Movies Ltd

του zerVo (@moviesltd)

Ακόμη κι αν τα κατορθώματα της είναι τα λιγότερο προβεβλημένα, σε σύγκριση με εκείνα κρατών που βρέθηκαν παγιδευμένα κάτω από την μπότα των στρατευμάτων κατοχής, είτε λόγω της πανίσχυρης προπαγάνδας που ουδέποτε επέτρεψε την διεθνοποίηση τους, είτε λόγω της στάσης των υπόλοιπων Ευρωπαίων που την κατηγόρησαν σαν ανεπαρκή, εντούτοις η εσωτερική αντίσταση των φιλελεύθερων πολιτών ενάντια στις φασιστικές ορέξεις του Χίτλερ και των Ναζί, δεν διαφοροποιείται από εκείνες τις περιβόητες των επαναστατημένων λαών της Γηραιάς. Αντίσταση που στην δωδεκαετή της πορεία, από το 1933 μέχρι το 1945 που το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα βρέθηκε στην διοίκηση της Γερμανίας, είδε να χάνονται για την συμμετοχή της σε αυτήν περίπου 77 χιλιάδες αντιστασιακοί ήρωες. Ετούτη εδώ είναι η πραγματικά συγκλονιστική ιστορία τριών εξ αυτών.

Μαύρο, πικρό και πένθιμο είναι το μαντάτο που στέλνει η στρατιωτική διοίκηση στο φτωχικό σπιτικό του εργοδηγού σε εργοστάσιο επίπλων Όττο Κβάνγκελ και της νοικοκυράς συζύγου του Άννα, που τους ανακοινώνει πως το εικοσάχρονο μοναχοπαίδι τους, έπεσε με δόξα και τιμή νεκρός στο γαλλικό μέτωπο, κατά την προέλαση των στρατευμάτων προς στο Παρίσι. Στρατιωτική επιτυχία του Αδόλφου που θα γιορταστεί από άκρου εις άκρο του Βερολίνου όχι όμως και από τους δύο χαροκαμένους γονείς, που δίχως το καμάρι τους ζωντανό, δεν βρίσκουν το παραμικρό ενδιαφέρον πλέον και για την δική τους ζωή.

Νιώθοντας αποστροφή για τις ακραίες και προβοκατόρικες μεθόδους που ακολουθούν ακόμη και ενάντια σε φιλήσυχους πολίτες οι Γκεσταπίτες, το ζεύγος των Κβάνγκελ ομόφωνα θα αποφασίσει να αντιδράσει, συγγράφοντας στο πίσω μέρος τουριστικών καρτ ποστάλ, επαναστατικά μανιφέστα λίγων σειρών και τοποθετώντας τα κρυφά σε πολυσύχναστους δημόσιους χώρους, επιδιώκοντας την ανάγνωση τους από όσο το δυνατόν περισσότερο ανυποψίαστο για το τι ακριβώς συμβαίνει κόσμο. Αυτό που αρχικά ξεκίνησε για την μυστική αστυνομία της πρωτεύουσας σαν μια απλή παρενόχληση, τώρα που τα φέιγ βολάν μετρούν σε αριθμό μερικές δεκάδες κι έχουν ξεσηκώσει την αντίδραση του Αρχηγείου, έχει εξελιχθεί σε εφιάλτη, καθώς είναι εντελώς αδύνατον να εντοπιστεί η ταυτότητα του συγγραφέα και διανεμητή των προκηρύξεων. Επιχείρηση που για τις διωκτικές αχές που βαδίζουν στο σκοτάδι, θα πάρει την επωνυμία Φαντομάς!

Από τα πλέον διαβασμένα πεζογραφήματα που αναφέρονται στην αντιναζιστική ρεζίστανς, είναι εκείνο του φημισμένου Γερμανού λογοτέχνη Hans Fallada, Alone In Berlin, που το εξέδωσε αμέσως μετά την πτώση της Γερμανίας και την παράδοση της στους συμμάχους στα 1947. Κείμενο που πέραν της αναφοράς του στο δίδυμο των Κβάνγκελ, χαρακτηρίστηκε και σαν απόλυτα πληροφοριακό για την δράση και άλλων παράνομων κυκλωμάτων κατά του Αδόλφου, ενόσω ο πόλεμος βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Η φαινομενική δυσκολία του να μεταφερθεί το πόνημα (που δεν αποκάλυπτε τα πραγματικά ονόματα των αντιστασιακών, που κατοπινά δόθηκε στην δημοσιότητα πως επρόκειτο για τους Όττο και Ελίζε Χάμπελ) γίνεται ορατή από τις πρώτες κιόλας στιγμές της ταινίας, εκεί που κάπως πρόχειρα και εντέλει ανολοκλήρωτα, παλεύει να κτίσει τους χαρακτήρες τους ο σκηνοθέτης Vincent Perez.

Ο μορφονιός δηλαδή που είχε σαγηνεύσει κοτζάμ Deneuve στην (πολύ πιο δραματική) Ινδοκίνα του Wargnier, ο οποίος αφού διάνυσε μια σπουδαία διαδρομή σαν πρωταγωνιστής, πέρασε πίσω από τις κάμερες και αυτό εδώ είναι το τρίτο και πιο φιλόδοξο σκηνοθετικό του βήμα. Από άποψης σχεδιασμού παραγωγής λοιπόν, ο Γάλλος και το συνεργείο του μια χαρά τα πηγαίνουν στην αναπαράσταση της περιόδου, άλλωστε βοηθά εντυπωσιακά σε αυτό και το άψογα διατηρητέο Βερολίνο, που μπορεί να σταθεί σαν φυσικό ντεκόρ, όλων των ιστορικών στιγμών που το σημάδεψαν, μέχρι και την πτώση του τείχους. Εννοείται πως εκτός των σκηνικών, αντιστοίχως προσεγμένη είναι και η ενδυματολογία, το μακιγιάζ, οι κομμώσεις, σημαντικά στοιχεία που σε πολλές περιπτώσεις είναι δυνατόν να καλύψουν άλλου είδους ατέλειες, αφηγηματικές.

Εκεί ακριβώς που ολισθαίνει κι εντέλει σκοντάφτει το έργο του Perez, καθώς ακολουθεί πλήρως την πεπατημένη, χωρίς να βγάζει εμπνευσμένες εκπλήξεις στο διάβα του και επιδιώκοντας να χρησιμοποιήσει (ξανά κι αυτό) την δεδομένη ένταση της πλατείας, που δημιουργείται ενόσω ο κλοιός των αφιονισμένων Γκεσταπιτών με τις γκρίζες καπαρντίνες σφίγγει γύρω από τους Κβάνγκελ, επιδιώκοντας το ένα και μοναδικό λάθος που θα οδηγήσει στην σύλληψη τους. Χωρίς συγκινησιακά ευρήματα και με τις επαναλαμβανόμενες καρτ ποστάλ - που πλέον έχουν φτάσει το νούμερο τους κοντά στις 300 - να συνεχίζουν να αφήνονται στα σκαλοπάτια, το δράμα οδηγείται στο αναμενόμενο - ίσως και γνώριμο σε όσους ξέρουν την ιστορία - τέλος, αφήνοντας στον θεατή μια κάποια εκκρεμότητα για το τι κατάφεραν εντέλει οι δύο αποφασισμένοι γα τα πάντα γονείς, καθώς δεν φωτίζεται ποτέ - πλην ενός και μοναδικού προσώπου - η αποδοχή των παιάνων τους από το λαό.

Όταν μερικά πράγματα τα αναφέρουμε ως αρνητικά, για τις πολύ πιο φτωχικές σε κόστος εγχώριες παραγωγές (όπως καλή ώρα τον πολύ πρόσφατο Τσιτσάνη) δεν γίνεται να μην αναφερόμαστε σε αυτά, όταν οι τζίφρες πέφτουν από τα μεγάλα διεθνή στούντιος. Η χρήση δηλαδή της Αγγλικής γλώσσας, παραποιημένης σε υποτιθέμενης Γερμανικής με την χρήση μακρόσυρτων συμφώνων, είναι φάουλ. Θα μπορούσε κάλλιστα η ταινία δηλαδή να έχει δυνατούς Αλεμάνους αστέρες στο καστ (όπως και έχει τον πιο γνωστό πιθανόν των ημερών μας, Daniel Bruhl ως αρχιμπάτσο, που μιλά άψογα Οξφορδιανά) και όχι να ταλαιπωρεί προσωπικότητες τεράστιου βεληνεκούς, σαν τον Brendan Gleeson και την Emma Thompson (ειδικά την δεύτερη που η λαλιά της είναι χαρακτηριστική), στο να βγάζουν ψεύτικους φθόγγους ώστε να ψευτοπείσουν πως ομιλούν την τοπική γλώσσα την στιγμή που γράφουν τα πάντα άπταιστα σε αυτήν. 2016 φεύγει, οι σημερινοί σινεφίλ είναι κάπως πιο απαιτητικοί σε αυτό το κομμάτι.

Εξαιρώντας πάντως με λίγη καλή θέληση τις προβληματικές του στιγμές, ο Μόνος στο Βερολίνο είναι μια εύπεπτα παρακολουθήσιμη ιστορικού επιπέδου ταινία, με αξιόλογες ερμηνείες και βατή χωρίς χρονικές μεταπηδήσεις αφήγηση, που πιθανόν θα ικανοποιήσει περισσότερο εκείνους που δεν γνωρίζουν το παραμικρό για την ηρωική ατομική εξέγερση των Κβάνγκελ.