του Θόδωρου Γιαχουστίδη
Τι τραβάμε κι εμείς οι χορεύτριες
Από χθες μέχρι σήμερα κάναμε τις δύο ταινίες... τρεις! Ναι, επιτέλους ξεθαρρεύουμε, κουνιόμαστε, μετακινούμαστε, περπατάμε σε γνώριμα στέκια όπου τσιλιμπουρδίζαμε νεώτεροι (μουάχαχαχαχα). Ο καιρός είναι μουντός με ξαφνικά διαστήματα ήλιου, ο κόσμος έχει πλημμυρίσει την Κρουαζέτ, ακούμε ότι οι συνάδελφοι γενικώς βλέπουν καλές ταινίες – κι εμείς το ίδιο έχουμε να πούμε. Από επίπεδο κι απ' ότι έχουμε δει ως τώρα ας πούμε, μια χαρά φεστιβάλ παρακολουθούμε
Προς επίρρωση των προαναφερθέντων θα ξεκινήσουμε την παρουσίαση των ταινιών που είδαμε την Παρασκευή 13 Μαΐου (ούι, γρουσουζιά!) με κάτι που καταχειροκροτήθηκε. Μιλάμε για την ταινία «La danseuse» (The Dancer), πρώτη σκηνοθετική απόπειρα της Stéphanie Di Giusto, μια βιογραφία κατά μία έννοια της χορεύτριας Loïe Fuller και της σχέσης που ανέπτυξε με την προστατευόμενη της και αντίπαλό της τελικά, Ισιδώρα Ντάνκαν. Μεταξύ των συμπαραγωγών της ταινίας διακρίναμε και τα ονόματα των αδελφών Νταρντέν, αν σας λέει κάτι αυτό.
Η υπόθεση: 1887: μετά τη δολοφονία του γαλλικής καταγωγής χρυσοθήρα πατέρα της, η 25χρονη Μαρί-Λουίζ εγκαταλείπει την άγρια Δύση και μετακομίζει στη Νέα Υόρκη, στην αποξενωμένη μητέρα της, με απώτερο στόχο να κυνηγήσει το όνειρό της και να γίνει ηθοποιός. Έχοντας εμμονή με τη βιβλική Σαλώμη, κάποια στιγμή, στο θέατρο, από... δυσλειτουργία του κοστουμιού της σε μια παράσταση που είχε δεύτερο ρόλο, χωρίς λόγια, άρχισε να χορεύει με το φόρεμα στο χέρι! Αυτό ήταν! Ο κόσμος γούσταρε αυτό που είδε και ο Λόι όπως βαφτίστηκε, έπεσε με τα μούτρα στη δουλειά για να βελτιώσει το σόου της. Ένας Γάλλος κόμης που ζει στις ΗΠΑ θα πέσει θύμα της γοητείας της, εκείνη θα τον κλέψει και με τα λεφτά του θα γυρίσει στην πατρίδα του πατέρα της, τη Γαλλία, προκειμένου να τελειοποιήσει το σόου της. Θα στραφεί αρχικά στα Folies Bergère, θα κάνει τεράστια επιτυχία και θα φτάσει μέχρι την Όπερα των Παρισίων. Στην πορεία θα γνωρίσει μια νεαρή, ταλαντούχα και προκλητική χορεύτρια, την Ισιδώρα Ντάνκαν, με την οποία θα αναπτύξει μια σχέση αγάπης και μίσους.
Η άποψή μας: Αυτή η ταινία είναι χαρακτηριστική περίπτωση crowd pleaser για ένα πιο εκλεπτυσμένο κοινό. Τι θέλω να πω; Είναι μια βιογραφία, μια ταινία εποχής, φροντισμένη στην κάθε της λεπτομέρεια, που γυρίστηκε για να αρέσει στο κοινό που θα την παρακολουθήσει τόσο ώστε να τη διαδώσει με το περίφημο word of mouth. Όλα τα στοιχήματα της «έκατσαν» της πρωτοεμφανιζόμενης σκηνοθέτιδας. Στον πρώτο της ουσιαστικά πρωταγωνιστικό ρόλο η Soko δίνει εξαιρετική ερμηνεία. Η Lily-Rose Melody Depp, κόρη του διάσημου Johnny Depp είναι επίσης πολύ καλή ως Ισιδώρα Ντάνκαν. Η διεύθυνση φωτογραφίας είναι εξαιρετική, η μουσική, οι χορογραφίες, η αισθητική της ταινίας πιάνουν υψηλότατες επιδόσεις. Από την αρχή και με τη βοήθεια ενός πολύ λειτουργικού μοντάζ η ταινία κυλάει σαν νερό που με μεγάλη ορμή παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά της! Ρυθμός που πέφτει αρκετά στο τελευταίο τρίτο της ταινίας (να τα λέμε κι αυτά) αλλά εντέλει η ταινία κλείνει έξυπνα. Ο βασικός ανδρικός ρόλος ερμηνεύεται (μεγάλη κουβέντα αυτή) από τον Gaspard Ulliel, που κατά την προσωπική μας άποψη δεν έπρεπε ποτέ να γίνει ηθοποιός, αλλά αυτό είναι ελάχιστο ψεγάδι, που δεν χαλάει με τίποτα την απόλαυση της ταινίας.
Υπάρχουν σκηνές μαγικές: εκείνη όπου η Λόι δίνει την πρώτη της χορευτική παράσταση χρησιμοποιώντας ως εφέ φώτα, μπροστά σε κοινό, πραγματικά κόβει την ανάσα! Ομορφιά ρε παιδί μου, ομορφιά, λειτουργικότητα, απλότητα. Αυτή η ταινία αποτελεί τον ορισμό του καλού εμπορικού σινεμά. Απευθύνεται σε όλους, ιδίως όμως οι γυναίκες που ψάχνουν κινηματογραφικούς, σθεναρούς χαρακτήρες, οι οποίοι δεν τα παρατάνε με την καμία όσες δυσκολίες κι αν συναντήσουν, θα αποτελέσουν το target group της ταινίας. Να σημειώσουμε εδώ ότι η ταινία προβλήθηκε στο παράλληλο του διαγωνιστικού τμήματος, επίσημο πρόγραμμα «Ένα κάποιο βλέμμα».
Και από την πολύ καλή εμπορική ταινία να περάσουμε σε μια αριστουργηματική, μη εμπορική ταινία. Τίτλος της: «Album». Προέλευση: Τουρκία. Τμήμα: Εβδομάδα της Κριτικής. Και ο σκηνοθέτης αυτής της ταινίας, Mehmet Can Mertoglu και η σκηνοθέτις του «La danseuse» βάζουν υποψηφιότητα για Χρυσή Κάμερα, μιας που είναι οι πρώτες ταινίες των δημιουργών τους. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ταινία, που όπως πολλές από τη γείτονα χώρα, σκιζ' και πάει. Τρομερό σινεμά κάνουν οι αλήτες.
Η υπόθεση: Ο Μπαχάρ και η Σουνέιτ είναι ένα τυπικό, μεσοαστικό ζευγάρι, που ζει ευτυχισμένο στην Τουρκία. Εκείνος είναι καθηγητής ιστορίας σε γυμνάσιο κι εκείνη δουλεύει στην εφορία. Έχουν όλα όσα θέλουν. Ένα μόνο τους λείπει: ένα παιδί. Θα προσπαθήσουν να υιοθετήσουν και με τις γνωριμίες που διαθέτουν, θα τα καταφέρουν, παρά το γεγονός ότι είναι και εκλεκτικοί. Ένα τέλειο ζευγάρι, όμως, δεν μπορεί να έχει παιδί από υιοθεσία. Έτσι. επί μήνες η Σουνέιτ «υποδύεται» την έγκυο φορώντας ειδική κατασκευή στην κοιλιά της και το ζεύγος βγάζει φωτογραφίες σε διάφορα σημεία και με ποικίλες παραλλαγές.
Στόχος, να δημιουργηθεί ένα άλμπουμ με φωτογραφίες που να αποδεικνύει πως το παιδί τους προέκυψε «φυσιολογικά». Εντέλει, η Σουνέιτ «γεννάει», παίρνουν το παιδί στο σπίτι και η οικογενειακή τους ευτυχία φαίνεται να ολοκληρώνεται πια. Μέχρι που η απόπειρα διάρρηξης του διαμερίσματός τους θα τους οδηγήσει στην αστυνομία κι εκεί θα διαπιστώσουν πως η υιοθεσία είναι καταγεγραμμένη στα κιτάπια του κράτους. Άρα, πολύ εύκολα μπορεί να βγουν προς τα έξω και μαθευτούν από όλο τον κόσμο. Πώς θα αντιδράσουν σ' αυτό;
Η άποψή μας: Σχεδόν παγκοσμίως η κυρίαρχη αντίληψη είναι πως ένα παντρεμένο ζευγάρι ολοκληρώνει την ευτυχία του με την τεκνοποιία. Ένα, δύο, τρία και βάλε παιδιά και είμαστε ευτυχισμένοι, σωστά; Το να μην μπορεί ένα παντρεμένο ζευγάρι να κάνει, αποτελεί ακόμα και σήμερα τόσο στη χώρα μας όσο και σε άλλες χώρες του κόσμου, μεγάλο ταμπού. Κατά πως φαίνεται, στην Τουρκία, τα άτεκνα ζευγάρια λογίζονται ως αποτυχημένα. Οπότε, όταν ο φυσιολογικός τρόπος και η τεχνητή γονιμοποίηση δεν βοηθούν, η υιοθεσία χρειάζεται από πίσω της «σκηνοθεσία». Οπότε, με το παιδί, ολοκληρώνεται η κατοχή «πραγμάτων» που μας κάνουν ευτυχισμένους: μεγάλη τηλεόραση, καλό αμάξι, ωραίο σπίτι...
Ο σκηνοθέτης ξεκινάει την ταινία του, πολύ έξυπνα, δείχνοντας όλη τη διαδικασία της τεχνητής σπερματέγχυσης στις αγελάδες (ναι, και στις Κάννες με κυνηγάει η κτηνιατρική μου ιδιότητα). Ο επιλεγμένος για τα χαρακτηριστικά του ταύρος οδηγείται σε χώρο με αγελάδα σε γόνιμες μέρες, πάει να την πηδήξει και πάνω στη μία σπρωξιά που δίνουν τα μηρυκαστικά για να εκσπερματίσουν (αν μιλάμε για πρόωρους εκσπερματιστές, έτσι;), ο επιφορτισμένος με την ειδική αυτή δουλειά σπερματεγχύτης δεν αφήνει το πέος του ταύρου να μπει στον κόλπο της αγελάδας, το αρπάζει, το βάζει σε ένα μεγάλο μπουκάλι που προσομοιάζει με κόλπο και μαζεύει εκεί το σπέρμα! Με αυτό το σπέρμα του ταύρου – champion θα γονιμοποιηθούν χιλιάδες αγελάδες!
Ο σκηνοθέτης δείχνει τη διαδικασία για να περάσει με τον δικό του τρόπο ότι το ζευγάρι προσπάθησε να τεκνοποιήσει και με τεχνητό τρόπο, αλλά δεν τα κατάφερε. Με τρόπο που άλλοτε θυμίζει Ζάιντλ και άλλοτε Ρόι Άντερσον ο σκηνοθέτης στήνει σκηνές με τις οποίες δεν ξέρεις αν πρέπει να γελάσεις ή να κλάψεις. Δεν κρύβει ότι το παντρεμένο ζευγάρι είναι μη ειλικρινές, αλλά το συμπαθεί. Ή μάλλον δεν το ξεχωρίζει: έτσι είναι οι άνθρωποι. Με καλές προθέσεις αλλά με δεκάδες κουσούρια, μεταξύ των οποίων και ο ρατσισμός. Έτσι ο σκηνοθέτης με έξυπνο τρόπο αποδομεί το ζευγάρι και μέσω αυτού αποδομεί ολόκληρη την κοινωνία έτσι όπως τη γνωρίζουμε. Πχ η σκηνή του φαγητού του ζευγαριού είναι τόσο γκροτέσκα και τόσο μα τόσο λειτουργική. Η σκηνή με τους καθηγητές στο διάλειμμα να παίζουν στοίχημα είναι τόσο μα τόσο αληθινή. Η σκηνή με το ζευγάρι στο mall με το μωρό στην κούνια και τους ίδιους να κρατάνε τα τεράστια αναψυκτικά τους είναι τόσο ανατριχιαστική.
Ή εκείνη όπου το ζευγάρι κοιμάται, το μωρό «τους» είναι στη μέση, ανάμεσά τους, εκείνοι ροχαλίζουν κι εκείνο κάποια στιγμή δεν αντέχει και βάζει τα κλάματα!!! Οι σκηνές στην εφορία: όλοι οι υπάλληλοι κοιμούνται ενώ στους τοίχους κρέμονται τσιτάτα του στυλ «πως θα πάει η χώρα μπροστά μπρε αν δεν πληρώνετε τους φόρους σας;». Τρομερή δουλειά, απίστευτη ταινία που γίνεται ακόμα πιο συγκλονιστική με το φινάλε με την απόφαση που παίρνει το ζευγάρι για το πως λύνεται άμεσα το πρόβλημα με την πιθανή διέρρευση της πληροφορίας της υιοθεσίας. Άφεριμ, για άλλη μια φορά, οι μπαγάσες οι Τούρκοι ξέρουν να κάνουν εξαιρετικό σινεμά.
Είδαμε και την ταινία έναρξης του τμήματος «Εβδομάδα της Κριτικής». Είναι το «In Bed with Victoria» με αρχικό τίτλο μόνο «Victoria, που προφανώς άλλαξε για να μην υπάρχει παρεξήγηση σε σχέση με την πρόσφατη γερμανική ταινία, που κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Βερολίνου του 2015. Το πως βρέθηκε αυτή η ταινία να παίζεται στο τμήμα που ετοιμάζουν οι Γάλλοι κριτικοί, πραγματικά με ξεπερνάει. Θα εξηγήσω παρακάτω λοιπόν.
Η υπόθεση: Η Βικτώρια Σπικ είναι μια καλή δικηγόρος και μια εντυπωσιακή γυναίκα. Έχει δύο κορίτσια από έναν αποτυχημένο γάμο – μάλιστα, ο πρώην άντρας της γράφει σε ένα μπλοκ όλα όσα έζησε μαζί της, μαζί με πιπεράτα μυστικά, κάτι που την εκθέτει. Σε έναν γάμο η Βικτώρια ξανασυναντά έναν παλιό της φίλο, τον Βενσάν ενώ πέφτει κι επάνω στον Σαμ, έναν loser τον οποίο υπερασπίστηκε πετυχημένα στο δικαστήριο. Στο γάμο η σύζυγος του Βενσάν θα δεχτεί ένα μαχαίρι στην κοιλιά της. Η σύζυγος κατηγορεί τον Βενσάν. Ο Βενσάν το αρνείται και ζητά από την Βικτώρια να αναλάβει την υπεράσπισή του. Μοναδικοί αυτόπτες μάρτυρες είναι ένας σκύλος Δαλματίας της συζύγου κι ένας χιμπατζής που βρέθηκε με τον εκπαιδευτή του στο γαμήλιο πάρτι. Εντωμεταξύ, για να ξεδίνει η Βικτώρια, κάθε βράδυ καλεί και διαφορετικό άνδρα στο σπίτι της, σε ένα δωμάτιο, εκεί που τα ανήλικα κορίτσια της δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει. Ένα βράδυ θα περάσει από εκεί και ο Σαμ, που πια έχει προσληφθεί ως νταντά των παιδιών της Βικτώρια...
Η άποψή μας: Υποθεσάρα, έτσι; Η ταινία σκηνοθετήθηκε με εμπορικές προδιαγραφές αλλά εμπορική δεν την λες – κι εδώ είναι το παράδοξο του πως ακριβώς βρέθηκε στο συγκεκριμένο τμήμα στις Κάννες. Μια ρομαντική κομεντί υποτίθεται ότι είναι, λίγο «κουνημένη», αλλά εντέλει ούτε ως κωμωδία λειτουργεί (σπάνια γελάς) ούτε ως ρομάντζο (και καλά, πρέπει να πιστέψουμε πως μια γυναικάρα σαν την Βικτώρια, που τόσα χρόνια ψωνιζόταν ρέμπελη κι ελεύθερη, θα «ερωτεύοταν» τον Σαμ). Ως δικαστικό δράμα επίσης δεν λειτουργεί, μιας που είναι γελοία τόσο η υπόθεση στην οποία πρέπει υποτίθεται να δώσουμε βάση για να βρούμε τον ένοχο, όσο και το γεγονός πως μάρτυρες κατηγορίας από τη μια και υπεράσπισης από την άλλη είναι ένας σκύλος και ένας χιμπατζής. Κρίμα, γιατί στην αρχή, με την ερμηνεία σε καραόκε του παλιού καλού «Suzanna» των Art Company και με την παρουσία αυτού του αιλουροειδούς με το όνομα Virginie Efira περιμέναμε κάτι πολύ πιο ενδιαφέρον. Εντέλει, το πιο ενδιαφέρον, πέρα απο το βιβλίο ήταν – συγχωρέστε με και μην βρίζετε – τα βυζγιά της πρωταγωνίστριας. Άντε, πάμε για άλλα!
Θοδωρής Γιαχουστίδης
