του Θόδωρου Γιαχουστίδη
Νοσταλγώντας το μέλλον
Τέλειωσε το φεστιβάλ, δόθηκαν τα βραβεία, ήρθε και ο Ομπάμα, μεγάλες στιγμές. Εδώ στην εισαγωγή θα κάνουμε μια αναφορά μόνο στην ταινία που τίμησε η ΠΕΚΚ (Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου) στην τελετή λήξης. Βραβεύσαμε το ντοκιμαντέρ του Νίκου Τριανταφυλλίδη 90 χρόνια ΠΑΟΚ: Νοσταλγώντας το μέλλον και είναι μια βράβευση για την οποία είμαι ιδιαίτερα περήφανος! Αν μπορούσατε να ακούσετε τις συζητήσεις που κάναμε στη σύσκεψη των μελών της ΠΕΚΚ όπου βρεθήκαμε, ανταλλάξαμε απόψεις και εντέλει ψηφίσαμε την ταινία που βραβεύσαμε, θα ήσασταν κι εσείς περήφανοι. Σωματειακές (ποδοσφαιρικές εννοώ) προτιμήσεις προσπεράστηκαν, δυνατά επιχειρήματα εκφράστηκαν, ήταν μία από τις καλύτερες συνελεύσεις της Ένωσής μας. Και βέβαια, ο λόγος του προέδρου μας, Ανδρέα Τύρου, κατά τη διάρκεια της τελετής απονομής, ήταν σαφώς ο καλύτερος, μεστός και συγκινητικός που εκφωνήθηκε το βράδυ της περασμένης Κυριακής στη σκηνή του «Ολύμπιον». It's nice! Πάντα τέτοια.
Εκείνο που με τριβελίζει το μυαλό μου, όμως, είναι πως, ενώ το φεστιβάλ που παρακολουθήσαμε ήταν καλό, υπάρχει δυνατότητα να γίνει καλύτερο; Τις σκέψεις και τις προτάσεις μου θα ήθελα να καταθέσω όχι ως ειδήμων αφ' υψηλού, αλλά ως πιστός θεατής του φεστιβάλ από το 1988, τότε που άφραγκος φοιτητής κρυβόμουν στις τουαλέτες του «Έσπερου» όταν τέλειωνε μία προβολή για να δω και την επόμενη προβολή χωρίς να πληρώσω δεύτερο εισιτήριο. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε (μα η αγάπη μένει!) και ιδού κάποια πράγματα που, ξαναλέω, κατά τη γνώμη μου, μπορούν να βοηθήσουν το φεστιβάλ από καλό να γίνει ακόμα καλύτερο!
214 ταινίες μεγάλου (κατά κύριο λόγο) και μικρού μήκους προβλήθηκαν φέτος στο φεστιβάλ! Γουάου! Τεράστιος αριθμός. Πάρα πολύ μεγάλος. Μεγάλος αριθμός ταινιών δεν σημαίνει καλό φεστιβάλ. Κι αυτό επειδή διαμοιράζονται σε λίγες αίθουσες (έξι ουσιαστικά – δεν υπάρχει δυνατότητα, υποδομή ή πρόβλεψη για περισσότερες) και παίζονται οι πιο πολλές άπαξ. Και ο κόσμος δεν μπορεί να πάρει τη δέουσα πληροφορία για όλες και τρέχει αποσβολωμένος, μη χάσει κανά αριστούργημα! Και... κοστίζουν και πολύ! Τι θέλω να πω; Πολύ πιο χρήσιμο θα ήταν ένα φεστιβάλ με τις μισές ταινίες. 100, άντε μέχρι 130 το πολύ! Με τα χρήματα που θα εξοικονομούνταν με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε:
• Να γίνει καλύτερη διαφήμιση του φεστιβάλ. Πώς κάνεις άνοιγμα στην πόλη ζητώντας από καταστηματάρχες να «στολίζονται» αλά φεστιβάλ όταν δεν υπάρχει ούτε μία αφίσα του φεστιβάλ πουθενά; Και δεν μιλάω μόνο για το ιστορικό κέντρο. Μιλώ και για περιφερειακούς δήμους, όπως η Καλαμαριά, το Πανόραμα, η Σταυρούπολη κτλ. Εντάξει, δεν είναι το ίδιο, αλλά πηγαίνεις στις Κάννες και όλη η πόλη «φωνάζει» πως γίνεται ένα σπουδαίο φεστιβάλ εκεί
• Να δοθεί λίγο μεγαλύτερη προσοχή στις... τουαλέτες. Γελάτε, αλλά ρε παιδιά, δεν είναι καθόλου ωραία εικόνα το κρεμοσάπουνο να παρέχεται στους χιλιάδες επισκέπτες – και από το εξωτερικό, μην το ξεχνάμε αυτό – μέσα σε μπουκαλάκι νερού με τρύπα στο καπάκι. Επίσης, στην Αποθήκη Γ' μονίμως μία από τις τουαλέτες των ανδρών ήταν εκτός λειτουργίας. Και, καλοί και οι αεροπομποί που στεγνώνουν τα χέρια, αλλά λίγο χαρτί για να σκουπιστούμε σαν άνθρωποι, πάρα πολύ σπάνιο.
• Να γίνουν περισσότερες επαναληπτικές προβολές ταινιών. Τώρα, οι ταινίες προβάλλονται είτε μία είτε το πολύ δύο φορές. Έτσι, υπάρχει το (ωραίο) φαινόμενο των sold out προβολών αλλά πολύς κόσμος δεν προλαβαίνει να δει την ταινία που θέλει να δει. Μια χαρά λοιπόν γεμίζει το πρόγραμμα με περισσότερες προβολές λιγότερων ταινιών παρά με λιγότερες προβολές περισσότερων ταινιών!
Για να απεγκλωβιστούμε λίγο από το οικονομικό (αν και όλα με χρήματα γίνονται δυστυχώς δεν αρκεί μόνο το μεράκι, η οργάνωση και η γνώση) ιδού και μερικές ακόμα σκέψεις – επισημάνσεις, ατάκτως (;) ερριμένες:
- Ενίσχυση του τμήματος «Ματιές στα Βαλκάνια». Θέλουμε τον διεθνισμό του φεστιβάλ, εννοείται ότι γουστάρουμε την ενίσχυση της ελληνικότητάς του που επανα-επιχειρήθηκε φέτος, αλλά το ότι βγαίνουν τόσο ωραίες ταινίες στα Βαλκάνια και το ότι υπάρχει άνθρωπος με πείρα να το «μεγαλώσει» όλο αυτό, αποτελεί πραγματικά ευτυχή συγκυρία.
- Προβολές περισσότερων κωμωδιών! Όταν πέφτεις από τη μια βαριά κουλτούρα και ψυχόδραμα με τους ατελείωτους ρυθμούς στην άλλη, χρειάζεται να υπάρχουν ανάσες χαράς και γέλιου. Ταινίες όπως το «Στο κυνήγι των αγριανθρώπων» θα βοηθήσουν και καθόλου δεν θα ρίξουν το επίπεδο του φεστιβάλ – ίσα ίσα!
- Δυο, τρεις, τέσσερις εντυπωσιακές χολιγουντιανές πρεμιέρες! Γιατί όχι; Όλα τα φεστιβάλ το κάνουν, so what don't we; Και πάλι, ούτε ξεπουλημένος στο Χόλιγουντ καθίστασαι ούτε ξεφτιλισμένος! Απλά, δίνεις το hook να τραβήξεις και κόσμο που ακούει για φεστιβάλ και το αντιμετωπίζει με στυλ «μμμ, πάλι τα κουλτουριάρικα, τι να πάω να δω, πώς στεγνώνει η μπογιά στον τοίχο επί δίωρο;».
- Λίγο μεγαλύτερη προσοχή στον τεχνικό εξοπλισμό και τη συντήρησή του. Η προβολή της ταινίας «Home Sweet Home» πχ στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές» στο Λιμάνι, την τελευταία ημέρα του φεστιβάλ, θαρρείς κι έγινε με φυσικό φωτισμό, ξέπνοο από δύναμη, σε συνθήκες ημισκόταδου.
- Τέλεια η ιδέα με τα τρία φιλμάκια πριν από την προβολή της κάθε ταινίας. Κάτι ανάλογο το θέλουμε και του χρόνου. Γιατί, μπορείς να κάνεις θόρυβο και συζήτηση για το φεστιβάλ με πράγματα που δεν άπτονται ακριβώς του φεστιβάλ αλλά δομούν χαρακτήρα!
- Άργησαν τα αντανακλαστικά σχετικά με το φιλμάκι για τη μη χρήση κινητών τηλεφώνων κατά τη διάρκεια των προβολών. Έστω και αργά το πρόβλημα λύθηκε. Σαφώς και ήταν αναχρονιστικό το προηγούμενο σποτάκι των τελευταίων 100 χρόνων με τα άθλια αγγλικά, αλλά αυτό που το αντικατέστησε έπρεπε να είναι έτοιμο από την πρώτη μέρα.
- Από την πρώτη μέρα έπρεπε να είναι έτοιμα όλα τα υλικά! Μεγάλο πρόβλημα δημιούργησε η έλλειψη του κατατοπιστικού προγράμματος που έδινε τις μέρες και τις ώρες των προβολών και με το οποίο μπορούσε κάποιος να κόψει τα εισιτήρια για τις ταινίες που ήθελε. Αβλεψία, καθυστέρηση, αβαρία, ότι κι έφταιξε δεν πρέπει να ξανασυμβεί!
- Κακώς, κατά την άποψή μου, «κόπηκε» μια ωραία συνήθεια της προηγούμενης διεύθυνσης να προβάλλονται την τελευταία ημέρα του φεστιβάλ οι βραβευθείσες ταινίες.
- Η Agora και το Videoroom πήραν τα πάνω τους. Πάρα πολύ ωραία. Θαρρώ πως θα ήταν πολύ χρήσιμο να επεκταθούν οι ώρες λειτουργίας του, από 10.00 με 20.00 σε 10.00 με 22.00. Συμφωνώ, δεν είναι ωραίο (και βαίνει εις βάρος της ταινίας τις πιο πολλές φορές) να βλέπεις κάτι σε μια οθόνη που δεν είναι κινηματογραφική. Πολλοί επαγγελματίες, όμως, απλά δεν προλαβαίνουν διαφορετικά.
- Κάτι για εμάς τους δημοσιογράφους – κριτικούς κινηματογράφου κτλ. Είναι πολύ χρήσιμες οι δημοσιογραφικές προβολές. Η καλύτερη περίοδος λειτουργίας τους, πάντως, ήταν όταν είχαμε συνεχείς προβολές από το πρωί έως το βράδυ, σε μια αίθουσα του «Odeon», που ήταν αγγαζαρισμένη για αυτόν το σκοπό. Προφανώς, η έλλειψη χρημάτων δυσκολεύει κάτι τέτοιο να συμβεί ξανά και λογικό είναι η νέα διεύθυνση να επιθυμεί να γίνονται όσο το δυνατόν περισσότερες προβολές για τον κόσμο. Πάντως, μια αίθουσα (ας είναι η μικρότερη του φεστιβάλ) που προβάλλει μόνο δημοσιογραφικές προβολές ήταν προτιμότερη από αυτό που συμβαίνει τώρα: με προβολές να αλληλοκαλύπτονται, καμία αίθουσα να μην γεμίζει και αναγκαστικά να πηγαίνουμε και σε προβολές για το κοινό, στερώντας εισιτήρια! Ίσως επικουρικά θα μπορούσε να λειτουργήσει μια αίθουσα από αυτές στο Μουσείο Κινηματογράφου. Προσέξτε, λέω επικουρικά. Όχι να γίνονται οι δημοσιογραφικές προβολές σε αίθουσα που έχει οθόνη λίγο μεγαλύτερη από οθόνη τηλεόρασης!
Ειδικά για την τελετή λήξης θα ήθελα να πω κάποια πράγματα παραπάνω. Τόσοι σκηνοθέτες βοηθούν το φεστιβάλ – ας βοηθήσει κάποιος την τελετή! Ιδίως η τελετή λήξης είναι πάντοτε ότι πιο προβληματικό υπάρχει στο φεστιβάλ! Αμηχανία, καμία αίσθηση ρυθμού, λόγοι που δεν ακούγονται, χάλια. Επί χάρτου είναι απλά τα πράγματα:
- Η αίθουσα πρέπει να είναι με όλα της τα φώτα ανοιχτά! Φωταγωγία στο μέγιστο βαθμό! Και μόνο όταν προβάλλεται κλιπάκι από βραβευμένη ταινία ή κλιπάκι γενικώς θα πρέπει τα φώτα, όχι μόνο να χαμηλώνουν αλλά να σβήνουν εντελώς! Για να μπορέσουμε να το δούμε το ρημάδι! Κι ας παίζει για πάνω από 10 δευτερόλεπτα, δεν πειράζει, δεν θα πέσει έξω η τελετή λήξης!
- Από τη στιγμή που υπάρχουν τα υλικά των ταινιών και οι ίδιες οι ταινίες είναι απαράδεκτο να δίνεται η εικόνα που είδαμε στην τελετή λήξης. Πχ. Βραβεύτηκε η πιτσιρίκα πρωταγωνίστρια από την ιαπωνική ταινία «Ο σπορέας». Μην δείχνεις βρε αδελφέ πλάνα από το υποτιτλισμένο τρέιλερ! Αν δεν μπορεί να πληρωθεί επαγγελματίας μοντέρ ας χρησιμοποιηθούν τα παιδιά της Σχολής Κινηματογράφου. Να πάρει πλάνα της ταινίας χωρίς φυσικό ήχο, να πάρει και μουσική κινηματογραφική (ίσως από το σάουντρακ, ίσως από άλλη ταινία, αλλά κάθε φορά που βραβεύεται διαφορετική ταινία να ακούγεται διαφορετική μουσική συνοδευτική) να τα δέσει και να παγώσει από πλάνο της ταινίας ή από φωτό της παραγωγής ή από την επίσκεψη στο φεστιβάλ ΤΟΝ ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΟ!!! Τη μούρη του!!! Με το ονοματεπώνυμό του γραμμένο στην οθόνη!!! Δύσκολο; Γιατί μου φαίνεται τόσο απλό εμένα;
- Από τη στιγμή που ανακοινώνεται το όνομα ενός βραβευμένου μέχρι αυτός ο βραβευμένος ή κάποιος από την ταινία να παραλάβει το βραβείο, να παίζει κάποια μουσική ρε παιδιά, να σκεπάζει την αμηχανία! 10 φορές το είπε ο Ταξιάρχης Χάνος, παρουσιαστής της τελετής, αλλά εννοείται ότι δεν είχε γίνει πρόβλεψη.
- Ή μεταφράζουμε τα πάντα ή δεν μεταφράζουμε τίποτε! Γενικώς!
Αυτά σε μέσες άκρες.
Κλείνοντας θα ήθελα να κάνω από μια σύντομη αναφορά σε ταινίες που είδαμε στο φεστιβάλ αλλά δεν προλάβαμε να γράψουμε γι' αυτές:
- «Η γέννηση ενός έθνους» (The Birth of a Nation) του Nate Parker: Πολυδιαφημισμένη ταινία για τη ρατσιστική Αμερική και δη τον Νότο της, πριν τον Αμερικάνικο Εμφύλιο, δυνατή ως μήνυμα αλλά κατασκευαστικά γεμάτη κλισέ (διανομή: Fox Entertainment)
- «Η ζωή μιας γυναίκας» (Une vie) του Stéphane Brizé: Ο δημιουργός του σπουδαίου «Ο νόμος της αγοράς» φτιάχνει μια ταινία εποχής βασισμένος σε βιβλίο του Γκι Ντε Μοπασάν. Στο φινάλε έχουμε μια φράση που συνοψίζει όλο το νόημα της ταινίας: «τα πράγματα στη ζωή δεν είναι ποτέ τόσο καλά ή τόσο κακά όσο νομίζουμε». Το ίδιο ισχύει για την ταινία! (διανομή: Ama Films)
- «Παράδοξη ευτυχία» (Gleißendes Glück) του Sven Taddicken: Η εξαιρετική Martina Gedeck (πάχυνε λιγάκι...) δίνει άλλη μια γενναία ερμηνεία ως μια παντρεμένη γυναίκα που κακοποιείται στο γάμο της, χάνει την πίστη της στο Θεό και ψάχνει σανίδα σωτηρίας σε έναν γκουρού ψυχολόγο, με τα δικά του βασανιστικά (ή μήπως αυνανιστικά;) προβλήματα (διανομή: Danaos Films)
- «Χαμένοι στο Παρίσι» (Paris pieds nus) των Dominique Abel, Fiona Gordon: Το δημιουργικό δίδυμο κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα: σλάπστικ, σωματική κωμωδία, όπως έκαναν και στη «Rumba». Κερασάκι στην τούρτα η παρουσία των Emmanuelle Riva και Pierre Richard. Ωραίο το σκηνικό με το Άγαλμα της Ελευθερίας στο Σηκουάνα. Και ποτέ δεν μάθαμε τι απέγιναν οι κάλτσες του γείτονα! (διανομή: Mikrokosmos)
- «Έτερος εγώ» του Σωτήρη Τσαφούλια: Μια από τις καλύτερες ταινίες είδους που έχουν γυριστεί στη χώρα μας! Κι όχι, δεν είναι ένα μεγάλο επεισόδιο από τις «Ιστορίες του αστυνόμου Μπέκα». Φίλιοι αριθμοί, Πυθαγόρας, François Cluzet, serial killer, μια χαρά! Και το εμπορικό μέλλον αυτής της ελληνικής ταινίας προβλέπεται λαμπρό. (διανομή: Feelgood Entertainment)
- «Κριστίν» (Christine) του Antonio Campos: Ταινία βασισμένη στην πραγματική ιστορία της Christine Chubbuck, μιας δημοσιογράφου σε τηλεοπτικό σταθμό, που πιεσμένη από προσωπικά, ψυχολογικά και ηθικά προβλήματα, αποφάσισε να αυτοκτονήσει με μια σφαίρα στο κεφάλι live στην τηλεόραση! Στον ομώνυμο ρόλο η Rebecca Hall, αρκούντως «αχώνευτη». (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Home Sweet Home» του Faton Bajraktari: Η επίσημη πρόταση του Κοσόβου (!) για διεκδίκηση του ξενόγλωσσου Όσκαρ είναι μια ταινία με μια καλή βασική ιδέα αλλά με «φτωχή», θεατρική διαπραγμάτευση, καθώς όλη είναι γυρισμένη μέσα σε ένα δωμάτιο. (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Porto» του Gabe Klinger: Η τελευταία ταινία που γύρισε ο αδικοχαμένος Anton Yelchin (αν και υπάρχουν άλλες τρεις που βρίσκονται στο post production...) είναι μια λοξή ερωτική ιστορία για ένα ζευγάρι που συναντιέται στο μεγάλο λιμάνι της Πορτογαλίας. Η συμπρωταγωνίστριά του, Lucie Lucas, είναι μπουκιά και συχώριο! (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Στην άλλη πλευρά» (S one strane) του Zrinko Ogresta: Η επίσημη πρόταση της Κροατίας έχει (όπως κι εκείνη του Κοσόβου) ως θέμα τη διαχείριση μιας κατάστασης απότοκης του διαμελιστικού εμφυλίου πολέμου που έλαβε χώρα σε πολλά στάδια στην Γιουγκοσλαβία. Κι εδώ έξυπνο το θέμα και ιδίως μια ανατροπή προς το φινάλε, που στέλνει την ταινία να πιάσει μια υψηλή επίδοση. (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Οι ονειρεμένοι» (Die Geträumten) της Ruth Beckermann: Δυο νέοι ηθοποιοί συναντιούνται σ’ ένα στούντιο ηχογράφησης για να διαβάσουν την αλληλογραφία ανάμεσα σε δύο ποιητές: την Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν και τον Πάουλ Τσέλαν, που γνωρίστηκαν στη μεταπολεμική Βιέννη. Αυτό! Νομίζω ρε παιδιά πως αυτό δεν είναι σινεμά. Σαν θεατρικό αναλόγιο ένα πράγμα... (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Ευτυχία» του Χρήστου Πυθαρά: Μια νεαρή γυναίκα στη σημερινή Αθήνα αρχίζει να βυθίζεται αργά αλλά σταθερά προς την τρέλα. Πάρα πολύ δυνατή και έξυπνη ταινία, με αναφορές στο «Μετά τα μεσάνυχτα», το σινεμά του Polanski και άλλες, εξαιρετικό σάουντρακ και πολύ εύστοχη χρήση της κινηματογραφικής γλώσσας. Μικρό διαμαντάκι λέμε! (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Το αγόρι στη γέφυρα» του Πέτρου Χαραλάμπους: Σ’ ένα ειδυλλιακό κυπριακό χωριό, ο 12χρονος Σωκράτης βρίσκεται αναμειγμένος σε μια υπόθεση φόνου που συγκλονίζει αυτόν και την οικογένειά του. Δυνατό στόρι, δυνατές ερμηνείες, δυνατές και ενδιαφέρουσες ανατροπές σε ένα φιλμ που αξίζει τον κόπο να τη δούνε περισσότεροι. (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Η ιστορία της Πράσινης Γραμμής» του Παννίκου Χρυσάνθου: Καλογυρισμένη ταινία κατασκευαστικά, που προκάλεσε όμως αντιδράσεις από Ελληνοκυπρίους για την μάλλον αφελή ματιά της πάνω στη συμφιλίωση των δύο κοινοτήτων στο διχασμένο νησί μετά την εισβολή των Τούρκων. (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Κοινός τόπος» της Πέννυς Μπούσκα: Ταινία που πιάνει το προσφυγικό με ποιητικό τρόπο. Με ασπρόμαυρες εικόνες και με ύφος που είναι σαφώς επηρεασμένο από το σινεμά του Αγγελόπουλου έχει εικαστικό ενδιαφέρον, όπως και σημειολογικό, αλλά οι ρυθμοί της ταινίας είναι αργοί και κουράζουν παρά το γεγονός ότι η διάρκεια είναι μόλις 64 λεπτά!
Του χρόνου να είμαστε όλοι εδώ και να είναι όλα καλύτερα!
214 ταινίες μεγάλου (κατά κύριο λόγο) και μικρού μήκους προβλήθηκαν φέτος στο φεστιβάλ! Γουάου! Τεράστιος αριθμός. Πάρα πολύ μεγάλος. Μεγάλος αριθμός ταινιών δεν σημαίνει καλό φεστιβάλ. Κι αυτό επειδή διαμοιράζονται σε λίγες αίθουσες (έξι ουσιαστικά – δεν υπάρχει δυνατότητα, υποδομή ή πρόβλεψη για περισσότερες) και παίζονται οι πιο πολλές άπαξ. Και ο κόσμος δεν μπορεί να πάρει τη δέουσα πληροφορία για όλες και τρέχει αποσβολωμένος, μη χάσει κανά αριστούργημα! Και... κοστίζουν και πολύ! Τι θέλω να πω; Πολύ πιο χρήσιμο θα ήταν ένα φεστιβάλ με τις μισές ταινίες. 100, άντε μέχρι 130 το πολύ! Με τα χρήματα που θα εξοικονομούνταν με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε:
• Να γίνει καλύτερη διαφήμιση του φεστιβάλ. Πώς κάνεις άνοιγμα στην πόλη ζητώντας από καταστηματάρχες να «στολίζονται» αλά φεστιβάλ όταν δεν υπάρχει ούτε μία αφίσα του φεστιβάλ πουθενά; Και δεν μιλάω μόνο για το ιστορικό κέντρο. Μιλώ και για περιφερειακούς δήμους, όπως η Καλαμαριά, το Πανόραμα, η Σταυρούπολη κτλ. Εντάξει, δεν είναι το ίδιο, αλλά πηγαίνεις στις Κάννες και όλη η πόλη «φωνάζει» πως γίνεται ένα σπουδαίο φεστιβάλ εκεί
• Να δοθεί λίγο μεγαλύτερη προσοχή στις... τουαλέτες. Γελάτε, αλλά ρε παιδιά, δεν είναι καθόλου ωραία εικόνα το κρεμοσάπουνο να παρέχεται στους χιλιάδες επισκέπτες – και από το εξωτερικό, μην το ξεχνάμε αυτό – μέσα σε μπουκαλάκι νερού με τρύπα στο καπάκι. Επίσης, στην Αποθήκη Γ' μονίμως μία από τις τουαλέτες των ανδρών ήταν εκτός λειτουργίας. Και, καλοί και οι αεροπομποί που στεγνώνουν τα χέρια, αλλά λίγο χαρτί για να σκουπιστούμε σαν άνθρωποι, πάρα πολύ σπάνιο.
• Να γίνουν περισσότερες επαναληπτικές προβολές ταινιών. Τώρα, οι ταινίες προβάλλονται είτε μία είτε το πολύ δύο φορές. Έτσι, υπάρχει το (ωραίο) φαινόμενο των sold out προβολών αλλά πολύς κόσμος δεν προλαβαίνει να δει την ταινία που θέλει να δει. Μια χαρά λοιπόν γεμίζει το πρόγραμμα με περισσότερες προβολές λιγότερων ταινιών παρά με λιγότερες προβολές περισσότερων ταινιών!
Για να απεγκλωβιστούμε λίγο από το οικονομικό (αν και όλα με χρήματα γίνονται δυστυχώς δεν αρκεί μόνο το μεράκι, η οργάνωση και η γνώση) ιδού και μερικές ακόμα σκέψεις – επισημάνσεις, ατάκτως (;) ερριμένες:
- Ενίσχυση του τμήματος «Ματιές στα Βαλκάνια». Θέλουμε τον διεθνισμό του φεστιβάλ, εννοείται ότι γουστάρουμε την ενίσχυση της ελληνικότητάς του που επανα-επιχειρήθηκε φέτος, αλλά το ότι βγαίνουν τόσο ωραίες ταινίες στα Βαλκάνια και το ότι υπάρχει άνθρωπος με πείρα να το «μεγαλώσει» όλο αυτό, αποτελεί πραγματικά ευτυχή συγκυρία.
- Προβολές περισσότερων κωμωδιών! Όταν πέφτεις από τη μια βαριά κουλτούρα και ψυχόδραμα με τους ατελείωτους ρυθμούς στην άλλη, χρειάζεται να υπάρχουν ανάσες χαράς και γέλιου. Ταινίες όπως το «Στο κυνήγι των αγριανθρώπων» θα βοηθήσουν και καθόλου δεν θα ρίξουν το επίπεδο του φεστιβάλ – ίσα ίσα!
- Δυο, τρεις, τέσσερις εντυπωσιακές χολιγουντιανές πρεμιέρες! Γιατί όχι; Όλα τα φεστιβάλ το κάνουν, so what don't we; Και πάλι, ούτε ξεπουλημένος στο Χόλιγουντ καθίστασαι ούτε ξεφτιλισμένος! Απλά, δίνεις το hook να τραβήξεις και κόσμο που ακούει για φεστιβάλ και το αντιμετωπίζει με στυλ «μμμ, πάλι τα κουλτουριάρικα, τι να πάω να δω, πώς στεγνώνει η μπογιά στον τοίχο επί δίωρο;».
- Λίγο μεγαλύτερη προσοχή στον τεχνικό εξοπλισμό και τη συντήρησή του. Η προβολή της ταινίας «Home Sweet Home» πχ στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές» στο Λιμάνι, την τελευταία ημέρα του φεστιβάλ, θαρρείς κι έγινε με φυσικό φωτισμό, ξέπνοο από δύναμη, σε συνθήκες ημισκόταδου.
- Τέλεια η ιδέα με τα τρία φιλμάκια πριν από την προβολή της κάθε ταινίας. Κάτι ανάλογο το θέλουμε και του χρόνου. Γιατί, μπορείς να κάνεις θόρυβο και συζήτηση για το φεστιβάλ με πράγματα που δεν άπτονται ακριβώς του φεστιβάλ αλλά δομούν χαρακτήρα!
- Άργησαν τα αντανακλαστικά σχετικά με το φιλμάκι για τη μη χρήση κινητών τηλεφώνων κατά τη διάρκεια των προβολών. Έστω και αργά το πρόβλημα λύθηκε. Σαφώς και ήταν αναχρονιστικό το προηγούμενο σποτάκι των τελευταίων 100 χρόνων με τα άθλια αγγλικά, αλλά αυτό που το αντικατέστησε έπρεπε να είναι έτοιμο από την πρώτη μέρα.
- Από την πρώτη μέρα έπρεπε να είναι έτοιμα όλα τα υλικά! Μεγάλο πρόβλημα δημιούργησε η έλλειψη του κατατοπιστικού προγράμματος που έδινε τις μέρες και τις ώρες των προβολών και με το οποίο μπορούσε κάποιος να κόψει τα εισιτήρια για τις ταινίες που ήθελε. Αβλεψία, καθυστέρηση, αβαρία, ότι κι έφταιξε δεν πρέπει να ξανασυμβεί!
- Κακώς, κατά την άποψή μου, «κόπηκε» μια ωραία συνήθεια της προηγούμενης διεύθυνσης να προβάλλονται την τελευταία ημέρα του φεστιβάλ οι βραβευθείσες ταινίες.
- Η Agora και το Videoroom πήραν τα πάνω τους. Πάρα πολύ ωραία. Θαρρώ πως θα ήταν πολύ χρήσιμο να επεκταθούν οι ώρες λειτουργίας του, από 10.00 με 20.00 σε 10.00 με 22.00. Συμφωνώ, δεν είναι ωραίο (και βαίνει εις βάρος της ταινίας τις πιο πολλές φορές) να βλέπεις κάτι σε μια οθόνη που δεν είναι κινηματογραφική. Πολλοί επαγγελματίες, όμως, απλά δεν προλαβαίνουν διαφορετικά.
- Κάτι για εμάς τους δημοσιογράφους – κριτικούς κινηματογράφου κτλ. Είναι πολύ χρήσιμες οι δημοσιογραφικές προβολές. Η καλύτερη περίοδος λειτουργίας τους, πάντως, ήταν όταν είχαμε συνεχείς προβολές από το πρωί έως το βράδυ, σε μια αίθουσα του «Odeon», που ήταν αγγαζαρισμένη για αυτόν το σκοπό. Προφανώς, η έλλειψη χρημάτων δυσκολεύει κάτι τέτοιο να συμβεί ξανά και λογικό είναι η νέα διεύθυνση να επιθυμεί να γίνονται όσο το δυνατόν περισσότερες προβολές για τον κόσμο. Πάντως, μια αίθουσα (ας είναι η μικρότερη του φεστιβάλ) που προβάλλει μόνο δημοσιογραφικές προβολές ήταν προτιμότερη από αυτό που συμβαίνει τώρα: με προβολές να αλληλοκαλύπτονται, καμία αίθουσα να μην γεμίζει και αναγκαστικά να πηγαίνουμε και σε προβολές για το κοινό, στερώντας εισιτήρια! Ίσως επικουρικά θα μπορούσε να λειτουργήσει μια αίθουσα από αυτές στο Μουσείο Κινηματογράφου. Προσέξτε, λέω επικουρικά. Όχι να γίνονται οι δημοσιογραφικές προβολές σε αίθουσα που έχει οθόνη λίγο μεγαλύτερη από οθόνη τηλεόρασης!
- Η αίθουσα πρέπει να είναι με όλα της τα φώτα ανοιχτά! Φωταγωγία στο μέγιστο βαθμό! Και μόνο όταν προβάλλεται κλιπάκι από βραβευμένη ταινία ή κλιπάκι γενικώς θα πρέπει τα φώτα, όχι μόνο να χαμηλώνουν αλλά να σβήνουν εντελώς! Για να μπορέσουμε να το δούμε το ρημάδι! Κι ας παίζει για πάνω από 10 δευτερόλεπτα, δεν πειράζει, δεν θα πέσει έξω η τελετή λήξης!
- Από τη στιγμή που υπάρχουν τα υλικά των ταινιών και οι ίδιες οι ταινίες είναι απαράδεκτο να δίνεται η εικόνα που είδαμε στην τελετή λήξης. Πχ. Βραβεύτηκε η πιτσιρίκα πρωταγωνίστρια από την ιαπωνική ταινία «Ο σπορέας». Μην δείχνεις βρε αδελφέ πλάνα από το υποτιτλισμένο τρέιλερ! Αν δεν μπορεί να πληρωθεί επαγγελματίας μοντέρ ας χρησιμοποιηθούν τα παιδιά της Σχολής Κινηματογράφου. Να πάρει πλάνα της ταινίας χωρίς φυσικό ήχο, να πάρει και μουσική κινηματογραφική (ίσως από το σάουντρακ, ίσως από άλλη ταινία, αλλά κάθε φορά που βραβεύεται διαφορετική ταινία να ακούγεται διαφορετική μουσική συνοδευτική) να τα δέσει και να παγώσει από πλάνο της ταινίας ή από φωτό της παραγωγής ή από την επίσκεψη στο φεστιβάλ ΤΟΝ ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΟ!!! Τη μούρη του!!! Με το ονοματεπώνυμό του γραμμένο στην οθόνη!!! Δύσκολο; Γιατί μου φαίνεται τόσο απλό εμένα;
- Από τη στιγμή που ανακοινώνεται το όνομα ενός βραβευμένου μέχρι αυτός ο βραβευμένος ή κάποιος από την ταινία να παραλάβει το βραβείο, να παίζει κάποια μουσική ρε παιδιά, να σκεπάζει την αμηχανία! 10 φορές το είπε ο Ταξιάρχης Χάνος, παρουσιαστής της τελετής, αλλά εννοείται ότι δεν είχε γίνει πρόβλεψη.
- Ή μεταφράζουμε τα πάντα ή δεν μεταφράζουμε τίποτε! Γενικώς!
Κλείνοντας θα ήθελα να κάνω από μια σύντομη αναφορά σε ταινίες που είδαμε στο φεστιβάλ αλλά δεν προλάβαμε να γράψουμε γι' αυτές:
- «Η γέννηση ενός έθνους» (The Birth of a Nation) του Nate Parker: Πολυδιαφημισμένη ταινία για τη ρατσιστική Αμερική και δη τον Νότο της, πριν τον Αμερικάνικο Εμφύλιο, δυνατή ως μήνυμα αλλά κατασκευαστικά γεμάτη κλισέ (διανομή: Fox Entertainment)
- «Η ζωή μιας γυναίκας» (Une vie) του Stéphane Brizé: Ο δημιουργός του σπουδαίου «Ο νόμος της αγοράς» φτιάχνει μια ταινία εποχής βασισμένος σε βιβλίο του Γκι Ντε Μοπασάν. Στο φινάλε έχουμε μια φράση που συνοψίζει όλο το νόημα της ταινίας: «τα πράγματα στη ζωή δεν είναι ποτέ τόσο καλά ή τόσο κακά όσο νομίζουμε». Το ίδιο ισχύει για την ταινία! (διανομή: Ama Films)
- «Παράδοξη ευτυχία» (Gleißendes Glück) του Sven Taddicken: Η εξαιρετική Martina Gedeck (πάχυνε λιγάκι...) δίνει άλλη μια γενναία ερμηνεία ως μια παντρεμένη γυναίκα που κακοποιείται στο γάμο της, χάνει την πίστη της στο Θεό και ψάχνει σανίδα σωτηρίας σε έναν γκουρού ψυχολόγο, με τα δικά του βασανιστικά (ή μήπως αυνανιστικά;) προβλήματα (διανομή: Danaos Films)
- «Χαμένοι στο Παρίσι» (Paris pieds nus) των Dominique Abel, Fiona Gordon: Το δημιουργικό δίδυμο κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα: σλάπστικ, σωματική κωμωδία, όπως έκαναν και στη «Rumba». Κερασάκι στην τούρτα η παρουσία των Emmanuelle Riva και Pierre Richard. Ωραίο το σκηνικό με το Άγαλμα της Ελευθερίας στο Σηκουάνα. Και ποτέ δεν μάθαμε τι απέγιναν οι κάλτσες του γείτονα! (διανομή: Mikrokosmos)
- «Έτερος εγώ» του Σωτήρη Τσαφούλια: Μια από τις καλύτερες ταινίες είδους που έχουν γυριστεί στη χώρα μας! Κι όχι, δεν είναι ένα μεγάλο επεισόδιο από τις «Ιστορίες του αστυνόμου Μπέκα». Φίλιοι αριθμοί, Πυθαγόρας, François Cluzet, serial killer, μια χαρά! Και το εμπορικό μέλλον αυτής της ελληνικής ταινίας προβλέπεται λαμπρό. (διανομή: Feelgood Entertainment)
- «Κριστίν» (Christine) του Antonio Campos: Ταινία βασισμένη στην πραγματική ιστορία της Christine Chubbuck, μιας δημοσιογράφου σε τηλεοπτικό σταθμό, που πιεσμένη από προσωπικά, ψυχολογικά και ηθικά προβλήματα, αποφάσισε να αυτοκτονήσει με μια σφαίρα στο κεφάλι live στην τηλεόραση! Στον ομώνυμο ρόλο η Rebecca Hall, αρκούντως «αχώνευτη». (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Home Sweet Home» του Faton Bajraktari: Η επίσημη πρόταση του Κοσόβου (!) για διεκδίκηση του ξενόγλωσσου Όσκαρ είναι μια ταινία με μια καλή βασική ιδέα αλλά με «φτωχή», θεατρική διαπραγμάτευση, καθώς όλη είναι γυρισμένη μέσα σε ένα δωμάτιο. (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Porto» του Gabe Klinger: Η τελευταία ταινία που γύρισε ο αδικοχαμένος Anton Yelchin (αν και υπάρχουν άλλες τρεις που βρίσκονται στο post production...) είναι μια λοξή ερωτική ιστορία για ένα ζευγάρι που συναντιέται στο μεγάλο λιμάνι της Πορτογαλίας. Η συμπρωταγωνίστριά του, Lucie Lucas, είναι μπουκιά και συχώριο! (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Στην άλλη πλευρά» (S one strane) του Zrinko Ogresta: Η επίσημη πρόταση της Κροατίας έχει (όπως κι εκείνη του Κοσόβου) ως θέμα τη διαχείριση μιας κατάστασης απότοκης του διαμελιστικού εμφυλίου πολέμου που έλαβε χώρα σε πολλά στάδια στην Γιουγκοσλαβία. Κι εδώ έξυπνο το θέμα και ιδίως μια ανατροπή προς το φινάλε, που στέλνει την ταινία να πιάσει μια υψηλή επίδοση. (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Οι ονειρεμένοι» (Die Geträumten) της Ruth Beckermann: Δυο νέοι ηθοποιοί συναντιούνται σ’ ένα στούντιο ηχογράφησης για να διαβάσουν την αλληλογραφία ανάμεσα σε δύο ποιητές: την Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν και τον Πάουλ Τσέλαν, που γνωρίστηκαν στη μεταπολεμική Βιέννη. Αυτό! Νομίζω ρε παιδιά πως αυτό δεν είναι σινεμά. Σαν θεατρικό αναλόγιο ένα πράγμα... (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Ευτυχία» του Χρήστου Πυθαρά: Μια νεαρή γυναίκα στη σημερινή Αθήνα αρχίζει να βυθίζεται αργά αλλά σταθερά προς την τρέλα. Πάρα πολύ δυνατή και έξυπνη ταινία, με αναφορές στο «Μετά τα μεσάνυχτα», το σινεμά του Polanski και άλλες, εξαιρετικό σάουντρακ και πολύ εύστοχη χρήση της κινηματογραφικής γλώσσας. Μικρό διαμαντάκι λέμε! (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Το αγόρι στη γέφυρα» του Πέτρου Χαραλάμπους: Σ’ ένα ειδυλλιακό κυπριακό χωριό, ο 12χρονος Σωκράτης βρίσκεται αναμειγμένος σε μια υπόθεση φόνου που συγκλονίζει αυτόν και την οικογένειά του. Δυνατό στόρι, δυνατές ερμηνείες, δυνατές και ενδιαφέρουσες ανατροπές σε ένα φιλμ που αξίζει τον κόπο να τη δούνε περισσότεροι. (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Η ιστορία της Πράσινης Γραμμής» του Παννίκου Χρυσάνθου: Καλογυρισμένη ταινία κατασκευαστικά, που προκάλεσε όμως αντιδράσεις από Ελληνοκυπρίους για την μάλλον αφελή ματιά της πάνω στη συμφιλίωση των δύο κοινοτήτων στο διχασμένο νησί μετά την εισβολή των Τούρκων. (χωρίς διανομή προς το παρόν)
- «Κοινός τόπος» της Πέννυς Μπούσκα: Ταινία που πιάνει το προσφυγικό με ποιητικό τρόπο. Με ασπρόμαυρες εικόνες και με ύφος που είναι σαφώς επηρεασμένο από το σινεμά του Αγγελόπουλου έχει εικαστικό ενδιαφέρον, όπως και σημειολογικό, αλλά οι ρυθμοί της ταινίας είναι αργοί και κουράζουν παρά το γεγονός ότι η διάρκεια είναι μόλις 64 λεπτά!
Του χρόνου να είμαστε όλοι εδώ και να είναι όλα καλύτερα!
Θοδωρής Γιαχουστίδης
