του Θόδωρου Γιαχουστίδη
«Happy» end?
Ενός λεπτού σιγή ζητήθηκε με επίσημο δελτίο τύπου από το φεστιβάλ να τηρηθεί από όλους στις 15.00 τοπική ώρα εδώ στις Κάννες ως φόρος τιμής για τα θύματα της τρομοκρατικής επίθεσης στο Μάντσεστερ, σε συναυλία της Ariana Grande αν έχετε το θεό σας! Κι άλλοι νεκροί, αθώοι άνθρωποι που πήγαν να διασκεδάσουν, σε μια ποπ συναυλία. Τυφλά (;) χτυπήματα με στόχο νέους ανθρώπους. Ωραία ριζοσπαστικοποίηση, έτσι; Πέθανε και ο Roger Moore, μ' έπιασε και η νοσταλγία για την Ελλάδα, τη Θεσσαλονίκη, τη γυναίκα μου, την κόρη μου, τους δικούς μου, άστα να πάνε.
Εντωμεταξύ, σε κάποια από τις προηγούμενες ανταποκρίσεις μου σας είχα γράψει πως στο σήμα του φεστιβάλ με τις σκάλες που ανεβαίνουν από τον βυθό της θάλασσας στα αστέρια του γαλαξία υπάρχουν ονόματα σπουδαίων σκηνοθετών και στο πρώτο από τα πανομοιότυπα κλιπάκια που είχα δει, υπήρχε το όνομα του Ζιλ Ντασέν. Ε, βγήκαν κι άλλα όπως καταλαβαίνετε. Και σε κάθε ένα από αυτά προς μεγάλη μου έκπληξη, υπάρχει όνομα Έλληνα! Κώστας Γαβράς, Μιχάλης Κακογιάννης, Θόδωρος Αγγελόπουλος. Καλή φάση...
Εντωμεταξύ, σε κάποια από τις προηγούμενες ανταποκρίσεις μου σας είχα γράψει πως στο σήμα του φεστιβάλ με τις σκάλες που ανεβαίνουν από τον βυθό της θάλασσας στα αστέρια του γαλαξία υπάρχουν ονόματα σπουδαίων σκηνοθετών και στο πρώτο από τα πανομοιότυπα κλιπάκια που είχα δει, υπήρχε το όνομα του Ζιλ Ντασέν. Ε, βγήκαν κι άλλα όπως καταλαβαίνετε. Και σε κάθε ένα από αυτά προς μεγάλη μου έκπληξη, υπάρχει όνομα Έλληνα! Κώστας Γαβράς, Μιχάλης Κακογιάννης, Θόδωρος Αγγελόπουλος. Καλή φάση...
Μας μαύρισε την ψυχή και ο Haneke με τη νέα του ταινία «Happy End» και ήρθε και έδεσε το γλυκό! Ο 75χρονος γεννημένος στο Μόναχο Αυστριακός σκηνοθέτης γυρίζει την 12η μεγάλου μήκους ταινία του, έχοντας το... προνόμιο να έχει γυρίσει το «Funny Games» ο ίδιος και στην πρωτότυπη εκδοχή του αλλά και στο αμερικάνικο ριμέικ του (το συγκεκριμένο ριμέικ είναι μάλλον η χειρότερη στιγμή στην καριέρα του – απλά, δεν χρειαζόταν). Υπερ-αγαπημένος στο φεστιβάλ των Καννών, έχει ήδη κερδίσει δύο φορές τον Χρυσό Φοίνικα και μάλιστα είναι μόνο ο ένας από τους δύο σκηνοθέτες που το έχουν καταφέρει με δύο συνεχόμενες ταινίες τους! Την πρώτη φορά κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα για τη «Λευκή κορδέλα» (2009) και τη δεύτερη για το «Αγάπη» (2012). Πέντε χρόνια μετά (ποτέ δεν έχει περάσει τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ανάμεσα σε δύο ταινίες του) συμμετέχει ξανά στο διαγωνιστικό τμήμα του αγαπημένου του φεστιβάλ. Αυτήν τη φορά ο Χρυσός Φοίνικας θα πάει κατά πάσα πιθανότητα αλλού. Λέμε τώρα: ποτέ δεν ξέρεις με τις Κάννες...
Η υπόθεση: Ο Ζορζ Λοράν είναι ένας 84χρονος μεγαλοαστός, που ζει στο έξοχο σπίτι του στο Καλέ, ένα σημαντικό λιμάνι στο στενό της Μάγχης, πόλη όπου πολλοί μετανάστες ζουν έτσι κι αλλιώς κι άλλοι βρίσκονται παγιδευμένοι σε σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο Ζορζ είναι μοναχικός και θέλει να αυτοκτονήσει. Όταν δεν τα καταφέρνει ρίχνοντας το αυτοκίνητό του σε κολόνα, ψάχνει απεγνωσμένα κάποιον να τον βοηθήσει να τα καταφέρει, ενώ πλέον είναι καθηλωμένος και σε αναπηρικό καροτσάκι. Μαζί του στο σπίτι του μένουν η κόρη του, Αν, που έχει αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση εργολαβιών (που δεν πάει και πολύ καλά) και ο γιος του, Τομά, ο οποίος είναι γιατρός. Επίσης μαζί τους μένουν ο γιος της Αν, ο αψύς και οξύθυμος Πιέρ, στον οποίο η Αν θέλει να μεταβιβάσει τα ηνία της εταιρίας, η δεύτερη γυναίκα του Τομά, η Αναϊς και ο νεογέννητος γιος τους. Το παζλ συμπληρώνεται όταν στο σπίτι έρχεται να ζήσει και η 12χρονη κόρη του Τομά, από τον πρώτο του γάμο, η Ιβ, όταν η μητέρα της μυστηριωδώς (;) παθαίνει overdose από φάρμακα που παίρνει για την κατάθλιψη. Κάτω από την επιφανειακή ηρεμία βρίσκονται καλά κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα...
Η άποψή μας: Ο Haneke βάζει σε ταινία του να ακουστεί το «Chandelier» της Sia σε μια σκηνή καραόκε!!! Ο Haneke καταγράφει μέσω ενός smartphone μια γυναίκα να κάνει διάφορα πριν κοιμηθεί και ένα 13χρονο κορίτσι (όπως καταλαβαίνουμε αργότερα) να τα σχολιάζει live καθώς λαμβάνουν χώρα, στο instagram! Ο Haneke δείχνει έναν πιτσιρικά στο youtube να κοροϊδεύει έναν άλλο πιτσιρικά με... κινηματογραφικό τρόπο! Ο Haneke δείχνει ερωτικό τσατ ανάμεσα σε έναν άνδρα και μια γυναίκα, που θυμίζει κάπως το ανάλογο (ψεύτικο όμως) στο «Εξ επαφής», το θεατρικό του Patrick Marber που έκανε ταινία ο Mike Nichols. Αυτά είναι πρωτόγνωρα πράγματα για ταινία του Haneke! Υπάρχουν όμως και τα γνωστά και αγαπημένα: σκηνές από κάμερες cctv που πιάνουν την κατάρρευση ενός χώρου κατασκευής μεγάλου έργου (εξαιρετική σκηνή), σκηνές κινηματογραφημένες από μακριά, όπου δεν ακούς τι διαμείβεται ανάμεσα στους συμμετέχοντες, ξαφνικές εκρήξεις βίας, ένα παζλ στο οποίο ο σκηνοθέτης όχι μόνο δεν σε βοηθάει να το ολοκληρώσεις, αλλά σου... κρύβει κομμάτια.
Είναι σαν ένα best of τούτη η ταινία του, με πιο κοντινό σημείο αναφοράς τον «Κρυμμένο». Η (μεγαλο)αστική τάξη βρίσκεται για άλλη μια φορά στο στόχαστρο του σκηνοθέτη. Η υποκρισία, η δήθεν καλοσύνη, η βαρεμάρα, η αδιαφορία για αυτό που συμβαίνει στον κόσμο, η ανάγκη για συνεχή και ολοένα και πιο έντονα ερεθίσματα για να νιώσει ζωντανή. Κι ένα παιδί... εξολοθρευτής άγγελος! Σαν να συμπυκνώνει το αθώο (;;;) αυτό πλάσμα, η 12χρονη Ιβ, ήτοι, η Εύα, όλη την κακία των προγόνων της. Σκοτώνει το χάμστερ της, κοροϊδεύει τη μητέρα της (ίσως της κάνει και κάτι παραπάνω), καταγράφει ωσάν ζόμπι την «πραγματικότητα» μέσα από την οθόνη του κινητού της. Ναι, θα μπορούσε κανείς να πει πως τούτη η ταινία του Haneke έχει πολλά κοινά στοιχεία με την ταινία του Zvyagintsev, με την οποία συνδιαγωνίζεται εδώ. Μόνο που, περιέργως, ο Haneke δείχνει πιο... πράος με τον μισανθρωπισμό του, που είναι το σήμα κατατεθέν του. Κάνει και μια αδιόρατη ένωση με το «Αγάπη», εδώ, σε μια ταινία που μόνο αγάπη δεν υπάρχει! Και το φινάλε της ταινίας είναι ταυτόχρονα ένα από τα πιο τρομακτικά και πιο αστεία (;;;;;) της φιλμογραφίας του – και ναι, εδώ μπορείς να το δεχτείς ως αστείο, όχι όπως στην περίπτωση του Λάνθιμου (εκεί εγώ, επιμένω). Η νέα γενιά έρχεται να ξεφορτωθεί το παλιό αλλά δεν πράττει: απλά καταγράφει. Υπάρχει κάτι περισσότερο απέλπιδο;
Δεν θα αρέσει στο πολύ κοινό η νέα ταινία του Haneke γιατί είναι πιο κρυπτική απ' ότι συνήθως και θέτει πολλά ερωτήματα δίχως να δίνει σχεδόν καμία απάντηση. Το αν παραβιάζει ανοιχτές θύρες είναι ένα ζήτημα επίσης που σηκώνει μεγάλη κουβέντα. Πάντως, σίγουρα, αδιάφορη ταινία δεν έκανε...
Η υπόθεση: Ο Ζορζ Λοράν είναι ένας 84χρονος μεγαλοαστός, που ζει στο έξοχο σπίτι του στο Καλέ, ένα σημαντικό λιμάνι στο στενό της Μάγχης, πόλη όπου πολλοί μετανάστες ζουν έτσι κι αλλιώς κι άλλοι βρίσκονται παγιδευμένοι σε σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο Ζορζ είναι μοναχικός και θέλει να αυτοκτονήσει. Όταν δεν τα καταφέρνει ρίχνοντας το αυτοκίνητό του σε κολόνα, ψάχνει απεγνωσμένα κάποιον να τον βοηθήσει να τα καταφέρει, ενώ πλέον είναι καθηλωμένος και σε αναπηρικό καροτσάκι. Μαζί του στο σπίτι του μένουν η κόρη του, Αν, που έχει αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση εργολαβιών (που δεν πάει και πολύ καλά) και ο γιος του, Τομά, ο οποίος είναι γιατρός. Επίσης μαζί τους μένουν ο γιος της Αν, ο αψύς και οξύθυμος Πιέρ, στον οποίο η Αν θέλει να μεταβιβάσει τα ηνία της εταιρίας, η δεύτερη γυναίκα του Τομά, η Αναϊς και ο νεογέννητος γιος τους. Το παζλ συμπληρώνεται όταν στο σπίτι έρχεται να ζήσει και η 12χρονη κόρη του Τομά, από τον πρώτο του γάμο, η Ιβ, όταν η μητέρα της μυστηριωδώς (;) παθαίνει overdose από φάρμακα που παίρνει για την κατάθλιψη. Κάτω από την επιφανειακή ηρεμία βρίσκονται καλά κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα...
Η άποψή μας: Ο Haneke βάζει σε ταινία του να ακουστεί το «Chandelier» της Sia σε μια σκηνή καραόκε!!! Ο Haneke καταγράφει μέσω ενός smartphone μια γυναίκα να κάνει διάφορα πριν κοιμηθεί και ένα 13χρονο κορίτσι (όπως καταλαβαίνουμε αργότερα) να τα σχολιάζει live καθώς λαμβάνουν χώρα, στο instagram! Ο Haneke δείχνει έναν πιτσιρικά στο youtube να κοροϊδεύει έναν άλλο πιτσιρικά με... κινηματογραφικό τρόπο! Ο Haneke δείχνει ερωτικό τσατ ανάμεσα σε έναν άνδρα και μια γυναίκα, που θυμίζει κάπως το ανάλογο (ψεύτικο όμως) στο «Εξ επαφής», το θεατρικό του Patrick Marber που έκανε ταινία ο Mike Nichols. Αυτά είναι πρωτόγνωρα πράγματα για ταινία του Haneke! Υπάρχουν όμως και τα γνωστά και αγαπημένα: σκηνές από κάμερες cctv που πιάνουν την κατάρρευση ενός χώρου κατασκευής μεγάλου έργου (εξαιρετική σκηνή), σκηνές κινηματογραφημένες από μακριά, όπου δεν ακούς τι διαμείβεται ανάμεσα στους συμμετέχοντες, ξαφνικές εκρήξεις βίας, ένα παζλ στο οποίο ο σκηνοθέτης όχι μόνο δεν σε βοηθάει να το ολοκληρώσεις, αλλά σου... κρύβει κομμάτια.
Είναι σαν ένα best of τούτη η ταινία του, με πιο κοντινό σημείο αναφοράς τον «Κρυμμένο». Η (μεγαλο)αστική τάξη βρίσκεται για άλλη μια φορά στο στόχαστρο του σκηνοθέτη. Η υποκρισία, η δήθεν καλοσύνη, η βαρεμάρα, η αδιαφορία για αυτό που συμβαίνει στον κόσμο, η ανάγκη για συνεχή και ολοένα και πιο έντονα ερεθίσματα για να νιώσει ζωντανή. Κι ένα παιδί... εξολοθρευτής άγγελος! Σαν να συμπυκνώνει το αθώο (;;;) αυτό πλάσμα, η 12χρονη Ιβ, ήτοι, η Εύα, όλη την κακία των προγόνων της. Σκοτώνει το χάμστερ της, κοροϊδεύει τη μητέρα της (ίσως της κάνει και κάτι παραπάνω), καταγράφει ωσάν ζόμπι την «πραγματικότητα» μέσα από την οθόνη του κινητού της. Ναι, θα μπορούσε κανείς να πει πως τούτη η ταινία του Haneke έχει πολλά κοινά στοιχεία με την ταινία του Zvyagintsev, με την οποία συνδιαγωνίζεται εδώ. Μόνο που, περιέργως, ο Haneke δείχνει πιο... πράος με τον μισανθρωπισμό του, που είναι το σήμα κατατεθέν του. Κάνει και μια αδιόρατη ένωση με το «Αγάπη», εδώ, σε μια ταινία που μόνο αγάπη δεν υπάρχει! Και το φινάλε της ταινίας είναι ταυτόχρονα ένα από τα πιο τρομακτικά και πιο αστεία (;;;;;) της φιλμογραφίας του – και ναι, εδώ μπορείς να το δεχτείς ως αστείο, όχι όπως στην περίπτωση του Λάνθιμου (εκεί εγώ, επιμένω). Η νέα γενιά έρχεται να ξεφορτωθεί το παλιό αλλά δεν πράττει: απλά καταγράφει. Υπάρχει κάτι περισσότερο απέλπιδο;
Δεν θα αρέσει στο πολύ κοινό η νέα ταινία του Haneke γιατί είναι πιο κρυπτική απ' ότι συνήθως και θέτει πολλά ερωτήματα δίχως να δίνει σχεδόν καμία απάντηση. Το αν παραβιάζει ανοιχτές θύρες είναι ένα ζήτημα επίσης που σηκώνει μεγάλη κουβέντα. Πάντως, σίγουρα, αδιάφορη ταινία δεν έκανε...
Εκείνος που με εξέπληξε θετικά ήταν ο Kiyoshi Kurosawa. Ο πολυγραφότατος Ιάπωνας σκηνοθέτης έχει λάβει μέρος μία φορά στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Καννών με το «Κεφάλι της μέδουσας» (Akarui mirai / Bright Future, 2002). Στο «Ένα κάποιο βλέμμα», όμως, συμμετέχει συχνά πυκνά. Αυτή είναι η τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του λοιπόν, που συμμετέχει στο συγκεκριμένο τμήμα. Τίτλος της: «Sanpo suru shinryakusha» ή αγγλιστί «Before We Vanish». Και το σενάριό της βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Tomohiro Maekawa.
Η υπόθεση: Η Ναρούμι δεν τα πάει καλά με τον σύζυγό της, τον Σίνζι. Βρίσκονται στα πρόθυρα διαζυγίου. Μια ημέρα, ο Σίνζι εξαφανίζεται. Όταν επιστρέφει λίγο καιρό αργότερα, μοιάζει με κάποιον τελείως διαφορετικό άνθρωπο. Πλέον είναι ευγενικός και τρυφερός. Κάθε ημέρα, δε, βγαίνει για βόλτα, αν και φαίνεται να μην μπορεί να περπατήσει καλά. Την ίδια ώρα, μια οικογένεια δολοφονείται βάναυσα, και από το μακελειό βγαίνει ζωντανή μία κοπέλα μόνο. Ο δημοσιογράφος Σακουράι καλύπτει την ιστορία της δολοφονίας. Και θα γνωρίσει έναν παράξενο νεαρό. Που θα του εξομολογηθεί πως είναι... εξωγήινος. Μαζί με άλλους δύο εξωγήινους βρέθηκαν στην Ιαπωνία, δανείστηκαν ανθρώπινες μορφές, παίρνουν από τους ανθρώπους την αντίληψη που έχουμε για έννοιες άγνωστες για αυτούς, όπως ιδιοκτησία, δουλειά, χρήματα και προετοιμάζουν το έδαφος για μια εξωγήινη εισβολή που κοντοζυγώνει, στην οποία όλο το ανθρώπινο είδος θα εξαφανιστεί, εκτός από ελάχιστους που θα επιβιώσουν λειτουργώντας ως «δείγμα». Τι μπορεί να σταματήσει την επερχόμενη καταστροφή;
Η άποψή μας: Επιτέλους, μια ταινία του Kurosawa με χιούμορ! Και με ζεστασιά. Μακριά (εντάξει, όχι και τόσο) από τον εαυτό του, εκείνον που παρατηρεί από απόσταση και σχολιάζει το... alienation της ανθρωπότητας! Κι εδώ εννοείται ότι έχουμε αίμα αρκετό κι εδώ υπάρχει μια απειλητική ατμόσφαιρα, αλλά το βασικότερο είναι ότι υπάρχει χιούμορ, ότι ο σκηνοθέτης αντιμετωπίζει την επερχόμενη καταστροφή με διάθεση χαλαρού σχολιασμού. Το αποτέλεσμα είναι ότι πιο κοντινό σε «εμπορικό» σινεμά έχει ποτέ του γυρίσει! Είπαμε, υπάρχει το αίμα, δομικό στοιχείο των ταινιών του: η αρχική σκηνή με το χρυσόψαρο και το αιματοκύλισμα έχει τη σφραγίδα του. Υπάρχουν και σκηνές εντυπωσιακές: εκείνη όπου η αεροπορία της Ιαπωνίας ρίχνει βόμβες προκειμένου να σταματήσει τον δημοσιογράφο, που είναι με το μέρος των εξωγήινων (οποία κατάντια για το λειτούργημα, όπως το λέγαμε παλιά!!!) είναι πάρα πολύ δυνατές.
Μα η ταινία έχει καρδιά! Καμία σχέση με το «Creepy», που είδαμε τελευταία εμπορικά στις αίθουσες της χώρας μας (είδαμε, τρόπος του λέγειν – ελάχιστοι τίμησαν την ταινία με την παρουσία τους). Εδώ, οι τρεις εξωγήινοι και ιδίως εκείνος που μπήκε στο σώμα του Σίνζι, θέλουν να μάθουν. Είναι σαν μικρά παιδιά, που ξέρουν τα βασικά, αλλά θέλουν να μάθουν κι άλλα. Κι όταν, ακουμπώντας με το δάχτυλό τους το κεφάλι ενός ανθρώπου, αφού πρώτα του ζητήσουν να κάνει «εικόνα» την αντίληψη που έχει για κάποιο συγκεκριμένο θέμα, για το οποίο προφανώς δεν έχουν ιδέα οι ίδιοι ως κοινωνία, γίνονται ολοένα και πιο άνθρωποι, την ίδια ώρα που οι άνθρωποι φαίνονται ολοένα και πιο εξωγήινοι! Σκηνές όπως ο σκύλος που δαγκώνει τον εξωγήινο ή εκείνη όπου το καταπιεστικό αφεντικό της Ναρούμι γίνεται ξανά παιδί μετά την «παραχώρηση» της ιδέας για την εργασία στον Σίνζι βγάζουν πολύ γέλιο. Και το φινάλε είναι όλα τα λεφτά: Τι μπορεί να σταματήσει μια παγκόσμια εισβολή εξωγήινων, που μαθαίνουν να γίνονται άνθρωποι; Δεν σας το φανερώνω γιατί την απάντηση την νιώθετε ήδη, έτσι δεν είναι; Κι αυτό που λέει ο Σίνζι στην Ναρούμι, η οποία έχει «αδειάσει» μετά την τελευταία «αντίληψη» που έχει δώσει στον εξωγήινο (;) σύντροφό της είναι ότι πιο ελπιδοφόρο και όμορφο έχουμε δει τελευταία. Εύγε ρε μάγκα, σε βγάζω από τη μαύρη λίστα!
Η υπόθεση: Η Ναρούμι δεν τα πάει καλά με τον σύζυγό της, τον Σίνζι. Βρίσκονται στα πρόθυρα διαζυγίου. Μια ημέρα, ο Σίνζι εξαφανίζεται. Όταν επιστρέφει λίγο καιρό αργότερα, μοιάζει με κάποιον τελείως διαφορετικό άνθρωπο. Πλέον είναι ευγενικός και τρυφερός. Κάθε ημέρα, δε, βγαίνει για βόλτα, αν και φαίνεται να μην μπορεί να περπατήσει καλά. Την ίδια ώρα, μια οικογένεια δολοφονείται βάναυσα, και από το μακελειό βγαίνει ζωντανή μία κοπέλα μόνο. Ο δημοσιογράφος Σακουράι καλύπτει την ιστορία της δολοφονίας. Και θα γνωρίσει έναν παράξενο νεαρό. Που θα του εξομολογηθεί πως είναι... εξωγήινος. Μαζί με άλλους δύο εξωγήινους βρέθηκαν στην Ιαπωνία, δανείστηκαν ανθρώπινες μορφές, παίρνουν από τους ανθρώπους την αντίληψη που έχουμε για έννοιες άγνωστες για αυτούς, όπως ιδιοκτησία, δουλειά, χρήματα και προετοιμάζουν το έδαφος για μια εξωγήινη εισβολή που κοντοζυγώνει, στην οποία όλο το ανθρώπινο είδος θα εξαφανιστεί, εκτός από ελάχιστους που θα επιβιώσουν λειτουργώντας ως «δείγμα». Τι μπορεί να σταματήσει την επερχόμενη καταστροφή;
Η άποψή μας: Επιτέλους, μια ταινία του Kurosawa με χιούμορ! Και με ζεστασιά. Μακριά (εντάξει, όχι και τόσο) από τον εαυτό του, εκείνον που παρατηρεί από απόσταση και σχολιάζει το... alienation της ανθρωπότητας! Κι εδώ εννοείται ότι έχουμε αίμα αρκετό κι εδώ υπάρχει μια απειλητική ατμόσφαιρα, αλλά το βασικότερο είναι ότι υπάρχει χιούμορ, ότι ο σκηνοθέτης αντιμετωπίζει την επερχόμενη καταστροφή με διάθεση χαλαρού σχολιασμού. Το αποτέλεσμα είναι ότι πιο κοντινό σε «εμπορικό» σινεμά έχει ποτέ του γυρίσει! Είπαμε, υπάρχει το αίμα, δομικό στοιχείο των ταινιών του: η αρχική σκηνή με το χρυσόψαρο και το αιματοκύλισμα έχει τη σφραγίδα του. Υπάρχουν και σκηνές εντυπωσιακές: εκείνη όπου η αεροπορία της Ιαπωνίας ρίχνει βόμβες προκειμένου να σταματήσει τον δημοσιογράφο, που είναι με το μέρος των εξωγήινων (οποία κατάντια για το λειτούργημα, όπως το λέγαμε παλιά!!!) είναι πάρα πολύ δυνατές.
Μα η ταινία έχει καρδιά! Καμία σχέση με το «Creepy», που είδαμε τελευταία εμπορικά στις αίθουσες της χώρας μας (είδαμε, τρόπος του λέγειν – ελάχιστοι τίμησαν την ταινία με την παρουσία τους). Εδώ, οι τρεις εξωγήινοι και ιδίως εκείνος που μπήκε στο σώμα του Σίνζι, θέλουν να μάθουν. Είναι σαν μικρά παιδιά, που ξέρουν τα βασικά, αλλά θέλουν να μάθουν κι άλλα. Κι όταν, ακουμπώντας με το δάχτυλό τους το κεφάλι ενός ανθρώπου, αφού πρώτα του ζητήσουν να κάνει «εικόνα» την αντίληψη που έχει για κάποιο συγκεκριμένο θέμα, για το οποίο προφανώς δεν έχουν ιδέα οι ίδιοι ως κοινωνία, γίνονται ολοένα και πιο άνθρωποι, την ίδια ώρα που οι άνθρωποι φαίνονται ολοένα και πιο εξωγήινοι! Σκηνές όπως ο σκύλος που δαγκώνει τον εξωγήινο ή εκείνη όπου το καταπιεστικό αφεντικό της Ναρούμι γίνεται ξανά παιδί μετά την «παραχώρηση» της ιδέας για την εργασία στον Σίνζι βγάζουν πολύ γέλιο. Και το φινάλε είναι όλα τα λεφτά: Τι μπορεί να σταματήσει μια παγκόσμια εισβολή εξωγήινων, που μαθαίνουν να γίνονται άνθρωποι; Δεν σας το φανερώνω γιατί την απάντηση την νιώθετε ήδη, έτσι δεν είναι; Κι αυτό που λέει ο Σίνζι στην Ναρούμι, η οποία έχει «αδειάσει» μετά την τελευταία «αντίληψη» που έχει δώσει στον εξωγήινο (;) σύντροφό της είναι ότι πιο ελπιδοφόρο και όμορφο έχουμε δει τελευταία. Εύγε ρε μάγκα, σε βγάζω από τη μαύρη λίστα!
Για το τέλος αφήσαμε κάτι πολύ πιο ανάλαφρο, που ενδεχομένως να μην είχε θέσει σε ένα φεστιβάλ τόσο μεγάλο και σοβαρό (ή σοβαροφανές, οι απόψεις διίστανται) όπως αυτό των Καννών. Μιλώ για την Γαλλοβελγική παραγωγή «Ôtez-moi d'un doute» (Just to be Sure) της 44χρονης Carine Tardieu. Αυτή είναι η τρίτη της μεγάλου μήκους ταινία και η πρώτη της με την οποία εμφανίζεται στις Κάννες, στο τμήμα «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών».
Η υπόθεση: Ο Εργουάν εργάζεται ως πυροτεχνουργός, μια δουλειά πολύ επικίνδυνη, η οποία απαιτεί μεγάλη προσοχή και ακρίβεια. Είναι πολύ τυπικός, ακολουθεί τους νόμους και οι άλλοι μπορούν να βασίζονται επάνω του. Είναι χήρος, καθώς η γυναίκα του πέθανε και έχει αναθρέψει σχεδόν μόνος του την κόρη του, τη Ζουλιέτ, η οποία δουλεύει σε γραφείο ευρέσεως εργασίας και είναι έγκυος χωρίς να ξέρει (;) ποιος είναι ο πατέρας του παιδιού της. Κι επειδή η αδελφή του Μπαστιέν, πατέρα του Εργουάν, πέθανε από μια κληρονομική πάθηση, ο Εργουάν και η κόρη του προβαίνουν σε μια σειρά από αιματολογικές εξετάσεις. Τα αποτελέσματα σοκάρουν τον Εργουάν: ο Μπαστιέν δεν είναι πατέρας του! Ψάχνοντας να βρει τον βιολογικό του πατέρα, βάζει μια ντετέκτιβ να κάνει τη δουλειά. Και τον βρίσκει: είναι ο Ζοζέφ, ένας συναρπαστικός γεράκος, με τον οποίο ο Εργουάν περνάει καλά. Το θέμα είναι πως ο Ζοζέφ έχει μια κόρη, την γιατρό Άννα, την οποία ο Εργουάν ερωτεύεται! Ποιος είναι ο πατέρας του παιδιού της κόρης του; Πώς θα αποκαλύψει την αλήθεια στον Μπαστιέν; Και πώς θα ξεπεράσει τον κίνδυνο να μην κάνει... αιμομιξία;
Η άποψή μας: Έτσι ακριβώς όπως τα διαβάσατε παραπάνω. Αυτά ισχύουν στην – κι όμως ενδιαφέρουσα – κωμωδία. Βοηθάει το γεγονός ότι πρωταγωνιστούν δύο από τους μεγαλύτερους σταρ του Βελγίου αυτήν τη στιγμή: ο πάντα αξιόπιστος François Damiens και η πολύ γοητευτική (χωρίς να είναι όμορφη) και πολύ ταλαντούχα Cécile De France! Το ότι επίσης στους ρόλους των γηραιών πατεράδων εμφανίζονται οι André Wilms και Guy Marchand δεν είναι κακό! Το θέμα της πατρότητας και της ενδεχόμενης αιμομιξίας θα μπορούσε να δώσει ένα πρώτης τάξεως υλικό για κάτι σαν αρχαία τραγωδία – και η πλάκα είναι πως φέτος στις Κάννες είχαμε πολλές αναφορές σε αρχαίες τραγωδίες. Ευτυχώς, η σκηνοθέτιδα αντιμετωπίζει το θέμα της με χιούμορ και όμορφο τρόπο, τέτοιο ώστε να μην το γελοιοποιεί αλλά μέσω του γέλιου να θέτει ενδιαφέροντα ερωτήματα. Ποιος είναι ο πραγματικός πατέρας (κατ' επέκταση, γονέας): εκείνος που έδωσε το σπέρμα του και μετά την έκανε για αλλού ή εκείνος που μεγαλώνει το παιδί γνωρίζοντας ή μη ότι το παιδί δεν είναι δικό του; Οι διάλογοι είναι ιδιαίτερα δουλεμένοι και οι σχέσεις αποδίδονται όμορφα. Από τη μία έχουμε: τη σχέση του Εργουάν με την κόρη του, τη σχέση του με αυτόν που γνώριζε ως πατέρα του και τη νέα σχέση του με τον βιολογικό (;) πατέρα του, με τον οποίο περνάει πολύ καλά, καθώς εκείνος έζησε τον γαλλικό Μάη στους δρόμους, αγωνιζόμενος.
Από την άλλη έχουμε τη σχέση της Άννας με τον δικό της πατέρα αλλά και με τον Εργουάν, ο οποίος δεν της αποκαλύπτει από την αρχή την πιθανή αλήθεια, κάτι που την μπερδεύει. Αρχικά, όταν ο Εργουάν γνωρίζει την Άννα, δεν γνωρίζει ότι είναι κόρη του Ζοζέφ, του κατά πάσα πιθανότητα δικού του βιολογικού πατέρα. Οπότε την φλερτάρει έντονα. Μετά, είναι λογικό να «συγκρατείται» κάθε φορά που είναι κοντά της. Η σκηνή που εκείνη τον φλερτάρει κι εκείνος κάνει πίσω βγάζει πολύ γέλιο και είναι πολύ ανθρώπινη. Το μεγάλο comic relief όμως έρχεται από τον ηθοποιό που λέγεται Esteban, τον άνθρωπο που άφησε έγκυο την κόρη του Εργουάν. Εμφανιζόμενος ωσάν μαστούρης και όχι πολύ έξυπνος, δίνει ακόμα περισσότερο ανάλαφρο τόνο σε μια πολύ διασκεδαστική ταινία, που δεν ξεπουλιέται για φτηνά γέλια και βάζει στο επίκεντρο κάτι που αξίζει τον κόπο να δει κανείς.
Ευτυχώς, δεν μοιάζει με τις φτηνές γαλλικές κωμωδιούλες, που ανταγωνίζονται πλέον σε χαζομάρα τις αντίστοιχες αμερικάνικες.
Η υπόθεση: Ο Εργουάν εργάζεται ως πυροτεχνουργός, μια δουλειά πολύ επικίνδυνη, η οποία απαιτεί μεγάλη προσοχή και ακρίβεια. Είναι πολύ τυπικός, ακολουθεί τους νόμους και οι άλλοι μπορούν να βασίζονται επάνω του. Είναι χήρος, καθώς η γυναίκα του πέθανε και έχει αναθρέψει σχεδόν μόνος του την κόρη του, τη Ζουλιέτ, η οποία δουλεύει σε γραφείο ευρέσεως εργασίας και είναι έγκυος χωρίς να ξέρει (;) ποιος είναι ο πατέρας του παιδιού της. Κι επειδή η αδελφή του Μπαστιέν, πατέρα του Εργουάν, πέθανε από μια κληρονομική πάθηση, ο Εργουάν και η κόρη του προβαίνουν σε μια σειρά από αιματολογικές εξετάσεις. Τα αποτελέσματα σοκάρουν τον Εργουάν: ο Μπαστιέν δεν είναι πατέρας του! Ψάχνοντας να βρει τον βιολογικό του πατέρα, βάζει μια ντετέκτιβ να κάνει τη δουλειά. Και τον βρίσκει: είναι ο Ζοζέφ, ένας συναρπαστικός γεράκος, με τον οποίο ο Εργουάν περνάει καλά. Το θέμα είναι πως ο Ζοζέφ έχει μια κόρη, την γιατρό Άννα, την οποία ο Εργουάν ερωτεύεται! Ποιος είναι ο πατέρας του παιδιού της κόρης του; Πώς θα αποκαλύψει την αλήθεια στον Μπαστιέν; Και πώς θα ξεπεράσει τον κίνδυνο να μην κάνει... αιμομιξία;
Η άποψή μας: Έτσι ακριβώς όπως τα διαβάσατε παραπάνω. Αυτά ισχύουν στην – κι όμως ενδιαφέρουσα – κωμωδία. Βοηθάει το γεγονός ότι πρωταγωνιστούν δύο από τους μεγαλύτερους σταρ του Βελγίου αυτήν τη στιγμή: ο πάντα αξιόπιστος François Damiens και η πολύ γοητευτική (χωρίς να είναι όμορφη) και πολύ ταλαντούχα Cécile De France! Το ότι επίσης στους ρόλους των γηραιών πατεράδων εμφανίζονται οι André Wilms και Guy Marchand δεν είναι κακό! Το θέμα της πατρότητας και της ενδεχόμενης αιμομιξίας θα μπορούσε να δώσει ένα πρώτης τάξεως υλικό για κάτι σαν αρχαία τραγωδία – και η πλάκα είναι πως φέτος στις Κάννες είχαμε πολλές αναφορές σε αρχαίες τραγωδίες. Ευτυχώς, η σκηνοθέτιδα αντιμετωπίζει το θέμα της με χιούμορ και όμορφο τρόπο, τέτοιο ώστε να μην το γελοιοποιεί αλλά μέσω του γέλιου να θέτει ενδιαφέροντα ερωτήματα. Ποιος είναι ο πραγματικός πατέρας (κατ' επέκταση, γονέας): εκείνος που έδωσε το σπέρμα του και μετά την έκανε για αλλού ή εκείνος που μεγαλώνει το παιδί γνωρίζοντας ή μη ότι το παιδί δεν είναι δικό του; Οι διάλογοι είναι ιδιαίτερα δουλεμένοι και οι σχέσεις αποδίδονται όμορφα. Από τη μία έχουμε: τη σχέση του Εργουάν με την κόρη του, τη σχέση του με αυτόν που γνώριζε ως πατέρα του και τη νέα σχέση του με τον βιολογικό (;) πατέρα του, με τον οποίο περνάει πολύ καλά, καθώς εκείνος έζησε τον γαλλικό Μάη στους δρόμους, αγωνιζόμενος.
Από την άλλη έχουμε τη σχέση της Άννας με τον δικό της πατέρα αλλά και με τον Εργουάν, ο οποίος δεν της αποκαλύπτει από την αρχή την πιθανή αλήθεια, κάτι που την μπερδεύει. Αρχικά, όταν ο Εργουάν γνωρίζει την Άννα, δεν γνωρίζει ότι είναι κόρη του Ζοζέφ, του κατά πάσα πιθανότητα δικού του βιολογικού πατέρα. Οπότε την φλερτάρει έντονα. Μετά, είναι λογικό να «συγκρατείται» κάθε φορά που είναι κοντά της. Η σκηνή που εκείνη τον φλερτάρει κι εκείνος κάνει πίσω βγάζει πολύ γέλιο και είναι πολύ ανθρώπινη. Το μεγάλο comic relief όμως έρχεται από τον ηθοποιό που λέγεται Esteban, τον άνθρωπο που άφησε έγκυο την κόρη του Εργουάν. Εμφανιζόμενος ωσάν μαστούρης και όχι πολύ έξυπνος, δίνει ακόμα περισσότερο ανάλαφρο τόνο σε μια πολύ διασκεδαστική ταινία, που δεν ξεπουλιέται για φτηνά γέλια και βάζει στο επίκεντρο κάτι που αξίζει τον κόπο να δει κανείς.
Ευτυχώς, δεν μοιάζει με τις φτηνές γαλλικές κωμωδιούλες, που ανταγωνίζονται πλέον σε χαζομάρα τις αντίστοιχες αμερικάνικες.
Θοδωρής Γιαχουστίδης
