του Radu Jude. Με τους Lucian Rus, Ivana Mladenović, Ilinca Harnut, Şerban Pavlu, Marian Olteanu, Alexandru Dabija, Dana Voicu, Bogdan Cotlet, Adina Cristescu, Marius Damian, Sarra Tsorakidis
Ζώντας... οριζοντίως
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Αναζητώντας ίαση!
Αυτή είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο 40χρονος Ρουμάνος σκηνοθέτης Radu Jude. Έχουν προηγηθεί: «Cea mai fericitã fatã din lume» (2009) και «Αφερίμ!» (Aferim, 2015). Την δεύτερη την είδαμε στη χώρα μας με καθυστέρηση. Τούτη εδώ έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περσινό φεστιβάλ του Λοκάρνο, του 2016, για να ακολουθήσουν μια σειρά από φεστιβάλ στα οποία προβλήθηκε. Προβλήθηκε και στο περσινό φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στο τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια». Μεταξύ των παραγωγών είναι και η Maren Ade, της φήμης του «Toni Erdmann»...
Το σενάριο της ταινίας Σημαδεμένες καρδιές (Inimi cicatrizate) βασίζεται σε βιβλίο του Ρουμάνου συγγραφέα Max Blecher, όπου έγραφε τις περιπέτειες της υγείας του. Ήταν λοιπόν αυτοβιογραφικό βιβλίο. Ο άνθρωπος αυτός πέθανε σε ηλικία 29 ετών, μετά από 10 χρόνια ταλαιπωρίας από την αρρώστιά του. Για πολλούς το βιβλίο θεωρείται κάτι ανάλογο με το «Μαγικό βουνό» του Thomas Mann. Και ο Ionesco χαρακτήριζε τον Blecher «Ρουμάνο Kafka».
Η υπόθεση: Καλοκαίρι, 1937. Ο νεαρός συγγραφέας Εμανουέλ οδηγείται από τον πατέρα του σε ένα παραθαλάσσιο νοσοκομείο – σανατόριο, στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, που διευθύνεται από τον μανιώδη καπνιστή, δόκτωρ Σεαφαλάν. Στον Εμανουέλ γίνεται διάγνωση ότι πάσχει από σκελετική φυματίωση και πιο συγκεκριμένα από φυματιώδη σπονδυλίτιδα ή νόσο του Pott. Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει: επίπονη αφαίρεση πυώδους συλλογής από τα σωθικά, τύλιγμα σχεδόν ολόκληρου του κορμού με γύψο και ατελείωτες ώρες ξαπλώματος! Σε αυτές, ο Εμανουέλ διαβάζει, γράφει, συζητάει με άλλους τρόφιμους του νοσοκομείου, με γιατρούς, με επισκέπτες, καπνίζει, πίνει και φλερτάρει! Ότι ακριβώς θα έκανε δηλαδή οποιοσδήποτε νέος στην ηλικία του. Καθώς εξοικειώνεται με τη μελαγχολία της νέας ζωής του, ο Εμανουέλ ανακαλύπτει ότι υπάρχει ακόμα μια ζωή που πρέπει να ζήσει στο έπακρο. Έστω και οριζοντίως. Έστω κι αν το σώμα του τον προδίδει, η σάρκα είναι πάντα έτοιμη να γευτεί οποιαδήποτε χαρά, ακόμα και ψίχουλα.
Η άποψή μας: Το «Άφεριμ!» άρεσε σε πάρα πολύ κόσμο, του γράφοντα συμπεριλαμβανομένου. Εκείνο το ασπρόμαυρο «ίστερν» ήταν απολαυστικό τόσο σε μορφή φόρμας όσο και σε μορφή περιεχομένου. Αυτά που λέγονταν – και λέγονταν πολλά – ενδιέφεραν τον θεατή καθώς υπήρχε ίντριγκα, υπήρχε γοητεία, υπήρχε θυμοσοφία, υπήρχε χιούμορ. Όλα αυτά, δυστυχώς, λείπουν από τούτο το φιλμ. Θαρρείς και ο σκηνοθέτης αποφάσισε να διηγηθεί μια ιστορία, που έχει όλα τα εχέγγυα να είναι ενδιαφέρουσα και θελκτική, με τον πλέον αντιτουριστικό τρόπο! Εντάξει, το τετράγωνο φορμά δεν είναι να το κατηγορήσει κανείς. Δεν ευθύνεται αυτό για τον... ανθρωποδιώχτη.
Αυτό που 9 στις 10 φορές ευθύνεται σε ανάλογες περιπτώσεις είναι η έλλειψη δραματουργίας. Σαν ο σκηνοθέτης να αποφάσισε να αφηγηθεί όσο πιο... φλατ γίνεται μια ιστορία εν δυνάμει συναρπαστική. Δεν είναι λίγο αυτό που συμβαίνει στον Εμανουέλ. Είναι άρρωστος, ναι, αλλά είναι και νέος. Δεκάδες δυνατότητες για να ζήσει στο έπακρο του παρουσιάζονται, ακόμα και στον τρομακτικό χώρο ενός νοσοκομείου, ακόμα και σε ένα σανατόριο όπου οι πιθανότητες την επόμενη μέρα να είσαι ζωντανός, είναι φίφτι – φίφτι. Κυρίως ο έρωτας. Κυρίως αυτός. Αλλά ακόμα και η σκηνή που θα μπορούσε να βγάλει γέλιο, η προσπάθεια για σεξ δηλαδή, που διακόπτεται επειδή την κοπέλα την «κόβει» ο γύψος που ο Εμανουέλ φοράει γύρω από τον κορμό του, περνάει τόσο αδιάφορα, λες και αυτό γίνεται επί τούτου. Ο άρρωστος Εμανουέλ από την μια και σε αντίστιξη η άρρωστη Ευρώπη, έτοιμη να μπει για άλλη μια φορά στην περιπέτεια ενός πολέμου.
Και συζητήσεις για το πόσο Ρουμάνοι διανοούμενοι όπως οι Emil Cioran και Nae Ionescu όχι μόνον ασπάζονται τον ναζισμό αλλά τον υποστηρίζουν κιόλας. Πληροφορίες και ατελείωτο μπλα μπλα, λες και παρακολουθούμε ένα μάθημα ιστορίας στο πανεπιστήμιο παρά μια κινηματογραφική ταινία, την οποία επιλέξαμε και για να διασκεδάσουμε! Ε, αυτό δεν συμβαίνει ποτέ. Και ενδιάμεσα η δράση (;) διακόπτεται για να εμφανίζονται τσιτάτα του Blecher τσακίζοντας την όποια αίσθηση ρυθμού. Με αυτόν τον τρόπο η ήδη μεγάλη διάρκεια φαίνεται ακατανόητα μεγαλύτερη. Δεν παλεύεται η ταινία. Είτε τη βλέπεις καθιστός είτε... ξαπλωτός. Κρίμα, γιατί και η ιστορία που κάπου εκεί μέσα είναι θαμμένη θα μπορούσε να έχει ενδιαφέρον και όσα λέγονται αποκαλύπτουν (έστω κι αν δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι ανάλογο) το πόσο αποπροσανατολισμένοι μπορούν να είναι ακόμα και διανοούμενοι σε ταραγμένους καιρούς.
Η υπόθεση: Καλοκαίρι, 1937. Ο νεαρός συγγραφέας Εμανουέλ οδηγείται από τον πατέρα του σε ένα παραθαλάσσιο νοσοκομείο – σανατόριο, στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, που διευθύνεται από τον μανιώδη καπνιστή, δόκτωρ Σεαφαλάν. Στον Εμανουέλ γίνεται διάγνωση ότι πάσχει από σκελετική φυματίωση και πιο συγκεκριμένα από φυματιώδη σπονδυλίτιδα ή νόσο του Pott. Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει: επίπονη αφαίρεση πυώδους συλλογής από τα σωθικά, τύλιγμα σχεδόν ολόκληρου του κορμού με γύψο και ατελείωτες ώρες ξαπλώματος! Σε αυτές, ο Εμανουέλ διαβάζει, γράφει, συζητάει με άλλους τρόφιμους του νοσοκομείου, με γιατρούς, με επισκέπτες, καπνίζει, πίνει και φλερτάρει! Ότι ακριβώς θα έκανε δηλαδή οποιοσδήποτε νέος στην ηλικία του. Καθώς εξοικειώνεται με τη μελαγχολία της νέας ζωής του, ο Εμανουέλ ανακαλύπτει ότι υπάρχει ακόμα μια ζωή που πρέπει να ζήσει στο έπακρο. Έστω και οριζοντίως. Έστω κι αν το σώμα του τον προδίδει, η σάρκα είναι πάντα έτοιμη να γευτεί οποιαδήποτε χαρά, ακόμα και ψίχουλα.
Η άποψή μας: Το «Άφεριμ!» άρεσε σε πάρα πολύ κόσμο, του γράφοντα συμπεριλαμβανομένου. Εκείνο το ασπρόμαυρο «ίστερν» ήταν απολαυστικό τόσο σε μορφή φόρμας όσο και σε μορφή περιεχομένου. Αυτά που λέγονταν – και λέγονταν πολλά – ενδιέφεραν τον θεατή καθώς υπήρχε ίντριγκα, υπήρχε γοητεία, υπήρχε θυμοσοφία, υπήρχε χιούμορ. Όλα αυτά, δυστυχώς, λείπουν από τούτο το φιλμ. Θαρρείς και ο σκηνοθέτης αποφάσισε να διηγηθεί μια ιστορία, που έχει όλα τα εχέγγυα να είναι ενδιαφέρουσα και θελκτική, με τον πλέον αντιτουριστικό τρόπο! Εντάξει, το τετράγωνο φορμά δεν είναι να το κατηγορήσει κανείς. Δεν ευθύνεται αυτό για τον... ανθρωποδιώχτη.
Αυτό που 9 στις 10 φορές ευθύνεται σε ανάλογες περιπτώσεις είναι η έλλειψη δραματουργίας. Σαν ο σκηνοθέτης να αποφάσισε να αφηγηθεί όσο πιο... φλατ γίνεται μια ιστορία εν δυνάμει συναρπαστική. Δεν είναι λίγο αυτό που συμβαίνει στον Εμανουέλ. Είναι άρρωστος, ναι, αλλά είναι και νέος. Δεκάδες δυνατότητες για να ζήσει στο έπακρο του παρουσιάζονται, ακόμα και στον τρομακτικό χώρο ενός νοσοκομείου, ακόμα και σε ένα σανατόριο όπου οι πιθανότητες την επόμενη μέρα να είσαι ζωντανός, είναι φίφτι – φίφτι. Κυρίως ο έρωτας. Κυρίως αυτός. Αλλά ακόμα και η σκηνή που θα μπορούσε να βγάλει γέλιο, η προσπάθεια για σεξ δηλαδή, που διακόπτεται επειδή την κοπέλα την «κόβει» ο γύψος που ο Εμανουέλ φοράει γύρω από τον κορμό του, περνάει τόσο αδιάφορα, λες και αυτό γίνεται επί τούτου. Ο άρρωστος Εμανουέλ από την μια και σε αντίστιξη η άρρωστη Ευρώπη, έτοιμη να μπει για άλλη μια φορά στην περιπέτεια ενός πολέμου.
Και συζητήσεις για το πόσο Ρουμάνοι διανοούμενοι όπως οι Emil Cioran και Nae Ionescu όχι μόνον ασπάζονται τον ναζισμό αλλά τον υποστηρίζουν κιόλας. Πληροφορίες και ατελείωτο μπλα μπλα, λες και παρακολουθούμε ένα μάθημα ιστορίας στο πανεπιστήμιο παρά μια κινηματογραφική ταινία, την οποία επιλέξαμε και για να διασκεδάσουμε! Ε, αυτό δεν συμβαίνει ποτέ. Και ενδιάμεσα η δράση (;) διακόπτεται για να εμφανίζονται τσιτάτα του Blecher τσακίζοντας την όποια αίσθηση ρυθμού. Με αυτόν τον τρόπο η ήδη μεγάλη διάρκεια φαίνεται ακατανόητα μεγαλύτερη. Δεν παλεύεται η ταινία. Είτε τη βλέπεις καθιστός είτε... ξαπλωτός. Κρίμα, γιατί και η ιστορία που κάπου εκεί μέσα είναι θαμμένη θα μπορούσε να έχει ενδιαφέρον και όσα λέγονται αποκαλύπτουν (έστω κι αν δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι ανάλογο) το πόσο αποπροσανατολισμένοι μπορούν να είναι ακόμα και διανοούμενοι σε ταραγμένους καιρούς.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 2 Νοεμβρίου 2017 από την Feelgood Ent.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική