CINE MAGYAR 15 ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΟΥΓΓΡΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ
Ταινιοθήκη της Ελλάδος, 3 - 9 Μαρτίου 2016
Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος και η Carousel Films, με την υποστήριξη της Ουγγρικής Πρεσβείας στην Ελλάδα, σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Βουδαπέστης, παρουσιάζουν το κινηματογραφικό αφιέρωμα Cine Magyar, στην αίθουσα 1 της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, από την Πέμπτη 3 Μαρτίου έως την Τετάρτη 9 Μαρτίου 2016.
Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που το νεότερο Ουγγρικό σινεμά, παρουσιάζεται σε ένα ολοκληρωμένο κινηματογραφικό αφιέρωμα, στο ποίο προβάλλονται ταινίες αντιπροσωπευτικές των πολλών τάσεων και κινηματογραφικών προτάσεων, αποκαλύπτοντας ένα μοναδικό πλούτο έκφρασης και στυλ, μέσα από τα έργα 14 Μαγυάρων δημιουργών.
Το ουγγρικό σινεμά, διανεμήθηκε (αν και κάπως τυχαία) στην Ελλάδα, ιδίως μετά την μεταπολίτευση, στις δυο αίθουσες τέχνης της εποχής και φιλοξενήθηκε συχνά στις σελίδες του «Σύγχρονου Κινηματογράφου». Τη δεκαετία του 80 έπεσε άδικα στη λήθη ως τις μέρες μας. Το αφιέρωμα Cine Magyar, επιχειρεί για πρώτη φορά να παρουσιάσει ένα απάνθισμα των κορυφαίων στιγμών αυτής της κινηματογραφίας, όπως της αξίζει (στην μεγάλη οθόνη με αποκατεστημένες κόπιες, να μην ξεχνάμε ότι το Μαγυάρικο σινεμά είναι κι ένα σινεμά των οπερατέρ, με τον Barnabás Hegyi, τον Sára Sándor και τον János Koltai να αποτελούν εμβληματικά ονόματα στην ιστορία της παγκόσμιας εικονοποιϊας.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 7 απόλυτες πανελλήνιες πρεμιέρες (ενώ κι οι ταινίες που είχαν κυκλοφορήσει παλιότερα προβάλλονται σε αποκατεστημένη HD μορφή για πρώτη φορά στην Ελλάδα). Υπάρχει επίσης μια παγκόσμια πρεμιέρα αποκατεστημένης κόπιας, το «Σίντμπαντ». Πριν από κάθε ταινία, θα υπάρξουν σύντομες παρουσιάσεις – εισαγωγές από ανθρώπους του σινεμά, των γραμμάτων και των τεχνών.
Ταινιοθήκη της Ελλάδος, 3 - 9 Μαρτίου 2016
Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος και η Carousel Films, με την υποστήριξη της Ουγγρικής Πρεσβείας στην Ελλάδα, σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Βουδαπέστης, παρουσιάζουν το κινηματογραφικό αφιέρωμα Cine Magyar, στην αίθουσα 1 της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, από την Πέμπτη 3 Μαρτίου έως την Τετάρτη 9 Μαρτίου 2016.
Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που το νεότερο Ουγγρικό σινεμά, παρουσιάζεται σε ένα ολοκληρωμένο κινηματογραφικό αφιέρωμα, στο ποίο προβάλλονται ταινίες αντιπροσωπευτικές των πολλών τάσεων και κινηματογραφικών προτάσεων, αποκαλύπτοντας ένα μοναδικό πλούτο έκφρασης και στυλ, μέσα από τα έργα 14 Μαγυάρων δημιουργών.
Το ουγγρικό σινεμά, διανεμήθηκε (αν και κάπως τυχαία) στην Ελλάδα, ιδίως μετά την μεταπολίτευση, στις δυο αίθουσες τέχνης της εποχής και φιλοξενήθηκε συχνά στις σελίδες του «Σύγχρονου Κινηματογράφου». Τη δεκαετία του 80 έπεσε άδικα στη λήθη ως τις μέρες μας. Το αφιέρωμα Cine Magyar, επιχειρεί για πρώτη φορά να παρουσιάσει ένα απάνθισμα των κορυφαίων στιγμών αυτής της κινηματογραφίας, όπως της αξίζει (στην μεγάλη οθόνη με αποκατεστημένες κόπιες, να μην ξεχνάμε ότι το Μαγυάρικο σινεμά είναι κι ένα σινεμά των οπερατέρ, με τον Barnabás Hegyi, τον Sára Sándor και τον János Koltai να αποτελούν εμβληματικά ονόματα στην ιστορία της παγκόσμιας εικονοποιϊας.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 7 απόλυτες πανελλήνιες πρεμιέρες (ενώ κι οι ταινίες που είχαν κυκλοφορήσει παλιότερα προβάλλονται σε αποκατεστημένη HD μορφή για πρώτη φορά στην Ελλάδα). Υπάρχει επίσης μια παγκόσμια πρεμιέρα αποκατεστημένης κόπιας, το «Σίντμπαντ». Πριν από κάθε ταινία, θα υπάρξουν σύντομες παρουσιάσεις – εισαγωγές από ανθρώπους του σινεμά, των γραμμάτων και των τεχνών.
Οι ταινίες της θεματικής ενότητας Cine Magyar και οι ώρες προβολής τους είναι:
Körhinta (Merry go round)
Το καρουζέλ (Τίποτα δε σβήνει τον πόθο)
Ουγγαρία, 1956 A/M, 90'
Σκηνοθεσία: Zoltán Fábri
Πρωταγωνιστούν: Mari Törőcsik, Imre Soós
Πρωταγωνιστούν: Mari Törőcsik, Imre Soós
Μια χαλαρή μεταφορά του μύθου του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, στο επαρχιακό Ντέμπρετσεν της δεκαετίας του 50. Η ταινία – ορόσημο του Fábri άνοιξε μια νέα εποχή για το Ουγγρικό σινεμά κι αποτελεί την πρώτο πραγματικά μεγάλο φιλμ του Μαγυάρικου κινηματογράφου, μια φρέσκια ματιά που ξέφυγε από τις κυρίαρχες ως τότε επιταγές του Σοσιαλιστικού Ρεαλισμού. Οι περίπλοκες σκηνές στο Καρουζέλ ανήκουν στην παγκόσμια κινηματογραφική ανθολογία. Η πρωτοεμφανιζόμενη, λαμπερή Mari Törőcsik, εξελίχθηκε σε εμβληματική ηθοποιό του σύγχρονου Ουγγρικού κινηματογράφου ως τις μέρες μας, συμμετέχοντας στα έργα των περισσοτέρων Ούγγρων δημιουργών. Το φιλμ προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Καννών και συγκέντρωσε εγκωμιαστικές κριτικές από θεωρητικούς σαν τον André Bazin και τη Lotte H. Eisner. Η μη βράβευσή του προκάλεσε γενικότερη έκπληξη και την αγανάκτηση του νεαρού Γάλλου κριτικού των Cahiers du Cinema, François Truffaut, ο οποίος δημιούργησε επεισόδιο με συνέπεια τον αποκλεισμό του από το επόμενο φεστιβάλ. Ο Fábri, ενεργός σκηνοθέτης από την αρχή της δεκαετίας του 50, συνέχισε την δημιουργική του πορεία με τον «Καθηγητή Αννίβα», την «Φράση που δεν τέλειωσε ποτέ», τις «20 ώρες», την «Πέμπτη Σφραγίδα», στις επόμενες δεκαετίες. Παρέμεινε στη σκιά του Szabo και του Jancsó, ένας παραγνωρισμένος νεωτερικός Ευρωπαίος οτέρ που επηρέασε βαθιά σύγχρονους Μαγυάρους κινηματογραφιστές, όπως ο Attila Janisch.
Που και πότε? Σάββατο 5 Μαρτίου στις 22.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Sodrásban (The Current)
To ρεύμα
Ουγγαρία, 1964 A/M, 81'
Σκηνοθεσία: István Gaál
Πρωταγωνιστούν: Andrea Drahota, Marianna Moór, Istvánné Zsipi, János Harkányi, Sándor Csikós
Πρωταγωνιστούν: Andrea Drahota, Marianna Moór, Istvánné Zsipi, János Harkányi, Sándor Csikós
Μια παρέα αποφοίτων του λυκείου διαλύεται καθώς τα νεαρά αγόρια αδυνατούν να ξεπεράσουν τον πνιγμό ενός φίλου τους. Το Ουγγρικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, καταγράφει το «Ρεύμα» ως το πρώτο φιλμ του Ουγγρικού Νέου Κύματος. Συμπτωματικά, ο Gaál, δεν ανήκει στην ομάδα των αποφοίτων της Σχολής της Βουδαπέστης όπως οι περισσότεροι Ούγγροι νεοκυματικοί, σπούδασε στο Πειραματικό Κέντρο Κινηματογράφου της Μπολώνια. Εξ αιτίας ίσως του Ιταλικού παρελθόντος του, το φιλμ αντιμετωπίστηκε αρχικά σαν μια αποτυχημένη μεταφορά της «Περιπέτειας» του Antognoni. Όμως, ο Gaál, με το πρώτο του έργο, αποφεύγοντας πολιτικές και ιστορικές νύξεις, προσφέρει μια κοφτερή ματιά στον διχασμό μεταξύ της επιθυμίας για απόδραση από τα προβλήματα και της υποσυνείδητης υπαρξιακής θλίψης που οδηγεί στον ατομικισμό και την ηττοπάθεια και τελικά στη μελαγχολία, χαρακτηριστικό της Ουγγρικής μενταλιτέ από την γέννηση σχεδόν του Ουγγρικού κράτους. Υπήρξε ο μεγάλος ιμπρεσσιονιστής Ούγγρος δημιουργός, με την εξίσου σημαντική συνεργασία του κορυφαίου δ/ντή φωτογραφίας για τη δεκαετία του 60, Sára Sándor.
Που και πότε? Κυριακή 6 Μαρτίου στις 22.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Szegénylegények (The round up)
Οι απελπισμένοι (Οι νικημένοι)
Ουγγαρία, 1965 A/M, 90'
Σκηνοθεσία: Miklós Jancsó
Πρωταγωνιστούν: János Görbe, Zoltán Latinovits, Tibor Molnár, András Kozák
Πρωταγωνιστούν: János Görbe, Zoltán Latinovits, Tibor Molnár, András Kozák
1848. Μια ομάδα ανταρτών του επαναστάτη Σάντορ Ρόσα, πέφτει στα χέρια των Αυστριακών στρατιωτών της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Οι εξεγερμένοι θα ανακριθούν, θα βασανιστούν, θα εκτελεστούν. Ο Jancsó, που ανήκει όπως ο Fábri και ο Makk στην παλιότερη φρουρά του Ουγγρικού σινεμά, με την τρίτη ταινία του, τελειοποιεί το μοναδικό του στυλ των χορογραφημένων πλάνων σεκάνς στην αχανή ουγγρική πεδιάδα (στην κάμερα ο Sára Sándor) και της κυνικής εμβάθυνσης, με ελάχιστους διαλόγους, στην ψυχολογία του κυρίαρχου και του ταπεινωμένου με τα θέματά του πάντοτε να διαδραματίζονται στο Ιστορικό πλαίσιο των χρόνων που ακολούθησαν την επανάσταση του 1848. Σύντομα, αυτό το στυλ εξελίχθηκε σε επαναλαμβανόμενη μανιέρα ενώ, στην δεκαετία του 80, εγκαταλείφθηκε πλήρως από τον δημιουργό του. Πάντως, επηρέασε πλήθος Ούγγρων κινηματογραφιστών όπως ο Μπέλα Ταρ αλλά και δημιουργών του εξωτερικού όπως ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Η προβολή του φιλμ στο φεστιβάλ Καννών έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία σε θεατές και κριτικούς κι ο Jancsó έγινε ο πιο γνωστός Μαγυάρος δημιουργός μαζί με τον Szabo.
Που και πότε? Σάββατο 5 Μαρτίου στις 20.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Hideg napok (Cold days)
Παγωμένες μέρες
Ουγγαρία, 1966 A/M, 96'
Σκηνοθεσία: András Kovács
Πρωταγωνιστούν: Zoltán Latinovits, Iván Darvas, Ádám Szirtes
Πρωταγωνιστούν: Zoltán Latinovits, Iván Darvas, Ádám Szirtes
Το φιλμ ασχολείται με μια από τις μελανότερες στιγμές της Ουγγρικής Ιστορίας. Το 1941, στο Νόβισαντ της Γιουγκοσλαβίας, οι στρατιώτες του Ουγγρικού στρατού, συμμάχου των Ναζί, μέσα σε ένα τριήμερο δολοφόνησαν πάνω από 3000 αμάχους, Σέρβους, Εβραίους, ακόμα και κατοίκους Ουγγρικής καταγωγής, ρίχνοντας τα θύματά τους σε τρύπες που άνοιγαν στα παγωμένα νερά του Δούναβη. Στην ταινία, τέσσερεις από τους αξιωματικούς που κατηγορήθηκαν μεταπολεμικά για την θηριωδία, περιμένουν τη δίκη τους στο ίδιο κελί. Μέσα από διαδοχικά, διασταυρούμενα flash back, o καθένας τους παρουσιάζει τη δική του εκδοχή. Ο Kovács, παρουσιάζει τον μηχανισμό πίσω από τη θηριωδία σε πλήρη λειτουργία και χωρίς να δείξει ούτε σε μια σκηνή σοκαριστικές εικόνες των ωμοτήτων, εμβαθύνει στην τραγική αδυναμία των πρωταγωνιστών να συλλάβουν τη αντικειμενική διαλεκτική των γεγονότων, μένοντας στην προσωπική τους υποκειμενική ερμηνεία, που προκαλεί την παρανοϊκή εξήγηση του αναπόδραστου της σφαγής και την απενοχοποιητική μεταφορά των ευθυνών των εκτελεστών. Η λιτή αφήγηση σε κοφτερό ασπρόμαυρο, η ζοφερή, σχεδόν Καφκική ατμόσφαιρα, συλλαμβάνει την ουσία της Φασιστικής μηχανής εξόντωσης, όπως ελάχιστα φιλμ της παγκόσμιας παραγωγής, το ίδιο συγκλονιστικά με την «Επιβάτιδα» του Andrzej Munk.
Που και πότε? Δευτέρα 7 Μαρτίου στις 18.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Apa (Father)
O Πατέρας
Ουγγαρία, 1966 A/M, 88'
Σκηνοθεσία: István Szabó
Πρωταγωνιστούν: András Bálint, Miklós Gábor, Dániel Erdély, Kati Sólyom, Klári Tolnay
Πρωταγωνιστούν: András Bálint, Miklós Gábor, Dániel Erdély, Kati Sólyom, Klári Tolnay
Ένα μικρό αγόρι εξιδανικεύει εμμονοληπτικά τον νεκρό πατέρα του, γιατρό και ήρωα της αντίστασης, φτάνοντας στο σημείο να επινοεί ιστορίες για τη ζωή και τη δράση του. Κάποια στιγμή θα συνειδητοποιήσει ότι ο πατέρας του, στην πραγματικότητα, ήταν πολύ διαφορετικός από την εικόνα που έχτιζε γι αυτόν. Πολλοί κριτικοί θεώρησαν το φιλμ ως μια παραβολή για το Σταλινισμό (το προσωνύμιο του Στάλιν ήταν «ο Πατερούλης»), με τον Jean-Louis Bory να δηλώνει: «Ο Πατέρας, με κεφαλαίο Πι, είναι βέβαια ο Στάλιν». Η δεύτερη ταινία του 28χρονου τότε Szabó, με αυτοβιογραφικά στοιχεία (ο Szabó ορφάνεψε στην ίδια ηλικία κι ο πατέρας του ήταν γιατρός) και εμφανείς επιρροές από το Γαλλικό Νέο Κύμα, είναι ο προπομπός μιας σειράς αριστουργηματικών έργων του Σάμπο ως την δεκαετία του 80, που επικεντρώθηκαν στις επιπτώσεις των πρόσφατων ιστορικών γεγονότων (πόλεμος, πολιορκία της Βουδαπέστης, απελευθέρωση, εξέγερση του 56) στην ζωή και την ψυχολογία της γενιάς που ενηλικιώθηκε μετά το 60 . Το φιλμ βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ της Μόσχας και στο Λοκάρνο κι ο Szabó έγινε ο γνωστότερος Ούγγρος δημιουργός μαζί με τον Jancsó. Την φωτογραφία του φιλμ υπογράφει ο Sára Sándor.
Που και πότε? Δευτέρα 7 Μαρτίου στις 20.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Tízezer nap (10.000 suns)
10.000 ήλιοι
Ουγγαρία, 1967 A/M, 110'
Σκηνοθεσία: Ferenc Kósa
Πρωταγωνιστούν: Tibor Molnár, Gyöngyi Bürös, János Koltai
Πρωταγωνιστούν: Tibor Molnár, Gyöngyi Bürös, János Koltai
Οι δέκα χιλιάδες ήλιοι αντιπροσωπεύουν τις ισάριθμες ημέρες των 30 χρόνων ενός μικρού χωριού, από το 1937 ως το 1967 (στην Ουγγρική γλώσσα η λέξη nap σημαίνει ταυτόχρονα «ήλιος» και «μέρα») Οι πρωταγωνιστές κάτοικοί του, περνούν από την φεουδαρχία και την απόλυτη φτώχεια, στον πόλεμο, στο νέο καθεστώς, στο σταλινισμό και τέλος, στην εκβιομηχάνιση. Τα προσωπικά πάθη και οι συγκρούσεις δυσκολεύουν κάθε στροφή της ιστορίας σε αυτή την επική όσο και ελεγειακή δημιουργία του Κόσα που οφείλει μεγάλο μέρος της φήμης της στην εκπληκτική σινεμασκοπική φωτογραφία του Sára Sándor. Το φιλμ (σκηνοθετικό ντεμπούτο του Κόσα) κυκλοφόρησε δυο χρόνια μετά την ολοκλήρωσή του και συμμετείχε στο Φεστιβάλ Καννών όπου κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας.
Που και πότε? Κυριακή 6 Μαρτίου στις 18.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
A tanú (Α witness)
Ο μάρτυς
Ουγγαρία, 1969 Εγχ, 105'
Σκηνοθεσία: Péter Bacsó
Πρωταγωνιστούν: Ferenc Kállai, Lajos Öze, Béla Both, Zoltán Fábri
Πρωταγωνιστούν: Ferenc Kállai, Lajos Öze, Béla Both, Zoltán Fábri
Στα τέλη της δεκαετίας του 40, ένας αγαθός ταγμένος κομουνιστής, φύλακας αντιπλημμυρικής τάφρου, μπλέκει με την πολιτική διοίκηση που του αναθέτει, άσχετες, απίθανες αποστολές. Κάθε φορά αποτυγχάνει οικτρά, φυλακίζεται, αλλά με άνωθεν εντολές ελευθερώνεται, για να αναλάβει κάτι καινούριο. Τελικά, θα του ανατεθεί να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας εναντίον ενός πολιτικού που έχει πέσει σε δυσμένεια. Αφού πάλι τα κάνει θάλασσα, θα βρεθεί μπροστά στην αγχόνη. Πρόκειται για μια ανελέητη όσο και απολαυστική πολιτική σάτιρα που απαγορεύτηκε αμέσως μετά την ολοκλήρωσή της, για να προβληθεί τελικά το 1979. Με ύφος και ρυθμούς που θυμίζουν τα μεγάλες στιγμές της Ιταλικής κλασσικής κωμωδίας της δεκαετίας του 60, ο Bacsó, αναδεικνύει το κλίμα σύγχυσης και εσωτερικών κομματικών συγκρούσεων που κυριαρχούσαν στην Ουγγαρία προς τα τέλη της διακυβέρνησης Ράκοσι. Κάποιες από τις ατάκες του φιλμ πέρασαν στην Ουγγρική καθημερινότητα και χρησιμοποιούνται ως τις μέρες μας.
Που και πότε? Σάββατο 5 Μαρτίου στις 18.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Szerelem (Love)
Αγάπη (Αγάπη για έναν κρατούμενο)
Ουγγαρία, 1971 A/M, 88'
Σκηνοθεσία: Károly Makk
Πρωταγωνιστούν: Lili Darvas, Mari Töröcsik, Iván Darvas
Πρωταγωνιστούν: Lili Darvas, Mari Töröcsik, Iván Darvas
Ο Γιάνος είναι πολιτικός κρατούμενος της πρώτης μεταπολεμικής κυβέρνησης του Ράκοσι. Η γυναίκα του, απολυμένη εξαιτίας των πολιτικών της πεποιθήσεων, ζει μαζί με την άρρωστη, ηλικιωμένη πεθερά της. Για να μην επιβαρύνει την κατάστασή της, εφευρίσκει μια ιστορία για τον Γιάνος, ότι τάχα ακολουθεί μεγάλη καριέρα ηθοποιού στο Χόλιγουντ. Ο Γιάνος αποφυλακίζεται και επιστρέφει, ανήσυχος για το πώς θα είναι πια τα πράγματα. Ο πολυγραφότατος Károly Makk (συνομήλικος του Fábri), περίμενε πέντε χρόνια μέχρι να εγκριθεί το σενάριο αυτής της σκληρής, κυνικής ταινίας για την ψευδαίσθηση και τον φόβο μπροστά στην αλήθεια της πραγματικότητας. Η ταινία αποτελεί το μεγάλο κλασσικό του αριστούργημα και βραβεύτηκε στις Κάννες με το «Μέγα Βραβείο» της Κριτικής Επιτροπής. Οι δυο πρωταγωνίστριες (Mari Törőcsik, Lili Darvas) βραβεύτηκαν επίσης στο ίδιο φεστιβάλ για τις ερμηνείες τους.
Που και πότε? Παρασκευή 4 Μαρτίου στις 19.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Szindbád (Sindband)
Σίντμπαντ
Ουγγαρία, 1971 Εγχ, 90'
Σκηνοθεσία: Zoltán Huszárik
Πρωταγωνιστούν: Zoltán Latinovits, Éva Ruttkai, Eva Leelossy
Πρωταγωνιστούν: Zoltán Latinovits, Éva Ruttkai, Eva Leelossy
Ο Σίντμπαντ, Καζανόβας, μποέμ και Γαργαντούας, αναλογίζεται τις γυναίκες της ζωής του τις οποίες ξανασυναντά στην πραγματικότητα ή στη φαντασία του, φιλοσοφώντας για τον βίο του, λίγο πριν το τέλος του, στην δεκαετία του 1870. Μια εντελώς ξεχωριστή στιγμή της Ουγγρικής φιλμογραφίας, η πρώτη μόλις ταινία του εικαστικού Zoltán Huszárik (που πέθανε μετά τη δεύτερη δημιουργία του) είναι ένα πραγματικό κινηματογραφικό ποίημα (και βασίζεται στο ομώνυμο έργο του «Μαγυάρου Προυστ»). Όπως σημειώνει ο επιμελητής του ΜΟΜΑ David Webb, «πρόκειται για το οπτικοακουστικό ισοδύναμο της ποίησης του Baudelaire. Ο Huszárik έχει την ικανότητα να «κόβει» με μαεστρία, περνώντας δραματικά, από ένα κοκκινωπό εσωτερικό, στη φιγούρα μιας γυμνής νέας γυναίκας στο χιόνι». Το φιλμ, πέρα από την κριτική αποδοχή του, έτυχε απρόσμενα θερμής υποδοχής κι από το κοινό, σημειώνοντας αξιοσημείωτη εισπρακτική επιτυχία στις αίθουσες της Ουγγαρίας και του εξωτερικού. Τιμήθηκε με το βραβείο Josef von Sternberg στο Φεστιβάλ του Μανχάιμ.
Που και πότε? Κυριακή 6 Μαρτίου στις 20.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Örökbefogadás (Adoption)
Υιοθεσία
Ουγγαρία, 1975 A/M, 89'
Σκηνοθεσία: Márta Mészáros
Πρωταγωνιστούν: Katalin Berek, Gyöngyvér Vigh
Πρωταγωνιστούν: Katalin Berek, Gyöngyvér Vigh
Η Κάτα, μια χωρισμένη, μεσόκοπη γυναίκα που ζει στην ανοίκεια Βουδαπέστη, θέλει να κάνει παιδί. Η σχέση της, παντρεμένος με παιδιά, αντιδρά κάθετα σε αυτή την προοπτική. Συναντά την Άννα, έφηβη τρόφιμο κοντινού ορφανοτροφείου. Οι δυο γυναίκες θα αναπτύξουν μια βαθειά, τρυφερή σχέση, σαν αυτή της μητέρας και της κόρης. Η Márta Mészáros, σύζυγος τότε του Jancsó, είναι η πιο γνωστή (μαζί με την Judit Elek) από τις όχι λίγες γυναίκες δημιουργούς του νεότερου Ουγγρικού σινεμά και αυτή που έφερε την πιο χειραφετημένη, γυναικεία ματιά στην Μαγυάρικη φιλμουργία. Ακολουθώντας ένα ρεαλιστικό, ημιντοκιμαντερίστικο στυλ (πολύ δημοφιλές ανάμεσα στους Ούγγρους δημιουργούς της δεκαετίας του 70), με τη συνδρομή του οπερατέρ Lajos Koltai (μετέπειτα υποψήφιου για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας με το «Χωρίς πεπρωμένο»), καταφέρνει μια «συμφωνία βλεμμάτων», επικεντρώνει με τρυφερότητα και σκληράδα στη διάψευση των ατομικών επιθυμιών κάτω από συγκεκριμένα κοινωνικά και ταξικά πλαίσια. Με το συγκεκριμένο φιλμ απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο και άλλα 3 βραβεία στο Φεστιβάλ Βερολίνου.
Που και πότε? Τρίτη 8 Μαρτίου στις 20.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
A kis Valentinó (Little Valentino)
O μικρός Βαλεντίνος
Ουγγαρία, 1979 A/M, 102'
Σκηνοθεσία: Jeles András
Πρωταγωνιστούν: János Opoczki, István Iványi, József Farkas
Πρωταγωνιστούν: János Opoczki, István Iványi, József Farkas
Ένας νεαρός υπάλληλος, κλέβει τα χρήματα από το ταμείο της εταιρείας στην οποία εργάζεται και περνά τη μέρα του βολτάροντας με ταξί, τρώγοντας και πίνοντας σε ακριβά ρεστοράν, φλερτάροντας και τζογάροντας. Με ένα μινιμαλιστικό στυλ (που φέρνει στο νου τις πρώτες ταινίες του Jarmusch), ο Jeles παρακολουθεί τον ήρωά του και την καθημερινότητα της Βουδαπέστης. Για πρώτη φορά στην Ουγγρική φιλμουργία, εισάγει μια αποδοδημένη αφήγηση που ταυτίζεται με την ίδια αποδοδημένη μορφή της κοινωνίας που κινηματογραφεί. Αδιαφορεί για τον διάλογο (ενίοτε η μουσική επικαλύπτει την πρόζα, ενώ δεν λείπουν και φράσεις τυπωμένες στο φιλμ), συχνά χρησιμοποιεί βιβλικές αναφορές, δεν διστάζει να εγκαταλείψει τον ήρωά του ακολουθώντας δευτερεύοντες χαρακτήρες, η ηχητική μπάντα της ταινίας περιλαμβάνει επίσης αποσπάσματα από ραδιοφωνικές εκπομπές ή άλλες ταινίες, ενώ υπονοείται μια παράλληλη σχεδόν αστυνομική πλοκή. Το οριακά ψιθυριστό φινάλε, αποκαλύπτει μια ζοφερή κοινωνική – πολιτική πραγματικότητα. Ο Jeles, μαζί με τους μακαρίτες Gábor Bódy και Miklós Erdély συνέθεσε την «αγία τριάδα» της Ουγγρικής Κινηματογραφικής αβάν γκαρντ. Ο ριζοσπαστισμός του, προκάλεσε τον αποκλεισμό του από τα κινηματογραφικά στούντιο μετά την επόμενή του ταινία, το 1982, ο Jeles μπόρεσε να ξανακάνει σινεμά στις αρχές της δεκαετίας του 90. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο γιος του Nemes Jeles László, απέσπασε φέτος το Μέγα Βραβείο στο φεστιβάλ Καννών.
Που και πότε? Τρίτη 8 Μαρτίου στις 22.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Nárcisz és Psyché (Narcissus and Psyche)
Ψυχή και Νάρκισσος
Ουγγαρία, 1980 Εγχ, 261'
Σκηνοθεσία: Gábor Bódy
Πρωταγωνιστούν: Patricia Adriani, Udo Kier
Πρωταγωνιστούν: Patricia Adriani, Udo Kier
Ο Νάρκισσος είναι ο Λάτσι (Udo Kier), ένας μίζερος ποιητής ερωτευμένος με τον εαυτό του. Η Ψυχή είναι η Έρσεμπετ, μια ποιήτρια γεμάτη αυτοπεποίθηση, τυχοδιώκτρια, ηδονοθήρας και ενοχική. Οι δυο τους θα διανύσουν 120 χρόνια, από τον 18ο αιώνα ως το 1920 παραμένοντας αγέραστοι, διατρέχοντας την Ευρωπαϊκή Ιστορία, βιώνοντας τη διαδικασία αποσύνθεσης της μπουρζουαζίας και της αριστοκρατίας όπως και την εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας. Πρόκειται για το πιο αισθαντικό, απολύτως σαγηνευτικό φιλμ του Gábor Bódy, ενός από τα πιο ανήσυχα και ταλαντούχα πνεύματα της Ευρωπαϊκής πρωτοπορίας των 80s που ασχολήθηκε επίσης σε βάθος με το βίντεο και τα installations, «σειρά» και φίλος του Béla Tarr. Το έργο του, αναδείχθηκε καθυστερημένα, χάρη στον Ulrich Gregor, διευθυντή τότε του φόρουμ της Μπερλινάλε. Η παραληρηματική, μπαρόκ εικονογραφία του, η ειρωνική χρήση του κιτς σε συνδυασμό με την ηλεκτρονική μουσική, έφεραν το φιλμ στα Φεστιβάλ Καννών, Βερολίνου, Λοκάρνο ενώ η ταινία γνώρισε απρόσμενη εμπορική επιτυχία στην Γερμανία. Από τις τρεις βερσιόν της ταινίας, προβάλλεται η ολοκληρωμένη 4ωρη εκδοχή, η κόπια μπλοκαρίστηκε αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ταινίας και προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1990. Είναι το δεύτερο από τα μόλις τρία φιλμ μεγάλου μήκους που γύρισε ο Bódy, πριν βρεθεί νεκρός στα 39 του, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες (ο θάνατός του αποδόθηκε σε αυτοκτονία, αλλά η γυναίκα του κατέθεσε μήνυση κατ’ αγνώστων για δολοφονία).
Που και πότε? Τετάρτη 9 Μαρτίου στις 18.30 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Mephisto
Μεφίστο
Ουγγαρία, 1981 Εγχ, 142'
Σκηνοθεσία: István Szabó
Πρωταγωνιστούν: Klaus Maria Brandauer, Krystyna Janda, Ildikó Bánsági
Πρωταγωνιστούν: Klaus Maria Brandauer, Krystyna Janda, Ildikó Bánsági
Η ιστορία ενός φιλόδοξου κωμικού που για την τέχνη του είναι έτοιμος να θυσιάσει και να κάνει τα πάντα, ακόμη και να δεχτεί τους όρους των Ναζί στη διάρκεια του γερμανικού φασισμού. Μεταφέροντας το βιβλίο τού Klaus Mann, «Μεφίστο», στην οθόνη, με φωτογραφία του Lajos Koltai, ο Ούγγρος σκηνοθέτης, István Szabó, προσπάθησε πάνω απ' όλα να τονίσει τα πρόβλημα του καλλιτέχνη πού βρίσκεται στο δίλημμα να διαλέξει ανάμεσα στην πλήρη αφοσίωση στην τέχνη του και την πολιτική του τοποθέτηση σε μια τραγική περίοδο της ανθρώπινης Ιστορίας, εκείνης τού χιτλερικού φασισμού. Με μια μυθική ερμηνεία του μεγάλου Klaus Maria Brandauer, το «Μεφίστο», κατέκτησε βραβείο Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης ταινίας, 3 βραβεία στο Φεστιβάλ Καννών και πολλά άλλα σε διάφορους διεθνείς διαγωνισμούς, παραμένοντας έως σήμερα η πιο διακεκριμένη και αναγνωρίσιμη Ουγγρική ταινία όλων των εποχών. Αποτελεί την πρώτη ταινία της «Τριλογίας της Κεντρικής Ευρώπης», οι άλλες δύο, «Ο Ταγματάρχης Ρεντλ» και το «Χάνουσεν», πάλι με τον Brandauer, ήταν επίσης υποψήφιες για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.
Που και πότε? Παρασκευή 4 Μαρτίου στις 21.30 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Megáll az idö (Time stands still)
Ο χρόνος σταματάει (Οι έφηβοι)
Ουγγαρία, 1982 Α/Μ, 103'
Σκηνοθεσία: Péter Gothár
Πρωταγωνιστούν: Anikó Iván, István Znamenák, Péter Gálfy
Πρωταγωνιστούν: Anikó Iván, István Znamenák, Péter Gálfy
Στις αρχές τις δεκαετίας του 60, τελειόφοιτοι του λυκείου, ζουν μια μπανάλ καθημερινότητα στη Σοσιαλιστική Ουγγαρία, υπό το βάρος των πρόσφατων γεγονότων του 56. Πολλοί χαρακτήρισαν το φιλμ ως το «Hungarian Grafitti» (παραλληλίζοντάς το με το «American grafitti» του George Lucas). Όντως, η ταινία ασχολείται επίσης με την ενηλικίωση μιας ομάδας εφήβων στη δεκαετία του 60, ενώ βρίθει από αμερικανικά ποπ τραγούδια της εποχής, καθώς η Ουγγρική νεολαία άρχισε τότε να έρχεται σε επαφή με την Δυτική κουλτούρα (συνέπεια της αποσταλινοποίησης και κάποιων μέτρων χαλάρωσης της κυβέρνησης Κάνταρ). Με τη βοήθεια της ατμοσφαιρικής φωτογραφίας του Lajos Koltai, εστιάζει στην μελαγχολία της «μετά το 56» νεότερης γενιάς όπως και την παραίτηση της προηγούμενης, τις αδιάφορες προοπτικές, την απέχθεια για τους θεσμούς, την ονείρωξη ενός Δυτικού παραδείσου όπως παρουσιάζεται μέσα από την Αμερικανική κουλτούρα. Το φιλμ, γνώρισε εισπρακτική επιτυχία στο Ουγγρικό box office και διανεμήθηκε εμπορικά στη Δυτική Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Στο Φεστιβάλ Καννών κέρδισε το Βραβείο Νεότητας και η Ένωση Κριτικών της Νέας Υόρκης ψήφισε την ταινία ως την καλύτερη ξενόγλωσση της χρονιάς.
Που και πότε? Δευτέρα 7 Μαρτίου στις 22.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Az én XX. Századom (My 20th century)
O εικοστός μου αιώνας
Ουγγαρία, 1989 Α/Μ, 95'
Σκηνοθεσία: Ildikó Enyedi
Πρωταγωνιστούν: Dorota Segda, Oleg Yankovskiy, Paulus Manker, Péter Andorai
Πρωταγωνιστούν: Dorota Segda, Oleg Yankovskiy, Paulus Manker, Péter Andorai
Τη νύχτα του 1880, όταν ο Τόμας Έντισον παρουσίασε δημόσια τον πρώτο ηλεκτρικό λαμπτήρα στο Νιου Τζέρσεϊ, δυο δίδυμα κορίτσια βλέπουν το φως του κόσμου στην Βουδαπέστη. Τα δυο ορφανά (η Ντόροθι και η Λίλι, όπως οι αδελφές Γκις) μεγαλώνουν ζουν πουλώντας σπίρτα στους περαστικούς, απάγονται από αγνώστους και μεγαλώνουν χωριστά. Η χαραυγή του 20ου αιώνα βρίσκει την Ντόροθι ψευτοαριστοκράτισσα τυχοδιώκτρια και την Λίλι αναρχική βομβίστρια. Οι δυο τους, μέχρι να ξανασμίξουν, θα περάσουν αναρίθμητες περιπέτειες παρακολουθώντας την τεχνολογική, πολιτική και σεξουαλική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Το ντεμπούτο της Enyedi, είναι μια εντελώς ξεχωριστή περίπτωση κινηματογραφικού «μαγικού ρεαλισμού», ένα ονειρικό, μοντερνιστικό παραμύθι, μια φαντασμαγορική, φεμινιστική, σινεφίλ δήλωση. Μέσα από εικαστικά και δραματουργικά εφέ, χωρίς ιδιαίτερα σφικτή αφηγηματική δομή, αξιοποιεί την φυσική ομορφιά της πολωνέζας πρωταγωνίστριας (σε διπλό ρόλο) Dorota Segda, παρουσιάζοντας ένα απολαυστικό, σαγηνευτικό ταξίδι σε λαμπερό ασπρόμαυρο. Η ταινία χάρισε στην Enyedi τη Χρυσή Κάμερα στο Φεστιβάλ Καννών και της άνοιξε τον δρόμο για διεθνείς συμπαραγωγές που ακολούθησαν.
Που και πότε? Πέμπτη 3 Μαρτίου στις 20.30 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος Παρουσία της σκηνοθέτιδας Ildikó Enyedi (Είσοδος μόνο με προσκλήσεις) και Παρασκευή 4 Μαρτίου στις 17.00 στην Αίθουσα Α της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
Τιμές εισόδου
• Γενική Είσοδος: 5 Ευρώ
• Κάρτα για όλες τις προβολές (πλην πρεμιέρας): 45 Ευρώ
• Κάρτα μειωμένη για όλες τις προβολές (πλην πρεμιέρας): 30 Ευρώ
