του Θόδωρου Γιαχουστίδη
67η Berlinale: Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου
Και Τσικνοπέμπτη και ΠΑΟΚΑΡΑ!
Και Τσικνοπέμπτη και ΠΑΟΚΑΡΑ!
Όταν εσείς οι λίγοι και εκλεκτοί φανατικοί διαβάζετε αυτές τις γραμμές για τις ταινίες που είδαμε την Τετάρτη, θα είναι Τσικνοπέμπτη! Άρα, πριν ή μετά το διάβασμα, θα ορμίσετε σε βρώμικα και μη, ίσως και σικ εστιατόρια για να καταβροχθίσετε άπειρες ποσότητες κρέατος! Σας ζηλεύω λέμε! Γιατί, κακά τα ψέματα, στη Γερμανία οι άνθρωποι υστερούν στο φαγητό. Ελλαδάρα και πάλι Ελλαδάρα!
Εννοείται ότι θα δούμε ταινίες και την Πέμπτη, εξάλλου οι προβολές ολοκληρώνονται την Κυριακή! Αλλά, ψέματα δεν θα σας πω: θα δούμε και την ΠΑΟΚΑΡΑ το βράδυ, στο ματς με την Σάλκε! Με καλή παρέα. Και με θετική αύρα. Άιντε, επειδή μας έπιασε το μεγαλόψυχο, ευχόμαστε και στον Ολυμπιακό «καλή επιτυχία» για το αυριανό ματς (με φωνή Μητσοτάκη, μουάχαχαχαχα). Όχι, εντάξει, όλα καλά...
Εννοείται ότι θα δούμε ταινίες και την Πέμπτη, εξάλλου οι προβολές ολοκληρώνονται την Κυριακή! Αλλά, ψέματα δεν θα σας πω: θα δούμε και την ΠΑΟΚΑΡΑ το βράδυ, στο ματς με την Σάλκε! Με καλή παρέα. Και με θετική αύρα. Άιντε, επειδή μας έπιασε το μεγαλόψυχο, ευχόμαστε και στον Ολυμπιακό «καλή επιτυχία» για το αυριανό ματς (με φωνή Μητσοτάκη, μουάχαχαχαχα). Όχι, εντάξει, όλα καλά...
Φέτος, νιώθω ότι παρακολουθώ μια εξαιρετική Berlinale! Σχεδόν κάθε μέρα βλέπω δύο ταινίες εξαιρετικές και μόνο μία που μου βγαίνει λίγο... μάπα το καρπούζι, αλλά με ελαφρυντικά! Μάλλον έκανα καλή προετοιμασία κι απέφυγα τις κακοτοπιές. Ας πούμε, ρε παιδιά, τι ταινιάρα έκανε ο Luca Guadagnino! Το Call Me by Your Name είναι ταινία που αξίζει όλους τους επαίνους του κόσμου! Στην πέμπτη του μεγάλου μήκους ταινία ο Ιταλός σκηνοθέτης έρχεται στο παράλληλο τμήμα του φεστιβάλ, το Panorama Special, και κάνει ειδικούς και κοινούς θνητούς να παραληρούν, έχοντας ανάλογη αντιμετώπιση και στο φεστιβάλ του Σάντανς όπου έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της.
Η υπόθεση: 1983, καλοκαίρι. Η Ιταλία ζει μέρες αφθονίας με τον Μπετίνο Κράξι στην εξουσία (ο Ιταλός Ανδρέας Παπανδρέου!) και ο 17χρονος Έλιο περνάει τις διακοπές του, όπως κάθε χρόνο, στο εξοχικό των γονέων του στη βόρεια Ιταλία. Η αλήθεια είναι ότι βαριέται και σκοτώνει το χρόνο του ακούγοντας μουσική, διαβάζοντας βιβλία και κολυμπώντας. Τα πράγματα θα αλλάξουν όταν στο εξοχικό καταφθάνει ο Όλιβερ. Ο Όλιβερ είναι ένας 24χρονος Αμερικάνος, που όπως και ο Έλιο, έχει εβραϊκές ρίζες και βοηθάει τον πατέρα του Έλιο στην ακαδημαϊκή του έρευνα. Αρχικά, ο Έλιο είναι επιφυλακτικός και κρύος απέναντι στον Όλιβερ. Καθώς όμως ξεκινάνε να κάνουν περισσότερο παρέα, ο Έλιο έλκεται φανερά από τον όμορφο Αμερικάνο. Οι ορμόνες του κατακλύζουν το σώμα του. Χάνει την παρθενιά του με μια κοπέλα που επίσης κάνει χρόνια διακοπές στην περιοχή και είναι ερωτευμένη μαζί του, το πάθος του όμως για τον Όλιβερ δεν μπορεί να σβήσει. Και καθώς το καλοκαίρι προχωράει η αμοιβαία έλξη ανάμεσα στον έφηβο Έλιο και τον νεαρό Όλιβερ γίνεται ολοένα και πιο έντονη!
Η άποψή μας: Τούτο εδώ ήταν ένα σχέδιο που ήθελε να κινηματογραφήσει ο γνωστός για τις «δαντέλες» του Αμερικανός σκηνοθέτης, James Ivory, βασισμένος στο ομώνυμο βιβλίο του André Aciman. Εντέλει, ο Ivory βοήθησε στην ολοκλήρωση του σεναρίου και τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο – ολοένα και καλύτερος – Guadagnino. Που, ως επόμενο πρότζεκτ του έχει να γυρίσει το ριμέικ της αρτζεντικής «Σουσπίρια». Αν μη τι άλλο, έχει κοχόνες ο τύπος. Και το αποδεικνύει περίτρανα σε αυτήν την ταινία, που πολύ εύκολα θα μπορούσε να του ξεφύγει και να γίνει ένα κλάιν μάιν μελόδραμα. Όχι όμως. Ο Guadagnino έχει και την ικανότητα και την ωριμότητα να φέρει εις πέρας την αποστολή του. Όχι, δεν κάνει τον δικό του «Θάνατο στη Βενετία» - πέρα όλων των άλλων, εκεί η ηλικιακή διαφορά του νεαρού Τάνζιο με τον κρυφό θαυμαστή του ήταν τεράστια. Έναν ύμνο στην ομορφιά κάνει ο Ιταλός σκηνοθέτης.
Με σκηνικό μια υπέροχη μικρή πόλη και μια θαυμάσια, οργιαστική φύση: τι να μας πουν οι βορειοευρωπαίοι ρε παιδί μου, ζηλεύουν. Ζηλεύουν που ο ήλιος στη Μεσόγειο έχει χαρίσει άφθονα τα ελέη του. Και να σου τα φρούτα – ιδίως τα ζουμερά ροδάκινα (αυτά έχουν πολλαπλή... αναφορά και χρήση στην ταινία) και τα βερίκοκα και τα κεράσια. Με ένα άπλωμα του χεριού σου είναι δικά σου, κατευθείαν από το δέντρο! Υπάρχει τίποτε καλύτερο; Υπάρχει. Υπάρχει το κάλλος με την αρχαιοελληνική έννοια. Ο Πραξιτέλης αναφέρεται συχνά πυκνά, ως ο γλύπτης που έφτιαξε τόσο πανέμορφα αγάλματα που σχεδόν σε αναγκάζουν να υποκύψεις στην γοητεία και την ηδονική παρουσία του άψογου σώματός τους. Ο Έλιο γουστάρει τον Όλιβερ επειδή είναι όμορφος. Ο Όλιβερ γουστάρει τον Έλιο επειδή είναι όμορφος! Και μετά έπονται όλα τα υπόλοιπα. Η ανάγκη για επικοινωνία, το φλερτ, οι γκάβλες. Ο Armie Hammer, το μεγάλο όνομα του καστ, είναι άψογος στο ρόλο του και... πανέμορφος! Εκείνος που κλέβει την παράσταση, όμως, είναι ο Timothée Chalamet, που υποδύεται τον Έλιο. Τον υποδύεται άψογα! Με μια διάθεση για παιχνίδι, απίστευτα φυσική. Με μια μελαγχολία όταν το απαιτεί ο ρόλος. Και με τρομερή πειθαρχία, έτσι; Γιατί, είπαμε, πολύ εύκολα το όλο σκηνικό θα μπορούσε να διολισθήσει σε λασπωμένα εδάφη. Είναι φυσικό αυτό που βιώνουν οι δύο άντρες ο ένας για τον άλλο. Είναι το πιο ωραίο πράγμα στον κόσμο. Να παίρνουν χαρά και ηδονή ο ένας από τον άλλο. Σε τοποθεσίες μαγικές, όπως εκείνη με τους καταρράκτες. Είναι κάτι σαν τους πρωτόπλαστους. Ότι αρχιζει ωραία, όμως, τελειώνει με πόνο. Όχι επειδή συμβαίνει κάτι τραγικό. Απλά, τελειώνει το καλοκαίρι. Και αρχίζουν οι συμβιβασμοί.
Στην πιο τρυφερή σκηνή της ταινίας ο Όλιβερ λέει στον Έλιο «μίλα μου με το όνομά σου» - τη φράση δηλαδή που δίνει τον τίτλο στην ταινία. Τόσο απλό και τόσο συγκλονιστικό! Εγώ γίνομαι εσύ! Γουάου! Εννοείται πως το ίδιο θα ίσχυε σε ερωτική ιστορία ανάμεσα σε ένα αγόρι κι ένα κορίτσι – απλά εδώ τα πράγματα είναι πιο... δύσκολα. Βέβαια, αυτά που λέει ο πατέρας του Έλιο στο γιο του λίγο πριν το φινάλε είναι απίστευτα λόγια αποδοχής και παρηγοριάς, έτσι; Όλα είναι εξαιρετικά, η μουσική είναι υπέροχη (και ο Sufjan Stevens έχει γράψει τραγουδάρες ειδικά για την ταινία) και υπάρχει και χιούμορ: το ζευγάρι των Ιταλών πχ που παθαίνει λογοδιάρροια δίνει μια κωμική ανάσα στην ταινία. Κάποια πράγματα δεν φαίνονται τόοοοσο απαραίτητα: πχ, αν η ρινορραγία και ο εμετός του Έλιο μπορούν να ερμηνευθούν ως αντίδραση του σώματός του για το ότι συμμετέχει σε κάτι που εν πολλοίς θεωρείται απαγορευμένο, η όλη φάση με το τραυματισμό του Όλιβερ στην κοιλιά δεν φαίνεται να εξυπηρετεί κάτι. Επίσης, κάτι δεν πήγε και τόσο καλά στο μοντάζ, καθώς αρκετές σκηνές κόβονται ολοφάνερα χωρίς να έχουν πλήρως ολοκληρωθεί. Μικρό το κακό όμως για μια τεράστια ταινία: στο φινάλε θα ανοίξουν οι... κάνουλες! Α, και με το ροδάκινο, να πούμε τη σκηνή: ο μικρός, είπαμε, έχει γκάβλες. Ε, και πως ο τύπος στο «American Pie» διακόρευσε μια μηλόπιτα (ή κερασόπιτα, δεν θυμάμαι) εδώ ο Έλιο βιάζει ένα ροδάκινο! Αφού του βγάλει το κουκούτσι! Κι αφήνει το σπέρμα μέσα! Αυτά τα πράγματα καλύτερα είναι να μην γίνονται...
Η υπόθεση: 1983, καλοκαίρι. Η Ιταλία ζει μέρες αφθονίας με τον Μπετίνο Κράξι στην εξουσία (ο Ιταλός Ανδρέας Παπανδρέου!) και ο 17χρονος Έλιο περνάει τις διακοπές του, όπως κάθε χρόνο, στο εξοχικό των γονέων του στη βόρεια Ιταλία. Η αλήθεια είναι ότι βαριέται και σκοτώνει το χρόνο του ακούγοντας μουσική, διαβάζοντας βιβλία και κολυμπώντας. Τα πράγματα θα αλλάξουν όταν στο εξοχικό καταφθάνει ο Όλιβερ. Ο Όλιβερ είναι ένας 24χρονος Αμερικάνος, που όπως και ο Έλιο, έχει εβραϊκές ρίζες και βοηθάει τον πατέρα του Έλιο στην ακαδημαϊκή του έρευνα. Αρχικά, ο Έλιο είναι επιφυλακτικός και κρύος απέναντι στον Όλιβερ. Καθώς όμως ξεκινάνε να κάνουν περισσότερο παρέα, ο Έλιο έλκεται φανερά από τον όμορφο Αμερικάνο. Οι ορμόνες του κατακλύζουν το σώμα του. Χάνει την παρθενιά του με μια κοπέλα που επίσης κάνει χρόνια διακοπές στην περιοχή και είναι ερωτευμένη μαζί του, το πάθος του όμως για τον Όλιβερ δεν μπορεί να σβήσει. Και καθώς το καλοκαίρι προχωράει η αμοιβαία έλξη ανάμεσα στον έφηβο Έλιο και τον νεαρό Όλιβερ γίνεται ολοένα και πιο έντονη!
Η άποψή μας: Τούτο εδώ ήταν ένα σχέδιο που ήθελε να κινηματογραφήσει ο γνωστός για τις «δαντέλες» του Αμερικανός σκηνοθέτης, James Ivory, βασισμένος στο ομώνυμο βιβλίο του André Aciman. Εντέλει, ο Ivory βοήθησε στην ολοκλήρωση του σεναρίου και τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο – ολοένα και καλύτερος – Guadagnino. Που, ως επόμενο πρότζεκτ του έχει να γυρίσει το ριμέικ της αρτζεντικής «Σουσπίρια». Αν μη τι άλλο, έχει κοχόνες ο τύπος. Και το αποδεικνύει περίτρανα σε αυτήν την ταινία, που πολύ εύκολα θα μπορούσε να του ξεφύγει και να γίνει ένα κλάιν μάιν μελόδραμα. Όχι όμως. Ο Guadagnino έχει και την ικανότητα και την ωριμότητα να φέρει εις πέρας την αποστολή του. Όχι, δεν κάνει τον δικό του «Θάνατο στη Βενετία» - πέρα όλων των άλλων, εκεί η ηλικιακή διαφορά του νεαρού Τάνζιο με τον κρυφό θαυμαστή του ήταν τεράστια. Έναν ύμνο στην ομορφιά κάνει ο Ιταλός σκηνοθέτης.
Με σκηνικό μια υπέροχη μικρή πόλη και μια θαυμάσια, οργιαστική φύση: τι να μας πουν οι βορειοευρωπαίοι ρε παιδί μου, ζηλεύουν. Ζηλεύουν που ο ήλιος στη Μεσόγειο έχει χαρίσει άφθονα τα ελέη του. Και να σου τα φρούτα – ιδίως τα ζουμερά ροδάκινα (αυτά έχουν πολλαπλή... αναφορά και χρήση στην ταινία) και τα βερίκοκα και τα κεράσια. Με ένα άπλωμα του χεριού σου είναι δικά σου, κατευθείαν από το δέντρο! Υπάρχει τίποτε καλύτερο; Υπάρχει. Υπάρχει το κάλλος με την αρχαιοελληνική έννοια. Ο Πραξιτέλης αναφέρεται συχνά πυκνά, ως ο γλύπτης που έφτιαξε τόσο πανέμορφα αγάλματα που σχεδόν σε αναγκάζουν να υποκύψεις στην γοητεία και την ηδονική παρουσία του άψογου σώματός τους. Ο Έλιο γουστάρει τον Όλιβερ επειδή είναι όμορφος. Ο Όλιβερ γουστάρει τον Έλιο επειδή είναι όμορφος! Και μετά έπονται όλα τα υπόλοιπα. Η ανάγκη για επικοινωνία, το φλερτ, οι γκάβλες. Ο Armie Hammer, το μεγάλο όνομα του καστ, είναι άψογος στο ρόλο του και... πανέμορφος! Εκείνος που κλέβει την παράσταση, όμως, είναι ο Timothée Chalamet, που υποδύεται τον Έλιο. Τον υποδύεται άψογα! Με μια διάθεση για παιχνίδι, απίστευτα φυσική. Με μια μελαγχολία όταν το απαιτεί ο ρόλος. Και με τρομερή πειθαρχία, έτσι; Γιατί, είπαμε, πολύ εύκολα το όλο σκηνικό θα μπορούσε να διολισθήσει σε λασπωμένα εδάφη. Είναι φυσικό αυτό που βιώνουν οι δύο άντρες ο ένας για τον άλλο. Είναι το πιο ωραίο πράγμα στον κόσμο. Να παίρνουν χαρά και ηδονή ο ένας από τον άλλο. Σε τοποθεσίες μαγικές, όπως εκείνη με τους καταρράκτες. Είναι κάτι σαν τους πρωτόπλαστους. Ότι αρχιζει ωραία, όμως, τελειώνει με πόνο. Όχι επειδή συμβαίνει κάτι τραγικό. Απλά, τελειώνει το καλοκαίρι. Και αρχίζουν οι συμβιβασμοί.
Στην πιο τρυφερή σκηνή της ταινίας ο Όλιβερ λέει στον Έλιο «μίλα μου με το όνομά σου» - τη φράση δηλαδή που δίνει τον τίτλο στην ταινία. Τόσο απλό και τόσο συγκλονιστικό! Εγώ γίνομαι εσύ! Γουάου! Εννοείται πως το ίδιο θα ίσχυε σε ερωτική ιστορία ανάμεσα σε ένα αγόρι κι ένα κορίτσι – απλά εδώ τα πράγματα είναι πιο... δύσκολα. Βέβαια, αυτά που λέει ο πατέρας του Έλιο στο γιο του λίγο πριν το φινάλε είναι απίστευτα λόγια αποδοχής και παρηγοριάς, έτσι; Όλα είναι εξαιρετικά, η μουσική είναι υπέροχη (και ο Sufjan Stevens έχει γράψει τραγουδάρες ειδικά για την ταινία) και υπάρχει και χιούμορ: το ζευγάρι των Ιταλών πχ που παθαίνει λογοδιάρροια δίνει μια κωμική ανάσα στην ταινία. Κάποια πράγματα δεν φαίνονται τόοοοσο απαραίτητα: πχ, αν η ρινορραγία και ο εμετός του Έλιο μπορούν να ερμηνευθούν ως αντίδραση του σώματός του για το ότι συμμετέχει σε κάτι που εν πολλοίς θεωρείται απαγορευμένο, η όλη φάση με το τραυματισμό του Όλιβερ στην κοιλιά δεν φαίνεται να εξυπηρετεί κάτι. Επίσης, κάτι δεν πήγε και τόσο καλά στο μοντάζ, καθώς αρκετές σκηνές κόβονται ολοφάνερα χωρίς να έχουν πλήρως ολοκληρωθεί. Μικρό το κακό όμως για μια τεράστια ταινία: στο φινάλε θα ανοίξουν οι... κάνουλες! Α, και με το ροδάκινο, να πούμε τη σκηνή: ο μικρός, είπαμε, έχει γκάβλες. Ε, και πως ο τύπος στο «American Pie» διακόρευσε μια μηλόπιτα (ή κερασόπιτα, δεν θυμάμαι) εδώ ο Έλιο βιάζει ένα ροδάκινο! Αφού του βγάλει το κουκούτσι! Κι αφήνει το σπέρμα μέσα! Αυτά τα πράγματα καλύτερα είναι να μην γίνονται...
Η Ινδία δεν είναι μια χώρα της οποίας τις ταινίες έχουμε την ευκαιρία να δούμε συχνά στην Ελλάδα. Έχουν το Bollywood τους κι έχουν και κάποιες ταινίες που ξεχωρίζουν, εκτός Bollywood. Πχ, τα τελευταία χρόνια έχουμε δει το υπέροχο «Παραδόσεις αγάπης» (The Lunchbox, 2013) και το πολύ δυνατό «Το δικαστήριο» (Court, 2014). Ε, λοιπόν, στο τμήμα του φεστιβάλ που ονομάζεται Forum είδα μια ταινία από την Ινδία που έγινε η αγαπημένη μου από όλες όσες είδα στην φετινή Berlinale! Τίτλος της: Newton. Ρε τους μπαγάσες, μιλάμε για σπουδαίο σινεμά!
Η υπόθεση: Ο Newton είναι ένας νεαρός Ινδός που έχει αρχές. Είναι από τους σπάνιους κρατικούς υπαλλήλους που κάνει τη δουλειά του χωρίς να δέχεται λαδώματα: έχει συνείδηση. Οι γονείς του τον πιέζουν να παντρευτεί, εκείνος όμως αντιδράει. Καθώς κηρύσσονται εκλογές στην πολυπληθή χώρα, ο Newton επιλέγεται (αν και αναπληρωτής αρχικά) να πάει στη ζούγκλα, σε μια απομονωμένη περιοχή, όπου κατοικούν ιθαγενείς Adivasi, για να φέρει εις πέρας την εκλογική διαδικασία. Η περιοχή, όμως, ελέγχεται από μαοϊκούς αντάρτες εδώ και τρεις δεκαετίες! Αντάρτες που στόχος τους είναι να ανατρέψουν την αστική δημοκρατία και να αναλάβουν την εξουσία με τη βία. Έτσι, δίνουν φιρμάνι στους κατοίκους της περιοχής να μην συμμετέχουν στις εκλογές. Ο Newton όμως είναι πεισματάρης. Πιστεύει πως το μεγαλύτερο μέρος από τους 76 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους της περιοχής θα εμφανιστεί και θα ψηφίσει! Μαζί του είναι άλλοι δύο κρατικοί λειτουργοί και μια πανέμορφη κοπέλα από την περιοχή, αλλά κι ένας λόχος κυβερνητικών στρατιωτών μαζί με τους αξιωματικούς τους. Οι στρατιωτικοί έχουν αναλάβει να μεταφέρουν με ασφάλεια τον Newton και τους συν αυτό μέσα από τη ζούγκλα στο σχολείο που θα λειτουργήσει ως εκλογικό κέντρο. Καθώς η ζέστη γίνεται ολοένα και χειρότερη και τα κουνούπια γίνονται ολοένα και πιο απειλητικά ο Newton αναρωτιέται: θα πάει εντέλει κανείς να ψηφίσει;
Η άποψή μας: Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο σαφέστατα ταλαντούχος 36χρονος Ινδός σκηνοθέτης Amit V Masurkar. Και με μια λέξη είναι αριστούργημα! Ο δημιουργός κατορθώνει κάτι που φαίνεται απλό αλλά ελάχιστοι το πετυχαίνουν: να ξεκινήσει από το μερικό για να μιλήσει για το γενικό. Και λέει σπουδαία πράγματα με μπόλικο χιούμορ, το οποίο πηγάζει όχι μόνο από τους διαλόγους του σεναρίου αλλά και από τις καταστάσεις. Ο Newton (έτσι βαφτίζει τον εαυτό του σε σχέση με το Nutan, όπως τον είχαν βαφτίσει οι γονείς του – το γιατί κάνει την αλλαγή βγάζει γέλιο) είναι ένας άνθρωπος με αρχές. Με ήθος. Με σαφή γνώση για το πώς οριοθετείται το καλό και πώς το κακό. Που ακολουθεί πιστά το νόμο. Και που είναι άκαμπτος και ισχυρογνώμων!
Ο Newton θα βρεθεί μέσα σε μια πολύ παράξενη κατάσταση. Θα βιώσει πράγματα που δεν μπορούσε καν να φανταστεί. Όπως του λέει και η κοπέλα που βοηθάει στην διαδικασία: «το παράξενο είναι πως ζεις δυο μόλις ώρες μακριά από εδώ και δεν έχεις χαμπάρι για το τι γίνεται εδώ πέρα». Και δεν θα αργήσει να καταλάβει πως συμμετέχει σε ένα φιάσκο, σε ένα θέατρο του παραλόγου! Ουσιαστικά, συμμετέχει σε εκλογές «δημοκρατίας με το ζόρι»! Όταν εντέλει εμφανίζονται ψηφοφόροι για να ψηφίσουν (κουβαλιούνται ουσιαστικά με την απειλή όπλου!) ο Newton καταλαβαίνει πως κανείς από τους ανθρώπους αυτούς δεν ξέρει τα κόμματα που συμμετέχουν στις εκλογές και τους υποψηφίους! Πώς να επιλέξουν λοιπόν; Κουτουρού! «Θα το δούνε σαν παιχνίδι» του λέει ο μπαρουτοκαπνισμένος κανάγιας λοχίας για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Ο Newton κάποια στιγμή καταλαβαίνει το μάταιο της όλης κατάστασης. Το όλο γίνεται mediaκο σόου, καθώς εμφανίζεται δημοσιογράφος του BBC για να επιβεβαιώσει πως στην Ινδία υπάρχει δημοκρατία! Μουάχαχαχαχα. Τρομερό φιλμ για όλες τις στρεβλώσεις των δυτικών κοινωνιών και των υπό ανάπτυξη χωρών, όπως η Ινδία, με απίστευτες πλουτοπαραγωγικές πηγές και ακόμα πιο απίστευτη φτώχεια! Το τι ακούγεται στην ταινία: ο διαβητικός βοηθός του Newton λέει κάποια στιγμή: μην τρομάζετε τον κόσμο εδώ – δώστε του τηλεοράσεις, να δουν διαφημίσεις για την Coca Cola και για φαγητά και να δείτε πως θα μπουν στη σειρά. Ένας από τους υποψηφίους για τις εκλογές λέει πως δεν θα ησυχάσει αν δεν δει κάθε νέο της χώρας να έχει στο αριστερό του χέρι ένα λάπτοπ και στο δεξί ένα κινητό! Ο λοχίας που λέγαμε βάζει παιδάκια – ιθαγενείς να τραγουδήσουν: interrogation, λέει στον εμβρόντητο Newton. Ο άλλος από τους υπαλλήλους λέει πως θέλει να... επενδύσει στην περιοχή και ζητάει πληροφορίες από τους φαντάρους. Κι ένας από αυτούς, του απαντάει: πάρε ένα όπλο, πες πως είσαι κομουνιστής και παραδώσου – θα πάρεις καλά λεφτά! Όλα στο βωμό της προπαγάνδας! Ο διαβητικός μαθαίνει αγγλικά βλέποντας ταινίες στο κινητό του, όλες αριστουργήματα της Έβδομης Τέχνης, όπως «Η νύφη του Τσάκι» και ταινίες με ζόμπι ή τζόμπι, όπως τα λέει ο ίδιος! Λέει και τα χαρτιά στον Newton: τον βάζει να διαλέξει τρία χαρτιά. Το ένα αντιπροσωπεύει το παρελθόν, το δεύτερο το παρόν και το τρίτο το μέλλον. Εν πάση περιπτώσει, του ερμηνεύει το παρελθόν και το παρόν, κάτι συμβαίνει όμως και δεν του λέει για το μέλλον. Αφού ολοκληρωθούν οι εκλογές – παρωδία, ανοίγει και το χαρτί για το μέλλον: είναι ένα άσημο (φαινομενικά) πεντάρι! Χμ, λέει ο υπάλληλος, αν ήταν άσσος, βαλές, ντάμα, θα μπορούσα να σου πω ευχάριστα πράγματα, το πεντάρι, όμως, δεν λέει τίποτε. Κι αυτό που ακολουθεί είναι ότι πιο επαναστατικό και υπέροχο έχω δει τελευταία σε ταινία. Γιατί η όμορφη κοπέλα δεν αφήνει το σχόλιο να πέσει κάτω. Τι λες, λέει. Το πέντε παραπέμπει σε αυτό – και μας δείχνει την ανοιχτή παλάμη του ενός χεριού της με τα πέντε δάχτυλα. Το οποίο η συντρόφισσα το κάνει γροθιά και το σηκώνει στον αέρα! Ανατριχίλα!
Τρομερή ταινία, έπαθα πλάκα, γέλασα, συγκινήθηκα, μπήκα σε σκέψεις και κόλλησα αισιοδοξία! Σούπερ!
Η υπόθεση: Ο Newton είναι ένας νεαρός Ινδός που έχει αρχές. Είναι από τους σπάνιους κρατικούς υπαλλήλους που κάνει τη δουλειά του χωρίς να δέχεται λαδώματα: έχει συνείδηση. Οι γονείς του τον πιέζουν να παντρευτεί, εκείνος όμως αντιδράει. Καθώς κηρύσσονται εκλογές στην πολυπληθή χώρα, ο Newton επιλέγεται (αν και αναπληρωτής αρχικά) να πάει στη ζούγκλα, σε μια απομονωμένη περιοχή, όπου κατοικούν ιθαγενείς Adivasi, για να φέρει εις πέρας την εκλογική διαδικασία. Η περιοχή, όμως, ελέγχεται από μαοϊκούς αντάρτες εδώ και τρεις δεκαετίες! Αντάρτες που στόχος τους είναι να ανατρέψουν την αστική δημοκρατία και να αναλάβουν την εξουσία με τη βία. Έτσι, δίνουν φιρμάνι στους κατοίκους της περιοχής να μην συμμετέχουν στις εκλογές. Ο Newton όμως είναι πεισματάρης. Πιστεύει πως το μεγαλύτερο μέρος από τους 76 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους της περιοχής θα εμφανιστεί και θα ψηφίσει! Μαζί του είναι άλλοι δύο κρατικοί λειτουργοί και μια πανέμορφη κοπέλα από την περιοχή, αλλά κι ένας λόχος κυβερνητικών στρατιωτών μαζί με τους αξιωματικούς τους. Οι στρατιωτικοί έχουν αναλάβει να μεταφέρουν με ασφάλεια τον Newton και τους συν αυτό μέσα από τη ζούγκλα στο σχολείο που θα λειτουργήσει ως εκλογικό κέντρο. Καθώς η ζέστη γίνεται ολοένα και χειρότερη και τα κουνούπια γίνονται ολοένα και πιο απειλητικά ο Newton αναρωτιέται: θα πάει εντέλει κανείς να ψηφίσει;
Η άποψή μας: Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο σαφέστατα ταλαντούχος 36χρονος Ινδός σκηνοθέτης Amit V Masurkar. Και με μια λέξη είναι αριστούργημα! Ο δημιουργός κατορθώνει κάτι που φαίνεται απλό αλλά ελάχιστοι το πετυχαίνουν: να ξεκινήσει από το μερικό για να μιλήσει για το γενικό. Και λέει σπουδαία πράγματα με μπόλικο χιούμορ, το οποίο πηγάζει όχι μόνο από τους διαλόγους του σεναρίου αλλά και από τις καταστάσεις. Ο Newton (έτσι βαφτίζει τον εαυτό του σε σχέση με το Nutan, όπως τον είχαν βαφτίσει οι γονείς του – το γιατί κάνει την αλλαγή βγάζει γέλιο) είναι ένας άνθρωπος με αρχές. Με ήθος. Με σαφή γνώση για το πώς οριοθετείται το καλό και πώς το κακό. Που ακολουθεί πιστά το νόμο. Και που είναι άκαμπτος και ισχυρογνώμων!
Ο Newton θα βρεθεί μέσα σε μια πολύ παράξενη κατάσταση. Θα βιώσει πράγματα που δεν μπορούσε καν να φανταστεί. Όπως του λέει και η κοπέλα που βοηθάει στην διαδικασία: «το παράξενο είναι πως ζεις δυο μόλις ώρες μακριά από εδώ και δεν έχεις χαμπάρι για το τι γίνεται εδώ πέρα». Και δεν θα αργήσει να καταλάβει πως συμμετέχει σε ένα φιάσκο, σε ένα θέατρο του παραλόγου! Ουσιαστικά, συμμετέχει σε εκλογές «δημοκρατίας με το ζόρι»! Όταν εντέλει εμφανίζονται ψηφοφόροι για να ψηφίσουν (κουβαλιούνται ουσιαστικά με την απειλή όπλου!) ο Newton καταλαβαίνει πως κανείς από τους ανθρώπους αυτούς δεν ξέρει τα κόμματα που συμμετέχουν στις εκλογές και τους υποψηφίους! Πώς να επιλέξουν λοιπόν; Κουτουρού! «Θα το δούνε σαν παιχνίδι» του λέει ο μπαρουτοκαπνισμένος κανάγιας λοχίας για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Ο Newton κάποια στιγμή καταλαβαίνει το μάταιο της όλης κατάστασης. Το όλο γίνεται mediaκο σόου, καθώς εμφανίζεται δημοσιογράφος του BBC για να επιβεβαιώσει πως στην Ινδία υπάρχει δημοκρατία! Μουάχαχαχαχα. Τρομερό φιλμ για όλες τις στρεβλώσεις των δυτικών κοινωνιών και των υπό ανάπτυξη χωρών, όπως η Ινδία, με απίστευτες πλουτοπαραγωγικές πηγές και ακόμα πιο απίστευτη φτώχεια! Το τι ακούγεται στην ταινία: ο διαβητικός βοηθός του Newton λέει κάποια στιγμή: μην τρομάζετε τον κόσμο εδώ – δώστε του τηλεοράσεις, να δουν διαφημίσεις για την Coca Cola και για φαγητά και να δείτε πως θα μπουν στη σειρά. Ένας από τους υποψηφίους για τις εκλογές λέει πως δεν θα ησυχάσει αν δεν δει κάθε νέο της χώρας να έχει στο αριστερό του χέρι ένα λάπτοπ και στο δεξί ένα κινητό! Ο λοχίας που λέγαμε βάζει παιδάκια – ιθαγενείς να τραγουδήσουν: interrogation, λέει στον εμβρόντητο Newton. Ο άλλος από τους υπαλλήλους λέει πως θέλει να... επενδύσει στην περιοχή και ζητάει πληροφορίες από τους φαντάρους. Κι ένας από αυτούς, του απαντάει: πάρε ένα όπλο, πες πως είσαι κομουνιστής και παραδώσου – θα πάρεις καλά λεφτά! Όλα στο βωμό της προπαγάνδας! Ο διαβητικός μαθαίνει αγγλικά βλέποντας ταινίες στο κινητό του, όλες αριστουργήματα της Έβδομης Τέχνης, όπως «Η νύφη του Τσάκι» και ταινίες με ζόμπι ή τζόμπι, όπως τα λέει ο ίδιος! Λέει και τα χαρτιά στον Newton: τον βάζει να διαλέξει τρία χαρτιά. Το ένα αντιπροσωπεύει το παρελθόν, το δεύτερο το παρόν και το τρίτο το μέλλον. Εν πάση περιπτώσει, του ερμηνεύει το παρελθόν και το παρόν, κάτι συμβαίνει όμως και δεν του λέει για το μέλλον. Αφού ολοκληρωθούν οι εκλογές – παρωδία, ανοίγει και το χαρτί για το μέλλον: είναι ένα άσημο (φαινομενικά) πεντάρι! Χμ, λέει ο υπάλληλος, αν ήταν άσσος, βαλές, ντάμα, θα μπορούσα να σου πω ευχάριστα πράγματα, το πεντάρι, όμως, δεν λέει τίποτε. Κι αυτό που ακολουθεί είναι ότι πιο επαναστατικό και υπέροχο έχω δει τελευταία σε ταινία. Γιατί η όμορφη κοπέλα δεν αφήνει το σχόλιο να πέσει κάτω. Τι λες, λέει. Το πέντε παραπέμπει σε αυτό – και μας δείχνει την ανοιχτή παλάμη του ενός χεριού της με τα πέντε δάχτυλα. Το οποίο η συντρόφισσα το κάνει γροθιά και το σηκώνει στον αέρα! Ανατριχίλα!
Τρομερή ταινία, έπαθα πλάκα, γέλασα, συγκινήθηκα, μπήκα σε σκέψεις και κόλλησα αισιοδοξία! Σούπερ!
Τελευταία αφήσαμε μια ταινία από το διαγωνιστικό τμήμα και συγκεκριμένα το Colo από την Πορτογαλία και τη σκηνοθέτιδα Teresa Villaverde. Στα χαρτιά φαινόταν πολύ ενδιαφέρον. Τελικά, όμως, άλλο τι λένε τα χαρτιά και άλλο το τι λέει η τελική δημιουργία...
Η υπόθεση: Στην πρωτεύουσα της Πορτογαλίας, τη Λισαβόνα μια τριμελής οικογένεια βιώνει τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Ο πατέρας είναι εδώ και πολύ καιρό άνεργος. Ψάχνει για δουλειά αλλά δεν βρίσκει τίποτε. Οπότε, κάποιες φορές, πηγαίνει στην ταράτσα της πολυκατοικίας τους για να δει τον ορίζοντα, που πάντως δεν φαίνεται πλέον να του υπόσχεται κανένα μέλλον! Η μητέρα πιάνει και δεύτερη δουλειά για να τα βγάλουν πέρα ως οικογένεια. Το αποτέλεσμα είναι να γυρίζει στο σπίτι εξουθενωμένη από τη δουλειά. Και πάλι, δεν μπορεί να είναι συνεπής με τις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Η έφηβη, ανήλικη κόρη, έχει τα δικά της προβλήματα. Δεν εξομολογείται τίποτε στους γονείς της (για το γεγονός πχ ότι κόβει το δέρμα της με κοφτερό γυαλί) και αναρωτιέται μόνο αν την επόμενη μέρα θα της δώσουν χρήματα για να πληρώσει το εισιτήριο του λεωφορείου και να πάει σχολείο. Και μια φίλη της μένει έγκυος και τη διώχνουν από το δικό της σπίτι...
Η άποψή μας: Εντάξει, παιδιά, λίγο πολύ (πάρα πολύ δηλαδή, ας μην γελιόμαστε) την οικονομική κρίση τη βιώνουμε άγρια τόσο οι άνθρωποι στην Πορτογαλία όσο κι εμείς εδώ στην Ελλάδα. Κι εγώ, όπως ο πατέρας στην ταινία, επί τρία χρόνια ήμουν άνεργος και στις όποιες προτάσεις της συζύγου μου για έξοδο, επέλεγα την πιο φτηνή. Κι εμείς ως οικογένεια αφήνουμε λογαριασμούς να λήξουν και να πληρωθούν (ότ)αν πέσουν χρήματα στα χέρια μας. Κι εμείς βλέπουμε γύρω μας ανθρώπους να αναγκάζονται να ζουν στη μιζέρια. Να ψάχνουν στα σκουπίδια για φαϊ. Να τους κόβεται το ρεύμα. Να βοηθιούνται από γονείς και πεθερικά – μιλώ για παντρεμένα ζευγάρια. Αυτά λοιπόν τα γνωρίζουμε κυρία Villaverde μας. Το πως μας τα παρουσιάζεται έχει σημασία. Και μας τα παρουσιάζεται αποδραματοποιημένα, χωρίς καμία διάθεση να κάνετε μια τόσο δα μικρούλα παραχώρηση για να υπάρξει η απαιτούμενη ταύτιση. Εντάξει, όντως, δεν χρειάζεται να προκύψει κάτι μελό από όλο αυτό, αλλά και το άλλο ακριβώς άκρο δεν βοηθάει. Οι τρεις χαρακτήρες (συν ο χαρακτήρας – τζόκερ της εγκυμονούσας φίλης) αλλάζουν στο διάβα της ταινίας κι αυτό είναι σημαντικό. Αλλά, γίνονται πράγματα επί της μεγάλης οθόνης και ο θεατής αδιαφορεί. Είναι και οι ρυθμοί βασανιστικοί, είναι και η διάρκεια μεγάλη... Α, να το πω κι αυτό γιατί έχει τη σημασία του: στα πορτογαλέζικα η λέξη «colo» σημαίνει «αγκαλιά». Αγκαλίτσα κανείς;
Η υπόθεση: Στην πρωτεύουσα της Πορτογαλίας, τη Λισαβόνα μια τριμελής οικογένεια βιώνει τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Ο πατέρας είναι εδώ και πολύ καιρό άνεργος. Ψάχνει για δουλειά αλλά δεν βρίσκει τίποτε. Οπότε, κάποιες φορές, πηγαίνει στην ταράτσα της πολυκατοικίας τους για να δει τον ορίζοντα, που πάντως δεν φαίνεται πλέον να του υπόσχεται κανένα μέλλον! Η μητέρα πιάνει και δεύτερη δουλειά για να τα βγάλουν πέρα ως οικογένεια. Το αποτέλεσμα είναι να γυρίζει στο σπίτι εξουθενωμένη από τη δουλειά. Και πάλι, δεν μπορεί να είναι συνεπής με τις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Η έφηβη, ανήλικη κόρη, έχει τα δικά της προβλήματα. Δεν εξομολογείται τίποτε στους γονείς της (για το γεγονός πχ ότι κόβει το δέρμα της με κοφτερό γυαλί) και αναρωτιέται μόνο αν την επόμενη μέρα θα της δώσουν χρήματα για να πληρώσει το εισιτήριο του λεωφορείου και να πάει σχολείο. Και μια φίλη της μένει έγκυος και τη διώχνουν από το δικό της σπίτι...
Η άποψή μας: Εντάξει, παιδιά, λίγο πολύ (πάρα πολύ δηλαδή, ας μην γελιόμαστε) την οικονομική κρίση τη βιώνουμε άγρια τόσο οι άνθρωποι στην Πορτογαλία όσο κι εμείς εδώ στην Ελλάδα. Κι εγώ, όπως ο πατέρας στην ταινία, επί τρία χρόνια ήμουν άνεργος και στις όποιες προτάσεις της συζύγου μου για έξοδο, επέλεγα την πιο φτηνή. Κι εμείς ως οικογένεια αφήνουμε λογαριασμούς να λήξουν και να πληρωθούν (ότ)αν πέσουν χρήματα στα χέρια μας. Κι εμείς βλέπουμε γύρω μας ανθρώπους να αναγκάζονται να ζουν στη μιζέρια. Να ψάχνουν στα σκουπίδια για φαϊ. Να τους κόβεται το ρεύμα. Να βοηθιούνται από γονείς και πεθερικά – μιλώ για παντρεμένα ζευγάρια. Αυτά λοιπόν τα γνωρίζουμε κυρία Villaverde μας. Το πως μας τα παρουσιάζεται έχει σημασία. Και μας τα παρουσιάζεται αποδραματοποιημένα, χωρίς καμία διάθεση να κάνετε μια τόσο δα μικρούλα παραχώρηση για να υπάρξει η απαιτούμενη ταύτιση. Εντάξει, όντως, δεν χρειάζεται να προκύψει κάτι μελό από όλο αυτό, αλλά και το άλλο ακριβώς άκρο δεν βοηθάει. Οι τρεις χαρακτήρες (συν ο χαρακτήρας – τζόκερ της εγκυμονούσας φίλης) αλλάζουν στο διάβα της ταινίας κι αυτό είναι σημαντικό. Αλλά, γίνονται πράγματα επί της μεγάλης οθόνης και ο θεατής αδιαφορεί. Είναι και οι ρυθμοί βασανιστικοί, είναι και η διάρκεια μεγάλη... Α, να το πω κι αυτό γιατί έχει τη σημασία του: στα πορτογαλέζικα η λέξη «colo» σημαίνει «αγκαλιά». Αγκαλίτσα κανείς;
Θοδωρής Γιαχουστίδης
