Movies Ltd

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Μοναξιά μου όλα / μοναξιά μου τίποτα...

Σε κάποια από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές της ταινίας, ο άστεγος Ανδρέας βοηθάει την Ελένη να βρει την ετυμολογία του SMAC στο διαδίκτυο. Εκείνος προφανώς γράφει «Smack» και της αραδιάζει όλα όσα αυτό μπορεί να σημαίνει: από αργκό για την ηρωίνη μέχρι σφαλιάρα, χτύπημα στον κώλο, χυδαιολογία κι άλλα πολλά! Στην περίπτωση της ταινίας μας, βεβαίως, το SMAC είναι τα αρχικά από τις λέξεις Second Mitochondrial Activator of Caspases. Πρόκειται για μια πρωτεΐνη (γνωστή και ως «Diablo homolog» ή απλώς DIABLO) η οποία έχει άμεση σχέση με τον κυτταρικό θάνατο. Και εμμέσως, παίζει σαφέστατο ρόλο στην εξέλιξη ενός καρκίνου.

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Ηλία Δημητρίου μετά το «Fish'n'chips» (2011). Προβλήθηκε στο περασμένο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, εμείς όμως είχαμε την τύχη να τη δούμε πολύ αργότερα, στο 14o διεθνές φεστιβάλ «Κινηματογραφικές Μέρες - Κύπρος 2016». Μάλιστα, την είδαμε παρουσία του Ελληνοκύπριου σκηνοθέτη, ο οποίος μας εξομολογήθηκε μετά το πέρας της προβολής πως η ταινία βασίζεται εν πολλοίς σε δικά του προσωπικά βιώματα. Στην αίθουσα «Ριάλτο» της Λεμεσού κατά τη διάρκεια της προβολής βρισκόταν πολλοί συμμαθητές του αλλά και η μητέρα του σκηνοθέτη, που όπως και η πρωταγωνίστρια της ταινίας, παλεύει με τον καρκίνο – και φορούσε και σκουφάκι! Πολύ συγκινητική ταινία, πολύ συγκινητική προβολή, εύγε!

Να πούμε πως η ταινία τιμήθηκε με το βραβείο κοινού τόσο στις «Κινηματογραφικές Μέρες - Κύπρος 2016» όσο και στο Outview film festival 2016. Επίσης, είχε υποψηφιότητες καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου και α' γυναικείου ρόλου στα βραβεία «Ίριδα» της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, κερδίζοντας τελικά το βραβείο α' γυναικείου ρόλου – πανάξια – για την σπουδαία ερμηνεία της Βαγγελιώς Ανδρεαδάκη. Μάλιστα, μικρό ρόλο στην ταινία κρατάει τόσο ο γιος του σκηνοθέτη (στη σκηνή με το σπρώξιμο του αυτοκινήτου) όσο και ο γιος της Ανδρεαδάκη με τον Περικλή Χούρσογλου (υποδύεται τον πιτσιρικά γιο του Κοκιασμένου).

Η υπόθεση: Η Ελένη είναι μια μεσήλικη προϊσταμένη σε τράπεζα στην Αθήνα της κρίσης. Μόλις έχει χωρίσει και συνάμα μαθαίνει πως ο καρκίνος που νόμιζε πως είχε αντιμετωπίσει με επιτυχία και είχε θεραπευτεί από αυτόν, επιστρέφει δριμύτερος, με την πρόγνωση να μην είναι ιδιαίτερα καλή. Καθώς η γυναίκα καλείται να αντιμετωπίσει την αρρώστια, στην καθημερινότητά της τρυπώνει ο Ανδρέας, ο άστεγος που κοιμάται στο πλατύσκαλο της πολυκατοικίας της. Η Ελένη είναι επιφυλακτική απέναντί του αρχικά, όμως η αρρώστια και η μοναξιά της την κάνουν να επανεξετάσει τη σχέση της με τον κόσμο και με τον εαυτό της.

Σιγά σιγά οι δύο άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι ανοίγονται ο ένας στον άλλο αποκαλύπτοντας μυστικά από το παρελθόν τους, τραύματα που δεν λένε να επουλωθούν, ενώ προστίθενται και καινούργια. Παράλληλα, η Ελένη προσπαθώντας να κρατηθεί από κάπου, έρχεται σε επαφή με μία ομάδα Αφρικανών μεταναστών που ζουν στο υπόγειο της πολυκατοικίας, οι οποίοι την ενθαρρύνουν να εγκαταλείψει τις χημειοθεραπείες και να ακολουθήσει μια εναλλακτική θεραπεία που σχετίζεται με τις ευεργετικές ιδιότητες της SMAC.

Η άποψή μας: Πόσο εξαιρετική μπορεί να είναι μια κινηματογραφική ταινία όταν βασίζεται σε απλά αλλά στέρεα υλικά, έτσι; Ο Ηλίας Δημητρίου πιάνει πολύ μεγάλη επίδοση. Βασίζεται σε ένα στιβαρό σενάριο, σε μια λειτουργικότατη σκηνοθεσία χωρίς φιοριτούρες και δηθενιές και σε δύο καταπληκτικές ερμηνείες! Ο Γιάννης Κοκιασμένος, παρότι ερασιτέχνης ηθοποιός, πιάνει την ουσία του ρόλου του Ανδρέα και είναι απίστευτος. Εκείνη όμως για την οποία δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψουμε την ερμηνεία της είναι η Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη! Ουάου! Είναι η Ελένη, είναι τέλεια, είναι άψογη σε όλες τις μεγάλες δραματικές σκηνές και σε όλες τις μικρές σκηνές, εκεί που τα πάντα κρίνονται στη λεπτομέρεια! Μια αδιόρατη κίνηση του χεριού, ένα ντροπαλό χαμόγελο, ένα σπάσιμο στη φωνή, ένα βλέμμα που λέει τόσο πολλά, όσα χίλιες λέξεις! Και κάθε σκηνή που μοιράζεται με τον Κοκιασμένο σε κρατάει με κομμένη την ανάσα! Μπραβο και πάλι μπράβο.

Ο Δημητρίου εισδύει στα έγκατα της ψυχής αυτής της γυναίκας για να αποκαλύψει πως όχι, δεν είναι ο θάνατος που τόσο πολύ φοβάται, μα η μοναξιά. Το σενάριό του επικεντρώνεται στην Ελένη και στη σχέση της με τον Ανδρέα. Αλλά διακριτικά, έτσι όπως πρέπει, η ταινία κάνει και το κοινωνικό της σχόλιο. Ο Ανδρέας βρέθηκε άστεγος ενώ ήταν εργολάβος οικοδομών που λόγω κρίσης έχασε πέρα από την περιουσία του και την οικογένειά του! Όταν το αμάξι της Ελένης δεν παίρνει μπρος εκτός από τον Ανδρέα αυτοί που βοηθάνε είναι μετανάστες. Ο ορθολογισμός της Ελένης ψάχνει αποκούμπι στον πνευματισμό των Αφρικανών – και ο ρόλος του Αφρικάνου φοιτητή ιατρικής είναι κομβικής σημασίας. Δεν ξέρω τι μπορεί να κάνει το SMAC, αν όντως ενεργοποιώντας το - με όποιον τρόπο - μπορείς ουσιαστικά να θεραπεύσεις τον καρκίνο, αλλά είναι πολύ ενδιαφέρον το ότι έμαθα γι' αυτό μέσω της ταινίας. Και ο σκηνοθέτης είναι πολύ προσεκτικός στο χειρισμό του: δεν θέλει να δημιουργήσει ελπίδες στους καρκινοπαθείς ανά τον κόσμο – απλά δείχνει πως ίσως να υπάρχει και κάτι άλλο πέρα από τις αναγνωρισμένες από τη δυτική ιατρική κλασικές χημειοθεραπείες. Το επίσης καταπληκτικό είναι πως δεν ξέρεις που θα καταλήξει η ταινία. Δεν είναι κλισεδιάρικη, δεν βαδίζει στην πεπατημένη, κρατάει το ενδιαφέρον του θεατή μέχρι το τέλος γιατί δεν ξέρεις πως θα αντιδράσουν οι πρωταγωνιστές της ταινίας. Παράλληλα, τα αλλεπάλληλα στοιχεία που δεν γνωρίζουμε από την αρχή ως θεατές μας αποκαλύπτονται αργά αλλά σταθερά, έτσι όπως πρέπει.

Αν ντε και καλά θελήσουμε να βρούμε κάποιο ψεγάδι στην ταινία, θα το εντοπίσουμε στο φινάλε – αυτό με την τριπλή θριαμβευτική λούπα στην εμφάνιση της Ελένης στον εργασιακό της χώρο – μιας γυναίκας αποφασισμένης να νικήσει. Πάρα πολύ καλή ταινία την οποία συστήνουμε ανεπιφύλακτα. Και να φανταστεί κανείς πως ο Δημητρίου αρχικά ήθελε να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για έναν άστεγο, που τελικά δεν έβαλε μέσα στο σπίτι του, μετά έπεσε το «μαύρο» στην ΕΡΤ επί Σαμαρά, μετά είχε προβλήματα με την υγεία του, τα οποία υπερνίκησε και μετά προέκυψε αυτή η ταινία. Και πάλι συγχαρητήρια!