σύνολο πολυετών εχθροπραξιών που ουδέποτε έλαβε χώρα ανάμεσα σε αντιπάλους ίδιας φυλής. Που όμως είχαν κοινό ριζικό όπως το είχε θεσπίσει ο άρχων Tito, πριν αποφασίσουν για πάρτη τους οι ξένοι, δημιουργώντας μια κατοχή δορυφορικού τύπου στην γειτονιά, προς εκμετάλλευση τους κάθε πλουτοπαραγωγικής πηγής. Εννοείται με την Παρτιζάνα Σρπσκά στην απόξω, που ποτέ της δεν υποδουλώθηκε σε κανέναν εισβολέα...
Οι αφηγήσεις των εννέα πολεμιστών, είναι άκρως δραματικές και συγκινητικές, ενόσω ο καθένας τους παλεύει όσο το δυνατόν πιο πειστικά να σχεδιάσει την κόλαση μέσα στο αδειανό σαλόνι. Ο Δαλματός Ουστάσε που νιώθει τις Ερινύες να του τρυπούν τα σωθικά, επειδή διέταξε έναν πιτσιρικά να κρατήσει μόνος του άμυνα στο χαράκωμα, ο φανατικός Μωαμεθανός από την Ζένιτσα που έχασε κάθε ίχνος αξιοπρέπειας ως αιχμάλωτος στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ο τότε έφηβος που έμεινε μισιακός στην πρώτη του κιόλας ώρα που αρματώθηκε, εκείνος που έχει απολέσει τις αισθήσεις του, από την ώρα που ο εχθρικός όλμος έσκασε σιμά του, ο μπερδεμένος αγροίκος Τσέτνικ που ως οδηγός του Στάγερ του θανάτου, οδήγησε δεκάδες αμάχους στην μαζική εκτέλεση. Σωστά, μόνο και πάλι οι Σέρβοι κατέχουν την πρωτοκαθεδρία στο έγκλημα, οι υπόλοιποι μόνον το έχουν υποστεί. Λογικά, τα παλαμάκια στην περίπτωση αυτού του πολέμου, τα κτυπούσε μόνον ένα χέρι.
Και μιλάμε για μια από τις πιο αντικειμενικές, όσο μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο, κινηματογραφικές περιπτώσεις αναφοράς στις θηριωδίες που έλαβαν χώρα την τελευταία δεκαετία του περασμένου αιώνα, όπως την κατέγραψε με μέθοδο θεατρική, στο κλειστοφοβικό περιβάλλον της ουδέτερης έδρας του hotel ο Βόσνιος Alen Drljević. Πολύ όμορφα εκμεταλλεύσιμος από τον ντιρέκτορα ο βρώμικος αέρας της κλεισούρας, που δημιουργεί σε όλους τους συμμετέχοντες μια τεχνητή δυσφορία και μια αβεβαιότητα για τι να περιμένουν να συμβεί στο επόμενο λεπτό. Μία η άλλη δηλαδή με την συνθήκη του πολέμου, αν και εκεί ο τρόμος ήταν ζωντανός και όχι απλά ανεξίτηλα καταγράψιμος στα μάτια των συντετριμμένων πρώην συμπατριωτών.
Πολύ δυνατές οι ερμηνείες, με δυνατό χαρτί τις πονεμένες τους εκφράσεις, από πρόσωπα γνώριμα σε όσους έχουν παρακολουθήσει και πέντε ταινίες παραπάνω από κάθε χώρα που απάρτιζε μια φορά κι έναν καιρό την Νοτιοσλαβία, ανταποκρίνονται πλήρως στην απαίτηση του δημιουργού για να αναπαραγάγουν την ατμόσφαιρα της φρίκης που έζησαν φορώντας το εθνόσημο. Το ερώτημα όμως παραμένει ακόμη ζωντανό μέσα μου, μετά το πέραν αυτής της ενδιαφέρουσας, πειραματικά αλληγορικής ταινίας, που δεν μας δίδαξε και κατιτίς καινούργιο, γύρω από την ψυχοσύνθεση του κάθε πρώην γιουγκοσλαβικού λαού: Ποιος ο λόγος αυτής της έρευνας και τι ακριβώς μπορεί να πληροφορήσει τον Σλοβένο (οι πιο βελούδινα αποσχισμένοι της ιστορίας...) επιστήμονα - σχεδόν ουδέτερο παρατηρητή? Που να μην το έχει ξαναδεί στο παρελθόν δηλαδή σε παρόμοιας ιστορικής αναφοράς φιλμικές στιγμές, από άλλους σκηνοθέτες ομιλούντες την Σερβική γλώσσα.
Και από τις πρώτες ώρες του ιδιόμορφου πειράματος, στο οποίο καλούνται να συνυπάρξουν κάτω από κοινή στέγη, Σέρβοι, Κροάτες και Βόσνιοι, η ρήξεις θα είναι συνεχείς σε σημείο που να υπάρξουν αποχωρήσεις προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα. Η προσπάθεια του ερευνητή να οδηγήσει αργά και σταδιακά τους βασανισμένους άντρες στην εξομολόγηση των όσων έχουν βιώσει, σταδιακά θα αποδώσει καρπούς, αν και η καχυποψία της κάθε κλίκας προς τις απέναντι θα παραμένει ζωντανή σε κάθε λεπτό που όλοι τους υποχρεούνται - έναντι χρηματικής αμοιβής κιόλας - να συμβιώσουν σαν ομάδα μία!
Εύκολο? Νομίζεις! Εδώ δεν μιλάμε για μπάλα, για τίποτα Survivor, ένα, δύο, τρία, μαχητές, για μια αθώα αμπάριζα, αλλά για πόλεμο. Μεταξύ ανθρώπων που ίσαμε τα χθες δεν σκέφτονταν απλά πως θα σταθούν ο ένας δίπλα στον άλλο σε ένα φουαγιέ ξενώνα, αλλά ζούσαν και ανέπνεαν κοινό αέρα φιλικά και χωρίς σοβαρές εντάσεις μεταξύ τους. Ακόμη κι αν οι ρίζες τους, ούτε μισή κοινή γραμμή δεν είχαν, έστω κι αν οι θρησκείες τους από την βάση τους έμοιαζαν αντίπαλες κι εχθρικές. Πόσο λανθασμένος και κουτός ακούγεται ο προσδιορισμός Εμφύλιος για ένα σύνολο πολυετών εχθροπραξιών που ουδέποτε έλαβε χώρα ανάμεσα σε αντιπάλους ίδιας φυλής. Που όμως είχαν κοινό ριζικό όπως το είχε θεσπίσει ο άρχων Tito, πριν αποφασίσουν για πάρτη τους οι ξένοι, δημιουργώντας μια κατοχή δορυφορικού τύπου στην γειτονιά, προς εκμετάλλευση τους κάθε πλουτοπαραγωγικής πηγής. Εννοείται με την Παρτιζάνα Σρπσκά στην απόξω, που ποτέ της δεν υποδουλώθηκε σε κανέναν εισβολέα...
Οι αφηγήσεις των εννέα πολεμιστών, είναι άκρως δραματικές και συγκινητικές, ενόσω ο καθένας τους παλεύει όσο το δυνατόν πιο πειστικά να σχεδιάσει την κόλαση μέσα στο αδειανό σαλόνι. Ο Δαλματός Ουστάσε που νιώθει τις Ερινύες να του τρυπούν τα σωθικά, επειδή διέταξε έναν πιτσιρικά να κρατήσει μόνος του άμυνα στο χαράκωμα, ο φανατικός Μωαμεθανός από την Ζένιτσα που έχασε κάθε ίχνος αξιοπρέπειας ως αιχμάλωτος στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ο τότε έφηβος που έμεινε μισιακός στην πρώτη του κιόλας ώρα που αρματώθηκε, εκείνος που έχει απολέσει τις αισθήσεις του, από την ώρα που ο εχθρικός όλμος έσκασε σιμά του, ο μπερδεμένος αγροίκος Τσέτνικ που ως οδηγός του Στάγερ του θανάτου, οδήγησε δεκάδες αμάχους στην μαζική εκτέλεση. Σωστά, μόνο και πάλι οι Σέρβοι κατέχουν την πρωτοκαθεδρία στο έγκλημα, οι υπόλοιποι μόνον το έχουν υποστεί. Λογικά, τα παλαμάκια στην περίπτωση αυτού του πολέμου, τα κτυπούσε μόνον ένα χέρι.
Και μιλάμε για μια από τις πιο αντικειμενικές, όσο μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο, κινηματογραφικές περιπτώσεις αναφοράς στις θηριωδίες που έλαβαν χώρα την τελευταία δεκαετία του περασμένου αιώνα, όπως την κατέγραψε με μέθοδο θεατρική, στο κλειστοφοβικό περιβάλλον της ουδέτερης έδρας του hotel ο Βόσνιος Alen Drljević. Πολύ όμορφα εκμεταλλεύσιμος από τον ντιρέκτορα ο βρώμικος αέρας της κλεισούρας, που δημιουργεί σε όλους τους συμμετέχοντες μια τεχνητή δυσφορία και μια αβεβαιότητα για τι να περιμένουν να συμβεί στο επόμενο λεπτό. Μία η άλλη δηλαδή με την συνθήκη του πολέμου, αν και εκεί ο τρόμος ήταν ζωντανός και όχι απλά ανεξίτηλα καταγράψιμος στα μάτια των συντετριμμένων πρώην συμπατριωτών.
Πολύ δυνατές οι ερμηνείες, με δυνατό χαρτί τις πονεμένες τους εκφράσεις, από πρόσωπα γνώριμα σε όσους έχουν παρακολουθήσει και πέντε ταινίες παραπάνω από κάθε χώρα που απάρτιζε μια φορά κι έναν καιρό την Νοτιοσλαβία, ανταποκρίνονται πλήρως στην απαίτηση του δημιουργού για να αναπαραγάγουν την ατμόσφαιρα της φρίκης που έζησαν φορώντας το εθνόσημο. Το ερώτημα όμως παραμένει ακόμη ζωντανό μέσα μου, μετά το πέραν αυτής της ενδιαφέρουσας, πειραματικά αλληγορικής ταινίας, που δεν μας δίδαξε και κατιτίς καινούργιο, γύρω από την ψυχοσύνθεση του κάθε πρώην γιουγκοσλαβικού λαού: Ποιος ο λόγος αυτής της έρευνας και τι ακριβώς μπορεί να πληροφορήσει τον Σλοβένο (οι πιο βελούδινα αποσχισμένοι της ιστορίας...) επιστήμονα - σχεδόν ουδέτερο παρατηρητή? Που να μην το έχει ξαναδεί στο παρελθόν δηλαδή σε παρόμοιας ιστορικής αναφοράς φιλμικές στιγμές, από άλλους σκηνοθέτες ομιλούντες την Σερβική γλώσσα.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 11 Οκτωβρίου 2018 από την Neo Films!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική