Movies Ltd

Το «Eshtebak» (Clash) του Mohamed Diab είναι η πρώτη ταινία που είδαμε στο φεστιβάλ και είναι η ταινία με την οποία άνοιξε την αυλαία του το παράλληλο με το επίσημο διαγωνιστικό τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα». Μια ταινία από την Αίγυπτο, που μιλάει για την πρόσφατη ιστορία της Αιγύπτου κι έχει το βλέμμα της στραμμένο σε όλο τον κόσμο. Και ναι, είναι μια πάρα πολύ καλή ταινία.

Η υπόθεση: Κάιρο, καλοκαίρι του 2013, δυο χρόνια μετά την Αιγυπτιακή Επανάσταση. Ο δικτάτορας Μουμπάρακ ανατράπηκε, φυλακίστηκε και μετά από δημοκρατικές εκλογές την εξουσία ανέλαβε ο Μόρσι. Μόνο που τα σχέδιά του για ισλαμοποίηση της χώρας δεν άρεσαν στις κοσμικές δυνάμεις της Αιγύπτου και ο κύριος εκφραστής τους, ο στρατός, τον ανέτρεψε. Οπότε, καθημερινά γινόταν διαδηλώσεις. Από τη μια, οι υποστηρικτές του στρατού που δεν ήθελαν την ισλαμοποίηση της χώρας και από την άλλοι οι ισλαμιστές, οπαδοί του πρώην προέδρου Μόρσι και του κόμματός του, «Αδελφοί Μουσουλμάνοι». Ένας φωτογράφος κι ένας δημοσιογράφος του Associated Press καλύπτουν κάποια διαδήλωση. Από παρεξήγηση, ένας αξιωματικός του στρατού που τους παρατηρεί, θεωρεί ότι κάνουν προπαγάνδα υπέρ των «Αδελφών Μουσουλμάνων», οπότε τους συλλαμβάνει και τους βάζει μέσα σε ένα φορτηγό – κλούβα. Οι δημοσιογράφοι θα καλέσουν σε βοήθεια και θα σπεύσουν να τους βοηθήσουν υποστηρικτές του στρατού. Και πάλι, όμως, η παρεξήγηση θα οδηγήσει μια χούφτα από αυτούς στην ίδια κλούβα. Αργότερα, μέσα στην κλούβα θα μπουν και πραγματικοί «Αδελφοί Μουσουλμάνοι», που συλλαμβάνονται από το στρατό. Κι ενώ βίαιες διαμαρτυρίες συνταράσσουν την αιγυπτιακή πρωτεύουσα, όσοι βρίσκονται μέσα στην κλούβα, διαφορετικής κουλτούρας, πολιτικών διαθέσεων και θρησκευτικών πιστεύω, αποτελούν μια μικρογραφία του εξωτερικού κόσμου της χώρας τους, έτοιμη να εκραγεί! Θα καταφέρουν να συνεννοηθούν για να αυξήσουν τις πιθανότητές τους να επιβιώσουν;

Η άποψή μας: Έξι χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Mohamed Diab ολοκλήρωσε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το «Οι γυναίκες του λεωφορείου 678» (678), την μοναδική αιγυπτιακή ταινία, αν δεν μας απατά η μνήμη μας, η οποία προβλήθηκε την τελευταία χιλιετηρίδα στη χώρα μας – με τρία χρόνια καθυστέρηση βέβαια από την ολοκλήρωσή της, αλλά έστω! Να σημειώσουμε εδώ ότι και στις δύο ταινίες πρωταγωνίστρια είναι η Nelly Karim, μια από τις καλύτερες (και ομορφότερες) ηθοποιούς της Αιγύπτου – γεννημένη μάλιστα την Αλεξάνδρεια. Με τούτη εδώ την ταινία ο 39χρονος πλέον σκηνοθέτης δείχνει ότι έχει ωριμάσει ως δημιουργός, ότι ελέγχει πολύ καλύτερα τα εκφραστικά του μέσα, ότι γενικώς έχει βελτιωθεί τα μάλα. Κατά πως φαίνεται, του αρέσει οι ιστορίες του να διαδραματίζονται σε κινούμενους κλειστούς χώρους: λεωφορείο στην πρώτη ταινία, αστυνομική κλούβα στη δεύτερη. Μόνο που εδώ ο συμβολισμός τους αναδεικνύεται πολύ πιο στοχευμένα και επιτυχημένα.

Με υποκειμενικά πλάνα ουσιαστικά μόνο μέσα από την κλούβα – ποτέ έξω από αυτήν – (όσοι βρίσκονται μέσα κοιτάνε είτε προς τα έξω από τα σιδερόφρακτα παράθυρα είτε προς τα μέσα, ο ένας τον άλλο), μας κάνει κοινωνούς μιας μικρογραφίας της αιγυπτιακής κοινωνίας κι αν θέλουμε να το επεκτείνουμε το πράγμα λίιιιγο παραπάνω, της ανθρώπινης κοινωνίας γενικότερα. Μέσα στον περιορισμένο χώρο της κλούβας άνθρωποι κάθε ηλικίας, μόρφωσης, πολιτικών και θρησκευτικών πιστεύω θα αναγκαστούν να ζήσουν (για λίγο;) μαζί. Άρα, θα είναι σε απόσταση αναπνοής με τον «εχθρό». Θα πρέπει να συνδιαλλαγούν μαζί του. Εκρηκτικό μείγμα, έτσι; Μια σπίθα αρκεί για να γίνει η έκρηξη. Η αναγκαστική αυτή γειτνίαση, όμως, περιορίζει κατά πολύ και τις προκαταλήψεις ένθεν κι ένθεν. Πολύ χαρακτηριστικά, σε μια από τις λίγες κωμικές σκηνές της ταινίας, καθώς οι έγκλειστοι κάνουν κύκλους μέσα στην κλούβα ώστε όλοι να παίρνουν αέρα από τα παράθυρα (είπαμε, καλοκαίρι στην Αίγυπτο, έτσι;), κάποιος την «αμολάει». Λέει ένας από τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους»: «κάτι μυρίζει άσχημα από τη δική σας πλευρά». Και η πληρωμένη απάντηση: «γιατί, οι αδελφοί μουσουλμάνοι δεν κλάνετε;».

Σε κάποια στιγμή αυτοί οι... εχθροί θα έρθουν κοντά: θα συζητήσουν, θα θυμηθούν, θα τραγουδήσουν, θα γελάσουν. Too good to be true, έτσι; Ή να το πούμε αλλιώς: οι άνθρωποι μπορούν κατά βάση να είναι καλοί. Ο κόσμος όμως όχι. Μεγάλο κατόρθωμα του σκηνοθέτη να βγάλει τόσο ένταση και όλη την παλέτα των ανθρώπινων συναισθημάτων μέσα σε μια κλούβα. Κι ενώ υπάρχουν καλές προθέσεις, ο εκτροχιασμός πάντοτε ελλοχεύει. Και είναι δύσκολο να τον αποφύγεις...


Το «Toro» του Kike Maíllo, που είδαμε στο Marche Du Film, στο Μάρκετ δηλαδή, είναι μια ισπανική ταινία, γυρισμένη στην Ανδαλουσία και σε πόλεις όπως η Μάλαγα, η Αλμερία και το... Τορεμολίνος – τι ωραία ταινία ήταν το «Torremolinos 73» του 2003! Να τη δείτε. Το «Toro» τώρα μάλλον δεν θα το δείτε. Όχι ότι είναι κακή ταινία. Αλλά έχουμε δει κόπια της χωρίς κάτι το ουσιαστικά διαφορετικό εκατομμύρια φορές...

Η υπόθεση: Ο Τόρο (ταύρος στα ισπανικά), ο Αντόνιο και ο Λόπεζ είναι τρία αδέλφια που δουλεύουν για τον Ράφαελ Ρομάνο, έναν επικίνδυνο γκάνγκστερ, το μεγαλύτερο στην περιοχή. Ο Τόρο, ο πιο ταλαντούχος από τα αδέλφια, θέλει να τα παρατήσει. Έχει βαρεθεί να ζει στην παρανομία. Ο Ράφαελ, που τον βλέπει σαν παιδί του, του ζητάει να ολοκληρώσει μια τελευταία δουλειά. Όμως, τα πράγματα πάνε στραβά, ο Αντόνιο σκοτώνεται και ο Τόρο συλλαμβάνεται. Μετά από πέντε χρόνια φυλάκισης, ο Τόρο θέλει άλλους δύο μήνες για να αποφυλακιστεί. Πλήρως ανανεωμένος και ερωτευμένος με μια δασκάλα, είναι έτοιμος να ζήσει επιτέλους μια φυσιολογική ζωή. Σ' αυτήν, όμως, θα κάνει την επανεμφάνισή του ο Λόπεζ, που για πέντε χρόνια είχε εξαφανιστεί από τη ζωή του Τότο. Ζητάει από τον Τόρο να τον βοηθήσει: έχοντας καταχραστεί χρήματα από τον Ράφαελ, ο μαφιόζος έβαλε και απήγαγαν την κόρη του. Ο Τόρο βρίσκεται στο πιο δύσκολο σταυροδρόμι της ζωής του...

Η άποψή μας: Αν αυτή η ταινία γυριζόταν τη δεκαετία του '70 θα σημείωνε τεράστια επιτυχία. Ο σκηνοθέτης της, στην τρίτη του δοκιμασία σε μεγάλου μήκους ταινία, δείχνει την απεριόριστη αγάπη του και το σεβασμό του στα γαλλικά γκανγκστερικά φιλμ, εκείνα στα οποία ήταν μετρ ο Jean-Pierre Melville. Κώδικες τιμής μεταξύ κατεργαρέων, δύσκολες αποφάσεις, εκδίκηση. Ο Luis Tosar, ένας από τους πιο γνωστούς Ισπανόφωνους ηθοποιούς, είναι το όνομα – μαγνήτης στην ταινία (εδώ με κόμμωση αλά τσιγγάνος!), ο πρωταγωνιστής όμως είναι ο Mario Casas. Πείτε με τρελό, αλλά αν ποτέ δείτε την ταινία είναι σαν να «ενώθηκαν» με μαγικό τρόπο ο Αλέξης Τσίπρας με τον Steven Seagal!! Μόνο που σαφέστατα ο πρωθυπουργός μας είναι πολύ καλύτερος ηθοποιός από τους δύο άλλους προαναφερθέντες.

Τεςπα, η ταινία έχει υπέρ της εξαιρετικούς τίτλους αρχής, σπουδαία μουσική υπόκρουση που άλλοτε παραπέμπει στις μουσικές από τις ταινίες του Argento κι άλλοτε σε πρώιμο Morricone και μια μεταφυσική χροιά με κάρτες ταρώ και τη λογική του «το πεπρωμένο φυγίν αδύνατον». Όμως, όσα βλέπουμε επί της μεγάλης οθόνης τα έχουμε δει σε παραλλαγή εκατοντάδες, χιλιάδες φορές. Και δεν μπορεί να σώσει την κατάσταση ο Luis Tosar. Δεν είναι κακή ταινία, δεν έχει κάτι, όμως, που να την κάνει να ξεχωρίζει.

Αυτά για σήμερα. Ελπίζουμε αύριο να σας μιλήσουμε περισσότερο για ταινίες και λιγότερο για τον εαυτό μας.
ΥΓ: Καλά ρε, πλάκα μου κάνετε; Πάλι τζακποτ στο «τζόκερ». Δεν γίνονται αυτά.

Θοδωρής Γιαχουστίδης