Es war einmal in Deutschland...
του Sam Garbarski. Με τους Moritz Bleibtreu, Antje Traue, Mark Ivanir, Hans Löw, Tim Seyfi, Anatole Taubman, Pal Macsai, Vaclav Jakoubek
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Το Es war einmal in Deutschland... (Berlinale Special Gala) μεταφράζεται ως «Ήταν κάποτε στη Γερμανία...», ο αγγλικός τίτλος της ταινίας όμως είναι «Bye Bye Germany». Είναι η φράση που χρησιμοποιούν οι Εβραίοι πρωταγωνιστές της ταινίας και κατά πως φαίνεται τη χρησιμοποιούσαν όλοι οι Εβραίοι που κατόρθωσαν να επιβιώσουν μετά το πέρας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και είτε βρέθηκαν εγκλωβισμένοι στη Γερμανία είτε επέστρεψαν εκεί, μιας που ήταν η πατρίδα τους, μετά την απελευθέρωσή τους από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή από τα μέρη στα οποία κρύβονταν... Σκηνοθέτης της ταινίας είναι ο Sam Garbarski, ο άνθρωπος που 10 χρόνια πριν, και πάλι εδώ στο Βερολίνο, μας είχε προσφέρει μια από τις πιο διασκεδαστικές κινηματογραφικές εμπειρίες με το «Irina Palm», όπου πρωταγωνιστούσε η Marianne Faithfull!
Η υπόθεση: Φρανκφούρτη, 1946. Ο Νταβίντ Μπέρμαν είναι ένας νεαρός πρώην έμπορος, ο οποίος προσπαθεί να στήσει μια προσοδοφόρα επιχείρηση στα ερείπια μιας χώρας γονατισμένης από τον πόλεμο. Όντας Εβραίος, έχει γλυτώσει στο παρά τσακ από του χάρου τα δόντια και το μόνο που θέλει είναι να βγάλει αρκετά χρήματα και να φύγει από τη χώρα με προορισμό την Αμερική. Βρίσκει μερικούς συνοδοιπόρους, Εβραίους, που επίσης γλύτωσαν από το θάνατο και στήνουν μια μπίζνα πώλησης σεντονιών και πετσετών, η οποία αποδεικνύεται αρκούντως προσοδοφόρα. Όμως, τα πράγματα γενικώς δεν πάνε καλά για τον Νταβίντ. Μια Αμερικανίδα γερμανικής και εβραϊκής καταγωγής, μέλος του αμερικάνικου στρατού, τον ανακρίνει. Θέλει να μάθει πως ο Νταβίντ κατόρθωσε να επιβιώσει και αν τελικά ήταν συνεργάτης των Ναζί...
Η άποψή μας: Συγκρίνοντας τη συγκεκριμένη ταινία με την προηγούμενη ταινία στην οποία αναφερθήκαμε στη σημερινή μας ανταπόκριση, το «Django», μπορούμε με ευκολία να πούμε πως ενώ τούτη σκηνοθετικά, από άποψη φωτογραφίας, από άποψη παραγωγής, υπολείπεται σε σχέση με τη γαλλική, εντέλει κερδίζει με μεγαλύτερη ευκολία τον θεατή. Κι αυτό γιατί έχει ένα πιο καλογραμμένο σενάριο και επειδή αυτά που λέει τα λέει με... χιούμορ! Ναι, ξέρω, ταινία για το Ολοκαύτωμα, έστω, μετά το πέρας του και σε κάνει να γελάς; Γιατί όχι; Αν ο δημιουργός καταλαβαίνει τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στο αστείο και τη γελοιοποίηση, όλα καλά. Κι εδώ έχουμε τέτοια περίπτωση.
Ο βασικός ήρωας της ταινίας, ο Νταβίντ, είναι ένας «ψυχαγωγός». Αυτά που λέει στην... ανακρίτρια του στα διαδοχικά ραντεβού τους είναι... απίστευτα! Επέζησε επειδή ήξερε να λέει ανέκδοτα! Κι όχι μόνον αυτό: ο διοικητής του στρατοπέδου συγκέντρωσης εκτιμούσε τόσο πολύ τα αστεία του ώστε τον έστειλε στο Obersalzberg, στο καταφύγιο του Χίτλερ! Κι αυτό επειδή ενώ ο Χίτλερ τα ήξερε όλα (όπως διατείνεται ο αξιωματικός) δεν ήξερε να λέει αστεία! Οπότε, στην επικείμενη συνάντησή του με τον... χωρατατζή Μουσολίνι, χρειαζόταν να πει και ο ίδιος αστεία. Και χρειαζόταν κάποιον για να τον διδάξει πώς λέγονται. Όσα λέει ο Νταβίντ κατά τη διάρκεια των ιδιαίτερων ανακρίσεων είναι απίστευτα! Και εμμέσως ο Garbarski κάνει το σχόλιό του για το ίδιο το σινεμά! Τη μυθοπλασία! Ο Νταβίντ λέει πως αν τελικά συναντούσε τον Χίτλερ (δεν τον συνάντησε, αν δείτε την ταινία θα δείτε γιατί) είχε καταστρώσει σχέδιο να τον δολοφονήσει! Αλήθεια ή ψέμα; Τι σημασία έχει; Κάποια στιγμή λέει ο Νταβίντ: «χρειαζόμαστε τα ψέματα γιατί διαφορετικά η ζωή είναι αβίωτη». Άδικο έχει; Όταν κάποια στιγμή λέει την πάσα αλήθεια στην ανακρίτριά του (η σχέση τους έχει ενδιαφέρον και... εξέλιξη) καταλαβαίνεις τον πόνο που βίωσε ο συγκεκριμένος άνθρωπος. Τη φρίκη. Το μαρτύριο. Να κάνεις τον γελωτοποιό για να σώσεις τη ζωή σου. Τραγική ειρωνεία, έτσι;
Όμορφη ταινία, που έκανε πολλούς Γερμανούς να γελάσουν στην αίθουσα με τα πετυχημένα αστεία της. Ο Moritz Bleibtreu στον κεντρικό ρόλο είναι άψογος, όλοι οι ηθοποιοί είναι πολλοί καλοί, γενικώς μια ενδιαφέρουσα ταινία, που στη Θεσσαλονίκη θα έπαιρνε και πολύ χειροκρότημα ή στις Κάννες ξέρω'γω. Στο Βερολίνο είμαστε παιδιά όμως, ας μην το ξεχνάμε αυτό...
Η άποψή μας: Συγκρίνοντας τη συγκεκριμένη ταινία με την προηγούμενη ταινία στην οποία αναφερθήκαμε στη σημερινή μας ανταπόκριση, το «Django», μπορούμε με ευκολία να πούμε πως ενώ τούτη σκηνοθετικά, από άποψη φωτογραφίας, από άποψη παραγωγής, υπολείπεται σε σχέση με τη γαλλική, εντέλει κερδίζει με μεγαλύτερη ευκολία τον θεατή. Κι αυτό γιατί έχει ένα πιο καλογραμμένο σενάριο και επειδή αυτά που λέει τα λέει με... χιούμορ! Ναι, ξέρω, ταινία για το Ολοκαύτωμα, έστω, μετά το πέρας του και σε κάνει να γελάς; Γιατί όχι; Αν ο δημιουργός καταλαβαίνει τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στο αστείο και τη γελοιοποίηση, όλα καλά. Κι εδώ έχουμε τέτοια περίπτωση.
Ο βασικός ήρωας της ταινίας, ο Νταβίντ, είναι ένας «ψυχαγωγός». Αυτά που λέει στην... ανακρίτρια του στα διαδοχικά ραντεβού τους είναι... απίστευτα! Επέζησε επειδή ήξερε να λέει ανέκδοτα! Κι όχι μόνον αυτό: ο διοικητής του στρατοπέδου συγκέντρωσης εκτιμούσε τόσο πολύ τα αστεία του ώστε τον έστειλε στο Obersalzberg, στο καταφύγιο του Χίτλερ! Κι αυτό επειδή ενώ ο Χίτλερ τα ήξερε όλα (όπως διατείνεται ο αξιωματικός) δεν ήξερε να λέει αστεία! Οπότε, στην επικείμενη συνάντησή του με τον... χωρατατζή Μουσολίνι, χρειαζόταν να πει και ο ίδιος αστεία. Και χρειαζόταν κάποιον για να τον διδάξει πώς λέγονται. Όσα λέει ο Νταβίντ κατά τη διάρκεια των ιδιαίτερων ανακρίσεων είναι απίστευτα! Και εμμέσως ο Garbarski κάνει το σχόλιό του για το ίδιο το σινεμά! Τη μυθοπλασία! Ο Νταβίντ λέει πως αν τελικά συναντούσε τον Χίτλερ (δεν τον συνάντησε, αν δείτε την ταινία θα δείτε γιατί) είχε καταστρώσει σχέδιο να τον δολοφονήσει! Αλήθεια ή ψέμα; Τι σημασία έχει; Κάποια στιγμή λέει ο Νταβίντ: «χρειαζόμαστε τα ψέματα γιατί διαφορετικά η ζωή είναι αβίωτη». Άδικο έχει; Όταν κάποια στιγμή λέει την πάσα αλήθεια στην ανακρίτριά του (η σχέση τους έχει ενδιαφέρον και... εξέλιξη) καταλαβαίνεις τον πόνο που βίωσε ο συγκεκριμένος άνθρωπος. Τη φρίκη. Το μαρτύριο. Να κάνεις τον γελωτοποιό για να σώσεις τη ζωή σου. Τραγική ειρωνεία, έτσι;
Όμορφη ταινία, που έκανε πολλούς Γερμανούς να γελάσουν στην αίθουσα με τα πετυχημένα αστεία της. Ο Moritz Bleibtreu στον κεντρικό ρόλο είναι άψογος, όλοι οι ηθοποιοί είναι πολλοί καλοί, γενικώς μια ενδιαφέρουσα ταινία, που στη Θεσσαλονίκη θα έπαιρνε και πολύ χειροκρότημα ή στις Κάννες ξέρω'γω. Στο Βερολίνο είμαστε παιδιά όμως, ας μην το ξεχνάμε αυτό...
