Ludlow, οι Έλληνες στους Πολέμους του Άνθρακα
του Λεωνίδα Βαρδαρού, αφήγηση: Ρήγας Αξελός
Από παλιά, ήταν ο καπιταλισμός, ηλίθιε!
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)
Κατά πως φαίνεται, στο παρελθόν ήταν πιο εύκολο να αποκτήσει κανείς ταξική συνείδηση
Όταν ψάχνεις, βρίσκεις! Αυτό δεν είναι το πρώτο ελληνικό ντοκιμαντέρ που ασχολείται με τη σφαγή στο Λάντλοου. Προηγήθηκε το ντοκιμαντέρ «Palikari», μόλις το 2014! Η περίληψη για εκείνο το ντοκιμαντέρ έγραφε τα εξής: «Η σφαγή του Λάντλοου και η δολοφονία του Έλληνα μετανάστη και συνδικαλιστή Λούη Τίκα (Ηλία Σπαντιδάκη) αποτελεί μία από τις κομβικές στιγμές του αμερικάνικου εργατικού κινήματος και ενώνει, έναν ολόκληρο αιώνα μετά, τις ΗΠΑ του 1914 με τις εργατικές και μεταναστευτικές διεκδικήσεις της Ελλάδας του 2014. Η Λαμπρινή Θωμά και ο Νίκος Βεντούρας αναζήτησαν τις μνήμες, την ιστορία και την κληρονομιά του Λούη Τίκα και του Λάντλοου στο Κολοράντο και μίλησαν με κορυφαίους ιστορικούς, καλλιτέχνες και απογόνους ανθρακωρύχων, καταγράφοντας τα σημάδια που άφησε στο σώμα της εργατικής Αμερικής μιά τραγωδία που πολλοί προσπάθησαν να ξεχαστεί».
Ομολογώ πως εκείνο το ντοκιμαντέρ δεν το είχα δει. Ομολογώ πως δεν είχα ακούσει καν την ιστορία. Ομολογώ πως δεν γνώριζα ούτε και το τραγούδι του Woody Guthrie «Ludlow Massacre». Ομολογώ πως μας έχουν φλομώσει με άχρηστες πληροφορίες και μας έχουν αποκρύψει σημαντικά γεγονότα που έχουν να κάνουν με την πάλη των τάξεων. Ομολογώ πως αυτό το ντοκιμαντέρ είναι, αν μη τι άλλο, αποκαλυπτικό!
Η υπόθεση: Ο Πόλεμος του άνθρακα του Κολοράντο είναι η πιο βίαιη και αιματηρή σελίδα του εργατικού κινήματος της Αμερικής. Σε αυτήν τη μετωπική σύγκρουση μεταξύ του Ρόκφελερ και του συνδικάτου των ανθρακωρύχων, σημαντικό ρόλο έπαιξαν 500 Έλληνες που αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά του αντάρτικου στρατού που έφτιαξε το συνδικάτο για να εκδικηθεί τη Σφαγή του Λάντλοου – τις δολοφονίες 20 γυναικόπαιδων και του ηγέτη των Ελλήνων Λούι Τίκα στις 20 Απριλίου του 1914. Το ντοκιμαντέρ αφηγείται την άγνωστη ιστορία αυτής της σύγκρουσης, φωτίζοντας τον ιδιαίτερο ρόλο των Ελλήνων, μέσα από μαρτυρίες απογόνων τους στο Κολοράντο, συνεντεύξεις με Αμερικανούς και Ελληνοαμερικανούς ιστορικούς και σπάνιο αρχειακό υλικό (βίντεο-συνεντεύξεις επιζώντων απεργών, φωτογραφίες, άρθρα εφημερίδων, κείμενα ντοκουμέντα και τραγούδια).
Η άποψή μας: Στις 20 Απριλίου 1914, μια μέρα αφού γιορτάστηκε το ορθόδοξο Πάσχα στον καταυλισμό από σκηνές που είχαν στήσει οι 1200 απεργοί ανθρακωρύχοι, παρακρατικοί, πληρωμένοι φονιάδες και πολιτοφύλακες επιτέθηκαν στον καταυλισμό, σκότωσαν τρεις από τους ηγέτες της απεργίας (του Λούη Τίκα, του έσπασαν το πρόσωπο με μια καραμπίνα και μετά τον πυροβόλησαν πισώπλατα) και σκότωσαν συνολικά 19 με 26 άτομα. Τα περισσότερα ήταν γυναικόπαιδα που κρύφτηκαν σε ένα όρυγμα κάτω από μία από τις σκηνές, στις οποίες έβαλαν φωτιά τα ενεργούμενα της εξουσίας, οδηγώντας στο θάνατο από ασφυξία και από καύση.
Το δεκαήμερο που ακολούθησε τη Σφαγή του Λάντλοου, εξοργισμένοι απεργοί ανθρακωρύχοι, ζητώντας εκδίκηση, οπλισμένοι, σκότωσαν φρουρούς ορυχείων και ανατίναξαν πολλά ορυχεία και κτίρια. Η αιματοχυσία σταμάτησε μόνον όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Woodrow Wilson, έστειλε στρατό να κατευνάσει τα πνεύματα! Ο Αμερικάνικος Στρατός ως ειρηνευτική δύναμη εντός Αμερικής! Να κάτι πρωτάκουστο! Η όλη κατάσταση θεωρείται η πιο αιματηρή εκδήλωση ταξικής πάλης που έλαβε χώρα εντός των ΗΠΑ!
Ναι, το ξέρω, αυτά που διαβάζετε τώρα δεν έχουν καμία σχέση με «κριτική», ούτε με «άποψη». Είναι παράθεση γεγονότων εν είδει εγκυκλοπαίδειας. Ναι, συμφωνώ, αλλά νομίζω πως εδώ η γνώση έχει τεράστια σημασία. Έχει τεράστια σημασία να γίνεις κοινωνός ενός γεγονότος που δεν διδάσκεται σε κανένα σχολικό βιβλίο! Σαν να μην έγινε ποτέ! Και είναι τρομερό να βλέπει κανείς πόσο εύκολα παλιότερα το προλεταριάτο, όχι λούμπεν μόνο ήταν, δεν ήξερε που παν τα τέσσερα! Σιγά μην ήξεραν οι ανθρακωρύχοι οι προερχόμενοι από τη Νότια Ευρώπη – που όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ, είχαν λιγότερη αξία για την εργοδοσία σε σχέση με ένα καλό μουλάρι! – τι έλεγε ο Μαρξ, τι σημαίνει Κεφάλαιο και τι Καπιταλισμός. Όταν όμως έχεις να αντιμετωπίσεις την κάννη του όπλου, όταν δεν έχεις τίποτε να χάσεις παρά μόνον τις αλυσίδες σου, τότε μια χαρά ταξική συνείδηση αποκτάς. Κι όχι μόνον αυτό: γίνεσαι ενεργός στην διεκδίκηση των αναφαίρετων δικαιωμάτων σου. Πόσο θλιβερή η σύγκριση με τη σημερινή εποχή! Όπου πλέον ο καπιταλισμός έχει βρει τρόπο να κοιμίζει τους εργάτες, να πετυχαίνει την λουμπενοποίηση, να κάνει τους πάντες να πιστεύουν στο αμερικάνικο όνειρο: ναι, αγαπητέ τύπε που τρως από τα σκουπίδια, είσαι κάποιος και κάποια μέρα θα έχεις «γυναίκες γύρω σου πολλές και υπηρέτες με ομοιόμορφες στολές και μια κουρσάρα με έναν οδηγό κι έναν αράπη με φτερό» (που έλεγαν και οι Μουσικές Ταξιαρχίες). Έχεις να χάσεις. Άρα, κοιμήσου. Άρα, διαίρει και βασίλευε. Άρα, άιντε θύμα άιντε ψώνιο, άιντε σύμβολο αιώνιο.
Αυτό που λέει ο Dan Georgakas στο τέλος είναι και όλο το ζουμί της ταινίας: οι Έλληνες που ζουν τώρα στην Αμερική είναι κατά βάση εύποροι και ή δεν θέλουν να θυμούνται γεγονότα όπως η Σφαγή στο Λάντλοου όπου δολοφονήθηκαν αγωνιστές πρόγονοί τους ή τα έχουν ήδη ξεχάσει. Η ιστορία έχει όμως έναν τρόπο να επαναλαμβάνεται και η Μνήμη είναι ένα από τα πιο ουσιαστικά όπλα που διαθέτουμε. Έχει γίνει πολύ δουλειά πάνω σε αρχειακό υλικό, οι συνεντεύξεις είναι άψογες, το ντοκιμαντέρ κυλάει με ρυθμό, θα το θέλαμε περισσότερο κινηματογραφικό και λιγότερο τηλεοπτικό, αλλά αυτό είναι ένα ελάχιστο ψεγάδι πάνω σε ένα πολύ σπουδαίο έργο Μνήμης. Γιατί στη συγκεκριμένη περίπτωση σημασία έχει αυτό που λέει το ντοκιμαντέρ κι όχι το πως το λέει.
Η υπόθεση: Ο Πόλεμος του άνθρακα του Κολοράντο είναι η πιο βίαιη και αιματηρή σελίδα του εργατικού κινήματος της Αμερικής. Σε αυτήν τη μετωπική σύγκρουση μεταξύ του Ρόκφελερ και του συνδικάτου των ανθρακωρύχων, σημαντικό ρόλο έπαιξαν 500 Έλληνες που αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά του αντάρτικου στρατού που έφτιαξε το συνδικάτο για να εκδικηθεί τη Σφαγή του Λάντλοου – τις δολοφονίες 20 γυναικόπαιδων και του ηγέτη των Ελλήνων Λούι Τίκα στις 20 Απριλίου του 1914. Το ντοκιμαντέρ αφηγείται την άγνωστη ιστορία αυτής της σύγκρουσης, φωτίζοντας τον ιδιαίτερο ρόλο των Ελλήνων, μέσα από μαρτυρίες απογόνων τους στο Κολοράντο, συνεντεύξεις με Αμερικανούς και Ελληνοαμερικανούς ιστορικούς και σπάνιο αρχειακό υλικό (βίντεο-συνεντεύξεις επιζώντων απεργών, φωτογραφίες, άρθρα εφημερίδων, κείμενα ντοκουμέντα και τραγούδια).
Η άποψή μας: Στις 20 Απριλίου 1914, μια μέρα αφού γιορτάστηκε το ορθόδοξο Πάσχα στον καταυλισμό από σκηνές που είχαν στήσει οι 1200 απεργοί ανθρακωρύχοι, παρακρατικοί, πληρωμένοι φονιάδες και πολιτοφύλακες επιτέθηκαν στον καταυλισμό, σκότωσαν τρεις από τους ηγέτες της απεργίας (του Λούη Τίκα, του έσπασαν το πρόσωπο με μια καραμπίνα και μετά τον πυροβόλησαν πισώπλατα) και σκότωσαν συνολικά 19 με 26 άτομα. Τα περισσότερα ήταν γυναικόπαιδα που κρύφτηκαν σε ένα όρυγμα κάτω από μία από τις σκηνές, στις οποίες έβαλαν φωτιά τα ενεργούμενα της εξουσίας, οδηγώντας στο θάνατο από ασφυξία και από καύση.
Το δεκαήμερο που ακολούθησε τη Σφαγή του Λάντλοου, εξοργισμένοι απεργοί ανθρακωρύχοι, ζητώντας εκδίκηση, οπλισμένοι, σκότωσαν φρουρούς ορυχείων και ανατίναξαν πολλά ορυχεία και κτίρια. Η αιματοχυσία σταμάτησε μόνον όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Woodrow Wilson, έστειλε στρατό να κατευνάσει τα πνεύματα! Ο Αμερικάνικος Στρατός ως ειρηνευτική δύναμη εντός Αμερικής! Να κάτι πρωτάκουστο! Η όλη κατάσταση θεωρείται η πιο αιματηρή εκδήλωση ταξικής πάλης που έλαβε χώρα εντός των ΗΠΑ!
Ναι, το ξέρω, αυτά που διαβάζετε τώρα δεν έχουν καμία σχέση με «κριτική», ούτε με «άποψη». Είναι παράθεση γεγονότων εν είδει εγκυκλοπαίδειας. Ναι, συμφωνώ, αλλά νομίζω πως εδώ η γνώση έχει τεράστια σημασία. Έχει τεράστια σημασία να γίνεις κοινωνός ενός γεγονότος που δεν διδάσκεται σε κανένα σχολικό βιβλίο! Σαν να μην έγινε ποτέ! Και είναι τρομερό να βλέπει κανείς πόσο εύκολα παλιότερα το προλεταριάτο, όχι λούμπεν μόνο ήταν, δεν ήξερε που παν τα τέσσερα! Σιγά μην ήξεραν οι ανθρακωρύχοι οι προερχόμενοι από τη Νότια Ευρώπη – που όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ, είχαν λιγότερη αξία για την εργοδοσία σε σχέση με ένα καλό μουλάρι! – τι έλεγε ο Μαρξ, τι σημαίνει Κεφάλαιο και τι Καπιταλισμός. Όταν όμως έχεις να αντιμετωπίσεις την κάννη του όπλου, όταν δεν έχεις τίποτε να χάσεις παρά μόνον τις αλυσίδες σου, τότε μια χαρά ταξική συνείδηση αποκτάς. Κι όχι μόνον αυτό: γίνεσαι ενεργός στην διεκδίκηση των αναφαίρετων δικαιωμάτων σου. Πόσο θλιβερή η σύγκριση με τη σημερινή εποχή! Όπου πλέον ο καπιταλισμός έχει βρει τρόπο να κοιμίζει τους εργάτες, να πετυχαίνει την λουμπενοποίηση, να κάνει τους πάντες να πιστεύουν στο αμερικάνικο όνειρο: ναι, αγαπητέ τύπε που τρως από τα σκουπίδια, είσαι κάποιος και κάποια μέρα θα έχεις «γυναίκες γύρω σου πολλές και υπηρέτες με ομοιόμορφες στολές και μια κουρσάρα με έναν οδηγό κι έναν αράπη με φτερό» (που έλεγαν και οι Μουσικές Ταξιαρχίες). Έχεις να χάσεις. Άρα, κοιμήσου. Άρα, διαίρει και βασίλευε. Άρα, άιντε θύμα άιντε ψώνιο, άιντε σύμβολο αιώνιο.
Αυτό που λέει ο Dan Georgakas στο τέλος είναι και όλο το ζουμί της ταινίας: οι Έλληνες που ζουν τώρα στην Αμερική είναι κατά βάση εύποροι και ή δεν θέλουν να θυμούνται γεγονότα όπως η Σφαγή στο Λάντλοου όπου δολοφονήθηκαν αγωνιστές πρόγονοί τους ή τα έχουν ήδη ξεχάσει. Η ιστορία έχει όμως έναν τρόπο να επαναλαμβάνεται και η Μνήμη είναι ένα από τα πιο ουσιαστικά όπλα που διαθέτουμε. Έχει γίνει πολύ δουλειά πάνω σε αρχειακό υλικό, οι συνεντεύξεις είναι άψογες, το ντοκιμαντέρ κυλάει με ρυθμό, θα το θέλαμε περισσότερο κινηματογραφικό και λιγότερο τηλεοπτικό, αλλά αυτό είναι ένα ελάχιστο ψεγάδι πάνω σε ένα πολύ σπουδαίο έργο Μνήμης. Γιατί στη συγκεκριμένη περίπτωση σημασία έχει αυτό που λέει το ντοκιμαντέρ κι όχι το πως το λέει.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 7 Απριλίου 2016 από την New Star
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική