Το χρονικό μιας αθωότητας
του Michel Franco. Με τους Tim Roth, Robin Bartlett, Michael Cristofer, Nailea Norvind, Rachel Pickup, Sarah Sutherland
Μια στιγμή μονάχα φτάνει!
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Je suis... άρρωστοι!
Προσωπικός-ή νοσοκόμος-α: υπάρχει άραγε πιο δύσκολη δουλειά στον κόσμο; Να φροντίζεις ανθρώπους ταλαιπωρημένους, άρρωστους, ανήμπορους. Να τους ξεσκατώνεις, να τους αλλάζεις πάνα, να τους καθαρίζεις από κάθε είδους σωματικό υγρό, να τους πλένεις, να περιποιήσε τα παρηκμασμένα κορμιά τους. Να τους κρατάς παρέα, ακόμα – ακόμα να τους ανεβάζεις το ηθικό. Να ανέχεσαι τα τεντωμένα νεύρα τους, τις αλλαγές διάθεσής τους, τις ύβρεις τους, την απάθειά τους. Και να έχεις αντίπαλο το οικογενειακό περιβάλλον, που πολλές φορές φτάνει στο σημείο να... ζηλέψει τη σχέση σου με τον άρρωστο! Πώς, εσύ, ένας ξένος, μπορείς να αναπτύξεις τέτοιο δεσμό με τον δικό τους άνθρωπο; Με τον δικό τους άνθρωπο, βεβαίως, που η ζωή τους και η καθημερινότητά τους δεν τους επιτρέπουν να είναι μαζί του και να τον βοηθούν – ίσως να μην θέλουν κιόλας, ίσως και να σιχένονται, ίσως φοβούνται πως θα... κολλήσουν θάνατο! Για ελάτε για μια στιγμή στη θέση αυτού του πάροχου βοηθείας. Με τι σθένος, τι σωματικό και κυρίως ψυχικό κάματο μπορεί να αντιμετωπίζει το κάθε περιστατικό; Και να γυρίζει μετά τη βάρδιά του στο σπίτι του και στην προσωπική ζωή του; Η χρόνια κατάθλιψη είναι εξασφαλισμένη...
Αυτή είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο 37χρονος Μεξικάνος σκηνοθέτης, Michel Franco – και η πρώτη του αγγλόφωνη. Αφορμή για να γυρίσει αυτήν την ταινία ήταν ένα εγκεφαλικό της γιαγιάς του και η παρατήρηση της σχέσης που αυτή ανέπτυξε με τη νοσοκόμα της. Παραγωγός της ταινίας είναι ο Gabriel Ripstein, γιος του τεράστιου Arturo. Η ταινία έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του περασμένου φεστιβάλ των Καννών – το τωρινό όταν θα διαβάζετε αυτές τις γραμμές θα είναι σε πλήρη εξέλιξη – όπου, εντελώς κουλά (;) τιμήθηκε με το βραβείο σεναρίου! Πώς προέκυψε ο Tim Roth ως πρωταγωνιστής της ταινίας;. Το 2012 o ιδιαίτερος Βρετανός ηθοποιός ήταν ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» όπου βραβεύτηκε ο Franco με τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του, το Μετά τη Λουτσία / Después de Lucía. Μια ταινία εκείνη, σκληρή και αδυσώπητη, που μας σύστησε έναν κινηματογραφιστή άξιο προσοχής. Το ίδιο πίστεψε και ο Roth, που αποφάσισε να έχει από κοντά τον Μεξικανό σκηνοθέτη και να συνεργαστούν με την πρώτη ευκαιρία. Και... συνεργάστηκαν σε τούτη την ταινία. Δείτε την αν τολμάτε.
Η υπόθεση: Ο Ντέιβιντ είναι νοσηλευτής που φροντίζει ασθενείς στο τελικό στάδιο της νόσου τους είτε πρόκειται για AIDS είτε για εγκεφαλικό είτε για καρκίνο. Αποδοτικός και αφοσιωμένος στο επάγγελμά του, αναπτύσσει ισχυρούς δεσμούς με κάθε ασθενή που φροντίζει. Ωστόσο, εκτός του χώρου εργασίας του, ο Ντέιβιντ είναι αναποτελεσματικός, αμήχανος, εσωστρεφής. Είναι φανερό πως χρειάζεται καθέναν από τους ασθενείς του όσο τον χρειάζονται κι αυτοί. Προσπαθεί μέσω εκείνων να καλύψει ένα κενό στη ζωή του. Τι του συνέβη στ' αλήθεια; Και γιατί επιμένει τρεις και λίγο να τσεκάρει τις φωτογραφίες μιας νεαρής κοπέλας στο facebook;
Η άποψή μας: Έχοντας δει ως τώρα τις δύο από τις τρεις μεγάλου μήκους ταινίες του (ήδη τον Μάρτιο, πάντως, στη χώρα του, κυκλοφόρησε η τέταρτή του με τίτλο «A los ojos») μπορούμε χωρίς μεγάλο ρίσκο να πούμε πως ο άνθρωπος είναι ο Μεξικάνος Michael Haneke! Μιλάμε για τόσο κλινική προσέγγιση των θεμάτων του, τόσο αποστασιοποιημένη, τόσο ψυχρή και εγκεφαλική, τόσο ντοκιμαντερίστικη. Η βία ελλοχεύει σε κάθε του πλάνο (ιδίως στην προηγούμενη ταινία του, το «Μετά τη Λουτσία», που πραγματικά η θέασή της ήταν μια γροθιά και στα μάτια και στο στομάχι). Εδώ, λοιπόν, ο σκηνοθέτης τραβάει τα πράγματα ακόμα περισσότερο. Θαρρείς και επίτηδες προσπαθεί να κάνει την ταινία του όσο το δυνατόν πιο δύσκολη και «αντιτουριστική»! Νοσοκόμος που φροντίζει αρρώστους πριν πεθάνουν! Τι λες τώρα;
Και να 'σου επί πέντε λεπτά να βλέπουμε πως πλένει και σαπουνίζει μια γυναίκα που πεθαίνει από AIDS και μετά πάλι πλύσιμο του κυρίου με το εγκεφαλικό και πλύσιμο και καθάρισμα της γυναίκας με τον καρκίνο που, λόγω χημειοθεραπείας, τα «κάνει» επάνω της κι ο νοσοκόμος, χωρίς σιχασιά, με αγάπη και φροντίδα την καθαρίζει. Χωρίς πολύ λόγο, χωρίς μουσικό σκορ, με 97 στατικά πλάνα που διαρκούν κατά μέσο όρο 1 λεπτό, ο σκηνοθέτης επιλέγει... αντιεμπορικότητα! Λες και δεν έφτανε έτσι κι αλλιώς η θεματολογία της. Ο θεατής χρειάζεται να σκέφτεται (ιδίως στην αρχή) τι ακριβώς συμβαίνει, μιας που οι πληροφορίες που του παρέχει ο σκηνοθέτης, του δίνονται με το σταγονόμετρο. Πρέπει να ενώσει τις κουκκίδες. Πρέπει να αποφασίσει τι άνθρωπος είναι ο νοσοκόμος. Είναι καλός με τη χριστιανική έννοια του όρου; Κι αν ναι, γιατί λέει ψέματα στους ανθρώπους στο μπαρ που τον κερνάνε γιορτάζοντας τον επικείμενο γάμο τους; Ή μήπως δεν τους λέει ακριβώς ψέματα; Τι κρύβεται πίσω από την τόση του εξυπηρετικότητα; Γιατί αφήνει τον ασθενή με το εγκεφαλικό να βλέπει τσόντες (από τις ελάχιστες στιγμές της ταινίας στην οποία ο θεατής μπορεί και να γελάσει); Και γιατί οι συγγενείς του συγκεκριμένου ασθενούς είναι έτοιμοι να τον μηνύσουν για σεξουαλική κακοποίηση;
Καμία σχέση λοιπόν με χολιγουντιανή ταινία, όπου τα πάντα εξηγούνται, μην κουραστεί λίγο ο εγκέφαλος και πάψουν για μια στιγμή τα σαγόνια να αλέθουν ηδονικά το ποπκόρν που ρέει από το ανοιχτό στόμα! Καθώς προχωρά το φιλμ πολλά από τα ερωτήματα ξεδιαλύνονται. Το πορτρέτο αυτού του ανθρώπου παίρνει σάρκα και οστά. Κι έρχεται το φινάλε να δώσει μία και να τα κάνει όλα... σμπαράλια. Ή μήπως όχι; Είναι αναπάντεχο, σοκαριστικό κι επ' ουδενί δεν θέλω προσωπικά να το αναλύσω με σκοπιά ηθική και χριστιανική. Σε μια τέτοια περίπτωση απλά είναι απαράδεκτο! Διαφορετικά, απλά είναι ένα φινάλε που σαφώς δεν ικανοποιεί τον θεατή αλλά είναι ταιριαστό με τη ζωή, έτσι; Shit happens. Κυριολεκτικά.
Κι ενώ φροντίζεις ανθρώπους παρέχοντάς τους ατελείωτη ώρα φροντίδας παρά το γεγονός ότι έχουν ελάχιστο χρόνο ζωής, εσύ, που φυσιολογικά έχεις πολύ χρόνο να ζήσεις ακόμα, μπορείς να «τελειώσεις» μέσα σε μια στιγμή. Παράξενο, δύσκολο φιλμ το Chronic, για γερά στομάχια. Δεν μπορούμε να το προτείνουμε γιατί θα φάμε ροχάλες από – πιθανούς – αγανακτισμένους θεατές, που αλλιώς έχουν συνηθίσει το σινεμά, δεν μπορούμε όμως να κρύψουμε και τις αδιαμφισβήτητες αρετές του.
Η υπόθεση: Ο Ντέιβιντ είναι νοσηλευτής που φροντίζει ασθενείς στο τελικό στάδιο της νόσου τους είτε πρόκειται για AIDS είτε για εγκεφαλικό είτε για καρκίνο. Αποδοτικός και αφοσιωμένος στο επάγγελμά του, αναπτύσσει ισχυρούς δεσμούς με κάθε ασθενή που φροντίζει. Ωστόσο, εκτός του χώρου εργασίας του, ο Ντέιβιντ είναι αναποτελεσματικός, αμήχανος, εσωστρεφής. Είναι φανερό πως χρειάζεται καθέναν από τους ασθενείς του όσο τον χρειάζονται κι αυτοί. Προσπαθεί μέσω εκείνων να καλύψει ένα κενό στη ζωή του. Τι του συνέβη στ' αλήθεια; Και γιατί επιμένει τρεις και λίγο να τσεκάρει τις φωτογραφίες μιας νεαρής κοπέλας στο facebook;
Η άποψή μας: Έχοντας δει ως τώρα τις δύο από τις τρεις μεγάλου μήκους ταινίες του (ήδη τον Μάρτιο, πάντως, στη χώρα του, κυκλοφόρησε η τέταρτή του με τίτλο «A los ojos») μπορούμε χωρίς μεγάλο ρίσκο να πούμε πως ο άνθρωπος είναι ο Μεξικάνος Michael Haneke! Μιλάμε για τόσο κλινική προσέγγιση των θεμάτων του, τόσο αποστασιοποιημένη, τόσο ψυχρή και εγκεφαλική, τόσο ντοκιμαντερίστικη. Η βία ελλοχεύει σε κάθε του πλάνο (ιδίως στην προηγούμενη ταινία του, το «Μετά τη Λουτσία», που πραγματικά η θέασή της ήταν μια γροθιά και στα μάτια και στο στομάχι). Εδώ, λοιπόν, ο σκηνοθέτης τραβάει τα πράγματα ακόμα περισσότερο. Θαρρείς και επίτηδες προσπαθεί να κάνει την ταινία του όσο το δυνατόν πιο δύσκολη και «αντιτουριστική»! Νοσοκόμος που φροντίζει αρρώστους πριν πεθάνουν! Τι λες τώρα;
Και να 'σου επί πέντε λεπτά να βλέπουμε πως πλένει και σαπουνίζει μια γυναίκα που πεθαίνει από AIDS και μετά πάλι πλύσιμο του κυρίου με το εγκεφαλικό και πλύσιμο και καθάρισμα της γυναίκας με τον καρκίνο που, λόγω χημειοθεραπείας, τα «κάνει» επάνω της κι ο νοσοκόμος, χωρίς σιχασιά, με αγάπη και φροντίδα την καθαρίζει. Χωρίς πολύ λόγο, χωρίς μουσικό σκορ, με 97 στατικά πλάνα που διαρκούν κατά μέσο όρο 1 λεπτό, ο σκηνοθέτης επιλέγει... αντιεμπορικότητα! Λες και δεν έφτανε έτσι κι αλλιώς η θεματολογία της. Ο θεατής χρειάζεται να σκέφτεται (ιδίως στην αρχή) τι ακριβώς συμβαίνει, μιας που οι πληροφορίες που του παρέχει ο σκηνοθέτης, του δίνονται με το σταγονόμετρο. Πρέπει να ενώσει τις κουκκίδες. Πρέπει να αποφασίσει τι άνθρωπος είναι ο νοσοκόμος. Είναι καλός με τη χριστιανική έννοια του όρου; Κι αν ναι, γιατί λέει ψέματα στους ανθρώπους στο μπαρ που τον κερνάνε γιορτάζοντας τον επικείμενο γάμο τους; Ή μήπως δεν τους λέει ακριβώς ψέματα; Τι κρύβεται πίσω από την τόση του εξυπηρετικότητα; Γιατί αφήνει τον ασθενή με το εγκεφαλικό να βλέπει τσόντες (από τις ελάχιστες στιγμές της ταινίας στην οποία ο θεατής μπορεί και να γελάσει); Και γιατί οι συγγενείς του συγκεκριμένου ασθενούς είναι έτοιμοι να τον μηνύσουν για σεξουαλική κακοποίηση;
Καμία σχέση λοιπόν με χολιγουντιανή ταινία, όπου τα πάντα εξηγούνται, μην κουραστεί λίγο ο εγκέφαλος και πάψουν για μια στιγμή τα σαγόνια να αλέθουν ηδονικά το ποπκόρν που ρέει από το ανοιχτό στόμα! Καθώς προχωρά το φιλμ πολλά από τα ερωτήματα ξεδιαλύνονται. Το πορτρέτο αυτού του ανθρώπου παίρνει σάρκα και οστά. Κι έρχεται το φινάλε να δώσει μία και να τα κάνει όλα... σμπαράλια. Ή μήπως όχι; Είναι αναπάντεχο, σοκαριστικό κι επ' ουδενί δεν θέλω προσωπικά να το αναλύσω με σκοπιά ηθική και χριστιανική. Σε μια τέτοια περίπτωση απλά είναι απαράδεκτο! Διαφορετικά, απλά είναι ένα φινάλε που σαφώς δεν ικανοποιεί τον θεατή αλλά είναι ταιριαστό με τη ζωή, έτσι; Shit happens. Κυριολεκτικά.
Κι ενώ φροντίζεις ανθρώπους παρέχοντάς τους ατελείωτη ώρα φροντίδας παρά το γεγονός ότι έχουν ελάχιστο χρόνο ζωής, εσύ, που φυσιολογικά έχεις πολύ χρόνο να ζήσεις ακόμα, μπορείς να «τελειώσεις» μέσα σε μια στιγμή. Παράξενο, δύσκολο φιλμ το Chronic, για γερά στομάχια. Δεν μπορούμε να το προτείνουμε γιατί θα φάμε ροχάλες από – πιθανούς – αγανακτισμένους θεατές, που αλλιώς έχουν συνηθίσει το σινεμά, δεν μπορούμε όμως να κρύψουμε και τις αδιαμφισβήτητες αρετές του.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 12 Μαΐου 2016 από την Rosebud 21
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική