Silent
του Γιώργου Γκικαπέππα. Με τους Κίκα Γεωργίου, Ανέζα Παπαδοπούλου, Ηλέκτρα Νικολούζου, Όμηρο Πουλάκη, Μάνο Βακούση, Ιωάννα Μαυρέα, Γιώργο Ζιόβα, Κώστα Μπερικόπουλο
Η σιωπή των αγνών
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
"Δεν έχω στόμα και πρέπει να ουρλιάξω"
Έχω διαβάσει τη συλλογή διηγημάτων του Χάρλαν Έλισον από την οποία δανείστηκα τον υπότιτλο τούτου του κειμένου. Ακόμα καλύτερα: έχω δει το κλάσικο επεισόδιο της θρυλικής «Ζώνης του Λυκόφωτος» (της ασπρόμαυρης) στην οποία, για να κερδίσει κάποιος πολυλογάς ένα στοίχημα στο οποίο δεν έπρεπε να μιλήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, απλώς έκοψε τις φωνητικές του χορδές! Δεν είναι ακριβώς η περίπτωσή μας τούτη η ταινία – θα έλεγα ότι οι συγκεκριμένες αναφορές εδώ λειτουργούν αντιστρόφως. Η ηρωίδα προτιμά (;) να μην μιλήσει γιατί δεν βρίσκει τη φωνή να αντιδράσει σε όλα εκείνα που δεν της αρέσουν. Σε όλα εκείνα που την καταπιέζουν. Σε όλα εκείνα που την περιορίζουν.
Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο Γιώργος Γκικαπέππας. Το 2011 είχε κάνει την πρώτη του εμφάνιση στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με την ταινία Η πόλη των παιδιών για την οποία τιμήθηκε τόσο με το το βραβείο της FIPRESCI για τις ελληνικές ταινίες όσο και με το βραβείο της ΠΕΚΚ! Τούτη η ταινία του έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και τιμήθηκε και πάλι από τη FIPRESCI (μαζί με τον «Καύσωνα») ως οι καλύτερες ελληνικές ταινίες του προγράμματος. Οι δύο αυτές ταινίες διανέμονται με τρόπο πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα: δύο δευτερότριτα σε μία κινηματογραφική αίθουσα στην Αθήνα – και συγκεκριμένα στο «Δαναό», με συζητήσεις με τους συντελεστές και με συναδέλφους κριτικούς κινηματογράφου. Καλή φάση, αλλά πιστεύουμε πως και οι δύο ταινίες άξιζαν ευρύτερης διανομής...
Η υπόθεση: Η Διδώ είναι μια νεαρή και όμορφη κοπέλα. Είναι σοπράνο, έχει ως ίνδαλμά της τη Μαρία Κάλλας αλλά στις κρίσιμες εξετάσεις που θα της δώσουν την απαραίτητη πιστοποίηση (ή την είσοδό της σε σπουδαία σχολή, τι να σας πω) χάνει τη φωνή της. Ο γιατρός που την εξετάζει της λέει πως δεν έχει πρόβλημα ιατρικής φύσης, σωματικό: όλα είναι ψυχολογικά. Όλα ξεκινούν και τελειώνουν στο μυαλό της. Η Διδώ επιστρέφει στο παλιό σπίτι της μητέρας της. Φαίνεται να προσπαθεί να ξαναμιλήσει. Εκει, την επισκέπτονται διαδοχικά: ο εραστής της, η αδελφή της, ο πατέρας της και η μητέρα της. Όλοι με τον ίδιο σκοπό: να πείσουν τη Διδώ ότι πρέπει να μιλήσει. Θα τα καταφέρουν;
Η άποψή μας: Την υπόθεση που διαβάσατε παραπάνω την ετοιμάσαμε από μόνοι μας από τη στιγμή που είδαμε την ταινία και μετά, προσπαθώντας να κάνουμε μια σύνοψη – περίληψη των επί της μεγάλης οθόνης δρώμενων. Στο site του φεστιβάλ, προφανώς με την έγκριση του σκηνοθέτη, στη θέση της υπόθεσης υπήρχε αυτό το κείμενο: «Ανάμεσα στα ομιλώντα ζώα μιας σύγχρονης αγέλης, ο κανόνας που κυριαρχεί είναι το θέατρο της συνομιλίας. Όταν ένα νεαρό ζώο χάνει τη φωνή του και κρύβεται στη φωλιά του, η ομιλούσα αγέλη δεν μπορεί να αποδεχτεί την ανικανότητά του και ακολουθεί τον βασικό κανόνα μονολογώντας μπροστά του. Καθώς όμως το νεαρό ζώο εξακολουθεί να μην τους μιλά, η αγέλη στέκει διχασμένη κι αναποφάσιστη εάν είναι πραγματικά άρρωστο ή αν τους λέει ψέματα. Κι ενώ το σιωπηλό ζώο προσπαθεί απομονωμένο να ξαναβρεί τη φωνή του, τα ομιλώντα ζώα το περικυκλώνουν ακόμα πιο πολύ και το πιο δύσπιστο απ’ όλα επιτίθεται».
Ακριβώς αυτό συμβαίνει στην ταινία λοιπόν! Αυτό που διαβάσετε στην επίσημη υπόθεση. Οπότε, δεν υπάρχει χώρος για παρερμηνείες. Κι απλά στη θέση των ζώων εσείς βάλτε τη λέξη «οικογένεια» με την ευρύτερη έννοιά της, έτσι ώστε να μπορεί να συμπεριλάβει και τον εν δυνάμει σύζυγο, ήτοι, τον εραστή. Η Διδώ είναι το νεαρό ζώο που δεν μιλάει ξαφνικά. Έχει χάσει τη φωνή της ή υποκρίνεται; Λέει αλήθεια ή ψέματα; Μα αν υποκρίνεται γιατί κάνει τόσο απεγνωσμένες προσπάθειες να μιλήσει όταν είναι μόνη της, όταν δεν τη βλέπει κανείς; Μήπως λέει ψέματα και στον εαυτό της; Τι πυροδότησε την κατάστασή της; Η άρνησή της να παλέψει για κάτι που πραγματικά θέλει όταν στραβώνουν τα πράγματα, όπως υποστηρίζει η μητέρα της ή η ανησυχία της νεότητας μπροστά στο μέλλον, όπως λέει η γνωστή αφίσα από τον γαλλικό Μάη; Γενικά, ο γαλλικός Μάης είναι κυρίαρχος στην ταινία: ως απόηχος, ως ήττα, ως σημαίνον και σημαινόμενο. Οι αφίσες και τα συνθήματα εκεί, να τα βλέπει ο θεατής και να μην φεύγουν από το οπτικό του πεδίο: «Είμαστε όλοι ανεπιθύμητοι» (nous sommes tous indésirables), «Η ομορφιά είναι στο δρόμο» (la beauté est dans la rue) και «Πίσω στην κανονική...» (retour à la normale...). Κι ένα σύνθημα του Γαλλικού Μάη που δεν λέγεται και δεν φαίνεται πουθενά, αλλά διασχίζει όλη την ταινία: «Ελευθερία είναι το δικαίωμα στην σιωπή». Και με τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα αυτήν τη στιγμή και πάλι στη Γαλλία, η ταινία αποκτά και μια επιπλέον διάσταση επικαιρότητας και επείγοντος.
Η ταινία του Γκικαπέππα θα μπορούσε να γίνει μια χαρά θεατρικό καθώς στη συντριπτική της πλειοψηφία ό,τι συμβαίνει λαμβάνει χώρα στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού. Με κάποια πλάνα από το Κατοβίτσε της Πολωνίας να σπάνε το ασφυκτικό πλέγμα. Η έμφαση δίνεται στο διάλογο και τις ερμηνείες. Και οι ερμηνείες είναι όλες πολύ καλές, με κυρίαρχη εκείνη της βασικής πρωταγωνίστριας, της Κίκας Γεωργίου που, όπως και στην «Πόλη των παιδιών», είναι εξαιρετική. Όντως, τι βλέμμα έχει αυτή η κοπέλα! Άψογη! Ενδιαφέρουσα ταινία, με πολύ πρωτότυπη σεναριακή ιδέα, αλλά να το πούμε αυτό, οι προσδοκίες μας ήταν μεγαλύτερες. Και φινάλε εθελούσιας αφωνίας με δραστικό, δραματικό τρόπο, σαν εκείνο στη «Σφαγή του κόκορα» του Ανδρέα Πάντζη θα αργήσουμε να ξαναδούμε...
Η υπόθεση: Η Διδώ είναι μια νεαρή και όμορφη κοπέλα. Είναι σοπράνο, έχει ως ίνδαλμά της τη Μαρία Κάλλας αλλά στις κρίσιμες εξετάσεις που θα της δώσουν την απαραίτητη πιστοποίηση (ή την είσοδό της σε σπουδαία σχολή, τι να σας πω) χάνει τη φωνή της. Ο γιατρός που την εξετάζει της λέει πως δεν έχει πρόβλημα ιατρικής φύσης, σωματικό: όλα είναι ψυχολογικά. Όλα ξεκινούν και τελειώνουν στο μυαλό της. Η Διδώ επιστρέφει στο παλιό σπίτι της μητέρας της. Φαίνεται να προσπαθεί να ξαναμιλήσει. Εκει, την επισκέπτονται διαδοχικά: ο εραστής της, η αδελφή της, ο πατέρας της και η μητέρα της. Όλοι με τον ίδιο σκοπό: να πείσουν τη Διδώ ότι πρέπει να μιλήσει. Θα τα καταφέρουν;
Η άποψή μας: Την υπόθεση που διαβάσατε παραπάνω την ετοιμάσαμε από μόνοι μας από τη στιγμή που είδαμε την ταινία και μετά, προσπαθώντας να κάνουμε μια σύνοψη – περίληψη των επί της μεγάλης οθόνης δρώμενων. Στο site του φεστιβάλ, προφανώς με την έγκριση του σκηνοθέτη, στη θέση της υπόθεσης υπήρχε αυτό το κείμενο: «Ανάμεσα στα ομιλώντα ζώα μιας σύγχρονης αγέλης, ο κανόνας που κυριαρχεί είναι το θέατρο της συνομιλίας. Όταν ένα νεαρό ζώο χάνει τη φωνή του και κρύβεται στη φωλιά του, η ομιλούσα αγέλη δεν μπορεί να αποδεχτεί την ανικανότητά του και ακολουθεί τον βασικό κανόνα μονολογώντας μπροστά του. Καθώς όμως το νεαρό ζώο εξακολουθεί να μην τους μιλά, η αγέλη στέκει διχασμένη κι αναποφάσιστη εάν είναι πραγματικά άρρωστο ή αν τους λέει ψέματα. Κι ενώ το σιωπηλό ζώο προσπαθεί απομονωμένο να ξαναβρεί τη φωνή του, τα ομιλώντα ζώα το περικυκλώνουν ακόμα πιο πολύ και το πιο δύσπιστο απ’ όλα επιτίθεται».
Ακριβώς αυτό συμβαίνει στην ταινία λοιπόν! Αυτό που διαβάσετε στην επίσημη υπόθεση. Οπότε, δεν υπάρχει χώρος για παρερμηνείες. Κι απλά στη θέση των ζώων εσείς βάλτε τη λέξη «οικογένεια» με την ευρύτερη έννοιά της, έτσι ώστε να μπορεί να συμπεριλάβει και τον εν δυνάμει σύζυγο, ήτοι, τον εραστή. Η Διδώ είναι το νεαρό ζώο που δεν μιλάει ξαφνικά. Έχει χάσει τη φωνή της ή υποκρίνεται; Λέει αλήθεια ή ψέματα; Μα αν υποκρίνεται γιατί κάνει τόσο απεγνωσμένες προσπάθειες να μιλήσει όταν είναι μόνη της, όταν δεν τη βλέπει κανείς; Μήπως λέει ψέματα και στον εαυτό της; Τι πυροδότησε την κατάστασή της; Η άρνησή της να παλέψει για κάτι που πραγματικά θέλει όταν στραβώνουν τα πράγματα, όπως υποστηρίζει η μητέρα της ή η ανησυχία της νεότητας μπροστά στο μέλλον, όπως λέει η γνωστή αφίσα από τον γαλλικό Μάη; Γενικά, ο γαλλικός Μάης είναι κυρίαρχος στην ταινία: ως απόηχος, ως ήττα, ως σημαίνον και σημαινόμενο. Οι αφίσες και τα συνθήματα εκεί, να τα βλέπει ο θεατής και να μην φεύγουν από το οπτικό του πεδίο: «Είμαστε όλοι ανεπιθύμητοι» (nous sommes tous indésirables), «Η ομορφιά είναι στο δρόμο» (la beauté est dans la rue) και «Πίσω στην κανονική...» (retour à la normale...). Κι ένα σύνθημα του Γαλλικού Μάη που δεν λέγεται και δεν φαίνεται πουθενά, αλλά διασχίζει όλη την ταινία: «Ελευθερία είναι το δικαίωμα στην σιωπή». Και με τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα αυτήν τη στιγμή και πάλι στη Γαλλία, η ταινία αποκτά και μια επιπλέον διάσταση επικαιρότητας και επείγοντος.
Η ταινία του Γκικαπέππα θα μπορούσε να γίνει μια χαρά θεατρικό καθώς στη συντριπτική της πλειοψηφία ό,τι συμβαίνει λαμβάνει χώρα στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού. Με κάποια πλάνα από το Κατοβίτσε της Πολωνίας να σπάνε το ασφυκτικό πλέγμα. Η έμφαση δίνεται στο διάλογο και τις ερμηνείες. Και οι ερμηνείες είναι όλες πολύ καλές, με κυρίαρχη εκείνη της βασικής πρωταγωνίστριας, της Κίκας Γεωργίου που, όπως και στην «Πόλη των παιδιών», είναι εξαιρετική. Όντως, τι βλέμμα έχει αυτή η κοπέλα! Άψογη! Ενδιαφέρουσα ταινία, με πολύ πρωτότυπη σεναριακή ιδέα, αλλά να το πούμε αυτό, οι προσδοκίες μας ήταν μεγαλύτερες. Και φινάλε εθελούσιας αφωνίας με δραστικό, δραματικό τρόπο, σαν εκείνο στη «Σφαγή του κόκορα» του Ανδρέα Πάντζη θα αργήσουμε να ξαναδούμε...
Στις δικές μας αίθουσες? Σε περιορισμένες προβολές, αποκλειστικά στον Δαναό
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική