Πεθαίνοντας στο γέλιο
του Στέλιου Κούλογλου
Ένα γέλιο θα τους θάψει!
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Το χιούμορ ως ακτιβισμός
Αρχικά, ας παραθέσουμε μερικά βιογραφικά στοιχεία του Στέλιου Κούλογλου, έτσι όπως αυτά παρατίθενται στην ιστοσελίδα του http://stelioskouloglou.gr. Ο Στέλιος Κούλογλου (Αθήνα, 1953) είναι Έλληνας δημοσιογράφος. Είναι απόφοιτος της Φαρμακευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και σπούδασε δημοσιογραφία στο Παρίσι, το Τόκιο και την Ινδία. Ξεκίνησε να δημοσιογραφεί το 1981 στο περιοδικό «Aντί» και αργότερα εργάστηκε ως πολιτικός συντάκτης στην εφημερίδα «Το Βήμα». Διατέλεσε ανταποκριτής της εφημερίδας «Αυγή» στο Παρίσι και το 1989 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, απ' όπου κάλυψε τις εξελίξεις στην Σοβιετική Ένωση και τις άλλες πρώην σοσιαλιστικές χώρες για λογαριασμό του ραδιοσταθμού Sky και της εφημερίδας «Η Καθημερινή». (...)
Από το 1996, ο Κούλογλου επιμελούταν και παρουσίαζε την εκπομπή «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα» στην ΕΡΤ, μια εβδομαδιαία σειρά ντοκιμαντέρ επί διεθνών και ελληνικών ιστορικών και σύγχρονων πολιτικών και κοινωνικών γεγονότων. (...) Από την 1η Νοεμβρίου 2008 ξεκίνησε τη λειτουργία στο διαδίκτυο του ιστοχώρου «TV Χωρίς Σύνορα», με αντικείμενο την ενημέρωση και την πολιτική ανάλυση με διαδραστικό χαρακτήρα μέσω της συμμετοχής των επισκεπτών του. (...) Ο Στέλιος Κούλογλου έθεσε υποψηφιότητα στις ελληνικές ευρωεκλογές 2014 στο ψηφοδέλτιο του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αρχικά δεν εξελέγη ως ευρωβουλευτής ωστόσο, μετά την παραίτηση του Γιώργου Κατρούγκαλου, ανέλαβε τη θέση του ευρωβουλευτή.
Το 2008 ο Στέλιος Κούλογλου σκηνοθέτησε το ντοκιμαντέρ «Εξομολόγηση ενός Οικονομικού Δολοφόνου», βασισμένο στο αυτοβιογραφικό βιβλίο «Confessions of an Economic Hitman» του Τζον Πέρκινς και σε προσωπική δημοσιογραφική έρευνα, όπου υποστηρίζεται πως οι ΗΠΑ έγιναν οικονομική υπερδύναμη χάρη «σε μια μυστική ομάδα ''οικονομικών δολοφόνων'' - πρακτόρων οι οποίοι χρησιμοποιούσαν ψευδείς οικονομικές αναφορές, εξαγορές, εκβιασμούς, σεξ και φόνους με στόχο να εξαπλωθεί η αμερικανική οικονομική αυτοκρατορία μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου». Άλλα του ντοκιμαντέρ μεταξύ των άλλων είναι και τα «Ολιγαρχία» (2012) και «Η νονά» (2014).
Η υπόθεση: Τέσσερις παράλληλες ιστορίες με θέμα το χιούμορ σαν όπλο για πολιτική δράση. Στην πρώτη πρωταγωνιστούν οι Yes Men, το διάσημο ζευγάρι Αμερικανών ακτιβιστών: η πλάκα που σκάρωσαν στο BBC, όταν εμφανίστηκαν ως εκπρόσωποι της αμερικανικής εταιρείας που κατέστρεψε την πόλη Μποπάλ της Ινδίας, θεωρείται κορυφαία φάρσα στο κόσμο. Αυτή τη φορά θα οργανώσουν μια αντιπολεμική, μέσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ξεκαρδιστικά αποτελέσματα. Πρωταγωνιστής της δεύτερης ιστορίας είναι ο Μάρτιν Σόνεμπορν κωμικός και εκδότης της εφημερίδας «Τιτανικός». Εκλέχθηκε ευρωβουλευτής με την παράταξη «Το Κόμμα» και τώρα επεξεργάζεται ένα πρωτότυπο σχέδιο για την σωτηρία της Ελλάδας. Στην τρίτη, οι Flashmob εισβάλλουν και διακόπτουν επίσημες εκδηλώσεις υπέρ των εμπορικών συμφωνιών ΤΤΙΡ και CETA. Τραγουδώντας, και πάντα με το χαμόγελο στα χείλη. Στην τέταρτη κάποιοι πεθαίνουν κυριολεκτικά από το «γέλιο». Στην τελευταία συνέντευξη πριν τη δολοφονία του τον Ιανουάριο του 2015, ο Σαρμπ, εκδότης του Charlie Hebdo, προβλέπει ότι μόνο η βία των ισλαμιστών μπορεί να σκοτώσει το χιούμορ. Σε μια συγκλονιστική μαρτυρία, ο μοναδικός επιζών δημοσιογράφος από τη συντακτική ομάδα, περιγράφει λεπτό προς λεπτό την επίθεση στα γραφεία της σατιρικής εφημερίδας.
Η άποψή μας: Κινηματογραφικά, τούτο το ντοκιμαντέρ δεν έχει κάποιο ενδιαφέρον. Ο δημιουργός του κάνει τα απολύτως απαραίτητα προκειμένου να υπάρχει κάποια ροή. Επιμένει στο δημοσιογραφικόν του πράγματος παρά στο καλλιτεχνικόν – εξάλλου, τόσα χρόνια δημιουργούσε τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ που βασίζονταν σε ενδελεχείς δικές του δημοσιογραφικές έρευνες. Σε ότι αφορά το μήνυμα της ταινίας: είναι τουλάχιστον ενδιαφέρον. Αν υποθέσουμε ότι λείπει το χιούμορ από τη ζωή μας γενικότερα, απουσιάζει παντελώς από την πολιτική ειδικότερα! Το χιούμορ είναι το πλέον επικίνδυνο όπλο: αφοπλίζει χωρίς να σκοτώνει! Αλλά, όπως απέδειξε και η υπόθεση του Charlie Hebdo, μπορεί να οδηγήσει στο θάνατό σου... Το σίγουρο είναι πως βλέποντας το ντοκιμαντέρ, δεν γελάς. Ίσως θα έπρεπε, δεν ξέρω. Ίσως ο Κούλογλου δεν ήθελε να χαλαρώσει σαν τον Γερμανό συνάδελφό του - φοβούμενος κριτική για τη δημόσια εικόνα του; Τι ωραία να είχαμε περισσότερους πολιτικούς, όπως ο Γερμανός! Είναι ένα από τα θετικά σημεία του συγκεκριμένου ντοκιμαντέρ η παρουσία του.
Σε ότι αφορά καθαρά το δημοσιογραφικό μέρος, επιτυχία αποτελεί το γεγονός ότι ο Κούλογλου έχει μέσα στο ντοκιμαντέρ καταγεγραμμένη την τελευταία συνέντευξη του εκδότη του Charlie Hebdo, Σαρμπ, ο οποίος ήταν ένας από τους 12 νεκρούς - θύματα της επίθεσης που δέχτηκε το σατιρικό περιοδικό. Συγκλονιστική είναι και η αφήγηση ενός από τους επιζώντες της επίθεσης, ο οποίος σώθηκε επειδή κρύφτηκε κάτω από ένα γραφείο! Ωραία είναι και η ιδέα της φάρσας που στήνει ο ίδιος ο Κούλογλου μαζί με τους Yes Men στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με την... αυτάρκη ελαστική σφαίρα, που μπορεί να μας σώσει (όχι όλους, εννοείται, μόνον τους πλούσιους!) από οποιαδήποτε τρομοκρατική επίθεση! Μόνο που, ενώ φαίνεται πως εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, τα τέσσερα παράλληλα κομμάτια της αφήγησης, δεν πολυταιριάζουν μεταξύ τους. Μεταξύ μας, προσωπικά, θα τραβούσα με νύχια και με δόντια το θέμα της φάρσας: από μόνο του άξιζε να του αφιερωθεί ολόκληρη ταινία. Σε τμήματα: η σύλληψη της ιδέας, η προετοιμασία, η φάρσα, η συνέχεια. Το πόσο εύπιστοι είμαστε οι πάντες, με ξεπερνά. Άκουγα και έβλεπα τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων στη συνέντευξη τύπου για την ελαστική σφαίρα και δεν πίστευα στα αυτιά μου! Μα τόσο άσχετοι; Να μην καταλαβαίνουν τη φάρσα; Και να κάνουν ερωτήσεις ότι να 'ναι;
Θα μου πεις, τα ίδια και χειρότερα δεν γίνονται στις συνεντεύξεις τύπου μεγάλων κινηματογραφικών φεστιβάλ; Χωρίς να υπάρχει στημένο φαρσικό στοιχείο, υπάρχουν άνθρωποι που ρωτάνε ότι μ@λακία τους κατέβει – είναι να λυπάσαι ηθοποιούς και γενικότερα δημιουργούς ορισμένες φορές, για τις ερωτήσεις που δέχονται σε τόσο μεγάλα events. Τεςπα, ξεφύγαμε και δεν ήταν αυτός ο στόχος μας. Εν κατακλείδι: άνισο το τελικό αποτέλεσμα, καλές οι προθέσεις, ενδιαφέρουσα ιδέα.
Η υπόθεση: Τέσσερις παράλληλες ιστορίες με θέμα το χιούμορ σαν όπλο για πολιτική δράση. Στην πρώτη πρωταγωνιστούν οι Yes Men, το διάσημο ζευγάρι Αμερικανών ακτιβιστών: η πλάκα που σκάρωσαν στο BBC, όταν εμφανίστηκαν ως εκπρόσωποι της αμερικανικής εταιρείας που κατέστρεψε την πόλη Μποπάλ της Ινδίας, θεωρείται κορυφαία φάρσα στο κόσμο. Αυτή τη φορά θα οργανώσουν μια αντιπολεμική, μέσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ξεκαρδιστικά αποτελέσματα. Πρωταγωνιστής της δεύτερης ιστορίας είναι ο Μάρτιν Σόνεμπορν κωμικός και εκδότης της εφημερίδας «Τιτανικός». Εκλέχθηκε ευρωβουλευτής με την παράταξη «Το Κόμμα» και τώρα επεξεργάζεται ένα πρωτότυπο σχέδιο για την σωτηρία της Ελλάδας. Στην τρίτη, οι Flashmob εισβάλλουν και διακόπτουν επίσημες εκδηλώσεις υπέρ των εμπορικών συμφωνιών ΤΤΙΡ και CETA. Τραγουδώντας, και πάντα με το χαμόγελο στα χείλη. Στην τέταρτη κάποιοι πεθαίνουν κυριολεκτικά από το «γέλιο». Στην τελευταία συνέντευξη πριν τη δολοφονία του τον Ιανουάριο του 2015, ο Σαρμπ, εκδότης του Charlie Hebdo, προβλέπει ότι μόνο η βία των ισλαμιστών μπορεί να σκοτώσει το χιούμορ. Σε μια συγκλονιστική μαρτυρία, ο μοναδικός επιζών δημοσιογράφος από τη συντακτική ομάδα, περιγράφει λεπτό προς λεπτό την επίθεση στα γραφεία της σατιρικής εφημερίδας.
Η άποψή μας: Κινηματογραφικά, τούτο το ντοκιμαντέρ δεν έχει κάποιο ενδιαφέρον. Ο δημιουργός του κάνει τα απολύτως απαραίτητα προκειμένου να υπάρχει κάποια ροή. Επιμένει στο δημοσιογραφικόν του πράγματος παρά στο καλλιτεχνικόν – εξάλλου, τόσα χρόνια δημιουργούσε τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ που βασίζονταν σε ενδελεχείς δικές του δημοσιογραφικές έρευνες. Σε ότι αφορά το μήνυμα της ταινίας: είναι τουλάχιστον ενδιαφέρον. Αν υποθέσουμε ότι λείπει το χιούμορ από τη ζωή μας γενικότερα, απουσιάζει παντελώς από την πολιτική ειδικότερα! Το χιούμορ είναι το πλέον επικίνδυνο όπλο: αφοπλίζει χωρίς να σκοτώνει! Αλλά, όπως απέδειξε και η υπόθεση του Charlie Hebdo, μπορεί να οδηγήσει στο θάνατό σου... Το σίγουρο είναι πως βλέποντας το ντοκιμαντέρ, δεν γελάς. Ίσως θα έπρεπε, δεν ξέρω. Ίσως ο Κούλογλου δεν ήθελε να χαλαρώσει σαν τον Γερμανό συνάδελφό του - φοβούμενος κριτική για τη δημόσια εικόνα του; Τι ωραία να είχαμε περισσότερους πολιτικούς, όπως ο Γερμανός! Είναι ένα από τα θετικά σημεία του συγκεκριμένου ντοκιμαντέρ η παρουσία του.
Σε ότι αφορά καθαρά το δημοσιογραφικό μέρος, επιτυχία αποτελεί το γεγονός ότι ο Κούλογλου έχει μέσα στο ντοκιμαντέρ καταγεγραμμένη την τελευταία συνέντευξη του εκδότη του Charlie Hebdo, Σαρμπ, ο οποίος ήταν ένας από τους 12 νεκρούς - θύματα της επίθεσης που δέχτηκε το σατιρικό περιοδικό. Συγκλονιστική είναι και η αφήγηση ενός από τους επιζώντες της επίθεσης, ο οποίος σώθηκε επειδή κρύφτηκε κάτω από ένα γραφείο! Ωραία είναι και η ιδέα της φάρσας που στήνει ο ίδιος ο Κούλογλου μαζί με τους Yes Men στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με την... αυτάρκη ελαστική σφαίρα, που μπορεί να μας σώσει (όχι όλους, εννοείται, μόνον τους πλούσιους!) από οποιαδήποτε τρομοκρατική επίθεση! Μόνο που, ενώ φαίνεται πως εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, τα τέσσερα παράλληλα κομμάτια της αφήγησης, δεν πολυταιριάζουν μεταξύ τους. Μεταξύ μας, προσωπικά, θα τραβούσα με νύχια και με δόντια το θέμα της φάρσας: από μόνο του άξιζε να του αφιερωθεί ολόκληρη ταινία. Σε τμήματα: η σύλληψη της ιδέας, η προετοιμασία, η φάρσα, η συνέχεια. Το πόσο εύπιστοι είμαστε οι πάντες, με ξεπερνά. Άκουγα και έβλεπα τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων στη συνέντευξη τύπου για την ελαστική σφαίρα και δεν πίστευα στα αυτιά μου! Μα τόσο άσχετοι; Να μην καταλαβαίνουν τη φάρσα; Και να κάνουν ερωτήσεις ότι να 'ναι;
Θα μου πεις, τα ίδια και χειρότερα δεν γίνονται στις συνεντεύξεις τύπου μεγάλων κινηματογραφικών φεστιβάλ; Χωρίς να υπάρχει στημένο φαρσικό στοιχείο, υπάρχουν άνθρωποι που ρωτάνε ότι μ@λακία τους κατέβει – είναι να λυπάσαι ηθοποιούς και γενικότερα δημιουργούς ορισμένες φορές, για τις ερωτήσεις που δέχονται σε τόσο μεγάλα events. Τεςπα, ξεφύγαμε και δεν ήταν αυτός ο στόχος μας. Εν κατακλείδι: άνισο το τελικό αποτέλεσμα, καλές οι προθέσεις, ενδιαφέρουσα ιδέα.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 6 Απριλίου 2017 από την Trianon
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική