Movies Ltd

Ένας χωρισμός κι ένας... προσωρινός γάμος!

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Ιστορία μου, αμαρτία μου

Ο ιρανικός κινηματογράφος των τελευταίων χρόνων, τουλάχιστον αυτός που γνωρίσαμε με τις λίγες ταινίες από εκεί που έχει τύχει να προβληθούν στη χώρα μας, είναι φύση και θέση ανθρωποκεντρικός. Οι Ιρανοί δημιουργοί έχουν να αντιμετωπίσουν ένα καθεστώς λογοκρισίας και μια (τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα) συντηρητική, θεοκρατική κοινωνία, κι όμως δημιουργούν μικρά διαμαντάκια τα οποία συχνά πυκνά κλέβουν την παράσταση στα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ. Μάλιστα, μετά τη γνωριμία μας με τον Asghar Farhadi είδαμε πως το ιρανικό σινεμά πέρα από ανθρωποκεντρικό, έχει γίνει και πολύ... μοντέρνο σε ότι αφορά τη θεματική του. Πάντα στο επίκεντρο είναι ο άνθρωπος αλλά τα πράγματα έχουν πάει παραπέρα από ταινίες που σχηματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελούν παραβολές πάνω στο πως εντέλει στον άνθρωπο κυριαρχεί το καλό. Ναι, υπάρχει πρόβλημα ναρκωτικών στη χώρα, οι άνθρωποι εκεί τζογάρουν, η ανεργία στις πόλεις δεν είναι αμελητέα κατάσταση. Από την άλλη, όμως, παρά τον συντηρητισμό και τη δυσκολότερη θέση των γυναικών, υπάρχουν νόμοι όπως ο... προσωρινός γάμος, που ανάλογα όπως το δει κανείς, μπορεί να θεωρηθεί άκρως προοδευτικός! Μπορεί με αυτόν το γάμο να δικαιολογηθεί και να μην ποινικοποιηθεί η «αρπαχτή» μιας βραδιάς ή η πολυγαμία (ανδρικά προνόμια, προφανώς) αλλά να που εδώ βολεύει μια γυναίκα. Ή της μπερδεύει περισσότερο τα πράγματα...

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία, μετά το «The Story of Davood and the Dove» (2011) που σκηνοθετεί η Ida Panahandeh. Έτσι τουλάχιστον μας πληροφορεί το εγκυρότατο imdb. Και δεν αναφέρει εκείνη την ταινία ως ντοκιμαντέρ αλλά ως δράμα. Η ταινία έλαβε μέρος στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» του περασμένου φεστιβάλ των Καννών και τιμήθηκε με το Ειδικό Βραβείο Ελπιδοφόρου Μέλλοντος. Ήτοι, στις Κάννες, την αντιμετώπισαν ως πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της σκηνοθέτιδας. Η ελληνική πρεμιέρα της ταινίας έλαβε χώρα στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου της Αθήνας - «Νύχτες Πρεμιέρας 2015».

Η υπόθεση: Η Ναχίντ είναι μια νεαρή, όμορφη διαζευγμένη γυναίκα με παιδί, που ζει σε μια μικρή, παραθαλάσσια πόλη στο Ιράν. Ενώ σύμφωνα με τους ιρανικούς κανόνες σε περίπτωση διαζυγίου την επιμέλεια του παιδιού έχει ο πατέρας, εκείνος την παραχωρεί στη Ναχίντ, με τον όρο ότι εκείνη δεν θα ξαναπαντρευτεί. Η Ναχίντ, όμως, ερωτεύεται έναν χήρο, που έχει μια μικρή κόρη. Και βεβαίως, συνάπτει σχέση μαζί του. Και βεβαίως, θέλει να τον παντρευτεί. Προσπαθώντας να διατηρήσει την κηδεμονία του παιδιού της, αλλά και εκείνον που αγαπά, η Ναχίντ αναγκάζεται να σκεφτεί τον προσωρινό γάμο (Sighe) ως διέξοδο. Παρά το γεγονός ότι η πράξη αυτή είναι νόμιμη, δεν έχει την αποδοχή της κοινωνίας. Ποια μπορεί να είναι η λύση στο πρόβλημά της; Κι όλα αυτά την ίδια στιγμή που η δουλειά της ως δακτυλογράφου δεν της αποδίδει τα απαραίτητα προς το ζην και γενικά τα φέρνει δύσκολα βόλτα ενώ παράλληλα φοβάται μήπως ο γιος της ακολουθήσει τα βήματα του πρώην άνδρα της σε ότι αφορά τον τζόγο.

Η άποψή μας: «Ακόμα και οι φυλακισμένοι παίρνουν λίγο καθαρό αέρα μια φορά την ημέρα» λέει κάποια στιγμή η Ναχίντ. Μια φράση, που περιγράφει την κατάσταση την οποία βιώνει. Είναι στριμωγμένη από παντού. Ο πρώην άντρας της δεν χάνει ευκαιρία να την διεκδικήσει. Η ίδια δεν έχει λεφτά. Και παρά το γεγονός αυτό, στέλνει τον γιο της σε ένα ακριβό ιδιωτικό σχολείο, ενώ αγοράζει κι έναν κατακόκκινο καναπέ! Ανά πάσα στιγμή απειλείται με έξωση! Η νέα της σχέση πρέπει να παραμείνει κρυφή. Γιατί αν μαθευτεί, ο πρώην της, θα της πάρει το παιδί. Το εν λόγω παιδί δεν είναι κανά μπουμπούκι. Δεν νοιάζεται και πολύ για τα γράμματα κι έρχεται συχνά πυκνά σε κόντρα με τη μητέρα του. Και μέσα σε όλα αυτά, της πονάει το χέρι της Ναχίντ...

Το μελόδραμα που βλέπουμε να εκτυλίσσεται μπροστά μας παίρνει το χαρακτήρα γυναικείας ταινίας. Δεν φτάνει στα όρια θρίλερ του Ένας χωρισμός. Οι γυναικείοι χαρακτήρες της ταινίας είναι καλογραμμένοι – η Sareh Bayat που υποδύεται την Ναχίντ είναι και καλή ηθοποιός και όμορφη. Οι αντρικοί ρόλοι από την άλλη είναι πιο σχηματικοί, πιο καλουπαρισμένοι. Το πολύ ενδιαφέρον με την ταινία είναι πως δεν παρουσιάζει την Ναχίντ ως αγία, που τα βάζει με όλους. Καμία σχέση. Είναι μια γυναίκα που και ψέματα λέει και σε υπερβολές οδηγείται και λάθος επιλογές κάνει. Μα γι' αυτό είναι και τόσο ενδιαφέρουσα: επειδή είναι τόσο αληθινή. Η μουντή και άχρωμη φωτογραφία δίνει το στίγμα της ζωής της Ναχίντ: μόνο ο κόκκινος καναπές ξεχωρίζει τόσο έντονα. Ενδιαφέρουσα ταινία και ακόμα πιο ενδιαφέρουσα φαίνεται η πόλη στην οποία γυρίστηκε η ταινία. Δεν αναφέρεται στα credits ποια είναι, ούτε στα production notes, ούτε βρήκαμε ποια είναι αλλά λογικά είναι μια πόλη στα παράλια της Κασπίας Θάλασσας (η ιρανική ριβιέρα!), που δεν είναι θάλασσα, αλλά λίμνη, μόνο που είναι τόσο μεγάλη ώστε να λογίζεται ως θάλασσα! It's nice.

ΥΓ: Δεν έχω τρελαθεί (ακόμα) αλλά αν σας πω ότι κατά μία έννοια η Nahid ως ηρωίδα έχει κάποιες ομοιότητες με την Carol της ταινίας του Todd Haynes, τι θα μου πείτε, ε;

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 7 Ιανουαρίου 2015 από την Strada Films