Η Ελιά
της Icíar Bollaín. Με τους Anna Castillo, Javier Gutiérrez, Pep Ambrós, Manuel Cucala, Miguel Ángel Aladrén
Alma θα πει Ψυχή!
του zerVo (@moviesltd) 
Τίποτα δεν έχουν αφήσει, ερημιά τριγύρω, όλα αδειανά. Κι όχι τα υλικά, ετούτα δεν νοιάζουνε πολλούς, λίγοι είναι οι καλομαθημένοι, όλοι οι άλλοι, οι πολλοί, σε στερήσεις μεγάλωσαν και αντέχουν στα δύσκολα, στα λίγα. Αλλά να, εκείνα τα ψυχικά, τα συναισθηματικά, τα δεσίματα, με τι καρδιά να τα αποχωριστείς? Σου στέρησαν κάθε ίχνος αξιοπρέπειας, σου βούτηξαν ακόμη και την τελευταία ρανίδα υπερηφάνειας, σου ξάφρισαν έστω κι εκείνη την πενιχρή, την αμυδρή σταγόνα ελπίδας. Κι έτσι ακόμη αντέχεις, αφού υπάρχει το αποκούμπι σου, το στήριγμα σου, για να καλμάρει την απόγνωση, που δεν ξεριζώνεται εύκολα - πιστεύεις - από σιμά σου, που δεν γίνεται - θαρρείς - να στο αποσπάσουν. Όμως και δαύτο, θα γίνει σκοπός τους, για να μην σου απομείνει τίποτα, να αφανιστείς. Πάρτο και το γεράνι μας, ρε συ εταίρε. Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί...
Κοντά μια δεκαετία αμίλητος και σκυθρωπός, από την στιγμή που με βίαιες μεθόδους και δίχως την συγκατάθεση του, αφαίρεσαν από το κτήμα του, το καμάρι του, την δυο χιλιάδων χρόνων ελιά του, παραμένει ο γέρο-Ραμόν, που ξοδεύει ολάκερη την ημέρα του, θωρώντας το έρημο σημάδι της, εκεί που κάποτε ορθώνονταν περήφανα τα ηλικιωμένα της κλαριά. Μια κατάσταση που σε συνδυασμό με την γεροντική άνοια που πάσχει, έχει καταβάλλει τον οργανισμό του σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι κοντινοί του άνθρωποι, να ανησυχήσουν, εκτιμώντας πως οι ημέρες του σε αυτόν τον κόσμο, είναι μετρημένες.
Μόνο το λατρεμένο κοριτσάκι του, η εικοσάχρονη πια εγγόνα του, η Άλμα, που την μεγάλωσε με πιότερη αγάπη κι από τα ίδια τα παιδιά του, ελπίζει ακόμη πως ο παππούς μπορεί να ανακάμψει, να ξανανιώσει, να γίνει και πάλι γερός όπως ήταν πριν. Και γνωρίζει καλά το μυστικό που βαραίνει την γέρικη καρδιά του: Η τεράστια Ελιά πρέπει να γυρίσει και πάλι στον τόπο της, στην αγκαλιά του γέρου, στην καρδιά του σπιτικού τους, εκεί που πάντοτε βρισκόταν, ανανεώνοντας τους το όραμα και την ελπίδα. Μεταπωλημένο το δέντρο από τους κατοπινούς του κατόχους, όμως, αυτή την στιγμή κοσμεί την ρεσεψιόν των πολυτελών γραφείων, ενεργειακού κολοσσού στο κέντρο του Ντίσελντορφ, κοντά δύο χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά από τις ανατολικές ακτές της Ισπανίας. Μια ανάσα δρόμος θα σκεφτεί η άφοβη, όσο όμως επιπόλαιη και απερίσκεπτη στις προσωπικές της επιλογές, Άλμα, που θα στήσει μονομιάς ταξίδι ίσαμε την Γερμανία, για να κλέψει την Ελιά και να την γυρίσει στον πρόγονο της, δίνοντας του την πνοή ζωής που επιζητά...
Οι αντιξοότητες? Μυριάδες! Υπάρχει πάντοτε όπλο, όμως, να τις υπερκεράσεις, ούτε καν να τις ζυγίσεις και να τις διαβείς, όπως ενθουσιωδώς πιστεύεις. Αισιοδοξία είναι αυτή, υπέρμετρη και αφελή μπορεί να την θωρήσεις, είναι όμως ανίκητη, ειδικά αν συνοδεύεται από το εικοσάχρονο πάθος, που κανέναν οχτρό δεν συλλογάται. Καβάλα στον τράκτορα, που θα σηκώσει τους μια ντουζίνα τόνους και με συντροφιά τους συνοδοιπόρους της, έναν μπάρμπα που όλες οι νεανικές φιλοδοξίες του πήγαν στράφι και τον συνάδελφό της στο πτηνοτροφείο, που η κρυφή του λατρεία για εκείνην θα τον έστελνε μαζί της ακόμη και στα πέρατα της Γης, η Άλμα θα καταστρώσει σχέδιο αρπαγής της El Olivo, από τις πανίσχυρες δαγκάνες των νυν ιδιοκτητών της.
Αυτομάτως και μόνο στην ανάγνωση της ιστορίας, που ορίζεται πολύ μακρινή από την πραγματικότητα, γίνεται σαφές πως εδώ, ο δημιουργός, πιο πολύ νοιάζεται να παίξει με τις έννοιες, τις μεταφορές, τις φαντασιώσεις, παρά με τον ρεαλισμό και την αλήθεια. Δεν είναι τυχαία επ ουδενί, ούτε η επιλογή του φυτού, που οι σημασίες του είναι αμέτρητες, ούτε των χρόνων ζωής του, μιας και κάτω από τα κλαδιά του έχουν περπατήσει από την εποχή των Ρωμαίων που την φύτεψαν, όλα τα ιστορικά συμβάντα του τόπου, ούτε βεβαίως των γεωγραφικών χώρων που η πλοκή πηγαινοέρχεται, ορίζοντας το road - τμήμα του - movie. Η Ανατολική μεριά της Ιβηρικής, εκείνη που έχει την χάρη να βρέχεται από την Μεσόγειο, μολονότι καρπερή, έχει συντριβεί από την δυσμένεια και την αδιαφορία των αρχών και οι κάτοικοι της καθημερινά φτωχαίνουν όλο και πιο πολύ, αγκαλιάζοντας με σταδιακό τέμπο την ανέχεια. Με αφετηρία από την όμορφη όσο και πληγωμένη από την κρίση, Καστεγιόν, το (δανεισμένο εις ένδειξη υπαλληλικής έκρηξης, προς το αυταρχικό boss - ιδιοκτήτη του) φορτηγό θα προσπεράσει μια ολόκληρη (ανύπαρκτη και άοσμη?) Γαλλία, για να προσγειωθεί στην βιομηχανική πρωτεύουσα του κράτους - αφεντικού της Γηραιάς Ηπείρου. Εκεί που τα λουκάνικα, κάτι δυναμωτικά κρύβουν μέσα τους, για τους βγάζουν τους Αλεμάνους, τόσο γίγαντες, τόσο φοβιστικά θηριώδεις, μπροστά στους υπόλοιπους Ευρωπαίους νάνους, όπως εξομολογείται ο ένας ταξιδιώτης, σε μια από τις όχι και λίγες γλαφυρές στιγμές της αφήγησης, που σπάνε το άκρως συγκινησιακά φορτισμένο υπόβαθρο.
Αφήγησης που σε αρκετά της σημεία, τονίζει την σχέση που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα σε παππού και εγγονή, μέσα από παρελθοντικές φλασμπάκ ενέσεις, όταν εκείνος είχε ακόμη τα συγκαλά του κι εκείνη, εννιάχρονο παιδάκι ακόμη, τον είχε ως μοναδική της συντροφιά. Αγάπη, λατρεία, πίστη, τρίπτυχο που συναντάμε σε κάθε κίνηση της κάμερας της Iciar Bollain, μιας εκ των πιο χαρισματικών σκηνοθετών της Ισπανίας, που στο όγδοο ντιρεκτορικό της βήμα, φτάνει στην καλύτερη στιγμή της καριέρας της. Καταλύτης φυσικά για το επίτευγμα, στέκει το γεμάτο έννοιες και αλληγορίες γράψιμο του εκ των κορυφαίων σεναριογράφων στα χρονικά του σινεμά, Paul Laverty, που για δεύτερη φορά στο πλευρό της πενηντάχρονης, τής προσφέρει την μαγιά εκείνη, να ζωγραφίσει ένα κοινωνικό δράμα, υψηλότατου επιπέδου. Ζωγραφιά που μέσα της κρύβει όπως είναι φυσικό, ψήγματα από Loach, περιτυλιγμένα όμως με την θέρμη, τον ήλιο και την πρασινάδα της μεσογειακής έκτασης. Η οποία από την μεριά της, αντανακλά σε κάθε βήμα, το όραμα, στις ψυχές των χαρακτήρων, που θα επιχειρήσουν την εξιλεωτική αποστολή.
Ένα ερμηνευτικό όνειρο, η 23χρονη Anna Castillo, αρπάζει την ευκαιρία από τα μαλλιά και συστήνεται στο διεθνές κοινό, ως μια ακόμη εκρηκτικά γοητευτική Σπανιόλα ενζενί. Η Καταλανή, τεχνηέντως ατημέλητη, στα όρια του πανκ, εδώ, για να τονιστεί η δύσκολα προσαρμόσιμη προσωπικότητα της ηρωίδας της, είναι καθηλωτική, αυξάνοντας όσο περνά η ώρα στροφές, ωσότου φτάσουμε στο (παραγεμισμένο ίσως με feeling) φινάλε, που ελάχιστα μάτια θα παραμείνουν ξηρά στην εξέλιξη του. Κορίτσι - συμβολισμός της καινούργιας ημέρας, του καινούργιου επαναστατικού αύριο, που μόνο με την απρόβλεπτη ανατροπή που θα προκαλέσει η αδούλωτη Άλμα της, δύναται να σηκώσει ψηλά τον ήλιο της αισιοδοξίας, παρασύροντας τους απογοητευμένους και ανασταίνοντας όσους έχουν πέσει στην λίμπο της άνοιας. Ορθώνοντας, ακόμη κι ανορθόδοξα, σημαία αντίστασης, στα χνάρια των προ μισού αιώνα πατέρων της, που μόχθησαν για να κατακτήσουν Γη και Ελευθερία. Κι αν η δεύτερη αμφισβητείται ως ύπαρξη στις αύρες όλων, την πρώτη, ρε διάολε, δεν μπορεί να στην στερήσουν τόσο εύκολα...
Μόνο το λατρεμένο κοριτσάκι του, η εικοσάχρονη πια εγγόνα του, η Άλμα, που την μεγάλωσε με πιότερη αγάπη κι από τα ίδια τα παιδιά του, ελπίζει ακόμη πως ο παππούς μπορεί να ανακάμψει, να ξανανιώσει, να γίνει και πάλι γερός όπως ήταν πριν. Και γνωρίζει καλά το μυστικό που βαραίνει την γέρικη καρδιά του: Η τεράστια Ελιά πρέπει να γυρίσει και πάλι στον τόπο της, στην αγκαλιά του γέρου, στην καρδιά του σπιτικού τους, εκεί που πάντοτε βρισκόταν, ανανεώνοντας τους το όραμα και την ελπίδα. Μεταπωλημένο το δέντρο από τους κατοπινούς του κατόχους, όμως, αυτή την στιγμή κοσμεί την ρεσεψιόν των πολυτελών γραφείων, ενεργειακού κολοσσού στο κέντρο του Ντίσελντορφ, κοντά δύο χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά από τις ανατολικές ακτές της Ισπανίας. Μια ανάσα δρόμος θα σκεφτεί η άφοβη, όσο όμως επιπόλαιη και απερίσκεπτη στις προσωπικές της επιλογές, Άλμα, που θα στήσει μονομιάς ταξίδι ίσαμε την Γερμανία, για να κλέψει την Ελιά και να την γυρίσει στον πρόγονο της, δίνοντας του την πνοή ζωής που επιζητά...
Οι αντιξοότητες? Μυριάδες! Υπάρχει πάντοτε όπλο, όμως, να τις υπερκεράσεις, ούτε καν να τις ζυγίσεις και να τις διαβείς, όπως ενθουσιωδώς πιστεύεις. Αισιοδοξία είναι αυτή, υπέρμετρη και αφελή μπορεί να την θωρήσεις, είναι όμως ανίκητη, ειδικά αν συνοδεύεται από το εικοσάχρονο πάθος, που κανέναν οχτρό δεν συλλογάται. Καβάλα στον τράκτορα, που θα σηκώσει τους μια ντουζίνα τόνους και με συντροφιά τους συνοδοιπόρους της, έναν μπάρμπα που όλες οι νεανικές φιλοδοξίες του πήγαν στράφι και τον συνάδελφό της στο πτηνοτροφείο, που η κρυφή του λατρεία για εκείνην θα τον έστελνε μαζί της ακόμη και στα πέρατα της Γης, η Άλμα θα καταστρώσει σχέδιο αρπαγής της El Olivo, από τις πανίσχυρες δαγκάνες των νυν ιδιοκτητών της.
Αυτομάτως και μόνο στην ανάγνωση της ιστορίας, που ορίζεται πολύ μακρινή από την πραγματικότητα, γίνεται σαφές πως εδώ, ο δημιουργός, πιο πολύ νοιάζεται να παίξει με τις έννοιες, τις μεταφορές, τις φαντασιώσεις, παρά με τον ρεαλισμό και την αλήθεια. Δεν είναι τυχαία επ ουδενί, ούτε η επιλογή του φυτού, που οι σημασίες του είναι αμέτρητες, ούτε των χρόνων ζωής του, μιας και κάτω από τα κλαδιά του έχουν περπατήσει από την εποχή των Ρωμαίων που την φύτεψαν, όλα τα ιστορικά συμβάντα του τόπου, ούτε βεβαίως των γεωγραφικών χώρων που η πλοκή πηγαινοέρχεται, ορίζοντας το road - τμήμα του - movie. Η Ανατολική μεριά της Ιβηρικής, εκείνη που έχει την χάρη να βρέχεται από την Μεσόγειο, μολονότι καρπερή, έχει συντριβεί από την δυσμένεια και την αδιαφορία των αρχών και οι κάτοικοι της καθημερινά φτωχαίνουν όλο και πιο πολύ, αγκαλιάζοντας με σταδιακό τέμπο την ανέχεια. Με αφετηρία από την όμορφη όσο και πληγωμένη από την κρίση, Καστεγιόν, το (δανεισμένο εις ένδειξη υπαλληλικής έκρηξης, προς το αυταρχικό boss - ιδιοκτήτη του) φορτηγό θα προσπεράσει μια ολόκληρη (ανύπαρκτη και άοσμη?) Γαλλία, για να προσγειωθεί στην βιομηχανική πρωτεύουσα του κράτους - αφεντικού της Γηραιάς Ηπείρου. Εκεί που τα λουκάνικα, κάτι δυναμωτικά κρύβουν μέσα τους, για τους βγάζουν τους Αλεμάνους, τόσο γίγαντες, τόσο φοβιστικά θηριώδεις, μπροστά στους υπόλοιπους Ευρωπαίους νάνους, όπως εξομολογείται ο ένας ταξιδιώτης, σε μια από τις όχι και λίγες γλαφυρές στιγμές της αφήγησης, που σπάνε το άκρως συγκινησιακά φορτισμένο υπόβαθρο.
Αφήγησης που σε αρκετά της σημεία, τονίζει την σχέση που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα σε παππού και εγγονή, μέσα από παρελθοντικές φλασμπάκ ενέσεις, όταν εκείνος είχε ακόμη τα συγκαλά του κι εκείνη, εννιάχρονο παιδάκι ακόμη, τον είχε ως μοναδική της συντροφιά. Αγάπη, λατρεία, πίστη, τρίπτυχο που συναντάμε σε κάθε κίνηση της κάμερας της Iciar Bollain, μιας εκ των πιο χαρισματικών σκηνοθετών της Ισπανίας, που στο όγδοο ντιρεκτορικό της βήμα, φτάνει στην καλύτερη στιγμή της καριέρας της. Καταλύτης φυσικά για το επίτευγμα, στέκει το γεμάτο έννοιες και αλληγορίες γράψιμο του εκ των κορυφαίων σεναριογράφων στα χρονικά του σινεμά, Paul Laverty, που για δεύτερη φορά στο πλευρό της πενηντάχρονης, τής προσφέρει την μαγιά εκείνη, να ζωγραφίσει ένα κοινωνικό δράμα, υψηλότατου επιπέδου. Ζωγραφιά που μέσα της κρύβει όπως είναι φυσικό, ψήγματα από Loach, περιτυλιγμένα όμως με την θέρμη, τον ήλιο και την πρασινάδα της μεσογειακής έκτασης. Η οποία από την μεριά της, αντανακλά σε κάθε βήμα, το όραμα, στις ψυχές των χαρακτήρων, που θα επιχειρήσουν την εξιλεωτική αποστολή.
Ένα ερμηνευτικό όνειρο, η 23χρονη Anna Castillo, αρπάζει την ευκαιρία από τα μαλλιά και συστήνεται στο διεθνές κοινό, ως μια ακόμη εκρηκτικά γοητευτική Σπανιόλα ενζενί. Η Καταλανή, τεχνηέντως ατημέλητη, στα όρια του πανκ, εδώ, για να τονιστεί η δύσκολα προσαρμόσιμη προσωπικότητα της ηρωίδας της, είναι καθηλωτική, αυξάνοντας όσο περνά η ώρα στροφές, ωσότου φτάσουμε στο (παραγεμισμένο ίσως με feeling) φινάλε, που ελάχιστα μάτια θα παραμείνουν ξηρά στην εξέλιξη του. Κορίτσι - συμβολισμός της καινούργιας ημέρας, του καινούργιου επαναστατικού αύριο, που μόνο με την απρόβλεπτη ανατροπή που θα προκαλέσει η αδούλωτη Άλμα της, δύναται να σηκώσει ψηλά τον ήλιο της αισιοδοξίας, παρασύροντας τους απογοητευμένους και ανασταίνοντας όσους έχουν πέσει στην λίμπο της άνοιας. Ορθώνοντας, ακόμη κι ανορθόδοξα, σημαία αντίστασης, στα χνάρια των προ μισού αιώνα πατέρων της, που μόχθησαν για να κατακτήσουν Γη και Ελευθερία. Κι αν η δεύτερη αμφισβητείται ως ύπαρξη στις αύρες όλων, την πρώτη, ρε διάολε, δεν μπορεί να στην στερήσουν τόσο εύκολα...
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 2 Ιουνίου 2016 από την Seven / Spentzos
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική