Movies Ltd

Εικαστική πανδαισία σε low tempo

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο

Ο Hou Hsiao-hsien γεννήθηκε το 1947 στην Κίνα. Σε ηλικία ενός έτους, όμως, μαζί με την οικογένειά του «μετανάστευσαν» στην Ταϊβάν (γνωστή και ως Φορμόζα ή και ως Εθνικιστική Κίνα!). Οπότε θεωρείται Ταϊβανός σκηνοθέτης. Σε ηλικία 33 ετών γύρισε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του. Την είχαμε δει στην (πλήρη) ρετροσπεκτίβα που είχε ετοιμάσει το 46ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης σε αυτόν, το 2005, το πρώτο με τη Δέσποινα Μουζάκη στο τιμόνι του, τότε που έγινε το μεγάλο άνοιγμα (λεφτά υπήρχαν) και κατέφθασε στη Θεσσαλονίκη μέχρι και ο πολύς Francis Ford Coppola! Η ελληνική απόδοση του τίτλου είναι «Χαριτωμένο κορίτσι» ενώ ο πρωτότυπος τίτλος ήταν «Jiu shi liu liu de ta» (1980). Μέχρι το 2005 που ο Hou Hsiao-hsien πάτησε τα άγια χώματα της Θεσσαλονίκης (έδωσε και masterclass) είχε προλάβει να γυρίσει τις 17 από τις 19 συνολικά μεγάλου μήκους ταινίες της φιλμογραφίας του. Στα επόμενα 10 χρόνια, μέχρι σήμερα, γύρισε άλλες δύο ταινίες. Την πρώτη του γαλλόφωνη, το «Κυνηγώντας το κόκκινο μπαλόνι» (Le voyage du ballon rouge, 2007) και τούτη εδώ, την The Assassin, την τελευταία του! Τη μοναδική κινεζικών πολεμικών τεχνών ή wuxia (γουσιά), όπως είναι γνωστό το συγκεκριμένο είδος. Μόνο που έχουμε wuxia αλά Hou Hsiao-hsien. Θα εξηγήσουμε πιο κάτω τι σημαίνει αυτό...

Ο Hou Hsiao-hsien είναι λατρεμένος σκηνοθέτης της διεθνούς κριτικής και ιδίως των Γάλλων συναδέλφων. Αλλά και με τα φεστιβάλ δεν τα πάει καθόλου άσχημα: αυτή είναι η 7η ταινία του που πήρε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ των Καννών! Μάλιστα, η συγκεκριμένη τιμήθηκε και με το βραβείο σκηνοθεσίας! Αποτέλεσε την επίσημη πρόταση της Ταϊβάν για το εφετινό ξενόγλωσσο Όσκαρ, δεν κατάφερε όμως να φτάσει στη short list των εννέα ταινιών που θα διεκδικήσουν τελικά το Όσκαρ στη συγκεκριμένη κατηγορία. Οι κριτικοί λοιπόν αλλά και οι συνάδελφοί του, πίνουν νερό στο όνομά του. Τι γίνεται με το κοινό όμως; Χμ. Εντάξει, οι θεατές μαζικά δεν πετάνε τη σκούφια τους. Είναι ενδεικτικό ότι στη χώρα μας αυτή είναι μόλις η τέταρτη ταινία του που βρίσκει διανομή! Για να δούμε πως θα τα πάει ετούτη εδώ λοιπόν...

Η υπόθεση: Στην Κίνα του 9ου αιώνα, μια καλόγρια απαγάγει ένα δεκάχρονο κορίτσι, τη Νι Γινιάνγκ, με σκοπό να τη μυήσει στις πολεμικές τέχνες και να την μετατρέψει σε ψυχρή δολοφόνο. Απώτερος στόχος της είναι η πάταξη της διαφθοράς. Όταν η Νι Γινιάνγκ αποτύχει σε μία από τις αποστολές της, θα σταλεί πίσω στη γενέτειρά της για να σκοτώσει τον άντρα που προοριζόταν να παντρευτεί. Ο Τιάν Τζιάν, ο άντρας που πρέπει να σκοτώσει, είναι ξάδελφός της και βρίσκεται σε ανοιχτή κόντρα με την αυτοκρατορική αυλή. Μετά από 13 χρόνια εξορίας, πρέπει να αντιμετωπίσει την οικογένειά της, τις αναμνήσεις της και τα καταπιεσμένα της συναισθήματα. Θα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στον άντρα που αγαπά και τον ιερό σκοπό που πλέον υπηρετεί.

Η άποψή μας: «Γυρίζω ταινίες γιατί αγαπώ αυτόν τον κόσμο και πιστεύω στους ανθρώπους... Μπροστά στον καθρέφτη του κινηματογράφου συνειδητοποιώ καλύτερα τα όριά μου και συγχρόνως κερδίζω την ελευθερία μου». Χαρακτηριστική δήλωση του Hou Hsiao-hsien. Ενός δημιουργού που υπηρετεί πιστά την τέχνη του κινηματογράφου. Έχει το δικό του όραμα, το δικό του χαρακτηριστικό στυλ. Κι αυτό το στυλ βλέπει το σινεμά αποκλειστικά ως τέχνη κι όχι ως λαϊκό μέσο διασκέδασης. Αν δώσετε σημασία στην υπόθεση και δεν γνωρίζετε ποιος είναι ο Hou Hsiao-hsien λογικό είναι να περιμένετε ένα εντυπωσιακό έργο ανάλογο με το «Τίγρης και Δράκος», που έφερε ουσιαστικά το πλατύ δυτικό κοινό κοντά στο wuxia.

Το ξεκαθαρίζω: καμία σχέση. Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί την πλοκή ως πρόσχημα. Χρησιμοποιεί το είδος απλά ως όχημα για να παρουσιάσει όλα όσα έχουν κάνει γνωστό το κινηματογραφικό του σύμπαν. Αργοί, λυρικοί ρυθμοί, προσοχή στη φωτογραφία που φτάνει σε επίπεδα εικαστικού αριστουργήματος (να τα λέμε αυτά), ελάχιστοι διάλογοι και τα υπόλοιπα, ένας δύσκολος γρίφος. Γιατί η εξέλιξη της ιστορίας δεν είναι γραμμική. Γιατί αυτά που δεν γνωρίζει ο θεατής είναι περισσότερα από αυτά που γνωρίζει κι επομένως πρέπει να ενώσει πολλές κουκίδες για να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει, Δύσκολο. Κι αυτό επειδή από μία στιγμή και μετά, απλώς δεν ενδιαφέρεται. Αυτό που βλέπει είναι υπέροχο οπτικά (προσέξτε εδώ και το τετράγωνο ουσιαστικά φορμά), με τρομερή επιμονή και προσοχή στη λεπτομέρεια (από τα κοστούμια μέχρι την επιλογή των τοπίων) αλλά δεν τον αφορά. Δεν μπορεί να ταυτιστεί με κανέναν, με οποιονδήποτε τρόπο.

Και οι πολεμικές σκηνές; Ναι, είναι εντυπωσιακές αλλά είναι λίγες και μικρές σε διάρκεια. Δεν επιμένει σε αυτές ο σκηνοθέτης, θαρρείς και θέλει να τις αποδομήσει. Οι πιστοί σινεφίλ θα ενθουσιαστούν αλλά ο μέσος θεατής μόνο με έναν τρόπο θα φύγει από την αίθουσα: σιωπηλός...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 31 Δεκεμβρίου 2015 από την Seven / Spentzos.