Glory
των Kristina Grozeva, Petar Valchanov. Με τους Margita Gosheva, Stefan Denolyubov, Kitodar Todorov, Milko Lazarov, Georgi Stamenov, Ivan Savov, Mira Iskarova, Hristofor Nedkov
Όλα δουλεύουν... ρολόι – not!
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Ακόμα ένα κινηματογραφικό... μάθημα!
Το σκηνοθετικό δίδυμο Kristina Grozeva και Petar Valchanov μας συστήθηκε πριν τρία χρόνια. Η πρώτη τους ταινία, το εξαιρετικό Μάθημα (Urok, 2014), είχε λάβει μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και είχε τιμηθεί με βραβείο καλύτερου σεναρίου και χάλκινου Αλεξάνδρου. Έπρεπε να περάσουν σχεδόν δύο χρόνια για να προβληθεί εκείνη η ταινία εμπορικά στους κινηματογράφους της χώρας μας. Στις 31 Μαρτίου του 2016 λοιπόν βγήκε σε περιορισμένο κύκλωμα, μόνο στην Αθήνα! Αυτό δεν εμπόδισε τον γράφοντα να συμπεριλάβει την ταινία στη δεκάδα του με τις καλύτερες ταινίες που προβλήθηκαν εμπορικά στη χώρα μας για το 2016. Κι όσοι την έχετε δει είμαι σίγουρος ότι συμφωνείτε μαζί μου.
Η δεύτερή τους ταινία Glory (Slava) κατορθώνει το απολύτως απίθανο: είναι ακόμα καλύτερη από την πρώτη! Ξεκίνησε την φεστιβαλική της καριέρα τον περασμένο Αύγουστο, συμμετέχοντας στο φεστιβάλ του Λοκάρνο, στο διαγωνιστικό τμήμα. Γενικώς, συμμετείχε και συνεχίζει να συμμετέχει σε πάμπολλα φεστιβάλ. Τον περασμένο Νοέμβριο προβλήθηκε και στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στο τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια». Εκεί είδαμε την ταινία. Κι εκεί πάθαμε την πλάκα μας ξανά με τους γείτονες. Πολύ σπουδαίο σινεμά ρε παιδιά! Και μιας που αποτελεί μια παραγωγή στην οποία κεφάλαια έχει βάλει και η ελληνική Graal, είναι μία από τις ταινίες που επισημοποιήθηκε η παρουσία της ανάμεσα σε εκείνες οι οποίες θα διεκδικήσουν τα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου!
Η υπόθεση: Ο Τσάνκο Πέτροφ, εργάτης στους σιδηροδρόμους, βρίσκει μερικά εκατομμύρια λέβα μέσα σε σκισμένες σακούλες δίπλα στις ράγες των τρένων κατά τη διάρκεια επιθεώρησης, από αυτές που κάνει καθημερινά λόγω της εργασίας του. Αν και φτωχός αποφασίζει να παραδώσει όλο το ποσό στην αστυνομία. Ευκαιρία για την υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του υπουργού Μεταφορών (που την ίδια εποχή κατηγορείται για κακοδιαχείριση) να αλλάξει την ατζέντα. Η τρομερή αυτή γυναίκα καριέρας ονόματι Γιούλια Σταϊκόβα παίρνει τον Τσάνκο και τον «ρίχνει» ως πρότυπο στα φιλικά media, ενώ παράλληλα στήνει μια τελετή βράβευσης του ήθους του.
Σε εκείνη την τελετή ο Τσάνκο επιβραβεύεται με ένα καινούργιο ψηφιακό ρολόι χειρός – που σύντομα σταματά να δουλεύει – την ίδια ώρα που η Γιούλια χάνει το ρολόι του Τσάνκο, ένα ρώσικης κατασκευής Slava (δηλαδή «δόξα», δηλαδή «Glory»...), που του το... άρπαξε από το χέρι, με την υπόσχεση να το φυλάξει, προκειμένου να... τιμηθεί με το άλλο! Ο Τσάνκο ήταν δεμένος με το συγκεκριμένο ρολόι, καθότι οικογενειακό κειμήλιο. Και κάπως έτσι ξεκινά η απεγνωσμένη του μάχη να αποκαταστήσει, μέσω της εύρεσης του παλιού του ρολογιού, την αξιοπρέπειά του.
Η άποψή μας: Λοιπόν, αυτό το δίδυμο των Βουλγάρων θα δείτε πως σύντομα θα χαρακτηριστεί ως οι Βαλκάνιοι Αδελφοί Dardenne ή οι Βαλκάνιοι... Ken Loach! Μετά το αριστουργηματικό «Μάθημα» οι Kristina Grozeva και Petar Valchanov επανέρχονται με μια ταινία που και πάλι τσακίζει κόκαλα, φτιαγμένη και πάλι με πολύ απλά υλικά! Το τρομερό με το συγκεκριμένο δίδυμο είναι πως πέρα από τη μεγάλη εικόνα, δίνουν απίστευτη σημασία στη λεπτομέρεια κι εκεί είναι για μένα όπου κερδίζουν το παιχνίδι. Στη γενική εικόνα τίθενται θέματα όπως: η διαφθορά της εξουσίας, η ανηθικότητα που κυριαρχεί σε όλες τις κοινωνικές τάξεις (από πάνω προς τα κάτω, μην ξεχνιόμαστε), η υποκρισία και ο κυνισμός που τόσο πολύ μας έχουν μπολιάσει όλους, που αν συναντήσουμε έναν άνθρωπο σαν τον πρωταγωνιστή μας, ο οποίος βρίσκει χρήματα και δεν τα κρατάει για τον εαυτό του αλλά τα παραδίδει στο κράτος, θα τον χαρακτηρίσουμε μαλάκα το λιγότερο!
Οι λεπτομέρειες τώρα είναι πάμπολλες. Από τον καθόλου τυχαίο τραύλισμα του ήρωα (αντιτουριστικός με όλη τη σημασία της λέξης), μέχρι τα τηλεοπτικά πλάνα που πρέπει να τραβηχτούν με φόντο όχι τα σκουπίδια αλλά λουλούδια, μέχρι την ιεροτελεστία με τα κουνέλια, μέχρι το τύλιγμα της ημίγυμνης pr με τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέχρι τα... πάντα (ο καθένας θα βρει κάτι να πιαστεί!). Και βέβαια, το θέμα του χρόνου. Ο Τσάνκο, εκπρόσωπος μιας χώρας που έχει πάψει να υφίσταται εδώ και καιρό, βλέπει τον χρόνο ως οδηγό της ύπαρξής του. Κουρδίζει το ρολόι του κάθε μέρα, το ταιριάζει με την επίσημη ώρα του κράτους που ακούει στο ραδιόφωνο. Δεν είναι λόξα. Η ώρα που λέει το ρολόι του πρέπει να είναι η σωστή. Έχει σημασία. Για τα δρομολόγια των τρένων. Για το τάισμα των κουνελιών του. Η Γιούλια βλέπει το χρόνο ως κάτι που μπορεί να χρησιμοποιήσει υπέρ της, όπως... τα πάντα! Το βιολογικό της ρολόι χτυπάει αλλά εκείνη δεν δείχνει να βιάζεται. Θα τα προλάβει όλα, ως συνήθως. Κι όταν πάει κόντρα στα σχέδιά της θα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο για να πετύχει το σκοπό της. Όπως, πχ το να παγιδεύσει τον άνθρωπο που την... καθυστερεί: τον Τσάνκο. Όταν όμως καταλαβαίνει επιτέλους πως χάνοντας το ρολόι του Τσάνκο ουσιαστικά του έχει «κλέψει» την αξιοπρέπειά του, είναι πολύ αργά – και πάλι χρόνος, έτσι;
Η ταινία μου θύμισε από τη μια το Leviathan του Andrey Zvyagintsev (κι εκεί ο κεντρικός ήρωας ρημάζεται από όλες τις δομές της εξουσίας) και από την άλλη το «Η ψυχή στο στόμα» του Οικονομίδη (κι εκεί πληρώνει την έκρηξη του αθώου ένας άνθρωπος – εκεί, το αφεντικό, εδώ, η γυναίκα καριέρας με την ξαφνική κρίση συνειδήσεως – που δεν είναι και ο χειρότερος άνθρωπος από όσους συναντά στο διάβα του ο τσεβδός). Σπουδαίες ερμηνείες – η Margita Gosheva, που είχε διαπρέψει ως η δασκάλα στην ταινία «Μάθημα», δίνει κι εδώ τα ρέστα της – τρομερό σενάριο που δεν φοβάται να καταγγείλει, μοντάζ ψιλοβελονιά, που... παίζει με το χρόνο και προθέσεις που είναι ξεκάθαρες! Αριστούργημα είναι η ταινία, χωρίς καμία αφέλεια, χωρίς να μπορεί κανείς να μιλήσει για «στήσιμο». Και καλά, η αντίστιξη του «θα φέρω στον κόσμο ένα τέλειο έμβρυο με τεχνητή γονιμοποίηση για να ολοκληρώσει την ευτυχία μου» με το «ζω μόνος, έρημος, φτωχός, πλην τίμιος σε έναν βρώμικο κόσμο» είναι απίστευτη. Ακόμα και το γεγονός ότι ο ήρωάς μας δουλεύει στις γραμμές των τρένων, προσέχοντας αυτές να μην είναι στραβές έχει την παραπομπή του: είναι ο φύλακας της ηθικής, εκείνος που δεν θα επιτρέψει το τρένο να εκτροχιαστεί. Μάλλον όμως είναι ήδη πολύ αργά. Κι όταν πιέζεις έναν άνθρωπο, ακόμα και τον πιο αγνό και τον πιο ήρεμο του κόσμου, και τον ταράζεις στην αδικία, κάποια στιγμή έρχεται η έκρηξη. Και αυτή πέφτει στα κεφάλια δικαίων και αδίκων: έκρηξη είναι, δεν μπορεί να ελεγχθεί και να οδηγηθεί προς συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Συγκλονιστική ταινία που δεν χάνεται με τίποτε! Και μάλλον για τον γράφοντα, μια από τις καλύτερες ταινίες του 2017! Κι ας μην έχει ξεκινήσει καλά καλά ο τρίτος μήνας του τρέχοντος έτους!
Η υπόθεση: Ο Τσάνκο Πέτροφ, εργάτης στους σιδηροδρόμους, βρίσκει μερικά εκατομμύρια λέβα μέσα σε σκισμένες σακούλες δίπλα στις ράγες των τρένων κατά τη διάρκεια επιθεώρησης, από αυτές που κάνει καθημερινά λόγω της εργασίας του. Αν και φτωχός αποφασίζει να παραδώσει όλο το ποσό στην αστυνομία. Ευκαιρία για την υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του υπουργού Μεταφορών (που την ίδια εποχή κατηγορείται για κακοδιαχείριση) να αλλάξει την ατζέντα. Η τρομερή αυτή γυναίκα καριέρας ονόματι Γιούλια Σταϊκόβα παίρνει τον Τσάνκο και τον «ρίχνει» ως πρότυπο στα φιλικά media, ενώ παράλληλα στήνει μια τελετή βράβευσης του ήθους του.
Σε εκείνη την τελετή ο Τσάνκο επιβραβεύεται με ένα καινούργιο ψηφιακό ρολόι χειρός – που σύντομα σταματά να δουλεύει – την ίδια ώρα που η Γιούλια χάνει το ρολόι του Τσάνκο, ένα ρώσικης κατασκευής Slava (δηλαδή «δόξα», δηλαδή «Glory»...), που του το... άρπαξε από το χέρι, με την υπόσχεση να το φυλάξει, προκειμένου να... τιμηθεί με το άλλο! Ο Τσάνκο ήταν δεμένος με το συγκεκριμένο ρολόι, καθότι οικογενειακό κειμήλιο. Και κάπως έτσι ξεκινά η απεγνωσμένη του μάχη να αποκαταστήσει, μέσω της εύρεσης του παλιού του ρολογιού, την αξιοπρέπειά του.
Η άποψή μας: Λοιπόν, αυτό το δίδυμο των Βουλγάρων θα δείτε πως σύντομα θα χαρακτηριστεί ως οι Βαλκάνιοι Αδελφοί Dardenne ή οι Βαλκάνιοι... Ken Loach! Μετά το αριστουργηματικό «Μάθημα» οι Kristina Grozeva και Petar Valchanov επανέρχονται με μια ταινία που και πάλι τσακίζει κόκαλα, φτιαγμένη και πάλι με πολύ απλά υλικά! Το τρομερό με το συγκεκριμένο δίδυμο είναι πως πέρα από τη μεγάλη εικόνα, δίνουν απίστευτη σημασία στη λεπτομέρεια κι εκεί είναι για μένα όπου κερδίζουν το παιχνίδι. Στη γενική εικόνα τίθενται θέματα όπως: η διαφθορά της εξουσίας, η ανηθικότητα που κυριαρχεί σε όλες τις κοινωνικές τάξεις (από πάνω προς τα κάτω, μην ξεχνιόμαστε), η υποκρισία και ο κυνισμός που τόσο πολύ μας έχουν μπολιάσει όλους, που αν συναντήσουμε έναν άνθρωπο σαν τον πρωταγωνιστή μας, ο οποίος βρίσκει χρήματα και δεν τα κρατάει για τον εαυτό του αλλά τα παραδίδει στο κράτος, θα τον χαρακτηρίσουμε μαλάκα το λιγότερο!
Οι λεπτομέρειες τώρα είναι πάμπολλες. Από τον καθόλου τυχαίο τραύλισμα του ήρωα (αντιτουριστικός με όλη τη σημασία της λέξης), μέχρι τα τηλεοπτικά πλάνα που πρέπει να τραβηχτούν με φόντο όχι τα σκουπίδια αλλά λουλούδια, μέχρι την ιεροτελεστία με τα κουνέλια, μέχρι το τύλιγμα της ημίγυμνης pr με τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέχρι τα... πάντα (ο καθένας θα βρει κάτι να πιαστεί!). Και βέβαια, το θέμα του χρόνου. Ο Τσάνκο, εκπρόσωπος μιας χώρας που έχει πάψει να υφίσταται εδώ και καιρό, βλέπει τον χρόνο ως οδηγό της ύπαρξής του. Κουρδίζει το ρολόι του κάθε μέρα, το ταιριάζει με την επίσημη ώρα του κράτους που ακούει στο ραδιόφωνο. Δεν είναι λόξα. Η ώρα που λέει το ρολόι του πρέπει να είναι η σωστή. Έχει σημασία. Για τα δρομολόγια των τρένων. Για το τάισμα των κουνελιών του. Η Γιούλια βλέπει το χρόνο ως κάτι που μπορεί να χρησιμοποιήσει υπέρ της, όπως... τα πάντα! Το βιολογικό της ρολόι χτυπάει αλλά εκείνη δεν δείχνει να βιάζεται. Θα τα προλάβει όλα, ως συνήθως. Κι όταν πάει κόντρα στα σχέδιά της θα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο για να πετύχει το σκοπό της. Όπως, πχ το να παγιδεύσει τον άνθρωπο που την... καθυστερεί: τον Τσάνκο. Όταν όμως καταλαβαίνει επιτέλους πως χάνοντας το ρολόι του Τσάνκο ουσιαστικά του έχει «κλέψει» την αξιοπρέπειά του, είναι πολύ αργά – και πάλι χρόνος, έτσι;
Η ταινία μου θύμισε από τη μια το Leviathan του Andrey Zvyagintsev (κι εκεί ο κεντρικός ήρωας ρημάζεται από όλες τις δομές της εξουσίας) και από την άλλη το «Η ψυχή στο στόμα» του Οικονομίδη (κι εκεί πληρώνει την έκρηξη του αθώου ένας άνθρωπος – εκεί, το αφεντικό, εδώ, η γυναίκα καριέρας με την ξαφνική κρίση συνειδήσεως – που δεν είναι και ο χειρότερος άνθρωπος από όσους συναντά στο διάβα του ο τσεβδός). Σπουδαίες ερμηνείες – η Margita Gosheva, που είχε διαπρέψει ως η δασκάλα στην ταινία «Μάθημα», δίνει κι εδώ τα ρέστα της – τρομερό σενάριο που δεν φοβάται να καταγγείλει, μοντάζ ψιλοβελονιά, που... παίζει με το χρόνο και προθέσεις που είναι ξεκάθαρες! Αριστούργημα είναι η ταινία, χωρίς καμία αφέλεια, χωρίς να μπορεί κανείς να μιλήσει για «στήσιμο». Και καλά, η αντίστιξη του «θα φέρω στον κόσμο ένα τέλειο έμβρυο με τεχνητή γονιμοποίηση για να ολοκληρώσει την ευτυχία μου» με το «ζω μόνος, έρημος, φτωχός, πλην τίμιος σε έναν βρώμικο κόσμο» είναι απίστευτη. Ακόμα και το γεγονός ότι ο ήρωάς μας δουλεύει στις γραμμές των τρένων, προσέχοντας αυτές να μην είναι στραβές έχει την παραπομπή του: είναι ο φύλακας της ηθικής, εκείνος που δεν θα επιτρέψει το τρένο να εκτροχιαστεί. Μάλλον όμως είναι ήδη πολύ αργά. Κι όταν πιέζεις έναν άνθρωπο, ακόμα και τον πιο αγνό και τον πιο ήρεμο του κόσμου, και τον ταράζεις στην αδικία, κάποια στιγμή έρχεται η έκρηξη. Και αυτή πέφτει στα κεφάλια δικαίων και αδίκων: έκρηξη είναι, δεν μπορεί να ελεγχθεί και να οδηγηθεί προς συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Συγκλονιστική ταινία που δεν χάνεται με τίποτε! Και μάλλον για τον γράφοντα, μια από τις καλύτερες ταινίες του 2017! Κι ας μην έχει ξεκινήσει καλά καλά ο τρίτος μήνας του τρέχοντος έτους!
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 2 Μαρτίου 2017 από την Seven Films
2 σχόλια:
Πολύ ωραίο κείμενο και πολύ χαίρομαι που την είδαμε απ' την ίδια οπτική γωνία... ΥΓ : παρατήρηση του ψυχαναγκαστικού, νομίζω πως ο ήρωάς μας ήταν τραυλός και όχι τσεβδός :-p
Άψογη κριτική!
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική