Movies Ltd

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

«Επάγγελμα»: άνθρωπος...

Μ' αρέσει ο Μαδριλένος Fernando León de Aranoa. Μ' αρέσει ως σκηνοθέτης. Κι ας έχω δει μόνο τις τρεις από τις έξι μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας που έχει σκηνοθετήσει. Είναι οι τρεις που βρήκαν διανομή στη χώρα μας, με τούτην εδώ, την A Perfect Day, να είναι η τρίτη. Είχαν προηγηθεί το σπουδαίο «Δευτέρες με λιακάδα» (Los lunes al sol, 2002), που από τότε «προέβλεπαν» την οικονομική κρίση και την αύξηση της ανεργίας στην Ευρώπη, και το τρυφερότατο «Η ζωή που θα έρθει» (Amador, 2010), το οποίο είναι και η τελευταία του ταινία πριν από αυτήν που εξετάζουμε εδώ. Η οποία έλαβε μέρος στο «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών» στο περσινό φεστιβάλ των Καννών – όπου και έλαβε δεκάλεπτο standing ovation στην πρώτη της προβολή – ήταν υποψήφια για επτά βραβεία Goya (τα ισπανικά Όσκαρ) κερδίζοντας τελικά εκείνο του διασκευασμένου σεναρίου και είναι η πρώτη αγγλόφωνη ταινία του σκηνοθέτη. Επόμενη ταινία του θα είναι το «Escobar» όπου θα ξανασυναντηθεί με τον Javier Bardem, ο οποίος θα επωμιστεί τον ομώνυμο ρόλο, ενώ συμπρωταγωνίστριά του θα είναι η σύζυγος του Bardem, Penélope Cruz.

Θα σας κάνω εδώ μια γυριστή και θα σας μιλήσω για το σάουντρακ της ταινίας. Παρά τον τίτλο της, στην ταινία δεν ακούγεται το ομώνυμο άσμα ασμάτων του Lou Reed. Ακούγεται, όμως, ένας άλλος ύμνος που έγραψε ο συχωρεμένος: το «Venus in Furs», από την εποχή των Velvet Underground! Στην ταινία ακούγονται επίσης τα: «Sweet Dreams (Are Made of This)» στην εκτέλεση του Marilyn Manson, «There Is No Time», ναι, το μαντέψατε, από τον Lou Reed, «Pinhead» από τους Ramones (σε μια από τις πιο αστείες σκηνές της ταινίας), «TTT» από τους Buzzcocks, «East Infection» από τους εντελώς ταιριαστούς εδώ Gogol Bordello και, οποία έκπληξις, «Where Have All the Flowers Gone» του Pete Seeger σε ερμηνεία της θεϊκής Marlene Dietrich! Μιλάμε για σάουντρακ που σκιζ' και πάει, έτσι;

Η υπόθεση: 1995, κάπου στα Βαλκάνια. Ο Μαμπρού και ο Μπι είναι δύο άντρες που δουλεύουν σε μία ΜΚΟ. Ο Μαμπρού σε μία εβδομάδα πρόκειται επιτέλους να παντρευτεί την σύντροφό του. Όμως, πολλά μπορούν να συμβούν μέσα σε μία εβδομάδα. Αρχικά, οι δύο άντρες, μαζί με μια «νεοσύλλεκτη» Γαλλίδα, θα πρέπει να απομακρύνουν το πτώμα ενός πάρα πολύ χοντρού άνδρα μέσα από ένα πηγάδι προτού αυτό μολύνει το νερό, μια αποστολή φαινομενικά απλή αλλά, όπως αποδεικνύεται, πάρα πολύ ζόρικη. Έπειτα, ο Μαμπρού θα πάρει υπό την προστασία του ένα μικρό παιδί, τον Νικόλα, που θέλει την κατακόκκινη μπάλα ποδοσφαίρου του και μαζεύει λεφτά προκειμένου να βρει τους γονείς του, σε μια περιοχή σπαρμένη με νάρκες. Τέλος, μια διοικητική υπάλληλος θα τους επισκεφθεί προκειμένου να κρίνει αν επιτελούν αξιόλογο έργο στην περιοχή. Μόνο που αυτή η γυναίκα έχει ερωτικό παρελθόν με τον Μαμπρού, κάτι που θα κάνει την κατάσταση τεταμένη.

Η άποψή μας: «She's hot. You had a thing with her before. It's a relapse. It's like smoking again. Totally understandable. And what if she writes a terrible report about us, we gotta go home. What then? Who helps the people, then? Uh? Have you ever think about that? No. You're selfish. You gotta fuck her. For the Bosnian people. Make a sacrifice. For the humanitarian cause. She won't say no.». Συγχωρέστε μου τα αγγλικά, αλλά είναι τμήμα ενός διαλόγου που έχει ο Μπι (εξαιρετικός στο ρόλο ο Tim Robbins) με τον Μαμπρού, στην προσπάθειά του να τον πείσει να «πηδήξει» την Κάτια (όμορφη μα αδιάφορη στο ρόλο που δεν έχει, η Olga Kurylenko) για... ανθρωπιστικούς ρόλους! Και για τον βοσνιακό λαό (μου αρέσει που κάποιοι γράφουν πως δεν ξεκαθαρίζεται επακριβώς πού λαμβάνουν χώρα όλα όσα βλέπουμε να συμβαίνουν επί της μεγάλης οθόνης). Έχουμε και λέμε λοιπόν: κοντά στο τέλος του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία, μέλη μιας ΜΚΟ προσπαθούν να βοηθήσουν την κατάσταση.

Ο σκηνοθέτης δεν παίρνει θέση: δεν δαιμονοποιεί Σέρβους ή Βόσνιους – δεν κατονομάζει τους «καλούς» και τους «κακούς» της υπόθεσης. Πιο πολύ τον ενδιαφέρει να μας δείξει εκείνους τους ανθρώπους που αμείβονται για να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους. Είναι μεμπτό αυτό; Πολλά ακούμε, περισσότερα διαβάζουμε για τον τουλάχιστον αμφιλεγόμενο ρόλο των ΜΚΟ (Μη Κερδοσκοπικών Οργανώσεων). Πακτωλός χρημάτων ρέει – κάποιοι επιτήδειοι πλουτίζουν. Δεν προσφέρουν όμως έργο τα μέλη των ΜΚΟ; Ο Aranoa έχει ξεκάθαρη οπτική: το να βοηθάς τους συνανθρώπους σου που έχουν ανάγκη σε καιρό πολέμου, είναι μια βρώμικη «δουλειά» αλλά κάποιος πρέπει να την κάνει. Και αυτήν την αμειβόμενη δουλειά την κάνει καλύτερα εκείνος που ενδιαφέρεται. Που παρά τον κυνισμό τον οποίο αποκτά βλέποντας τον θάνατο σε όλες τις άγριες μορφές του κατορθώνει να παραμένει άνθρωπος. Και να βοηθά.

Ο σκηνοθέτης περιγράφει μια άθλια κατάσταση χρησιμοποιώντας μια μίξη δράματος και χιούμορ. Δεν πετυχαίνει πάντα τον στόχο του, αλλά όταν τα καταφέρνει χτυπάει διάνα! Ο Benicio Del Toro επιτέλους σε έναν ρόλο στον οποίο δεν είναι ούτε ψυχάκιας ούτε τέρας ούτε παράνομος ούτε «λοξός» δείχνει τη σπουδαία ερμηνευτική του δεινότητα, υποδυόμενος έναν καθημερινό άνθρωπο. Τόσο απλά. Η γραία που ακολουθεί τις αγελάδες για να μην πέσει πάνω σε νάρκες λειτουργεί ως οπτικό χαϊκού. Η ζωή θα νικήσει όσο θάνατος κι αν υπάρχει γύρω μας. Κι όλο αυτό με το νερό και το σχοινί έχει τόση πλάκα και λειτουργεί σαφώς συμβολικά. Το νερό, το καθαρτήριο νερό, το νερό που εξαγνίζει, μπορεί να μολύνεται από χοντρά πτώματα. Είναι όμως εκείνο που καθαρίζει τα σκατά με τα οποία έχει γεμίσει ο κόσμος. Και ναι, έχει τον τρόπο του να απαλλάσσεται από τα χοντρά πτώματα όταν το σχοινί είναι τόσο δύσκολο να βρεθεί – ή όταν βρίσκεται, λαμβάνεται από αγχόνες τυλιγμένες γύρω από λαιμούς αθώων. Να έχετε μια τέλεια μέρα. Ή, χρησιμοποιώντας τους αθάνατους στίχους του Phil Collins: «It's another day for you and me in paradise»...